Entrevista de Montse Dopico a Afonso Becerra en Praza:
“(…) – Praza (P): “A min máncame ter que empregar o íntimo como contestación social”, dise nun dos textos [Textículos dramáticos e posdramáticos]. E ten bastante que ver co sentido de todo o libro…
– Afonso Becerra (AB): Non é que o libro sexa só iso, pero detrás del si hai esa intención xeral. Ten que ver con que as verdadeiras revolucións teñen que ver coa xente de a pé, coas revolucións micropolíticas que poden acabar salpicando o social. Este é un libro sobre o común. E cando pos o foco sobre o común pode transformarse, mostrarse como algo extraordinario. Nun encontro que pode ser casual atopas elementos fundamentais na relación entre as persoas, que é o que ao final é política: a maneira en que nos relacionamos con nós mesmos e respecto dos demais. (…)
– P: Este libro é como unha segunda parte de Dramatículas (Laiovento, 2010). Con el reivindicas que brevidade da letra, do texto, non é a brevidade teatral, porque a brevidade pode medrar en múltiples accións escénicas. Por que?
– Afonso Becerra (AB): Xa desde o título, Textículos dramáticos e posdramáticos, se fai referencia ao que é. O texto non é o centralizador da acción escénica, non centraliza o sentido do espectáculo. Son textos que bucan ser lidos, estar na mente do lector, pero o que máis desexan é subir a un escenario de teatro. Nas pezas de teatro posdramático, que son ‘Oxitocina’, ‘Teoría e práctica da discreción’, ‘É un dicir’, ‘Ti e un té’, o texto non centraliza o sentido, senón que é un material máis a integrarse na coreografía, a iluminación, a música, os obxectos… ‘Oxitocina’, por exemplo, imaxínoa como unha peza de danza, co texto por exemplo proxectado ou dito cunha voz en off. Neste tipo de textos a lóxica que funciona é máis asociativa que causal. E isto é outra cousa que na dramaturxia galega boto en falta. Eu fíxeno en ‘Crioxénese’, que é un texto que pasou desapercibido. Se te fixas, o teatro posdramático está marxinado nas programacións. O que se programa son pezas con historia e personaxes. Hai programadores que pensan que o espectador galego é parvo, que non vai entender unha peza posdramática. E iso non ten sentido. O teatro ten que vibrarte. Para contar historias é mellor o cine ou a novela. O teatro é empatía, comunicación enerxética, como dicía Artaud. De teatro posdramático falo tamén no último dos textos, ‘É un dicir’, que é teatro da teoría, como xa o era o último de Dramatículas. É un xeito de teatralizar a teoría. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Camiño Noia: “Cunqueiro foi o primeiro en renovar a poesía galega do século XX”
Entrevista de Montse Dopico a Camiño Noia en Magazine Cultural Galego:
“A profesora Camiño Noia vén de publicar na colección Arte de Trobar do PEN Clube de Galicia Trinta poemas, un libro no que reivindica a Álvaro Cunqueiro como non só un dos grandes poetas modernistas do país, senón como o primeiro en renovar a poesía galega do pasado século. Falamos con ela.
– Montse Dopico: A idea de facer o libro xa viña de atrás, mais foron as pesquisas de Henrique Costas sobre Eliano Ardeanu as que o impulsaron. Como foi?
– Camiño Noia: A miña relación con Cunqueiro xa viña de atrás, da Facultade. Fun alumna de Carvalho Calero e el non o promovía como gran escritor. Cunqueiro tamén era criticado por xente nacionalista, por xente comprometida, que salientaba que se arrimara ao réxime e que dicía que o que escribía era evasivo, fantástico… Así, acabei coñecéndoo antes de lelo. Coñecino en Vigo, na Fundación Penzol, por Francisco del Riego. Era un home tranquilo, amable, boa persoa… Quedei impactada pola persoa e comecei a ler a súa obra.
Pasado o tempo, Quique Costas andaba a investigar nuns poemas que se publicaron no Faro de Vigo como traducións de Cunqueiro, atribuídos a autores descoñecidos. E estaba claro que, por exemplo, ‘O Vagabundo’, que Cunqueiro lle atribuía ao poeta romanés Eliano Ardeanu, retrataba o Cunqueiro que eu coñecera. Era el quen escribía estes poemas. A partir disto xa pensei que había que rehabilitalo como gran poeta e empecei este libro, que fun escribindo aos poucos. Acabei concluíndo que a poesía de Cunqueiro non se coñecía. Os manuais despachan o tema dicindo que era un poeta culturalista, intertextual, con elementos neotrobadorescos… Dise que os renovadores da poesía galega foron Méndez Ferrín, Alfonso Pexegueiro e Arcadio López Casanova, que si o foron, pero ninguén fala de que Cunqueiro había anos que facía poesía moderna, a partir de Pound, de Rilke ou de Eliot. (…)”
Entrevista de Laura Liñares a Xavier Queipo
Entrevista de Laura Liñares a Xavier Queipo en Galego en Cork:
“(…) – Laura Liñares (LL): Hai uns días estiveches en Cork falando de escritura creativa e das vantaxes dos exercicios de estilo para os escritores. Coidas que sería interesante que os estudantes de linguas fixesen exercicios similares para mellorar o seu nivel?
– Xavier Queipo (XQ): Eu non estou moi a prol da separación de ciencias e letras, e daquela coido en pensar que a experimentación é sempre necesaria para avanzar no coñecemento. Cando de estudar una lingua se trata e se se quere avanzar alén do nivel básico de comunicación o feito de facer exercicios axuda a acadar un maior dominio da lingua que se estuda (como diría eu esto mesmo se fose un neno?, como podería describir o mesmo sentimento dun xeito romántico?, ou funcionarial?, ou técnico?, ou sintético?). De seguro que hai moitos manuais que eu non coñezo, pois sempre fixen estes exercicios de xeito intuitivo, mais se cadra podería recomendar os Exercicios de estilo de Raymond Queneau, que se ben están orixinalmente en francés, xa foron traducidos a moitas linguas, entre elas o castelán, o galego (en edicións Xerais de Galicia) e mais en inglés (Exercises in Style, by Raymond Queneau – Oneworld Classics)
– LL: No seminario sobre a tradución do Ulysses comentaches que non poderás volver escribir do mesmo xeito despois de lelo e traducilo. Cres que traducir a Joyce mudou tamén a túa visión de Irlanda? Como foi a túa experiencia en Cork?
– Xavier Queipo (XQ): En Joyce, en Faulkner, en Cortázar, en Kafka, en Musil, en García Márquez, en Borges e en tantos outros está a esencia de literatura, a exploración da complexidade do mundo. Nese sentido un non é o mesmo logo de ler as grandes obras deses escritores xeniais. Polo meu traballo vistei Irlanda unha ducia de ocasións na última década do século XX e mesmo convivína bordo dunha fragata irlandesa durante un mes enteiro, patreullando polas augas de Terranova. Logo vistaría por razón literarias (dúas vistas a Cork) ou peroais (dúas visitas a Dublin e unha a Galway e Connemara) xa no século XXI. Joyce presenta unha visión da Irlanda do inicio do século XX e nese sentido o que me revelou foi a esencia dun país que xa non existe, que estaba baixo o dominio imperial dos ingleses e que vivía na miseria ética e o oscurantismo da dependencia do poder central. Por sorte, ese perídodo pasou, mais quedan trazas dese pasado e Joyce axudou pois na comprensión de como esa dependencia puido influír na historia posterior de Irlanda logo da súa independencia. (…)”
Os privilexios dos somnámbulos, percorrido pola obra co seu autor, Pablo Bouza
O dicionário eletrónico Estraviz chega às 130.000 entradas na sua terceira versão
Entrevista de Montse Dopico a Isaac Alonso Estraviz en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Quais são as principais novidades desta nova versão electrónica a respeito da anterior?
– Isaac Alonso Estraviz (IAE): A primeira que está no Acordo Ortográfico de 1990. A anterior estava na conhecida como norma da AGAL. Segunda, conta com um prólogo extenso, útil para galegos e portugueses, uma abundante bibliografia de referência lexicográfica, biobibliografia do autor, etc. Tem, como disse anteriormente, 6.000 entradas mais. As consultas continuam a serem grátis. E toda pessoa pode consultá-lo ou descarregá-lo para o seu telemóvel com a facilidade que dá poder consultá-lo em qualquer momento e lugar. Só com escrever Estraviz já aparece indicado o nome do dicionário. E aí é premer e depois escrever. (…)
– MD: Pode resumir a história do dicionário?
– IAE: Desde sempre defendi que o galego como língua românica devia escrever-se como se escrevem as outras. Sobretudo tendo em conta a variante portuguesa que, junto com o galego são, em palavras de Lindley Cintra e outros especialistas, dous codialetos do mesmo diasistema, da mesma língua. Por isso intentei elaborar o dicionário desse jeito. Mas quando apresentei essas intenções não foram aceites nem por AKAL, Galáxia, Sotelo Blanco e outros. Só me permitiram que figurasse a entrada entre parênteses como eu defendia, cousa da qual Ramón Piñeiro se arrependeu depois e tivemos que romper o contrato e fazer outro com NÓS, que faliu uma vez publicado em 1983 o primeiro dos cinco volumes que ia ter, estando os outros prontos para fevereiro de 1984. A salvação veio da mão da AGAL, e especialmente do daquela presidente, Bernardo Penabade Rei que, com os colaboradores, especialmente do Vítor, fizemos uma primeira versão que se fez pública o dia 1 de janeiro de 2005. Então pude respirar amplamente e sentir-me feliz.”
Paul Auster, Xavier Queipo, Karasik e Mazzuchelli nunha novela gráfica
Desde Sermos Galiza:
“A editorial con sede en Compostela, El Patito Editorial, publica en galego a novela gráfica de Karasik e Mazzuchelli Cidade de Cristal, unha adaptación do relato de Paul Auster incluído na súa Triloxía de Nova York. O escritor Xavier Queipo é o encargado de traer a obra ao galego. (…)
“É un dos meus autores de referencia, quer na súa prosa, quer nos filmes que se fixeron a partires dos seus textos. Ten unha característica para min moi querida: Foi profesor en Francia e, daquela, utiliza unha linguaxe moi asequíbel no orixinal en inglés para lectores de linguas romances. Nunca estiven en Nova York (debo ser dos poucos escritores da miña xeración), mais si coñezo Brooklyn a partir dos seus textos. Tiven a oportunidade de encontralo en Bruxelas e foi un pracer falar con el uns minutos, pois é moi accesíbel e extremadamente amábel”, sinala Xavier Queipo, tradutor do texto da novela gráfica. (…)
Alejandro Tobar: “As subvencións, en vez de consolidar o mercado das traducións, desvirtuárono”
Entrevista de César Lorenzo Gil a Alejandro Tobar en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): A tradución é un dos alicerces de calquera sistema literario. En galego custa moito crear un mercado estable para os libros foráneos. Que cre que falla? Que se pode facer para melloralo? Que papel lle toca ao Goberno?
– Alejandro Tobar (AT): Na sociedade galega coa que eu fantasío, os libros en galego son inmensa maioría, e non hai lector que, en similares condicións, recorra antes a unha tradución en castelán ca a unha en galego. Non ten sentido que unha lectora galega calquera, por exemplo, se interese por comprar Miguel Strogoff, Canción de Nadal ou 1984 en castelán cando existen boas e coidadas versións destas obras na nosa lingua De feito, como comportamento é disparatado e daniño. Ora ben, sucede que esa lectora a miúdo descoñece que en galego dispomos desas e de infinidade doutras importantes obras. Esta circunstancia vén motivada por diversos factores, algúns realmente graves, como o feito de que padezamos un goberno que no ámbito lingüístico voga á contra, que carezamos por completo dun plan lector, dunha estrutura de promoción e dotación das bibliotecas, dun modelo de creación dunha engrenaxe editorial seria. O actual sistema de subvencións, lonxe de consolidar o mercado de tradución ao galego, desvirtuouno.
Hai outros defectos: que as máis das librarías non se preocupen de contarlles aos interesados que de tal ou cal libro que buscan hai versión galega; que a Asociación de Tradutores Galegos sexa ninguneada ano tras ano; que a Facultade de Tradución de Vigo non se anime por fin a facer unha subscrición coas editoriais de tradución do país –que lle suporían 500-800 euros ao ano por recibir a produción editorial traducida de Kalandraka, Rinoceronte, Galaxia, Urco, Xerais…? Fariámoslles prezo, con certeza–; que non haxa unha masa social potente que dea un golpe na mesa e lea dunha vez na lingua que lle corresponde por ser de onde é, en fin: o cambio ten que ser de raíz. Con todo e iso, resistimos.
– B: Vostede publicou un libro (Cremalleiras, Tris Tram, 2008). Segue a escribir?
– AT: Si, algo escribo, pero sen ínfulas de ningún tipo, é dicir, só por pracer, para exercitar a mente e para despois o gardar nun ficheiro e deixalo aí aparcado, nas entrañas do portátil. Gozo moito coa escritura e coa lectura, a verdade. (…)”
ZigZag Diario: entrevista a Camilo Franco, director de Escola do Espectador
Cuestionario Proust: Carlos Callón
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Carlos Callón:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Sempre é difícil responder estas cousas. Supoño que certo optimismo que tenta estar advertido.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Como universal, a cordialidade. Canto máis próximas as persoas, máis agradezo tamén a honestidade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Das amigas e dos amigos, comprensión, apoio (aínda que sexa crítico) e confianza. Das amizades, a cordialidade xa dita e algo de compañía mutua.
4.– A súa principal eiva?
– Seica dicía Cunqueiro que os galegos temos un sentido árabe do tempo.
5.– A súa ocupación favorita?
– Entusiásmanme os pequenos traballos intelectuais en que a curiosidade carbura a plena potencia. Ademais, gusto de lle dar á cabeza por volta da intervención social nas causas en que estou máis implicado.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Desentronar a felicidade como ideal e orientarme polo desexo.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Non poder buscarlle un sentido á vida. Por exemplo, pola perda das persoas que amo.
8.– Que lle gustaría ser?
– Chegar de pleno ás miñas vocacións sería abondo.
9.– En que país desexaría vivir?
– Neste, con mellores condicións. Gusto tamén da idea de pasar un tempiño de xeito en varios lugares de Francia e Italia, porén regresando aquí.
10.– A súa cor favorita?
– Talvez a verde clara.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Os campos de chuchameles son tan evocadores!
12.– O paxaro que prefire?
– Estou entre os periquitos e as píllaras.
13.– A súa devoción na prosa?
– Castelao, Cunqueiro, Marguerite Yourcenar, Borges, Pascal Quignard, Antón Lopo… Se hai que escoller un nome, hoxe diría… Cunqueiro.
14.– E na poesía?
– Lupe Gómez, Benedetti, Pilar Pallarés, Yolanda Castaño, Rosalía, Pessoa, o trobadorismo galego, Fermín Bouza Brey… Non, non podo escoller un. Xa bastante é non pasarme citando, he he he.
15.– Un libro?
– O que máis veces lin e relín desde a puberdade até hoxe é Follas Novas. Un clásico dos que palpitan, aínda que hai quen o preferiría momificado.
16.– Un heroe de ficción?
– Estou entre o magnífico Hadriano que nos retrata Yourcenar e o Neville Longbottom da saga de Harry Potter (defendo que el debería ser o verdadeiro protagonista).
17.– Unha heroína?
– Tamén estou entre dúas respostas: ou a viúva do Eleuterio das Cousas de Castelao ou calquera das mulleres afoutas a quen dá voz Rosalía.
18.– A súa música favorita?
– No meu carro os que máis están a soar nos últimos meses son Stromae, Caxade e Els Amics de les Arts. Miña nai dicía de min de pequeno: “a Carlos na música gústalle de todo”. Pois iso.
19.– Na pintura?
– Atrápame O neno das piñas de Castelao e podo pasar horas mirando reproducións de miniaturas medievais.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Daniel Castelao. O seu papel no exilio para que permanecesen vivas as reivindicacións nacionais galegas –non só fronte á destrución fascista, senón tamén ante a incomprensión e os paus nas rodas do republicanismo español e do piñeirismo– é un testemuño que nunca deberiamos esquecer.
21.– O seu nome favorito?
– Éme moi difícil seleccionar un. Vénme á cabeza o hipocorístico Porfica, que era como lle chamaban a unha das avoas da miña queridísima avoa Pepa (ou sexa, que era miña tataravoa). Porfica fai serie con moitos nomes familiares de noso que non deberían esmorecer, como Lela, Carmucha, Mingos, etc.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Supoño que, coma todos, aqueles en que vexo reflectido algo de min que me desagrada. Por dicir algo en que claramente non estou metido: non aturo a xente que fai ruído no cinema.
23.– O que máis odia?
– A crueldade.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Moitas do pasado e do presente. Polas súas fondas ramificacións nos nosos días direi o repugnante nome de Francisco Franco Bahamonde.
25.– Un feito militar que admire?
– A perseveranza da guerrilla galega, que batallou contra o franquismo canto puido, mais sen ter o apoio exterior con que contaron as resistencias antifascistas doutros países.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O canto, mais acaparou miña irmá toda a capacidade melódica da familia, e o do debuxo, mais iso repartírono entre todos os meus irmáns precedentes.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Como Emiel Pauwels: con 95 anos, preparado para recibir a eutanasia após darlle á champaña coa xente que amo. Supoño que hai niso tamén algo da ansia de Hadriano: saber despedirse, entrar na morte cos ollos abertos.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Talvez enérxico.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Remítome á resposta vinte e dúas e doulle a volta. Por continuar no mesmo exemplo, son indulxente coa xente que por fin para e che deixa ver o resto do filme en paz.
30.– Un lema na súa vida?
– A frase de Lacan que máis ecoa en min nos últimos tempos é que un só pode sentirse culpábel de traizoar o seu desexo. Se se matinar algo nela, verase que hai aí un compromiso ético que se alicerza no individual mais que o trascende.”