Entrevista a Ramón D. Veiga en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): A que cres que se debe o éxito de Miñoca entre os mestres?
– Ramón D. Veiga (RDV): Para os mestres pode ser unha boa ferramenta porque ten pouco texto, letra maiúscula e altas doses de humor, entón atrae os cativos. Supoño que tamén lles chamará a atención a expresividade dos personaxes.
– FV: Que tedes Miñoca e máis ti preparado para a visita aos nosos pequenos xornalistas?
– RDV: Ademais de falar do libro, imos facer un pequeno obradoiro de iniciación ao cómic. A partir da figura de Miñoca, imos aprender a facer que estea contenta, triste, enfadada…Cando rematemos, teremos unha páxina de cómic feita por nós mesmos.
– FV: A banda deseñada está de moda.
– RDV: Creo que cada vez hai máis editoriais e autores que apostan polo cómic precisamente polo que falabamos: ao ter menos texto, ofrecen unha lectura máis doada para empezar. Os personaxes de Miñoca, por exemplo, son figuras coas que os nenos poden identificarse: os nenos están hoxe enfadados e aos cinco minutos arranxan o problema, son moi sinceros e van sempre por diante.
– FV: Agora que o dis…: “Para ser amigos abonda cunha boa pizza carbonara”. Non hai mellor mensaxe ca esa?
– RDV: (Ri) Si, a ver, moitas veces enfadámonos e perdoámonos pola cousa máis tonta, a Miñoca pásalle igual. Ela descobre a pizza no primeiro capítulo e trama case todo o que trama para conseguila. Miñoca une tres elementos que funcionan moi ben cos cativos: a risa, a pizza e falar de caca.
– FV: Dirías que o humor é o que máis te define como autor?
– RDV: Si. Creo que é moi importante saber rirse de todas as situacións, as veces non se pode, pero sempre hai que tratar de buscarlle a chispa, a todo e a nós mesmos. Tampouco sei se é algo innato, eu nunca fun serio, sempre fun o que intentaba facer rir á clase.
– FV: Por que literatura infantil?
– RDV: Empecei a profesionalizarme como escritor cando naceu a miña filla e empecei a contarlle contos polas noites e a inventar historias e personaxes con ela. Non sei se é máis fácil ou máis difícil, a min é o que me sae. O que si teño claro é que os nenos e as nenas son un público máis crítico que os adultos: se non os enganchas na primeira páxina (ou incluso na portada) xa non seguen. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Negreira: Novelistas. Entrevista, lanzamento de obras e debate
Xosé Henrique Rivadulla Corcón: “Na vida debemos ter motivacións poéticas”
Entrevista a Xosé Henrique Rivadulla Conde en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Como de ben acollido estivo?
– Xosé Henrique Rivadulla Corcón (XHRC): Moi ben. A Fernán Vello coñézoo de hai moitos anos, tiñamos menos de vinte daquela. Falou do libro con palabras sabias e achegouse xente de Carballo e incluso de Muxía. Totalmente grato. Carballo mesmo é importante para min. Coa infancia a cabalo entre A Coruña e Muxía, para ir a Muxía pasabamos por Carballo e tiñamos a tradición de parar a mercar algunha empanada. Por iso e máis éme un sitio de agrado.
– LVG: Chorente protagoniza a obra.
– XHRC: Trata de ser un lugar idílico, que me serve como exemplo para dicir como me gustaría a min que fose a vida e a relación entre as persoas. Non son un ser inxenuo, son realista e sei que non é posible, pero en certa medida si o podería ser, procurando relacións máis humanas. Escribilas é doado, na vida non o é tanto.
– LVG: E Chorente soa a Muxía.
– XHRC: Claro. Chorente é unha aldea na entrada de Muxía. Mais o libro non ten que ver con ela, é unha aldea literaria. Emprego o nome como homenaxe. En case todos os meus libros Muxía ten presenza. O último antes deste, tamén editado por Positivas, titulábase Moraime, pequena vila con mar. As dúas obras teñen certa continuidade, un co outro son libros de relatos que naceron na Radio Galega.
– LVG: A aldea deste libro cre nos soños para facer unha vida mellor.
– XHRC: Neste Chorente todo sae ben, aínda que iso non significa que non haxa problemas, que os hai, e algúns complexos, pero todo se resolve a partir dunha relación humana. O que sucede neste aldea moitas veces ten que ver coa estrutura dos soños, ter soños é o que máis lles interesa aos habitantes de Chorente. Soños de todo tipo, os que se teñen durmindo e os que se teñen como ilusións do que un quere facer na vida. Todo é algo fantástico, algo absurdo, inesperado. Un mundo menos materialista… Non digo que o diñeiro non sexa necesario, digo que non é importante. (…)”
Xesús Fraga: “Había moitas mulleres que emigraban soas ou que collían a iniciativa e logo levaban ao mozo”
Entrevista de Laura Veiga a Xesús Fraga en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Por que tiña ese interese polo Montserrat?
– Xesús Fraga (XF): Hai tres anos publiquei un libro que recollía a memoria e a migración da miña familia, Virtudes (e misterios) (Galaxia). Revisando un álbum de fotos atopei unhas imaxes da miña nai e a miña avoa na cuberta dun barco no que se lía perfectamente Montserrat e, falando con outras persoas que marcharan ao Reino Unido arredor desa época, mencionaban moito ese barco. Cando entrei a formar parte da Comisión Técnica do Arquivo da Emigración do Consello da Cultura Galega fixen a proposta de armar un traballo sobre esa travesía, sobre esas persoas que embarcaban cara un país do que non sabían practicamente nada.
A maioría nin sequera viaxara nunca en barco nin ao estranxeiro. Parecíame moi interesante para indagar sobre como era a emigración naquel momento, sobre todo no que respecta á parte emocional: que medos tiñan, as circunstancias que levaran a esas persoas a marchar, que sabían do país, que levaban e que traían. Logo ademais tamén fomos ampliando o foco para indagar sobre como era a vida aló e as relacións que estabelecían. (…)”
Vicente Araguas: “Como dicía Unamuno, un fala do que ten máis a man, que é un mesmo”
Entrevista de Vicente Araguas en Diario de Ferrol:
“(…) – Diario de Ferrol (DF): Como xurdiu o libro [O lugar onde vou]?
– Vicente Araguas (VA): Un día, nunha destas miñas andainas, aparecín aí nun bar en Cabalo Branco. Era verán e había sobre todo homes xubilados e tamén unha camareira na barra que ao parecer ao día seguinte comezaba as vacacións. Os paisanos querían saber onde ía ir, e ela todo o tempo dicía “o lugar onde vou”. Non quixo dicir o sitio. Alí pasaron cousas, unhas pasaron e outras invéntoas. O título vén precisamente de aí.
– DF: Pódese dicir que é un libro autobiográfico?
– VA: Non o é, pero si que recollo situacións, lugares e momentos que vivín… Desde Cabalo Branco a Xuvia-Neda, pasando por Roma, Santiago… Son os meus lugares recorrentes. É dicir, é un libro mixto, coas miñas referencias, escrito nun estilo realista, que é o que eu practico, aínda que ás veces salte un pouco tamén á fantasía. Hai tamén algún relato de terror e algunha referencia familiar, como ao meu tataravó, o Caldeireiro. É dicir, eu estou falando de toda a miña vida, como normalmente fai a xente, aínda que escriba literatura fantástica. Un fala, como dicía Unamuno, do que ten máis de man, que é un mesmo. Todos temos unha intrahistoria e a partir de aí vas elaborando, no meu caso coa axuda da observación. Eu son unha persoa bastante solitaria, pero a partir desa soidade é onde extraio esa compaña da xente do común.
– DF: É un chisco máis nostálxico que os anteriores?
– VA: Non creo. Nalgún relato aparece a historia e tamén me interesa a literatura de terror. Edgar Allan Poe e Lovecraft son dous dos meus mestres. En fin, que nos seus case quince relatos hai unha mestura, menos centrado xeograficamente que o meu anterior libro de relatos, Xuvia-Neda, aínda que eu non lle teño ningún medo ao local porque é o meu espazo. (…)”
Antón Cortizas: “O xogo tradicional foise perdendo porque a rúa deixou de ser das crianzas para ser dos coches”
Entrevista a Antón Cortizas en Diario de Ferrol:
“(…) – Diario de Ferrol (DF): Como se xestou o libro [Os versos da mariola]?
– Antón Cortizas (AC): É froito do Tastarabás e de Chirlosmirlos (dous traballos previos). Son versos dedicados a este xogo que en Ferrol chamamos a chapa, aínda que ten moitísimos nomes e tamén deseños. É un xogo iniciático, como un camiño de vida simbólico. A idea foi poemizar nel todos os valores do xogo tradicional.
– DF: Que vostede cultivou desde neno en Canido…
– AC: Si. Na tribo que eramos da rúa Atocha levabámonos moi ben nenos e nenas e non había un que mandase sempre. Seguiamos as pautas do xogo tradicional, así que iso se botaba a sortes.
– DF: A súa xeración, a que viviu a infancia nos anos 60, foi a última que puido gozar plenamente do xogo tradicional, do xogo na rúa?
– AC: Non, hóuboas posteriores. Por exemplo, cando estaba dando aulas en Mugardos nos 80 un dos meus labores foi divulgar o xogo tradicional e que non se perdese. Teño unha recolleita, contada polo meu alumnado, de máis de 140 diferentes. Só en Mugardos.
– DF: Chama a atención a enorme diversidade que hai neste eido…
– AC: Moita. En Chirlosmirlos, enciclopedia que publiquei despois, grazas a Henrique Sanfiz –chamoume para dicirme que aquel programa de radio que fixeramos nos 80 podía saír en libro–, aparecen 450 xogos diferentes. Posteriormente, en Tastarabás. Enciclopedia de brinquedos tradicionais, hai máis de 800 xoguetes. É unha riqueza espectacular. (…)”
Entrevista a María Reimóndez sobre Furia en Televigo
Luís G. Soto: “O Camiño dos Faros é unha inmersión”
Francisco Rodríguez: “Había dúas estratexias enfrontadas, entre a dependencia e a hexemonía”
Entrevista de Xan Carballa a Francisco Rodríguez en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Por que son tan importantes as biografías de personaxes que sitúen a narración máis alá dos feitos históricos ou as análises de época, neste caso a de Fernando Ruis de Castro?
– Francisco Rodríguez (FR): O noso problema é que dá a impresión de sermos un país descabezado, que nunca tivo personaxes que mantivesen unha actuación colectiva e coordinada, cando os hai e son simbolicamente moi activos e importantes. Un dos xeitos de atravesar esa especie de deserto, que ademais ocupa todas as épocas históricas, e cubrir os espazos baleiros é recuperando figuras de homes e mulleres que foron representativas. Esa é a función das biografías.
Nas culturas normais pártese coa vantaxe de que todo o mundo ten un coñecemento, aínda que sexa tópico, e as biografías revisan, actualizan e mesmo estabelecen relacións co tempo presente. No noso caso, o criterio de realizar biografías do país descabezado é procurar que sexan sintomáticas do poder interno en cada momento, ou das clases dirixentes a prol de que Galiza existise e ao mesmo tempo comprobar o que nos poden dicir a nós, cidadáns do século XXI, esas vidas. Persoas que, ademais, podemos contemplar nas súas dimensións galega, europea e internacional. Saber que forzas estaban en xogo no seu momento, que papel cumpriron, que contribucións fixeron, que intereses contraditorios se debatían no seu período vital. Isto pode e debe facerse en calquera época histórica. Se facemos a biografía de Pedro Froila irrompe toda a estrutura de poder do reino de Galiza, ou con Xelmírez. Pero se vimos ao século XX ou XXI, non é o mesmo facer a perspectiva analítica do que representou Castelao na época da República e da visión do Estado español que tivo que analizalo desvalorizándoo a personaxe rexional, apenas un artista. Iso leva ao desprestixio e desconsideración do seu valor. As biografías desta etapa medieval amosan unha realidade conflitiva con dúas estratexias políticas enfrontadas, unha que levaba á dependencia e outra á hexemonía. (…)”
Henrique Monteagudo: “Temos menos falantes de galego pero máis conscientes e que consomen cultura de xeito moi distinto. Aí está o desafío”
Entrevista de Marcos Pérez Pena a Henrique Monteagudo en Praza:
“(…) – Praza (P): Que cambia en 1963, nese ano do prodixio, como destacades no número deste ano que conmemora o 60 aniversario da revista Grial?
– Henrique Monteagudo (HM): En 1963 cambian algunha cousas, e unha delas é que aparece unha nova xeración que xa non viviu a República. Cambia tamén o réxime, que abandona a autarquía e comeza o ‘desarrollismo’ e busca o seu ingreso nos círculos europeos, o que o induce a abrir un pouco a man en certas cousas. Por exemplo, autorízase a creación de asociacións culturais, que xogaron un papel fundamentalísimo nos anos seguintes. Deste xeito, a ditadura autoriza unha publicación como Grial, coa condición iso si, de que a metade da revista se publicase en castelán. Grial foi bilingüe ata 1975 e o primeiro número integramente en galego foi o que se publicou en 1976 no 25 aniversario da morte de Castelao.
Para a xente de Galaxia, a posta de marcha da revista era un gran triunfo. Unha das súas grandes preocupacións era que a nova xeración que nacera xa na ditadura non coñecía nada do que se fixera antes de 1936. Nese primeiro número de Grial aparecen xa Salvador García Bodaño, Arcadio López Casanova, Xohana Torres e Carlos Casares, o que é moi significativo e anticipa ademais a importancia que nos anos seguintes vai ter o movemento estudantil da Universidade. Os anos 60 son outro tempo e nese tempo é cando Grial pode saír.
– P: En 1975 non se produce un cambio de dirección na revista e tampouco muda especialmente a súa estética, pero entendo que a fin da ditadura si que introduce cambios na publicación, sobre todo nos temas tratados?
– HM: Na historia non avanzan todas as cousas de forma simultánea. Por iso, o que se produce é unha especie de décalage, de proceso paulatino. Aínda que o relevo na dirección da revista non se deu ata finais dos 80, moito antes Ricardo Carvalho Calero -que foi unhas das persoas fundamentais nas dúas primeiras década da revista- comezara a pedirnos aos estudantes traballos para Grial. Iso dá entrada a novas xeracións e tamén leva a unha progresiva especialización, con voces expertas en temáticas específicas. Aí aparecen en Historia os Villares, en Economía os Beiras, Fausto Dopico, María Xosé Rodríguez Galdo, ou Franco Grande.., e outros, dando lugar a contidos cada vez máis especializados, o que acaba sendo co paso do tempo un problema para a revista.
– P: Un problema en que sentido?
– HM: Un problema no sentido da tendencia que nesas décadas se dá no mundo intelectual da substitución dos autores e lectores polifacéticos polas sinaturas expertas en cuestións máis concretas, que escriben progresivamente dunha maneira máis especializada, abandonando aquel esforzo da alta divulgación, por chamarlle dalgún xeito, de persoas que coñecían un tema e que tentaban facerse comprender e levalo a un público máis amplo.
Nos últimos anos esta situación agravouse por mor da obsesión polas métricas e as puntuacións outorgadas no ámbito académico pola publicación de traballos. Un investigador ou investigadora, para poder facer carreira universitaria, ten que publicar en revistas que teñan unha determinada puntuación e nós sempre rexeitamos a posibilidade de converter Grial nunha revista dese tipo, porque lle quitaría dimensión social. A consecuencia é que un autor ou autora nova sabe que publicar un texto en Grial lle outorga moitos menos puntos que facelo nunha revista académica que nin se vai ler en Galicia. (…)”
