Antonio Reigosa: “Pódese dicir que a Pascual Veiga non o acompañou a sorte ao longo da súa vida”

Entrevista a Antonio Reigosa en La Voz de Galicia:
“Moito se falou na historia recente da figura de Eduardo Pondal como artífice do himno de Galicia e do seu gran labor ao escribir unha letra que tanto e tan ben representa ao conxunto da sociedade galega. Non foi así no caso de Pascual Veiga, compositor da melodía que acompaña aos versos de Os Pinos, cuxo traballo pasa con frecuencia desapercibido a ollos do gran público.
Antonio Reigosa (1958), escritor e investigador mindoniense que é coñecedor da traxectoria de Veiga, falará precisamente neste respecto na súa intervención de hoxe durante a última xornada do Simposio Pondaliano, en O Couto (Ponteceso). Xunto a el estarán tamén representantes da produtora Queimán e Pousa presentando un libro-deuvedé en lembranza aos 110 anos de percorrido do texto.
– La Voz de Galicia (LVG): No referido ao himno galego, o nome de Pascual Veiga non soa tanto como debería.
– Antonio Reigosa (AR): En efecto. Por iso son tan importantes accións como estas e por iso levaremos o traballo deste autor a Ponteceso, a terra de Pondal. Veiga foi o artífice de partituras tan célebres como a da Alborada, pero non deixou de ser un home con moi pouca fortuna na vida e que morreu na pobreza, afogado polas débedas, e sen chegar a ver a estrea oficial da súa gran obra: o himno. (…)
– LVG: A piques estivo de ser Curros o protagonista desta historia, pois foi a quen se lle encargou o labor de escribir a letra inicialmente.
– AR: Iso foi un pouquiño posterior a esa primeira toma de contacto que tiveron Veiga e Pondal. Xosé María Fontenla Leal [intelectual galeguista] encargou a Curros, que daquela tamén vivía na Habana, a confección da letra para un himno galego, sendo José Castro Chané para a melodía. A principal circunstancia é que Chané e Curros levábanse a matar por aquel entón, polo que se fixo complicado seguir adiante. Como consecuencia diso, naquel momento alguén lle lembrou a Fontenla que Veiga xa traballara ese asunto con Eduardo Pondal e puxéronse en contacto de inmediato con eles. Fixéronse algunhas revisións á versión orixinal e finalmente estréano na Habana no 1907, un ano despois do pasamento de Pascual Veiga.”

Vigo: mesa-redonda coloquio O pergamiño Vindel de Martín Códax chega a Vigo

O luns 2 de outubro, ás 20:00 horas, no Auditorio Municipal do Areal (Areal, esquina Oporto), en Vigo, terá lugar unha mesa redonda-coloquio baixo o título de O pergamiño Vindel de Martín Códax chega a Vigo, organizado polo Club Faro, no que intervirá Dolores González (vicerretora de estudantes da Universidade de Vigo) e Xosé Ramón Pena (catedrático de lingua e literatura galega) que serán presentados polo presidente do Colectivo Pertenza, Xacinto Barreiro. A entrada é libre ata completar o aforo.

Bolboreteando con… Antonio Reigosa

Entrevista a Antonio Reigosa en Bolboretas no bandullo:
“(…) – Bolboretas no bandullo (B): Antonio Reigosa representa o respecto e o amor pola cultura popular galega ao que se leva dedicando toda a súa vida. De onde vén este apego á nosa tradición?
– Antonio Reigosa (AR): Supoño que esa querenza nace, como tantas cousas, na infancia. Mesmo, incluso, da necesidade de comprender eses dous mundos sempre en conflito: o chamado culto e o popular, substrato este último sobre o que se constrúen ou recrean novas formas culturais.
– B: Nas investigacións feitas ao longo de tantos anos imaxinamos que será clave o contacto directo con xeracións que testemuñen ou recorden certas lendas ou contos. Como é a achega a estas persoas para tirarmos proveito dos seus recordos, das súas experiencias, da súa imaxinación?
– AR: Precisamos dese alento que nos dá a tradición e a literatura que se transmite oralmente. Cambian os temas, mesmo a forma de dicilos ou de cantalos pero sempre precisaremos narrar o que sabemos para auto-recoñecernos. Todas as xeracións intentamos, seguramente inconscientemente, perpetuarnos e as sociedades usan tradicionalmente as lendas, os mitos, cantos e contos para testemuñar ese seu pasar polo mundo. Un saber que é a memoria decantada de moitos séculos. (…)
– B: Seguindo coas lendas, cal cres ti que é a que mellor representa o espírito místico e de imaxinación da Galiza? E cal a túa figura popular favorita?
– AR: Non hai, non pode haber, unha soa lenda que acumule por si soa ese espírito representativo, como non hai un só sentir á hora de narralas ou de escoitalas. Aínda que formemos parte dun sistema cultural bastante uniforme cadaquén, desde as nosas experiencias e crenzas, interpretamos os relatos de forma diferente. Hai que se apaixona co lendario relixioso cristianizado, e quen o fai cos relatos que sobreviven do que a igrexa oficial chama mundo pagán. Por exemplo, lendario do mar e o de terra son diferentes, como o son os referidos a xacementos arqueolóxicos da prehistoria se os comparamos co relacionado con construcións medievais ou coa natureza. Eu creo que cada lugar xeográfico ou imaxinario con referencia lendaria é un centro singular, único, do noso universo cultural, unha especie de santuario. E como personaxe referencial eu diría que o é a Moura, as mouras, a vella deusa que se manifesta como deusa do mundo pagán ou transformada en santa ou virxe cristiá. Un sincretismo perfectamente coherente, capaz de que, sen que o personaxe Moura perda a súa identidade, se adapte aos novos modelos de poder.
– B: Ao noso ver, como docentes, o proveito didáctico da fantasía e mitoloxía é inmenso e debe integrarse nas aulas. Como ves a actitude das novas xeracións cara ao corpus popular galego?
– AR: Creo que podería ser moi útil achegar o coñecemento da nosa mitoloxía popular ás xeracións máis novas. Sería útil para que entendesen, comparándoa con outras mitoloxía populares, que todos entendemos este pasar pola vida de forma idéntica. Que hai unha cultura popular universal, que atende ás preocupacións básicos dos humanos, sexan de onde sexan: de onde vimos, que facemos e que nos agarda despois da morte. E tamén sería moi útil para que entendesen que esa mitoloxía forma parte de todo o que nos rodea, desde a toponimia ata o que chamamos Máis Alá. Claro que esa actitude precisa de propostas didácticas concretas, de interese por parte do profesorado e de amor compartido polo que nos identifica no máis íntimo: o afán de transcender como colectividade cultural. (…)”

Entrevista a Manuel Ferreiro no Diario Cultural

Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
Esta é a terra dos eidos amigos. Manuel Ferreiro fala da Escolma xeográfica da poesía pondaliana, publicada pola Deputación da Coruña. Pode accederse á entrevista aquí.”

A colección de pergameos enriquece os fondos da RAG dispoñibles na Rede

Desde a Real Academia Galega:
“O Arquivo da Real Academia Galega acaba de completar unha importante incorporación aos seus fondos dixitalizados dispoñibles na Rede. A colección de pergameos da institución, 285 escritos do século XII ao XVIII, inclúe bulas, privilexios reais, foros, doazóns, contratos de compravenda, sentenzas xudiciais e outros manuscritos, de orixe pública e privada, agora dispoñibles para todo o público no Arquivo Dixital de Galicia. A RAG celebra así o Día Internacional dos Arquivos e, nas vésperas da conmemoración, propón unha viaxe á Idade Media, guiada polos académicos Pegerto Saavedra e Henrique Monteagudo, a través de dous destes pergameos destacados: o máis antigo e o máis vello dos escritos en galego que custodia da institución.
Desde o ano 2008, cada 9 de xuño celébrase o Día Internacional dos Arquivos, unha data para concienciar sobre a importancia de preservar o patrimonio documental custodiado nos arquivos e facilitar o seu acceso á comunidade investigadora e á cidadanía en xeral. Composta por escritos en latín, galego ou castelán, parte dos pergameos que a RAG Galega fai públicos pertencen a diferentes fondos persoais. Outros son pezas separadas dos seus fondos orixinais que conforman unha colección facticia de orixe descoñecida.
O pergameo máis antigo da RAG, redactado en latín e datado en 1117, é un privilexio de Afonso VII ao mosteiro de San Xoán de Caaveiro no que define o seu couto xurisdicional. Tamén ten a súa orixe neste mosteiro un escrito en galego de 1259, o máis antigo nesta lingua de todos os datados da colección. Relativo a unha venda de eguas, é un bo exemplo da época na que o galego aínda se estaba a introducir na linguaxe notarial. Ambos os escritos pertencen á colección facticia da RAG aínda que varios historiadores os sitúan no Fondo Murguía. (…)”

Rosalía de Castro. Autógrafos poéticos amplía a colección Clásicos da Academia

Desde a Real Academia Galega:
“A Fundación Barrié e a Real Academia Galega presentaron en rolda de prensa Rosalía de Castro. Autógrafos poéticos. A obra, que xunta todos os manuscritos poéticos coñecidos a día de hoxe de Rosalía de Castro, foi dada a coñecer nun acto no que interviñeron o presidente da Real Academia Galega, Xesús Alonso Montero, o presidente da Fundación Barrié, José Mª Arias Mosquera, e o secretario da RAG e responsable da edición, Henrique Monteagudo.
O título ve a luz dentro da colección Clásicos da Academia, unha iniciativa da RAG e a Fundación Barrié dentro da cal xa se publicou anteriormente, en tres volumes, a Obra Completa de Manuel Antonio. Clásicos da Academia pretende poñer nas mans de investigadores e lectores en xeral as obras máis salientables da nosa literatura mediante formatos nos que se prima a lexibilidade e a calidade de edición ademais do rigor filolóxico.
O presidente da Fundación Barrié, José María Arias, declarou que o novo volume da colección é un “deses traballos que unha vez feitos a todo o mundo lle parecen inevitables, necesarios”. “Esta colectánea achega versos e fragmentos que permiten completar a obra poética da autora e entender mellor algúns dos poemas coñecidos”, salientou o presidente da Academia, Xesús Alonso Montero. Na mesma liña, o editor do volume, Henrique Monteagudo, advertiu que os materiais recompilados “permiten botar unha ollada nova sobre os procesos de creación, edición e difusión da obra poética de Rosalía, procesos mal coñecidos e que presentan moi significativos interrogantes, como pode ser o propio papel de Manuel Murguía”.
Rosalía de Castro. Autógrafos poéticos acomete por primeira vez un estudo sistemático de todas as mostras escritas que se conservan asinadas ou atribuídas a Rosalía, fixando os trazos das distintas caligrafías utilizadas pola autora. Conxúgase así o interese social polas pegadas gráficas da autora máis representativa de Galicia co indubidable interese filolóxico.
O volume ofrece a colleita dos autógrafos poéticos da autora que sobreviviron á queima dos orixinais da súa obra literaria que ela mesma ordenou pouco antes do seu pasamento, á que se sumou logo a destrución das cartas que lle enviara ao seu home, Manuel Murguía. Son en total uns noventa textos localizados en distintos arquivos públicos (o da propia RAG, a Fundación Rosalía de Castro, a Fundación Penzol, o Arquivo Municipal da Coruña, a Deputación da Coruña e o Museo de Belas Artes da Coruña) e fondos particulares. (…)”

Entrevista a Manuel Ferreiro, especialista na obra de Eduardo Pondal

Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
““As dificultades da reapropiación da obra de Pondal veñen por unha banda de que a súa poesía non é fácil e por outra da súa actitude misóxina que complica a súa recepción. Tamén é verdade que eses poemas misóxinos son unha parte minúscula da súa obra e ten outros onde a súa actitude é radicalmente a contraria”. Pode accederse á entrevista aquí.”