Entrevista de Antón Escuredo a Carlos Taibo en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cal é a razón escribir agora unha obra entre autobiográfica e lingüística?
– Carlos Taibo (CT): Ás veces non hai unha razón precisa. A miña vida intelectual, e non lle dou ningún relevo a este adxectivo, é unha mesa con catro pés. Un deles é o meu traballo na universidade vencellado coas mudanzas na Europa central e oriental. Outro o activismo político que me invita a contestar ao capital e ás súas regras. O terceiro serían os libros como obxecto marabilloso sen os que a miña vida non tería sentido. E o cuarto as linguas.
Decateime non hai moito que boa parte das historias e brincadeiras que eu conto teñen unha base lingüística. Pareceume que tiña sentido de facer unha homenaxe ás linguas que para min son a creación máis marabillosa da especie humana. Ese é o miolo do que xorde o libro.
– ND: Ese amor polas linguas tamén é algo revolucionario nun mundo que, cada vez máis, procura concentrarse en poucas e dominantes?
– CT: Cando alguén celebra a desaparición dunha lingua, eu pregunto que é o que ten dentro da cabeza. A desaparición dunha lingua é a desaparición dunha cultura. Certamente, aínda que no libro hai unha dimensión de brincadeira, mesmo nalgún caso canalla, hai unha reivindicación das linguas e singularmente das linguas minorizadas.
Este libro é produto dun compromiso lingüístico coa lingua do meu país, o galego-portugués. É unha mestura entre a vocación de chamar a atención dunha maneira razoabelmente divertida e relaxada sobre as linguas e ao mesmo tempo unha reivindicación política coas que están nunha situación difícil e que creo que merecen o noso apoio.
Debo salientar, en calquera caso, que eu non son un gran dominador de linguas. Ás veces a xente pensa que eu teño grandes habilidades, que son un políglota e non é así. Son un curioso que foi mergullando en moitas linguas e que espera seguir facéndoo no tempo..
– ND: Boa parte do libro trata do reintegracionismo e da necesidade dun intercambio mutuo. Hai esa vontade tamén en Portugal e no mundo lusófono?
– CT: Esa vontade foi forte na retórica mais nos feitos débil. Porén, teño a impresión de que as cousas están empezando a mudar. Ultimamente escoito moito en Portugal, cando saben que es da Galiza, dicir “que sorte tedes na Galiza que conservades a nosa lingua primixenia cando a nosa está deturpada pola influencia do inglés e falamos cada vez peor”. Esa idea ten a parte saudábel de que identifican unha xenealoxía entre o galego e o portugués mais a parte débil é unha ignorancia manifesta do estado decrépito da lingua da Galiza.
De calquera maneira, este tipo de percepcións en Portugal significan que algo está comezando a mudar. Nos estamentos oficiais probabelmente continúan a triunfar a retórica que anuncia unhas cousas mais sen medidas precisas que supuxesen un achegamento efectivo entre os dous espazos lingüísticos.
– ND: Cales cre que son os atrancos máis importantes que teñen as persoas para non dar o salto ao galego-portugués?
– CT: Eu pasei por esa situación hai 20 anos. Houbo unha época en que eu era reintegracionista, porén empregaba a ortografía oficial. O paso non é sinxelo. Escribir un galego reintegrado reclama un esforzo innegábel. Mais, sospeito que por tras hai un exercicio de comodidade, de aceptación dunha orde que sabemos que non é a nosa e que depara certas vantaxes.
Eu non podo queixarme moito de ter sido discriminado por empregar un galego internacional ou reintegrado. É verdade que é unha reflexión un pouco falsa por ser expulsado dos medios de comunicación do sistema, polo que non ten sentido escribir en galego internacional en La Voz de Galicia porque non penso en escribir nese medio.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Cuestionario Proust: Emma Pedreira, desde Lecturafilia
Entrevista a Emma Pedreira en Lecturafilia:
“1. O principal trazo do teu carácter? A coherencia.
2. Que calidade aprecias máis nun home? O sentido do humor.
3. E nunha muller? O mesmo.
4. Que agardas das túas amizades? Empatía.
5. O teu principal defecto? Falar sen filtros (un eufemismo para bocachancla?).
6. A túa ocupación favorita? Observar.
7. O teu ideal de felicidade? A tranquilidade absoluta: silencio, espazo e saúde.
8. Cal sería a túa maior desgraza? A falta dos meus seres queridos.
9. Que che gustaría ser? Unha creadora viaxeira, sempre en movemento por fóra e por dentro.
10. En que país desexarías vivir? Nun onde os dereitos de todos os seres fosen respectados.
11. A túa cor favorita? Depende do momento. Ultimamente o amarelo.
12. A flor que máis che gusta? A caléndula.
13. Que paxaro prefires? A andoriña.
14. Os teus autores/as favoritos en prosa? Cristina Sánchez-Andrade, Jeanette Winterson, Sarah Hall, Angela Carter, Marilar Aleixandre, Pilar Pedraza.
15. E poetas? Olvido García Valdés, Joyce Mansour, Anne Sexton, Olga Novo…
16. Un heroe de ficción? O barón rampante.
17. Unha heroína? –
18. O teu músico ou música favorito/a? P. J. Harvey.
19. O teu pintor ou pintora preferido/a? As miñas referencias de pintura ultimamente están nas paredes das rúas. Muralistas (Lidia Cao, Nana, Cestola na cachola, Lula Goce) e grafiteiras anónimas.
20. O teu heroe ou heroína na vida real? Son máis de heroicidades anónimas, de persoas que loitan polos dereitos cada día, que tiran da vida coas mans, sen grandes publicidades.
21. O teu nome favorito? Encántanme os que rematan en –el.
22. Que hábito alleo non soportas? O cuñadismo, o pois anda que eu, o pois eu máis…
23. Que é o que máis detestas? A falta de empatía.
24. Unha figura histórica que che poña mal corpo? Calquera ditador.
25. Un feito histórico que admires? Os que teñan que ver coas liberdades, os dereitos e as identidades.
26. Que virtude desexarías posuír? A paciencia.
27. Como che gustaría morrer? Rindo.
28. Cal é o estado máis común do teu ánimo? Paso da euforia á negrura con moita facilidade.
29. Que defectos che inspiran maior indulxencia? Os que veñen de serie coa inocencia.
30. Tes unha máxima ou lema de vida? O caso é non levar un gholpe!”
Roberto Pascual: “Traslado que tipo de país, de nación, queremos construír na Galiza con estas diversidades”
Entrevista de Antón Escuredo a Roberto Pascual en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como traballou esta historia tan dura?
– Roberto Pascual (RP): É o primeiro texto de ficción que escribo e dar o salto á creación desde o ensino era como un abismo. Tiña claras dúas premisas. Primeiro, facer o teatro que a min me gusta, o que considero máis innovador desde a escena. Desta maneira saíu unha peza que, desde o punto de vista estilístico, permitíame moito xogo escénico, moita mestura de distintas disciplinas artísticas.
Ten un proceso de documentación mais desbota moitos elementos para que opere o silencio e outro tipo de linguaxes escénicas que non sexan só a palabra. En segundo lugar, quería falar dunha cuestión que ás veces é invisíbel no noso contexto, que semella que non é unha realidade galega. O propio xurado, di que é un tema insólito na cultura galega, que nunca se abordou desta maneira e con esta estrutura no teatro de aquí.
É certo que fala de migración, de redes de trata de mulleres con fins de explotación sexual, mais tamén fala da burocracia do noso sistema, das políticas do Frontex que son máis de protección que de axuda ás persoas que precisan asilo ou que son vítimas de redes de trata. Mulleres que son obrigadas a utilizar os seus corpos, como Sophie, para saldar unha débeda que repercutirá no seu futuro, no seu desenvolvemento e na súa autoestima e integridade como persoa. Sophie é unha personaxe moi complexa.
– ND: Foi difícil a inmersión nesa personaxe tan complexa?
– RP: Partín de historias de vida. Traballei con algunhas ONG como voluntario e coñecín a realidade diversa de moitas mulleres en situación de prostitución mais con algúns fíos en común. Todas son vítimas de redes e todas operan da mesma maneira para amedrentar, para utilizar os corpos destas mulleres como un salvoconduto nos seus negocios e logo para soster un negocio moi rendíbel. Cantas situacións se viven no noso país para celebrar nun puticlub certos éxitos?
Elas, como indica o nome da peza, empregan un nome de guerra para saír á fronte. Compároo como algo bélico, as mulleres sempre teñen que estar preparadas como nun combate para ofrecer a mellor cara e un agarimo que non é máis que unha carauta. Sophie ten que facelo renunciando a atender ben os seus fillos.
Lin moitos ensaios e quixen tratar dignamente esta cuestión. Foi moi inspiradora a socióloga Silvia Pérez Freire, que fala da “vítima perfecta”. Ás veces os medios de comunicación sensacionalistas crean un relato épico das migracións ou unha traxedia moi lacrimóxena e eu non quería facer isto. Entendo que a arte diferénciase da socioloxía e do xornalismo en que ten que crear situacións de esperanza, de beleza e situacións de contradición. Creei unha personaxe por momentos contraditoria, vital mais perigosa e por veces autodestrutiva. (…)”
Henrique Monteagudo: “Casares era un home ponte, con gran capacidade para mediar”
Entrevista a Henrique Monteagudo en Diario da Limia:
“(…) – Diario da Limia (DL): Como chega vostede á obra de Casares e cando coñece a Carlos Casares?
– Henrique Monteagudo (HM): Antes de coñecelo persoalmente eu lera, polo menos, Os escuros soños de Clío. A Carlos coñecino a comezos dos oitenta sendo el deputado no Parlamento galego. En Compostela estaban aquelas tertulias da noite na Cidade Vella… Despois coincidimos en Galaxia. A nosa amizade foi a máis. Cando el se fixo cargo de Grial, pediume que fixese parte do consello de redacción da revista. Contra o final, cando el era o presidente do Consello da Cultura, eu era o secretario.
– DL: Que papel xoga Casares na literatura galega contemporánea?
– HM: Pódolle dar unha opinión máis ben como lector e como amigo que como experto. Penso que é un renovador da narrativa, fundamentalmente na narrativa, porque logo ten un capítulo importante como xornalista literario. Ademais está esa capacidade que tivo para chegar a un público moi amplo. Foi dos máis lidos, xa desde Vento ferido. Foi un autor enormemente popular, e por suposto que lle axudou moito a proxección que tivo a través das súas colaboracións en prensa.
– DL: Ser popular, chegar ao público… era unha vocación moi definida nel?
– HM: Si. El tiña unha vocación comunicativa extraordinaria. Era unha cuestión ética e estética. Porque pensaba, por un lado, que a literatura galega tiña que saír das capelas de iniciados e normalizarse. E, desde o punto de vista estético, el defendía a sinxeleza, a claridade. Unha elegancia que se baseaba niso… e que parece fácil cando se le.
– DL: Tamén a aposta polo galego foi unha aposta ética, política?
– HM: Unha aposta estratéxica, política e social, si. El pensaba que a normalización da lingua pasaba tamén por afastala de connotacións políticas. Evidentemente, sabía moi ben das connotacións políticas do uso do galego durante o franquismo. Pero, despois do franquismo, pensaba que a normalización viría por afastar o uso dunha identificación cunha posición política concreta. E iso xa era en si unha posición política.
– DL: Cambiou hoxe a percepción ou a recepción de Casares a respecto de hai vinte anos?
– HM: Pois non sei se teño a distancia suficiente do personaxe para dar unha resposta máis ou menos obxectiva esta cuestión. Para min é inseparábel o escritor da persoa, e é alguén que me veu acompañando… Téñoo moi presente. Habería que llo preguntar ás novas xeracións. (…)”
Todos fomos. Marcos Calveiro
Desde Radiofusión:
“Hai programas e medios de comunicación que dan unha imaxe falseada da sociedade. Galicia é moito máis segura que os países nórdicos, apunta o escritor. Os índices de criminalidade son baixísimos, moi inferiores aos de Noruega, Suecia ou Finlandia. Calveiro indica que “o avellentamento da poboación galega é terrorífico e as autoridades non fan absolutamente nada”. No medio rural funciona a comunidade para suplir a inacción da Xunta. Despois de Todos somos e Todos fomos a terceira parte será Todos seremos. En todas as súas novelas aparecen cabos soltos. Non lle gustan novelas ou películas onde se aclaran todos os aspectos da trama.
O escritor indica que o Estado español é un dos estados con menor índice de criminalidade da Unión Europea pero ten proporcionalmente un dos maiores porcentaxes de poboación reclusa. Está en contra da prisión permanente revisable. “Como sociedade galega nos estamos a extinguir, desaparece o comercio de barrio, as vellas tabernas e os meus fillos xa non escoitaron falar en galego aos seus avós” salienta o literato. “Vigo é unha cidade dantesca porque se cortan as árbores, ignoranse os restos arqueolóxicos e a cultura está proscrita e substituida polo espectáculo barato por un goberno populista”. Os anos de pandemia multiplicaron esa tendencia. “Menos mal que os viños e os gin tonic ainda non os serve Amazon” conclue Calveiro.
A entrevista pode escoitarse aquí.”
Paula Carballeira: “Para cuestionarse a vida, para saber de onde vimos, é moi importante a memoria histórica”
Marica Campo e Xosé Cobas: “A competencia na LIX agora é maior que antes, pero redunda nunha mellor oferta para os cativos”
Entrevista a Marica Campo e Xosé Cobas na Televisión de Galicia:
“O mundo da arte, a imaxinación e a fantasía son as protagonistas da actual edición do Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra. Contacontos, talleres, exposicións convocan nenos e familias a gozar dos libros e da lectura. Marica Campo e Xosé Cobas son os artistas homenaxeados neste Salón, ámbolos dous son pioneiros da LIX en galego. A entrevista pode verse aquí.”
A (des)memoria, un poemario arredor do alzhéimer, de Clara Vidal
Entrevista a Clara Vidal na Televisión de Galicia:
“Clara Vidal edita con Medulia o seu novo poemario. Os versos de A (des)memoria apelan ao social co alzhéimer como protagonista. Clara Vidal rescata a memoria da súa avoa e a propia neste poemario. A entrevista pode verse aquí.”
Ledicia Costas: “O deseño dunha obra literaria ten moito de incerteza. Cada libro é un salto ao baleiro”
Entrevista de Antón Escuredo a Ledicia Costas en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Despois de Infamia volta con Golpes de Luz, outra novela ben acollida por crítica e público. Cal é o seu segredo?
– Ledicia Costas (LC): Non coñezo a fórmula. Cada libro, cada escrita, cada proceso literario é un salto ao baleiro e non sabes o que vai a suceder. O deseño dunha obra literaria ten moito de incerteza. Eu non imaxinaba o que sucedeu con Infamia, como tampouco imaxinei o que está pasando con Golpes de Luz. O que pensaba eu constantemente era que estaba escribindo un libro que non tiña nada que ver coa novela anterior e non sabía o que pasaría. É certo que lle dedico moitas horas, esforzo e traballo, entreguei a miña vida á literatura. Non coñezo outra fórmula.
– ND: Ten algo que ver, tamén en Golpes de Luz, ese misterio sen resolver que deita nas páxinas?
– LC: Son moi instintiva. Como lectora, gústanme esas historias que non es quen de deixalas, motivan a que sigas lendo. Queres avanzar cara o final e logo dosificas para non saír desa historia. Por ese motivo eu sempre escribo as novelas baixo esa premisa. Quero que os meus libros tamén sexan así.
– ND: Como construíu o relato desta última obra póndose na pel de tres xeracións diferentes?
– LC: Son voces, a nivel xeracional, moi afastadas unhas das outras. Foi moi complexo construír ese triángulo de voces. Sobre todo a de Luz, que eu quería, por riba de todas as cousas, que soase auténtica, de verdade. Tiven que facer un profundo labor de escoita na miña propia avoa. A dunha muller maior, de ao redor dos 80 anos, que comparte barrio. Eu sabía que unha novela así, escrita a tres voces, tecnicamente era un reto máis complexo que facelo desde un só punto de vista.
Tamén sabía que se esas voces fracasaban, tamén fracasaría a novela. Por iso, o reto máis grande dese libro foi a construción desas voces. Non teñen nada que ver a voz de Sebas, que identificas inmediatamente, coa voz de Luz ou Xulia, con outros rexistros. Foi o traballo máis grande deste libro: conseguir que esas voces fosen autónomas. (…)”
Cuestionario Proust: Berta Dávila, desde Lecturafilia
Entrevista a Berta Dávila en Lecturafilia:
“1. O principal trazo do teu carácter? O entusiasmo, a paixón.
2. Que calidade aprecias máis nun home? A alegría, a intelixencia, o trato afable.
3. E nunha muller? Tamén.
4. Que agardas das túas amizades? Cariños, sentido do humor, acompañamento.
5. O teu principal defecto? A impaciencia, sobrepensar. Son os que se poden dicir.
6. A túa ocupación favorita? Mirar arredor. Viaxar.
7. O teu ideal de felicidade? Algúns momentos moi concretos de plenitude durante a lectura ou a escritura. Quen o experimentase sabe, creo, a que me refiro.
8. Cal sería a túa maior desgraza? Perder a lucidez.
9. Que che gustaría ser? Alguén que coida un xardín.
10. En que país desexarías vivir? Case sempre no último sitio novo que visitase, que pode ser Berlín ou Combarro. Un país é un territorio grande de máis para desexar. Adoita ser máis pequeno ou máis concreto o que se desexa de veras: unha cidade ou un lugar, unha rúa ou unha casa.
11. A túa cor favorita? O branco.
12. A flor que máis che gusta? O tulipán.
13. Que paxaro prefires? O que regresa no verán. En xeral os paxaros prodúcenme algo de temor, penso.
14. Os teus autores/as favoritos en prosa? Son máis leal a unha cita, a un libro ou así. Estou lendo a Ana María Matute. Levoume a ela El libro de Ana María, que edita Jorge de Cascante para Blackie Books. Agora leo Los hijos muertos. Tamén leo estes meses a Patricia Highsmith e os contos de Alice Munro, porque sempre chego tarde a todo.
15. E poetas? Ultimamente leo moito a Mary Oliver.
16. Un heroe de ficción? Atticus Finch.
17. Unha heroína? Norma Desmond, de Sunset Boulevard. Doña Mariana, de Los gozos y las sombras. «Los churruchaos se venían abajo, vendían las tierras, y Don Enrique bebía en las tabernas. Aunque no fuesen respetables, había la costumbre de respetarlos». Hai moito que non leo a novela, recordo que os personaxes eran todos bastante memorables. Cécile, de Bonjour tristesse, de Françoise Sagan.
18. O teu músico ou música favorito/a? Un disco: As 69 Love songs, de The Magnetic Fields. Joni Mitchell e María Dolores Pradera, por razóns parecidas. Calquera disco de Leilía. «Ela é dançarina», de Chico Buarque. «Everything happens to me» ou «I get along without you very well», de Chet Baker. Ella Fitzgerald cando canta «It’s only a paper moon». «Tristeza do Jeca», con Maria Bethânia e Caetano Veloso. «Barco Negro», de Amália Rodrigues. Escollín algunhas cancións e logo decateime de que todas forman parte da miña «educación sentimental».
19. O teu pintor ou pintora preferido/a? Fascíname no último tempo unha pintura, «Family portrait II» de Florine Stettheimer. «Les Oréades» de Bouguereau. «Le Printemps» de Millet. Tamén «Little girl in a Blue Armchair», de Mary Cassatt. As esculturas de «Foreigners» de Claudia Fontes.
20. O teu heroe ou heroína na vida real? Un pouco ninguén e todo o mundo, nun momento dado.
21. O teu nome favorito? O nome de meu pai e de meu avó: Manuel.
22. Que hábito alleo non soportas? A estupidez.
23. Que é o que máis detestas? O abuso de poder, o arribismo, ese tipo de cousas. A condescendencia. A humidade ambiental.
24. Unha figura histórica que che poña mal corpo? Non teño unha relación tan íntima coas figuras históricas. Os pequenos déspotas e os tiranos do día a día.
25. Un feito histórico que admires? Emocióname moito desde unha clave penso que un pouco estraña o vídeo da chegada dos restos de Castelao, as imaxes e a narración de Tereixa Navaza.
26. Que virtude desexarías posuír? Gustaríame ser unha desas persoas que están sempre en calma, conservar unha actitude flegmática.
27. Como che gustaría morrer? Sen padecemento, despois de vivir moito e ben. Ou non sei se moito, pero si coa sensación de que pagou a pena. De todas formas non penso demasiado nisto.
28. Cal é o estado máis común do teu ánimo? En xeral son un pouco agónica con todo. Preocupada por algo. Doada de parodiar nunha sitcom.
29. Que defectos che inspiran maior indulxencia? Son máis indulxente cos defectos que teño eu tamén, creo.
30. Tes unha máxima ou lema de vida? Préstame un refrán español: «Una golondrina no hace verano», e o berro do Chapulín Colorado: «Síganme los buenos». Isto último sobre todo.”
