Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Entrevista a Verónica Martínez Delgado fala de Ode à Madison Ivy e outras coisas de meter, libro que foi accésit do VIII premio de poesia erótica Illas Sisargas. A entrevista completa pode escoitarse aquí.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Eli Ríos: Unha escritora contraria a todo tipo de etiquetas
Entrevista de Carlos Loureiro a Eli Ríos en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Xa estamos un tanto afeitos á precocidade na nosa literatura, algo que no teu caso parece que non é tal ou é que antes de vermos a túa obra xa esta tiña vida oculta?
– Eli Ríos (ER): Na vida acostumo estar en contra das etiquetas porque o único que fan é limitar a visión xeral do conxunto. Acontece que cando leo, por exemplo, un verso de Chus Pato non son quen de poñerlle unha idade. Non é moderna? Ou pola súa poesía non pasan os anos? Ou quizais é que ten un pacto co demo e sabe escribir nas diferentes “xeracións” poéticas polas que foi pasando?
A miña obra parte deste razoamento. De verdade que a quen lle importa algo cantos anos teño? Iso provócalle algunha incapacidade para ler? Precisamos de saber cal é o número do calzado de quen escribe para que un verso nos faga sentir? As obras poéticas, teñen como indicaches no comezo desta entrevista, unha data de publicación. Elas viven por si soas sen contar comigo. Desde que saen publicadas xa non son miñas, son da persoa que le.
– NG: Até os anos oitenta non comeza a se amosar claramente a temática erótica na nosa poesía, ao mellor por razóns sociais… Con todo, aínda hoxe non é algo que estea moi presente, salvando casos puntuais coma ti, Yolanda Castaño… Por que este espazo temático aínda non está tan presente se a fin de contas a poesía e a expresión íntima da persoa?
– ER: Hai moita poesía erótica pero non ten visibilidade. Por que? Imaxino que porque nos falta moito por normalizar. Falar de sexo se non é para algún chiste moi besta aínda produce escándalos. Xa nin che conto se é homosexual! Somos xente moi evolucionada cando falamos de smartphones ou computadores pero a educación xudeico-cristiá-ocidental-heteronormativa non a damos quitado de enriba. A min cústame comprender as persoas que se cren con dereito a entrar na túa casa, opinar sobre o que fas na túa cama e, por riba xulgar, se está ben ou mal. Igual, esas persoas que posúen a verdade universal- e que parece que ten máis peso que a dos demais- deberían facer visitas guiadas á súa cama e aló imos con cadernos tomar apuntamentos. E isto que parece un desvarío aplícase á poesía. Parece surrealista pero en pleno século XXI un poemario erótico de Verónica Martínez Delgado foi cualificado de “cocho”! E, mentres, non espiollemos todos os prexuízos morais desta educación a poesía erótica non terá un lugar normalizado nos estantes das bibliotecas e das librarías. (…)
– NG: Sabemos que nos teus baúis están agardando novos poemarios para veren a luz. Podes adiantarnos algo ou ben teremos que agardar ao resultado dalgúns premios poéticos?
– ER: 2014 foi un ano moi produtivo tanto a nivel de escrita como de recoñecemento pero hai que ser realistas: non se volve dar outra situación igual. Os premios teñen moitos factores que axuntan na decisión final. Date conta que non todos opinamos igual e poñer de acordo a catro, cinco ou seis persoas é complexo. E máis no nivel poético que temos aquí. Os textos que saíron nestes certames pasados non foi envialos e gañar. Non é así de sinxelo. Xa tiñan algún “non” para a súa publicación antes, xa foran a algún certame,… Coñezo moi pouca xente que se presente a un e gañe á primeira e esas persoas xa xogan noutra liga. Isto fai mellor ou peor un texto? Non. Simplemente que cando te presentaches había outro poemario mellor que o teu e iso sempre é un motivo de alegría porque sabes que, en breve, poderás ir á libraría e ler un libro que che faga sentir. Polo tanto, si tentarei que vexan a luz pero se non saen tampouco pasa nada que hai moita xentiña que non deixa esmorecer a poesía galega. (…)”
Xabier P. DoCampo: “Sempre que alguén se manifeste a favor da lingua contará conmigo”
Entrevista de Carme Vidal a Xabier P. DoCampo en Sermos Galiza:
“- Sermos Galiza (SG): E se lle preguntara a cantas manifestacións pola lingua leva asistido?
– Xabier P. DoCampo (XPD): Son incontábeis porque sempre que alguén se manifesta a favor da lingua, así sexa o mesmo demo, pode contar con que alí estarei. Niso son totalmente evanxélico. Aínda que se reúnan catro, alí estarei e estarei mentres sinta que a miña lingua non acada sequera o estatus de oficialidade que ten recoñecido, que é o mínimo.
– SG: A do domingo en Compostela ten especial relevancia?
– XPD: A forza que precisamos ten que quedar á vista. Agora mesmo estamos a ver a lingua atacada de fronte, sen ningún tipo de rubor e eu creo que o cen por cen dos galegos e galegas non consenten iso no seu corazón. Os negacionistas son moi poucos e, polo tanto, é necesario que todos estes que non negan a lingua -úsena ou non- se decaten da situación grave na que a están a poñer desde o goberno galego, do feito inaudito de que exista un goberno que traballa arreo contra a propia lingua.
– SG: Por que se atreve o goberno se, como vostede di, ten toda esa vontade en contra?
– XPD: Atrévese porque confía en que, mesmo que haxa oposición, o tempo fai que todas as falcatruadas queden, que perduren, e por iso actúa con esa aleivosía. O que acontece é que unha persoa que fala galego e desenvolve a súa vida na nosa lingua non é consciente dese perigo. Cómpre unha atención máis continuada e intensa para se decatar e reaccionar. Pouco a pouco a xente darase conta da gravidade da situación.
– SG: Como profesor que foi e pola súa continua relación pola literatura coas xeracións máis nova, coincide no diagnóstico da situación crítica da lingua?
– XPD: A situación de hoxe é peor que a de antonte e a de onte pola tarde. Cada día vai a peor desde que este goberno está no poder. O máis grave que fixeron non foi só lexislar en contra, senón desvalorizar o galego. Coas súas accións levan a que a xente pense: se eles son os encargados polo Estatuto e a Constitución de preservar a lingua, que vou facer eu se eles din que o galego non vale? A situación de hoxe é mellor que a de mañá con este goberno. Agora continúo indo aos centros de ensino e atópome con situacións que crin que xa non se darían, consideraba que estaba conseguido ter unha escola co galego como lingua vehicular de maneira que os nenos saísen competentes e preparados para escoller a lingua na que falaban e vexo que iso non só non é certo, senón que foi a peor. Con aleivosía crean situacións contra a lingua que son difíciles de reverter, mais eu son optimista e penso que todo ten remedio. Precisamos poñer mans no asunto.
– SG: Que significa poñer man no asunto?
– XPD: Simplemente con que se cumpra a lexislación actual, a Lei de Normalización Lingüística e o Plan de Normalización comezamos a reverter a situación. O que acontece é que eles non din que deixan o asunto. Cando a Real Academia Galega aproba a súa declaración institucional, o que di o goberno é que está de acordo e o está a facer Con esta resposta fan de menos á propia Academia.
– SG: O lema da manifestación é “Polas fillas dos nosos fillos”. Está aí o perigo, na perda da transmisión ás xeracións máis novas?
– XPD: Cando vou polos colexios e institutos encóntrome por vez primeira na miña vida con nenos e nenas que non saben a nosa lingua. Xa non é sequera cuestión de querer ou non. De toda a vida o cen por cen entendía o galego e sabía falalo, mais agora iso xa non se dá. Xa hai quen non coñece a nosa lingua na nosa terra. O lema está ben, como todos os das manifestacións, mais o que importa é todos os que imos detrás da faixa de saída. Temos que ir e non só polas fillas dos nosos fillos, senón tamén porque debemos coidar e preservar os moitos falantes infantís e mozos da lingua que quedan, temos que valoralos e facer que se mesturen con outros para que se contaxien.
– SG: De todas maneiras, vostede que é persoa optimista, tamén cre que poderemos saír desta situación?
– XPD: Está nas nosas mans. A xente nova ten que tomar conciencia. A situación é reversíbel e todos sabemos na man de quen está. O tema é se imos seguir tendo gobernando o futuro da nosa lingua a negacionistas lingüícidas.
– SG: Se a manifestación é multitudinaria, que tería que pasar o día despois?
– XPD: Non sei se podemos confiar en que pase nada con respecto a quen tivo o cinismo de ir polo peor camiño para a lingua. O que si teremos é a sensación de vernos reforzados no que estamos facendo. Por iso tamén son necesarias as manifestacións. Estamos, repito, no camiño de reverter a situación e para iso é preciso implicarse.”
Entrevista a Xavier Alcalá sobre Tertúlia revisitada
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Xavier Alcalá: “Un escritor fai un plaxio e mándao a un concurso esperando que non llo descubran, ese é o tema da novela e eu mandeina ao Blanco Amor”.
O escritor fala da peripecia que acompañou a súa novela Tertúlia no ano 1985. Alcalá recupéraa agora en edición dixital co título de Tertúlia revisitada.
A entrevista pode escoitarse aquí.”
Manuel Núñez Singala: “Os galegos usamos os preconceptos contra nós mesmos”
Entrevista de César Lorenzo Gil a Manuel Núñez Singala en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Instrucións para tomar café recompila relatos curtos cuxa temática é común en cada unha das partes nas que se divide o libro. Nace xa o volume coa estrutura co que finalmente saíu?
– Manuel Núñez Singala (MNS): Xa me gustaría! En realidade, o que fun facendo ao longo do tempo, durante varios anos, é escribir relatos. Vas acumulando e chega un momento no que te dás conta de que existe certa unidade na preocupación, no tema, no contido. Aí nese momento pode que escribas algún relato a mantenta para incluílo na mesma liña e que descartes algún que finalmente non encaixan.
– B: O relato é un formato buscado?
– MNS: Non. É a historia a que se vai colocando en cada dimensión. Ás veces non aparece o tamaño así de primeiras. Na novela que estou escribindo arestora todo parecía indicar que o tema daría para un relato de dez follas. E pouco e pouco foi pedindo máis. O que non se pode facer nunca é inflar os textos. Ben ao contrario, hai que traballalos para lles quitar a palla. Recoñezo que ese é un labor que me gusta, moldear as historias para puílas, para que realmente parezan acabadas. (…)
– B: No seu libro, o humor é algo máis ca un recurso narrativo, parece un mecanismo de coñecemento.
– MNS: O humor é o lubricante que permite que ao lermos determinadas cousas sobre nós mesmos, poidamos parar un minuto e pensar: “Isto é así”. En Galicia o humor é especial, funciona cuns códigos que nós comprendemos e que nos serven para decatarnos de que moitas cousas son certas. Se esas mesmas cousas, defectos ou teimas, por exemplo, apareceran nun ton máis ríspido, pois quizais habería unha posición de resistencia, de negación. Mais se o lemos nunha linguaxe á que estamos afeitos e que detectamos como non agresiva, coido que nos é máis fácil recoñecernos e incluso querelas cambiar. (…)
– B: A relación da lingua galega coa literatura popular non é doada.
– MNS: Quizais houbo un momento no que as nosas letras quixeron demostrar que podían ser excelsas e se descoidou o contacto co público porque polo xeral a literatura máis elevada é tamén máis minoritaria. Coido que hoxe iso xa está superado por parte dos escritores e editores; non sei até que punto se decataron do cambio os lectores. O que temos que ter claro é que se queremos que a nosa sexa unha lingua normalizada, cómpre incluírmos todos os xéneros e públicos. (…)”
Xosé Vázquez Pintor: “Esta novela [Antípodas] é un lóstrego na noite”
Antón Gómez: “Paco Carballo non morreu. É un símbolo para moitos de nós”
Entrevista de Belén Puñal a Antón Gómez en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como foi esa volta a Galiza e a Vigo, ti xa como cura obreiro?
– Antón Gómez (AG): Como cura obreiro, estiven 17 anos traballando nunha empresa en quendas de mañá, tarde e noite. Francisco Carballo, aos 48 anos, xa non estaba para ir ao mundo obreiro. Despedíronme, sancionáronme, detivéronme, como a calquera cura obreiro. Houbo un tempo no que eu estaba máis dedicado ao sindicatos obreiros e el ao mundo sindical do ensino e a actividades culturais. Nese tempo tivemos menos contacto pero seguimos mantendo esa relación até que morreu.
– SG: Sospeito que o perfil do cura de esquerdas e nacionalista, é bastante incomprendido…
– AG: Si. Hai un anticlericalismo extremolaicista que considera que todos os cristiáns son iguais, e non. Eu penso que o evanxeo está máis cerca da esquerda ca da dereita. Coido que un cristián comprometido ten que implicarse tamén politicamente. Paco tíñao moi claro e eu tamén, e o papa vai por aí.
– SG: A morte de Paco Carballo deixouvos, nese sentido, un pouco máis sós.
– AG: Si, en Galiza Paco Carballo era unha institución. A todos os niveis. El era capaz de escoitar a todo o mundo, de dialogar con todo o mundo. Tiña unas bases históricas moi elaboradas. Co que deixou escrito temos unha pequena biblia. O que sabía, sabíao transmitir, facíase escoitar, e era acolledor. Era un home entregado, nunca pretendeu nin carreiras nin honores, senón ser unha persoa normal, cando como historiador e teólogo podía falar de ti a ti con calquera porque estaba ao día en todas as correntes. Aínda que nunca se dixo que era teólogo da liberación, a súa liña ía pola teoloxía da liberación. (…)”
Eli Ríos: “Agora chámanlle whatsapps de papel ás notiñas de toda a vida”
Entrevista a Eli Ríos en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Por esta obra [Bicha] acaban de concederlle o premio Pura e Dora Vázquez de Narración da Deputación de Ourense. O xurado destacou a importancia que o relato da á amizade entre nenos e animais. ¿Como é o argumento?
– Eli Ríos (ER): Pois está ambientada nese colexio e conta unha aventura moi na narrativa coa que se criou a miña xeración que é Os Cinco. O contido da obra reclama un diálogo aberto entre os adultos e os nenos, que sexan escoitados con máis atención.
– LVG: ¿Non se lles escoita dabondo?
– ER: Non. Hoxe en día esquécenos escoitar o importante que eles teñen para contar. Non deberíamos banalizar o contido do que nos transmiten os nenos. (…)
– LVG: ¿E como é iso de amentar á Bicha? ¿Por que ese nome?
– ER: Bicha é un animal mitolóxico, é un dragón no que todas as partes son importantes. No meu conto é igual. Todos os nenos e as nenas que participan son importantes ó mesmo nivel. Non hai un que destaque por ter máis habilidade que os outro. Cada un ten a súa personalidade, os seus recursos. Un entende de informática, a outra é máis áxil… O conxunto deses elementos conforma o todo. (…)
– LVG: Isto de contar contos aos nenos, ¿venlle de familia?
– ER: Si. Meu avó sempre tiña tempo para sentarse a contarnos contos. De feito, estou na literatura por el. Eu vivía nunha aldeíña e empecei a vivir mundos grazas a el. Cando cheguei á carreira e empecei a ler a Dieste ou a Cunqueiro, eu xa coñecía eses contos. Non era a mesma localización, pero eu xa vira o da muller que se convertía en lobo ou o da xente que resucita. ¡Había cantidade desa nos enterros! [Risas] (…)”
María do Cebreiro: poesía = verdade no sentido máis radical
Entrevista de Carlos Loureiro a María do Cebreiro en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): E por que a inclinación cara o apartado lírico a pesar da presenza ao teu redor tamén da narrativa en xeral, tanto para lectores e lectoras máis xoves coma para máis adultos?
– María do Cebreiro (MC): Podería aventurar que para min a poesía ten moito que ver coa verdade: non coa verdade experiencial ou vivencial, identificada coas cousas que nos pasan, senón coa verdade nun sentido máis radical, con aquilo que nos pon en xogo como persoas, fronte a nós mesmos e fronte a outros. Por outra banda, si que tiven algunhas ideas para facer novelas, pero até o de agora nunca callaron. Polo 2005 andaba escribindo algo de ciencia ficción que ía chamarse No land (isto dos títulos de libros que non existen é algo moi cunqueirián, pero ao tempo moi real). Logo comecei cun proxecto, unha caste de deconstrución da épica nacional, que se chamaría A guerra, título –e fragmentos- que logo foron dar ao libro de poemas que asinei hai dous anos con Daniel Salgado. E teño tamén escritas algunhas prosas, de corte máis intimista e conectadas co libriño O grupo, que pensaba titular A verdade. En todo caso, nunca vivín a literatura en termos de xéneros literarios, senón en termos dunha continuidade fluente da escrita que penso que me vai levar a onde me teña que levar en cada intre.
– NG: E tamén dicirmos que en ti conviven dous espazos literarios: o creativo e o crítico… Como se comportan estes dous espazos á hora de escribir?
– MC: Pois como dous cativos que teñen que estar moi caladiños para que a súa “nai” se concentre e escriba. Bromas á parte, o que quero dicir é que eses dous espazos en xeral son como vasos comunicantes, pero hai outras veces nas que é bo que estean xebrados, para que a enerxía de cada un deles poida traballar ao seu ritmo. En calquera caso, vexo fondas relacións entre algúns proxectos ensaísticos e outros poéticos. Por exemplo, hai un fío moi claro entre As terceiras mulleres e (nós, as inadaptadas) ou entre Fogar impronunciable e Non son de aquí. E na medida en que concibo a poesía como un xeito de coñecemento, ao cabo investigación e creación non me parecen territorios tan distantes.
– NG: Ben sabemos como anda o mundo editorial en Galiza, especialmente a nivel lírico… Xa podemos ver como moitos poemas teus andan a vogar pola rede… Está o futuro da nosa lírica na rede, incluso para ser máis coñecida a nivel internacional?
– MC: Non creo que só o da nosa lírica, senón que a difusión da literatura está a experimentar mudanzas decisivas a día de hoxe, que por suposto que afectan tamén (aínda que creo que non só) ao soporte no que se publica. Quizais non sexa tanto que nos esteamos a mover do mundo impreso ao dixital, porque ambos coñecen intensas transferencias mutuas. O máis interesante, ademais desas novas canles para a publicación dos poemas, é a emerxencia de pequenos selos editoriais onde atopan saída propostas novidosas que o terían moito máis difícil nun mundo monopolista, ou repartido entre só dúas grandes editoras. (…)
– NG: E claro, vendo o anterior, non podía ser doutra maneira de que en ti e na túa obra xermolase o compromiso feminista…
– MC: Creo que o fundamental é o meu compromiso co pensamento crítico. Iso leva de xeito natural cara a calquera tipo de cuestionamento, e mesmo cara ao cuestionamento dalgúns aspectos da tradición feminista, ou da súa articulación presente, cos que non sempre concordo. (…)”
Entrevista a Xoán Carlos Domínguez Alberte no Diario Cultural
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Entrevista a Xoán Carlos Domínguez Alberte arredor de Rastros con enrugas, publicado por Corsárias. A entrevista completa pódese escoitar aquí.”