Entrevista
de Montse Dopico a Xosé Manuel Sánchez Rei en Praza:
“O profesor titular na Área de Filoloxía Galega e Portuguesa da Universidade da Coruña Xosé Manuel Sánchez Rei é o coordinador do libro Modelos de lingua e compromiso (Baía Edicións), que se presenta na Libraría Pedreira de Compostela o vindeiro 14 de abril. A obra dá acubillo a traballos realizados polos profesoras e profesores da Facultade de Filoloxía da UdC Goretti Sanmartín, Laura Tato, Manuel Ferreiro, Xosé Ramón Freixeiro Mato e o propio Sánchez Rei, integrantes, asemade, do Grupo de Investigación Lingüística e Literaria Galega da Universidade coruñesa. Na publicación, os expertos defenden que “dificilmente se pode pensar nunha restauración social da lingua cando o que se pretende restaurar está fortemente erosionado polo español, cando se confunde autenticidade idiomática soamente con variedades coloquiais ou cando se parece tolerar con certa normalidade, mesmo en ámbitos académicos, inquietantes doses de hibridación con aquela lingua”.
– Praza (P): Hai compromiso dabondo pola calidade da lingua galega?
– Xosé Manuel Sánchez Rei (XMSR): Non se lle pode pedir o mesmo a unha persoa que non puido falar galego ou a quen lle foi prohibido ou que non tivo acceso a el que a un profesor da Universidade ou un profesor de ensino medio… Ou mesmo aos políticos, que teñen entre unha das súas principais encomendas, segundo o Estatuto, a de velaren pola saúde, calidade e proxección social da lingua. Pensamos que hai que facer ver que as autoridades políticas, académicas e instucionais teñen un primeiro grao de responsabilidade en que a lingua se promocione cunha certa calidade lingüística. Non coñezo ningún país normal no noso ámbito onde os poderes políticos ou académicos fagan gabanza de que non falan ben o seu idioma ou de que o falan mal. E tampouco coñezo ningunha serie de televisión neses países onde os propios personaxes fagan un uso inadecuado da lingua, como pasa aquí con programas como A Casa da Conexa, que é un verdadeiro esperpento para o galego. Hai dous niveis: a responsabilidade que teñen os políticos e os poderes públicos e logo a sociedade, que debe, na medida do posible, empregar a lingua da mellor maneira posible. (…)
– P: Como pode desaparecer [a lingua galega]?
– XMSR: Pode desaparecer a través de dúas vías: a primeira a través da confluencia co español, porque se cada vez o galego é máis español e menos galego, acabará sendo un dialecto español con catro cousas folclóricas; e a segunda por substitución, cando en vez de galego se fale español. Conflúese tanto co español que hai veces que escoitamos algún político e temos dúbidas de en que lingua está a falar.
– P: Reivindica que hai que atender á tradición galego-portuguesa.
– XMSR: Son dos que pensa, como o resto de compañeiros que participan no libro, que o galego ten o mundo aberto grazas ao portugués. Non hai nada polo que desaproveitar esa tradición galego-portuguesa e xa dicía Dieste que unha palabra galega no medio do portugués é como unha pinga de auga no medio dunha cunca de auga. É o mesmo. Para ter unha lingua de calidade debemos acudir a esta tradición galego-portuguesa, que non está moi lonxe de como fala a nosa xente. Todos coñecemos xente que ten expresións totalmente galego-portuguesas, pero que se van utilizando cada vez menos. Debemos conectar con esa fala auténtica, popular e enxebre e defender esa unidade básica dialectal entre galego e portugués. É de tolos non aproveitar ese gran recurso. Xa o quererían para eles os cataláns! (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Entrevista a Mercedes Leobalde arredor de Funambulistas
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“A escritora Mercedes Leobalde fálanos dos relatos e personaxes de Funambulistas, publicado en Xerais. A entrevista completa pode escoitarse aquí.”
Antonio Tizón: “Pretendín desembarazarme dunha vez das miñas vivencias máis patolóxicas, dos traumas máis propios da miña enfermidade”
Entrevista
de Montse Dopico a Antonio Tizón en Magazine Cultural Galego:
“- Montse Dopico (MD): A antesala luminosa é novela negra, mais tamén outras cousas. Ti mesmo chámaslle novela mulata. Querías facer unha novela de xénero negro, pero diferente?
– Antonio Tizón (AT): O de novela mulata ocorréseume cando Emma Pedreira, a primeira persoa á que lle propuxen presentar a novela na Coruña, díxome que ela tiña prezuízos contra a novela negra. Respondinlle que non se preocupase, que a miña era unha novela mulata. Porque, en última instancia, pretendín facer unha mestura de xéneros, de estilos e de intencionalidades. A novela é a mestura dunha media novela negra -con moitos dos trazos típicos do xénero- cunha media novela que algún crítico cualificou de iniciación e que, en todo caso, a min me parece máis ben de formación. Elixín o formato de novela negra por varias razóns.
En primeiro lugar, porque son dende sempre un lector empedernido deste tipo de novelística, dende logo antes da aparición de fenómenos literarios como Diego Ameixeiras ou Domingo Villar (De feito, A antesala luminosa empecei a escribila en 1998 e remateina en 2004, antes do boom galego). En segundo lugar, elixín este xénero porque me parece axeitado se o que se quere é contar historias entretidas, aínda que só sexa porque sempre hai un crime, unha intriga… En terceiro lugar, porque me parece o formato máis axeitado se o que se quere -como eu quería, máis nas próximas entregas da serie ca nesta- é retratar unha sociedade caracterizada pola corrupción e a impunidade. E en cuarto lugar, porque a novela negra pode servir tamén de pretexto para falar dos temas que a un máis lle interesan; no meu caso, o tema da loucura, fundamentalmente.
Sigo co de mulata. A novela é mulata tamén porque mestura tramas, narradores e estilos moi distintos. Basicamente hai dúas tramas e dous narradores que se entrelazan, un en primeira persoa, ó máis puro estilo de novela negra (“Tamén os donos dos prostíbulos me debían favores que eu sempre cobraba en especie”), e outro en terceira, omnisciente e multiselectivo, coa intención de obxectivar a visión subxectiva dun dos dous personaxes principais da novela. Unha novela que mestura tamén a realidade coa ficción, a autobiografía coa imaxinación. E, por último, e xa facendo un chiste fácil que remite a algo moi serio, a novela é mulata porque está chea de mulatas, que ten moito que ver con outro tema fundamental do libro, o da prostitución -non en van ilustra a portada-. (…)
– MD: O libro ten, en efecto, bastante de autobiográfico. Nese sentido, é frecuente que a crítica comente que o autor debe distanciarse o suficiente de si mesmo para escribir unha boa novela. Que pensas diso?
– AT: Nin que dicir ten que o libro ten moito de autobiográfico. O motivo fundamental é que pretendín desembarazarme dunha vez por todas dos meus demos interiores, dos meus medos, das miñas vivencias máis patolóxicas, dos traumas máis propios da miña enfermidade. Non estou de acordo con iso de que o autor debe distanciarse de si mesmo para escribir unha boa novela. Sen chegar ata os extremos de Pío Baroja, que creo que foi quen dixo aquilo de que “todo o que non é autobiografía, é plaxio”, si creo que toda boa novela ten sempre algo ou moito de autobiografía porque do que un pode falar con máis profundidade, honestidade e coñecemento é do que un xa vivíu, xa experimentou, xa reflexionou, e xa descubríu sobre o asunto o suficiente como para decidir compartilo cos demais.
– MD: Frente a un relato combinado con diálogo sitúase o libro escrito polo propio Gustavo sobre a súa vida, como comentabas antes. Por que esa dobre estrutura? O libro de Gustavo está escrito cunha extraordinaria lucidez, malia todo. Quero dicir, que el analiza perfectamente a súa propia enfermidade…
– AT: O dos narradores distintos obedece á mestura de xéneros que pretendín. Pode haber quen pense que están intercambiados, que o máis lóxico sería que a parte do inspector aparecera en terceira persoa e a de Gustavo Gallego en primeira porque é un relato autobiográfico. Precisamente por iso decidino así, para vencer o pudor, para atreverme a espirme, para disimular un pouco as miñas vergonzas. Pero tamén porque Gustavo Gallego hai veces que se cre un deus omnisciente e multiselectivo, igual co narrador dos capítulos pares. (…)”
Manuel Pereira Valcárcel: “A miña poesía, a miña literatura xorde da vida”
Entrevista
de Carlos Loureiro a Manuel Pereira Valcárcel en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): A nosa literatura xa está moi afeita dende antano a se ter que agrupar fóra debido á nosa diáspora… Vista dende dentro desa circunstancia por unha persoa coma ti, que finalidade pretenden eses agrupamentos culturais? Compromiso, reivindicación, autodefensa polo presunto esquecemento que produce esa separación, non perder o cordón umbilical coa nai…?
– Manuel Pereira Valcárcel (MPV): Coido que hai un pouco de todo e considero que esa diferenza de matices que sinalas é a que fai que sexa un tipo de agrupación ou outra. Digamos que existe un abano grande de posibilidades, dende asociacións que teñen como único fin celebrar unha especie de nostalxia gastronómica, até as que son de carácter reivindicativo e político. En calquera caso, sempre responden á necesidade de manter viva a luz da orixe. (…)
– NG: 1996, creades en Madrid o “Grupo poético Bilbao”. Que foi e que importancia tivo este grupo poético? Por que esta denominación se a finalidade e configuración do grupo tiña como referente a nosa literatura galega?
– MPV: Eu non son, estritamente, dos creadores. Incorporeime á segunda xuntanza no Café Comercial, sede dos nosos encontros mensuais. O feito de estar ese café na glorieta de Bilbao, serviu de motivo para que Vicente Araguas o bautizase con ese nome.
O grupo serviu de base para o encontro de escritores galegos en Madrid; tamén propiciou a organización de recitais, publicación de libros, homenaxes, participación en actos para o Día das Letras Galegas etc. E segue ofrecendo esas actividades, xa que, por fortuna, se mantén vivo. (…)
– NG: A pesar de escribires dende sempre poesía, narrativa… a túa irrupción, cando menos no que respecta á publicación, foi en lírica. Hai algunha explicación para esta circunstancia ou foi simplemente puntual? Non podemos esquecer que tras isto case pasas a ser coñecido realmente como “poeta”…
– MPV: Escribo dende o principio poesía e narrativa de xeito simultáneo. Pero o primeiro libro concibido e escrito como conxunto é de poesía. Sen ningunha razón particular.
É verdade que predominan as obras poéticas. Dende ese punto de vista é correcta a túa apreciación de que paso a ser coñecido como poeta; aínda que sería máis exacto sinalar que son menos “descoñecido” como poeta…
– NG: Para entendermos a poesía, o que é a poesía, de/para Manuel Pereira temos que tomar como referentes aqueles dous primeiros poemas da túa primeira obra publicada (Poemas de cinza) ou aquel concepto primixenio de poesía foi mudando co pasar do tempo?
– MPV: Aqueles poemas seguen vixentes. Tamén o poema final de “Inventario de fragmentos” que di “Escribir para gardar os recordos e que o/ tempo non leve máis ca o seu.”
En definitiva a poesía aparece motivada por múltiples causas, mesmo ás veces contraditorias. Unha mestura de sensacións nas que predominan, no meu caso, o que se sente e o que se perde.
– NG: A experiencia, as vivencias… nunha palabra, o existencialismo, obra como base na maior parte da túa obra poética… Serías quen de escribir unha obra sen este principio, digamos de base claramente vangardista?
– MPV: Un personaxe meu de Traxectos curtos di que non pretende ser a “cabezalla de ningunha vangarda” e nese aspecto estou de acordo con el, cousa que non sempre sucede.
Poderiamos discutir se unha obra realista pode ou non estar en vangarda, pero non é o momento. Eu confórmome con deixar o testemuño da miña voz, coma un camiñante deixa a marca dos seus pasos. (…)”
Os privilexios dos somnámbulos (Alvarellos), de Pablo Bouza
Entrevista
de Nacho Alonso a Pablo Bouza en Fervenzas Literarias:
“(…) – Fervenzas Literarias (FL): Poema tras poema Os privilexios dos somnámbulos mergúllanos na densidade da noite. Que mostra a noite ao poeta?
– Pablo Bouza (PB): Eu decote escribo polas noites, condicionado polo traballo e pola familia numerosa que teño. Na promoción de Os privilexios dos somnámbulos a editorial fala do aire viciado da noite e a verdade é que me agradou esa definición. Para min a noite está viciada de silencio e gusto del: do silencio na poesía e do silencio na noite.
A noite ten tamén ese compoñente escuro e de sombras, e o libro móvese nese sentido, sobre as sombras que todos temos, no significado máis rosaliano da palabra. (…)
– FL: Principia o poemario un apartado titulado A modo de limiar. Un exercicio de autopoesía onde se mostra transparente ao lector, onde os versos foxen da metáfora.
– PB: Os poemas recollidos nese apartado escribinos moito antes do que é o corpus principal do libro. É verdade que poderían estar noutro lado pero eu quixen introducilos aquí a mantenta porque é poesía moi existencialista: o poeta enfrontándose consigo mesmo. Apetecíame emprazalos nese apartado porque son unha especie de presentación, de limiar do que será o resto do libro, que dan unha visión de min como poeta, tal e como se fose unha poesía da experiencia. Para min a poesía é verdade, e eses son poemas moi sinceros.
– FL: As trabadas do pasado perduran coma unha áncora fendida nas rochas. Ao igual que en traballos anteriores, rescata o acontecido tanto a través da poesía como da memoria, lembranzas que mancan, que se mostran como ese gume frío que nos fere.
– PB: A memoria está presente en todos os meus libros. En Ingrávido signo creo que toma un protagonismo moi especial polo que significa: cando perdes a teu pai parece que un dos piares da túa persoa racha. Decátaste de que ti vas ser o próximo.
A miña certeza é a miña memoria. En todos os meus libros falo da memoria, de conservala. Interésame a memoria pero vivíndoa dende o propio presente.
– FL: Poesía contra o esquecemento. Velaí un acto de valentía, certamente.
– PB: Os tiros van por aí. Interésame e estimúlame moito a memoria de lembrar aos seres queridos que xa non están, pero tamén as paisaxes perdidas. Eu son de Fene, pero meu pai é da Capela, un concello que está preto de As Pontes. Canda neno íamos moitas veces, pero logo pasaron moitos anos sen volver. Cando regresei a ese lugar, e sentín de socate o cheiro da herba recen segada, os silos, o olor das vacas… Tiven un sentimento de pertenza a ese lugar. Iso é memoria.
Con ese exemplo intento explicarche o que é para min a memoria: a sensación de pertenza dentro da miña biografía, dos meus devanceiros, a estar nun sitio, ou en varios sitios, como é o meu caso. (…)”
Entrevista á escritora Concha Blanco sobre a súa última novela O balcón do meu universo
Desde
o Zigzag da Televisión de Galicia:
“Marta Gómez entrevista a escritora ceense Concha Blanco, autora dunha extensa obra dirixida ao público infantil e xuvenil, que presentará nesta ocasión unha novela para o público adulto: O balcón do meu universo. A obra ten como protagonista a Lucía, quen, aínda sendo moi nova, xa viviu experiencias duras e difíciles de superar.” A entrevista completa pode verse aquí.
Cuestionario Proust: Miguel Sande
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Miguel Sande:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A invisibilidade.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A humildade (inclúe educación e respecto).
3.– Que agarda das súas amizades?
– Nada.
4.– A súa principal eiva?
– Esa mesma, a invisibilidade.
5.– A súa ocupación favorita?
– As máis das veces correr.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Tomar un bo café (e entón ler).
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Algunhas poderían ser grandes desgrazas.
8.– Que lle gustaría ser?
– O que son.
9.– En que país desexaría vivir?
– Neste, non coñezo outro.
10.– A súa cor favorita?
– A do mar, cambiante.
11.– A flor que máis lle gusta?
– En especial as máis sinxelas.
12.– O paxaro que prefire?
– O que (ferido) non poida voar.
13.– A súa devoción na prosa?
– Quen traballan frase a frase, parágrafo a parágrafo coma quen pica na pedra.
14.– E na poesía?
– Eugénio de Andrade (outro: Peixoto; agora tamén o último de Berta Dávila).
15.– Un libro?
– Imposible.
16.– Un heroe de ficción?
– Non teño.
17.– Unha heroína?
– Tampouco non teño.
18.– A súa música favorita?
– Neste momento o hardcore; trashcore. Megadeth.
19.– Na pintura?
– Son máis de fotografía.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Ninguén. Non creo niso.
21.– O seu nome favorito?
– A persoa fai o nome.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A tardanza (mesmo a propia).
23.– O que máis odia?
– Que me berren.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– As de quen “obraron” para pasar á historia.
25.– Un feito militar que admire?
– Militar, só por esa condición ningún.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Un que me aprendera a apreciar máis a pintura, un Van Gogh, un Leopoldo Nóvoa, por exemplo.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Neste momento, a esta idade, de ningunha.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A serenidade, a pesar de todo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Se son defectos, todos.
30.– Un lema na súa vida?
– Non teño.”
Publícase un volume cos resultados do encontro internacional de poetas e tradutores na illa de San Simón
Desde
o Zigzag da Televisión de Galicia:
“Con barqueira e remador é a antoloxía que recolle os resultados do II Obradoiro de Tradución Poética da Illa de San Simón, unha iniciativa pioneira en Galicia baseada no intercambio de sistemas lingüísticos e literarios. A nova completa pode verse aquí.”
Alfonso Rodríguez: “A deserción en masa sería a solución: darse de baixa de todo e conformar outras formas de relación”
Entrevista
de Montse Dopico a Alfonso Rodríguez en Magazine Cultural Galego:
“(…) Di o poeta Alfonso Rodríguez que mellor ser liberado vital que escravo. Mellor estar orgulloso de ser “minus bálido” para un sistema que mercantilizou a vida. Que envelenou as relacións sociais. Que tenta derrubar os dereitos que nos quedan. E diso fala no seu último libro, Lúa plenur. El chámalle artefacto. Mais podería ser mapa. Xeografía que percorrer para tentar ubicármonos no medio do caos. O seu norte é a liberdade. A súa cerna, o ritmo interno do autor. O eu que enuncia o nós.
– Montse Dopico (MD): Lúa plenur ten estética de fanzine. Por que? Sempre fixeches ese tipo de deseños?
– Alfonso Rodríguez (AR): Si, desde moi novo. Ademais de beber, fumar porros e escoitar música cañeira, formei parte dun colectivo, ‘Komando Estrela Galiza’, a primeiros dos 90. Tiñamos un logotipo feito a partir do de Estrella, por iso o nome. Tiña relación co movemento insubmiso, había algunha xente máis independentista outra máis anarca… Era un rollo moi libertario. Atopamos, ademais, un espazo, a Casa da Xuventude, onde faciamos actividades: concertos, xornadas. Tiñamos unha publicación política, ‘Desobediencia’, e o boletín ‘Adokín’.
Aínda que despois acabamos marchando, porque aquel local non deixaba de ser unha institución, e ocupamos unha casa, o Fogar Infantil, onde seguimos desenvolvendo moitas actividades. Un colega e eu fixemos un fanzine de política e música, -hardcore, punk…-, que se chamaba ‘Noxxxo’. Despois desta época comecei a facer poemas, que mesturaba con colaxes. Foi un tempo en que fixen seis ou sete fanzines en poucos anos e colocábaos en librerías, bares…
– MD: Poemas e colaxes xa xuntaches en Oremos, o libro que publicaches en formato pdf na plataforma A Regueifa. Nese sentido, Lúa plenur sería como volver a iso.
– AR: Si, é como se andase para atrás e para adiante. O primeiro libro que publiquei foi Subir ao faiado, con Positivas, no 2004. No 2007 foi Oremos, que era ademais o primeiro libro que publicaba A Regueifa en pdf. En Oremos todos os colaxes estaban feitos con capas de cassetes de música. Despois publiquei Azúcar glass, en coedición con Duen de Bux. O de ‘subir ao faiado’ foi como unha lotería. A min marcárame moito Lois Pereiro, antes dese boom que houbo sobre el polo Día das Letras. Tamén lera, de Positivas, cousas de Bukowski, de Ronseltz… Enviei unha escolma de poemas, e Paco Macías dixo que si… (…)”
Agustín Fernández Paz presenta un novo libro infantil: Amizades secretas
Desde
o Zigzag da Televisión de Galicia:
“Nova obra dun dos grandes autores galegos de literatura infantil: Agustín Fernández Paz. A fascinación dos nenos e nenas polos animais é o eixe de Amizades secretas, unha narración que ten a orixinalidade de estar contada desde unha dobre perspectiva: a da familia dos ratos e a das persoas.” A entrevista pode verse completa aquí.
