Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Velaquí a nova Tabela dos Libros que ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”
Entrevista a Antonio Manuel Fraga en La Opinión:
“Sempre defendín que calquera tema se pode tratar sempre na literatura, se se mira coa óptica adecuada”. O escritor Antonio Manuel Fraga, nado en Pontedeume pero nacionalizado en Monte Alto, opta por non subestimar as entendedeiras das crianzas ás que vai dirixida Papá caníbal, unha historia de comedia macabra na que fai dupla co ilustrador Santy Gutiérrez, que conta en imaxes a historia de Fedora, unha rapaza que, farta de que o abusón da escola se meta con ela, decide asustalo contándolle que o seu pai é un caníbal.
O Efebeí, un policía fóra de servizo, inicia unha investigación pola súa conta sobre o suposto caníbal para tentar recuperar o prestixio perdido e poder reincorporarse ao traballo. O final do conto está á carta do lector. O humor e a intriga están aseguradas.
Chegou o momento de falar de canibalismo coa cativada? “É unha comedia con humor macabro, aí está o canibalismo bailando, non sabes se é un recurso ao que ela recorre para que o abusón do cole deixe de molestala, ou foi unha ocorrencia que se fai bola de neve e que vai medrando”, explica Fraga.
O autor, premio Xerais pola súa obra de narrativa xuvenil Santoamaro, trae a historia perfecta para un Halloween (ou Samaín, que hai opcións para todos os gustos) caracterizado polos temas vetados e os disfraces prohibidos. “Son temas que lles apaixona e que lles dan morbo, e que non foron tocados polo tabú arredor da morte. É un xeito de ampliar as fronteiras das ficcións infantís, e de introducir novas narrativas”, conta o autor. A literatura dirixida ao público infantil debe, por enriba de todo, entrar polos ollos dos avezados e incipientes lectores, para os que non sirve calquera cousa. En Papá caníbal, a historia do interior suxire grazas ao lapis do ilustrador Santy Gutiérrez, que dá forma con acerto ás personaxes e as situacións que se contan. “Nunca traballara con Santy, e fíxeno a proposta de Xerais. A experiencia foi unha pasada”, relata.
Ambos autores compleméntase sen necesidade de máis comunicación que a confianza de deixar a túa historia en mans dunha segunda ollada, coa certeza de que o resultado pagará a pena. “Non tiven que dicirlle fai isto así e isto outro deste xeito. A interpretación que fixo das personaxes foi, en moitos casos, semellante á que tiña eu; e noutros, fixo algo completamente diferente ao que eu pensara, e iso foi marabilloso. Penso que gañou enteiros e fixo que a historia se revalorizase”, asegura Fraga.
O elemento escollido para a portada, un pé seccionado á altura do nocello (debuxado con elegancia, iso si) serve a ese propósito de entrar polos ollos dos cativos. “Fixo una entrada super potente, cun pé en primeiro plano. Xa vai chamar a atención entre outros libros por ser “o libro do pé”, aventura Fraga.”
Estas son algunhas das fotografías do Paseo pola Coruña Literaria con Andrea Maceiras, celebrado o pasado 6 de novembro. A crónica fotográfica completa, obra de Beatriz Maceda, pode verse aquí.
Entrevista de Belén Bouzas a Ledicia Costas en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Lectoras e lectores infantís que agora tamén poderán gozar dos minimortos en México, coa edición que acaba de tirar do prelo alí.
– Ledicia Costas (LC): Iso foi moi forte, a verdade. Cando me anunciaron desde Penguin Random House México que arrancaban xusto nos días previos á conmemoración desta data foi emocionante. Toda esta semana estiven en contacto coa prensa mexicana e foi moi estimulante porque, claro, alí celebran o Día dos Mortos dunha maneira moi especial… Non puideron escoller mellores datas.
Esta saída coincidiu ademais coa tradución de Kalandraka ao portugués de Escarlatina e Esmeraldina, que tamén saíu nestes días. Así que nada, aí estamos, a morte galega gañando terreo polo mundo! [risos].
– ND: O seu é fascinación polo alén.
– LC: Sempre me gustou o gótico, a literatura de pantasmas, de ultratumba, de vampiros… desde pequena. Bebín dese tipo de literatura. Os libros que me gustaban de adolescente eran dese pau, desde Un ollo de vidro…
Cada 31 de outubro miña irmá mais eu realizamos unha sesión de gastronomía e literatura. Facemos fotos macabras, tortas con temática destas datas… E onte [domingo] quixemos pór todos os libros que teño arredor da morte e non entraban na foto! É algo que me fixo moita graza, tomar conciencia de todos os libros que escribín arredor de ultratumba. É moi nutritivo ese mundo e, sobre todo, engancha o público infantil e xuvenil. Algo moi reconfortante. Creo que é porque se trata de escribir sobre o que está prohibido, sobre o tabú. Por iso pode resultar tan atraente, tan fascinante. Parece unha ironía pero a morte é unha parte moi importante da vida e se ninguén nos prepara para iso, cando sucede é absolutamente traumático. Xa o é, de natural… imaxina se non sabemos en que consiste.
– ND: E que nos pode adiantar sobre Golpes de luz (Xerais, 2021)?
– LC: Está a piques de saír, faltan 15 días e estou desexando que chegue ese momento. É outra novela para persoas adultas, logo da publicación de Infamia (Xerais, 2019).
É unha obra escrita a tres voces. Unha é a de Luz, que é unha muller de 80 anos; outra é a voz de Xulia, unha muller de 40; e a terceira é a de Sebas, que é un neno de 10 anos. Son tres xeracións. Avoa, nai e neto narran os mesmos feitos pero desde o seu particular punto de vista.
Crieime na zona de Lavadores (Vigo) xusto cando naceu o movemento veciñal “Madres contra la droga”, arredor de todo o tráfico de heroína nos anos 90. Vivía precisamente no barrio onde residiu moitos anos Carmen Avendaño. Nesa zona pasaron cousas bastante intensas arredor do tráfico de heroína e algunhas delas están neste libro. Iso marcou a miña infancia e creo que por iso escribín esta obra.
É unha novela que tamén aborda a temática dos coidados, a perda da memoria… Mais, e aínda que pareza mentira por todo o que acabo de comentar, é unha novela onde hai moitísimo humor. O humor ten unha presenza moi importante e os personaxes son moi esaxerados, rozan case o melodrama.”
Os Paseos pola Coruña Literaria Outono 2021 son unha iniciativa da AELG desenvolvida coa colaboración e patrocinio do Servizo de Normalización Lingüística do Concello da Coruña, que permiten coñecer unha cidade diferente da man de diferentes autoras e autores.
– A inscrición, previa e obrigatoria, farase exclusivamente desde o luns anterior a cada paseo no correo inscricionslingua@coruna.gal indicando no asunto “Inscricións Paseos”.
– Número máximo de participantes por paseo: 25.
– Todos eles comezarán ás 12:00 h., cunha duración aproximada de hora e media.
– A pesar de ser unha actividade exterior, as persoas deberán empregar máscara nos momentos nos que, para atender as explicacións, se deba permanecer de pé, e respectaranse as distancias de seguridade e o resto das medidas anti-Covid.
Os paseos restantes son seguintes:
Sábado 6 de novembro: Andrea Maceiras. Un océano azul tinta: a LIX a través do mar.
Máis información sobre a inscrición aquí.
Destinado a persoas de 12 anos en adiante.
O océano Atlántico é de cor azul tinta. Se cadra por iso aparece en tantas obras da nosa LIX, como paisaxe, como personaxe ou como símbolo. Este paseo pola beira do mar é a escusa perfecta para falar de libros infantís e xuvenís con recendo a salgado, de historias que suceden nas nosas costas, de rebeldía e de soños, de emocións axitadas ao compás das mareas. Unha breve panorámica da nosa LIX co mar como eixo.
Sábado 20 de novembro: Érica Esmorís. Patio de luces.
Recoméndase a familias con nenas e nenos a partir de 7 anos e público adulto.
Visitaremos dous patios de luces, un deles o que inspirou a novela Patio de luces, gañadora do premio Cidade de Málaga 2020 de Anaya. A través do xogo para espertar a imaxinación e a lectura de diversos parágrafos, poderemos coñecer os máis peculiares e famosos veciños e veciñas que viviron en diversas comunidades de veciñanza.
Sábado 27 de novembro: Imma António Souto. Irmandades teatrais.
Destinado a público a partir de 16 anos.
Un percorrido desde a necesidade da escrita dramática sinalada polas Irmandades da Fala ao cuestionamento do rol do teatro na nosa sociedade actual. Sería, con todo, un percorrido sentimental polas experiencias teatrais da dramaturga pola súa cidade natal, deténdose no propio anecdotario como actriz, dramaturga e voz necesaria para visibilizar as mulleres dentro do mundo teatral galego.
Entrevista a Lois Pérez en El Progreso:
“(…) – El Progreso (EP): Que supón para vostede gañar este certame?
– Lois Pérez (LP): Faime moitísima ilusión levar un premio co nome de Agustín, non só pola súa obra, senón pola súa persoa, de paz e harmonía. Todo un referente para moitos. Tamén me fai moita ilusión que fose en Vilalba, polos compañeiros do Iescha e polo xurado, porque son persoas ás que lles teño unha altísima estima, e por todos os que forman parte do IES Basanta Silva, mestres e alumnos. Estou realmente emocionado.
– EP: Como recibiu a noticia?
– LP: Con estupefacción. O sábado tiña unha actuación na casa de Manuel María en Outeiro de Rei ás nove da noite e ás oito chamoume Manuel Bragado para darme a nova. Sentín unha tremenda felicidade. Tanto foi así que daquela estaba en pixama e non era quen de vestirme (ri). Despois fun actuar, visitamos a casa do Manuel, estiven acompañado pola miña muller, familiares e amigos. Sentinme unha persoa plena e feliz, foi un día espléndido.
– EP: Que pode contar de A gruta da torre?
– LP: É un libro que escribín para o meu fillo Lois entre abril e xuño do ano pasado, no confinamento, movido polo amor e polo medo a perder os seres queridos. Pero tamén para o neno que fun, porque o seu centro é a miña infancia, no campo aberto do verán de 1990 en Ribadeo. Que meu fillo, de nove anos, soubese da miña infancia, do mundo visto cos meus ollos de entón, que tiña once. De feito, non cambiei nin o meu nome nin o dos amigos da miña cuadrilla.
– EP: Que se pode atopar nel?
– LP: Fálase da amizade, do paso do tempo, da beleza do mundo ou da inocencia. Tamén ten que ver co descubrimento do pensamento abstracto nesa etapa na que os nenos abandonan o concreto e comezan a ver o abstracto do mundo. Tiña un grande interese en falarlle de certas cousas a meu fillo a través deste libro, así que tamén se recolle memoria histórica, ecoloxía, o valor da amizade, a discriminación e non discriminación das persoas. Incluso fago un traslado a un libro adulto, Viaxe a Samoa, de Marcel Schwob, que me encanta.
Tiña especial interese en falarlle de certas cousas a través del, como o valor da amizade, o paso do tempo ou a discriminación
– EP: Foi a primeira vez que escribiu unha novela infantil?
– LP: Si. Escribín outras cousas como mestre, máis curtas e para outros fins. Pero este foi un proxecto ambicioso, complexo na súa execución. Levoume moito tempo e traballo, pero o resultado penso que valeu a pena. Liamos o libro polas noites co meu fillo, e el ía opinando e dicindo o que non entendía e corrixía en base a iso coa axuda da miña compañeira Alba.
– EP: Creouna coa mente posta neste certame?
– LP: Inicialmente foi sen pensar neste premio. Escribina para vencer a frustración e a enorme preocupación que tiñamos entón todos, para darlle sentido á vida e eu ese sentido atópoo nas palabras, nunha situación como a que había, na que tamén sentía que tiña que protexer ao noso neno coa imaxinación, ante un tempo escuro que nos tocou vivir.”
A AELG colabora co Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. Para ler (n)un mundo sustentábel ao abeiro do convenio coa Secretaría Xeral de Política Lingüística.
O Ciclo está coordinado por Isabel Mociño (Facultade de Educación e Traballo Social, Campus de Ourense – Universidade de Vigo).
Desenvolverase os mércores 6, 13, 20 e 27 de outubro, sempre ás 17:00 horas, na propia Facultade de Educación e Traballo Social, no Campus de Ourense. A capacidade do espazo está limitada a 100 persoas, polo que as persoas interesadas na actividade deben inscribirse previamente cubrindo un formulario, ao que se pode acceder nesta ligazón ou ben a través do pdf interactivo das Xornadas.
Os obxectivos do Ciclo son:
– Dar a coñecer estratexias, recursos e ferramentas para achegar os principios da sustentabilidade a través da literatura á infancia e adolescencia.
– Divulgar experiencias e producións de Literatura Infantil e Xuvenil galega da man das propias creadoras/es (autoras/es, ilustradoras/es).
– Reforzar as carencias dos currículos académicos en materias específicas para o traballo coa literatura infantil e xuvenil na etapa da Educación Infantil e Primaria.
– Desenvolver coloquios/conversas coas creadoras/es participantes (autoras/es textuais, da ilustración, escenógrafas/os, directoras/os…) para contrastar as liñas de creación das persoas participantes coa percepción que os/as usuarios-as/consumidores-as teñen da súa produción.
– Valorar as potencialidades da lectura e da literatura infantil e xuvenil e as súas múltiples dimensións na práctica docente e na formación da infancia, en particular na toma de consciencia sobre a sustentabilidade.
– Tomar conciencia entre o alumnado, mediadores e público en xeral da importancia de coñecer a literatura para os máis novos, saber recomendar as obras de calidade e, sobre todo, aquelas que promovan valores en positivo, como os da sustentabilidade.
– Valorar o papel dos/as docentes e a escola como dinamizadores, programadores e normalizadores dunha cultura da sustentabilidade.
27 de outubro
Federico Fernández
Tecnoloxía arcaica
