Artigo
de Xesús González Gómez en BiosBardia:
“(…) No primeiro volume, O mundo que teño de meu, faltan, que eu saiba, o que non quere dicir que non haxa máis, 16 artigos publicados antes do 18 de xullo do 1936 en El Pueblo Gallego, un en Universitarios e outro en La Voz de Galicia, así como dous escritos publicados despois de 1950. Velaí a súa relación:
El Pueblo Gallego
Souto: estampas, 2 de outubro de 1932.
Landín: fame de melodías, 2 de decembro de 1932.
O mundo i-outras vísperas. Retratos iluminados: H. Lutteroh, 7 de xullo de 1935.
Doce poetas, 28 de agosto de 1935.
Divagacións de vrán. Cousas que pasan, 4 de setembro de 1935
Notas e leituras. Poesia. Craridade, 10 de setembro de 1935.
Divagacións de vrán. Século dezanove. 20 de setembro de 1935.
Notas e leituras. Poesía. Craridade, 10 de novembro de 1935.
O mundo i-outras vísperas: a creazón. Continentes. 30 de novembro de 1935.
O mundo i-outras vísperas: diversos. Estampas, 14 de decembro de 1935.
Diversos. Versión de don Johan. 29 de decembro de 1935.
Notas diversas: historias, 23 de febreiro de 1936.
Escadas antigas. Versión da primaveira, 29 de marzo de 1936
Vos de fermosura, 30 de abril de 1936.
Por Galiza. II. Vocación pola lingua, 5 de xullo de 1936
Por Galiza. III. Notas a unhas notas, 8 de xullo de 1936
Universitarios
Centenarios extraños. Pedro Bernardo Díaz.
La Voz de Galicia
Homes do dazanove, 1 de outubro de 1930.
E de despois de 1950:
Galicia. Revista del Centro Gallego de Caracas
O forasteiro de duas capas, nº 7, xuño-xullo, 1953
Programa de festas de Santiago de Compostela
Os fogos do Apóstolo, 1980. (…)”
Ourense: presentación co caderno Cousas sobre Bóveda
Vigo: presentación de Tempo transfigurado, de Cesáreo Sánchez Iglesias
“1968: Manuel María inventa a poesía infantil en galego”
Artigo
de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“Algúns dos poemas máis célebres da literatura galega atópanse nun libro humilde, cuxa primeira edición facturou un fabricante de cartóns para confitarías. Os soños na gaiola, de Manuel María, non só achegou a lingua a centos de cativas e cativos. Tamén inventou un xénero para o galego: a poesía infantil. A fundación que custodia o legado do poeta vén de editar a obra na versión máis achegada a como a concibira por primeira vez hai medio século.
“É un libro moi rompedor. Naquela altura, ninguén lle daba importancia á literatura infantil”, expón Montse Pena Presas, profesora da Universidade de Santiago e autora do amplo estudo que acompaña a reconstrución editorial da Casa Museo de Manuel María. “Só había algunhas traducións de Xohana Torres en Galaxia, e unha obriña da propia Xohana”. O único escritor galego preocupado por achegar as letras á infancia nin sequera residía en Galiza: Xosé Neira Vilas.
Nas cartas que cruzaron, Manuel María explicáballe ao creador de Balbino o seu obxectivo. “Quería lembrar no poemario a súa infancia labrega”, di Pena Presas, “pero foi moito máis alá. Se só se tratase desa cuestión, o libro non se titularía así”. O poeta fala dun mundo entre reixas en que non se pode soñar libremente. E que inclúe Galicia, unha das súas composicións máis emblemáticas, suxeita a usos múltiples e maiormente políticos: “Galicia somos nós: / a xente e mais a fala. / ¡Si buscas a Galicia / en ti tés que atopala!”.
Mais o éxito de audiencia de Os soños na gaiola non foi inmediato. Escrito no outono de 1967, a primeira edición correu a cargo de Cartonaxes ANMI, “unha empresa de cartóns para confitarías” propiedade de Ángel Gómez Camarón, natural de Medina del Campo e asentado en Galiza desde a República. A idea inicial do empresario, relata Montse Pena Presas, “era enviar o libro ás escolas polo Día das Letras [que se celebraba desde 1963], pero foise adiando e acabou como agasallo para os seus clientes”.
A relación de poeta e tan peculiar editor non acabou ben. Manuel María disgustárase pola escasa calidade da edición. A maiores, non incluíra as ilustracións que Reimundo Patiño imaxinara para os poemas, “seguramente por unha cuestión de orzamento”, e que agora recupera a Casa Museo. E, con todo, Gómez Camarón non desistiu do seu apoio á cultura galega naqueles tempos escuros e axudou a difundir Homenaxe a Otero Pedrayo e Retratos en tempos de pouca luz, ambos os dous de 1968, de Arcadio López Casanova, Dous contos, cinco cousas e mais un debuxo inédito (1970) de Castelao ou ¿E decímolo ou non o decimos? (1972), de Ánxel Fole.
Xabier P. DoCampo: “Para escribir a novela vin arredor de 70 películas estreadas en Lugo entre os anos 46 e o 47”
Desde
Xerais:
“Radiovoz emitiu unha entrevista da xornalista María Meizoso no programa Con Voz de ao escritor Xabier P. DoCampo sobre a súa nova novela A nena do abrigo de astracán. Pode escoitarse a entrevista nesta ligazón.”
O Grupo Ouriol homenaxea a Avilés de Taramancos
Desde
o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“O grupo Ouriol homenaxeou a figura de Avilés de Taramancos na Noia natal do poeta. Un espectáculo co gallo dos 25 anos do pasamento de Avilés con música, pintura e os textos na voz de Eva Veiga. Con ela falamos, precisamente, desta montaxe multidisciplinar para lembrar ao poeta. A entrevista pode verse aquí.”
Entrevista a Xurxo Esquío en Contos Estraños
Entrevista
a Xurxo Esquío na revista Contos Estraños:
“(…) – Contos Estraños (CE): Cales son os teus gustos literarios/artísticos?
– Xurxo Estévez (XE): Pois son amplos, cinguíndome ao eido literario, podo ler e gozar con case que calquera cousa, non necesariamente fantástica. En todo caso, os meus preferidos son autores de finais do século XIX comezos do XX: Bram Stoker, H.G. Wells, Tolkien… e sobre todo o inmenso H. P. Lovecraft. Despois son un melómano empedernido, aínda que o rock (rock, punk, hc, stoner, metal….) é meu estilo preferido.
– CE: Cal é a túa opinión da situación actual da literatura/ilustración galega?
– XE: Do eido da ilustración non podo dicir nada, porque descoñezo. No tocante a literatura, aínda sendo un pouco autista co que pasa ao meu redor, teño a sensación que, ao igual que pasa coa música que si controlo máis o tema, aquí hai moito amiguismo, un eido moi endémico. Demasiado clasicismo tamén na maioría dos certames e premios, hai un mercado pequeno que se centra en manter aos que levan toda a vida nisto, e non en apoiar a novos valores, é a miña opinión.
– CE: Que pensas que se podería facer para mellorar dita situación?
– XE: Pois sinxelamente ser máis obxectivos e máis abertos. Abandonar o sectarismo e o amiguismo. Dar cabida ás novas xeracións en todos os ámbitos literarios e, por suposto, contar cun goberno que, xa que non apoia a cultura galega, polo menos non tente afundila. (…)”
Booktrailer de As sete mortes de Leopoldo Pardo, de Jorge Emilio Bóveda
María Reimóndez publica As cousas que non queremos oír
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“”Interesábame saír do discurso dos lazos rosas, do discurso arredor do cancro de mama, por veces tremendista e por veces dunha suposta heroicidade”. María Reimóndez publica As cousas que non queremos oír, nova novela do Ciclo dos elementos. Pode escoitarse aquí.”
“Para ser libre tes que ter ferramentas para conseguilo”
Entrevista
de Montse Dopico en Praza:
“Nacidas libres, a montaxe da Contraproducións que explora unha fórmula semellante á que tan ben funcionou con As do peixe, non é a súa predecesora. Non o tería doado ao ser, de xeito quizais inevitable, comparada coa auténtica marca de acertos -no texto, nas interpretacións, na posta en escena…- que alicerzou o éxito da primeira.
Mais está claro que segue un mesmo camiño, e non só porque as dúas compartan dramaturgo -Cándido Pazó- directora -Cristina Domínguez- e intérpretes -Mónica Camaño, Susana Dans, Casilda Alfaro e Rocío González-. Ambas conflúen nun mesmo vieiro de ollar, de fronte e desde a perspectiva das mulleres, a verdade do mundo do traballo. Do máis invisible. Coas súas feridas: a desigualdade, os abusos. Malia as preguntas sen resposta. Poñendo o foco, tamén, nos xeitos de resistencia. Nas distintas maneiras, máis e menos recoñecibles socialmente, de loitar pola liberdade e pola xustiza. Sen obviar as contradicións. Coma mulleres normais. Reais. Falamos coas actrices.
– Praza: Como foi o proceso de investigación?
– Mónica: Pois a verdade é que chegaba un punto no que xa non podías ir máis alá. Preguntas que é o que as fai acocharse do mundo e optar por vivir nunha sorte de prisión, e sempre acabas dando co punto da fe. Elas din que son felices e libres. Mais á pregunta de como é esa chamada, responden coa fe, e aí quedas. É algo moi difícil de entender para nós, claro.
– Praza: Con que monxas puidestes falar? Eran de clausura?
– Mónica: Falamos coas monxas de Armenteira, que teñen unha hospedería. En Santiago, coas Oblatas. En Armenteira estabamos alí co resto de persoas aloxadas na hospedaría. Podiamos acompañalas nos rezos, por exemplo. E fomos, menos ao de primeira hora da mañá…
– Rocío: A verdade é que foi unha experiencia. Foi interesante estar alí con elas, ver como se relacionan, tentar achegarnos ao seu modo de vida sen entender a súa escolla, e sen prexuizar. As de Santiago, as Oblatas, traballan ademáis con Vagalume, unha asociación que con mulleres prostituidas. Para min foi moi interesante porque eu, ademais, non tiña nin idea de como era ese mundo: nunca fun a un colexio de monxas…
– Casilda: E estando alí observabas. Por exemplo, mentres o Capelán esperaba, sentado, elas preparaban todo para a Eucaristía. Unha estampa moi familiar: mentres el espera lendo a prensa, ela afánase en preparar a cea.
– Mónica: Si, o Capelán vivía moi ben na hospedería.
– Susana: É o que se ve na función. Elas lavan e pranchan a roupa para eles. Mais, á marxe da cuestión de xénero, que tamén o é, hai que ter en conta que a Igrexa é unha institución moi xerarquizada. Se es Capelán, estás situado nun estrato superior á monxa e tamén ao monxe. Se fose un mosteiro de homes os monxes tamén servirían aos superiores. (…)”
