Entrevista
de Montse Dopico a Miro Villar en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): A pantasma da casa da Matanza é unha sombra, ben coñecida, a Negra Sombra. Partiu a idea dese poema en concreto?
– Miro Villar (MV): O conto naceu dunha encarga que nos fixo Helena Villar Janeiro, na altura presidenta da Fundación Rosalía de Castro, a varios autores e autoras para un volume de edición non venal intitulado Quen casa ten de seu, que se publicou en 2009 no 172 aniversario do nacemento da poeta. Nese contexto de homenaxe á casa maxinei esta historia na que, como ben dis, a inspiración chega da (re)lectura dun dos poemas máis coñecidos da autora. Na nova edición (Biblos, 2012) revisei o texto, porén a maior transformación veu das magníficas e suxestivas ilustracións de Xosé Cobas, que lle dan ao texto outra dimensión, no meu entender de moito lucimento estético. (…)
– MD: O mar é protagonista en Abecedario da desolación, en Gameleiros… Ademais do motivo obvio, que é a túa orixe, parece que o mar é un xeito, nos teus libros, de falar da viaxe que é vida, coa súa procura, os seus naufraxios… En que sentido es, nese aspecto, debedor da literatura clásica?
– MV: O mar fai parte importante da miña biografía. O mar levou a meu pai (devolveu o seu corpo aos poucos días) cando eu tiña apenas tres anos, o mar levou a América ao meu bisavó (hai un poema inesquecible do meu irmán Rafa Vilar sobre esa viaxe) e ao meu avó e o mar sempre estivo aí. Despois sempre me interesou a literatura do mar, de feito o libro preferido da miña infancia é Moby Dick de Herman Melville, nunha época que había baleeiros aínda en Caneliñas (Cee) e logo os poetas do mar, primeiro López Abente, logo Manuel Antonio ou Antón Zapata, logo Avilés de Taramancos ou Bernardino Graña. E sempre a literatura clásica, como ben subliñas na que o mar simboliza a existencia. (…)”
Ourense: faladoiro arredor de A Xanela insólita, de Jorge Emilio Bóveda
O
xoves 27 de febreiro, ás 20:00 horas, na Livraria Torga (Rúa da Paz, 12) de Ourense, terá lugar un faladoiro ao redor do libro A xanela insólita, de Jorge Emilio Bóveda, publicado por Urco Editora.
Francisco Castro: “As miñas principais referencias literarias son Lennon e McCartney”
Entrevista 
a Francisco Castro en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Despois de 25 anos e 20 libros publicados, que valoración fai da súa evolución como escritor?
– Francisco Castro (FC): Considérome un escritor na pescuda constante do seu propio estilo, dunha voz autoral forte e singular. E coido que iso si o conseguín. É unha marca da casa xa a maneira de enfocar o relato. Outra das miñas preocupacións era amosar a realidade social do meu tempo cun punto de vista crítico, non só para expresar a miña opinión sobre os grandes temas senón para aproveitar a literatura para sacudir conciencias. Se unha parte dos meus lectores, logo de ler un libro meu, mira as cousas que o arrodean doutro xeito, se lle serve o que escribo para reflexionar, penso que acadei o obxectivo.
– B: Especialmente durante os primeiros anos de carreira, notábase o cambio de xénero en cada novo proxecto: relato histórico, erótico, de costumes…
– FC: Odio escribir sempre o mesmo. Respecto aqueles autores que din que sempre escriben o mesmo libro pero eu non podería. Coido que ese desexo de tocar diferentes xéneros ten a ver co meu propio perfil como lector. Na miña vida coñecín xente que tiña afección pola novela negra ou polos libros de viaxes ou polas historias de ciencia-ficción… Eu leo de todo e máis que lería se puidese. Gústanme unha morea de autores e temas. Pásame coma na música. A pesar de ter uns gustos moi marcados logo póñome a escoitar o último éxito dos “40″ e acábame encantando. Quero publicar poesía e teatro e novelas de ciencia-ficción. Porque para min cada novo proxecto é unha oportunidade de empezar desde cero e para alguén coma min, que entende a literatura como pracer, non hai nada mellor. Desfruto con intensidade explorar roteiros diferentes.
– B: Un escritor sempre necesita un motor que o sente diante da páxina en branco. Cales foron as súas referencias motrices?
– FC: As miñas principais referencias literarias son John Lennon e Paul McCartney. Non adoita quedar ben recoñecer que para alguén que fai literatura non sexa a literatura universal a súa primeira fonte pero debo ser sincero: para min hai máis altura poética na letra de Lucy in the Sky with Diamonds ca na Divina Comedia de Dante. Xunta aos Beatles coloco a Bob Dylan, o rock‘n’roll e a música da década do 1960 en xeral. Hai que pensar que cando eu era adolescente as miñas arelas creativas dividíanse entre as letras e a música. Por fortuna para os oídos da poboación en xeral decidinme polo primeiro. E nesa escolla recoñezo dous grandes intres: a descuberta de Jorge Luis Borges e de Celso Emilio Ferreiro cando tiña 18 anos. Celso Emilio segue a ser hoxe unha voz única. Ao contrario do que ocorre maioritariamente, a min interésame moito máis a súa poesía amorosa ca a poesía social. Tamén estou moi influído polos tebeos de Mortadelo y Filemón e pola televisión. Penso que a xente da miña xeración foi a primeira que pasou moitas horas diante da tele e iso nótase no xeito de narrar. (…)”
Carballo: encontros literarios arredor de Acuario, de María Canosa
O
xoves 27 de febreiro, ás 09:15 horas, María Canosa manterá un encontro literario co alumnado do Colexio Rural Agrupado da Rega (Carballo), arredor do seu libro Acuario, publicado por Embora.
O venres 28 de febreiro desenvolverá a mesma actividade ás 10:15 horas no Colexio Rural Agrupado de Cances, e ás 12:00 horas, no de Verdillo.
Compostela: obradoiro de creación literaria da A. C. O Galo
Ferrol: presentación de Xalundes, coloquio e recital do Grupo Surrealista Galego
O
xoves 27 de febreiro, ás 19:30 horas, no salón de actos do Ateneo Ferrolán (Rúa Magdalena, 202-204) en Ferrol, preséntase o poema visual Xalundes do Grupo Surrealista Galego. Posteriormente haberá un coloquio sobre as súas actividades e un recital poético de varios dos seus membros.
Compostela: presentación de A Burra Ramona, de Paula Carballeira e Xosé Tomás
Francisco Rodríguez: “A obra de Rosalía está atravesada por un feminismo transgresor dos propios xéneros”
Entrevista
de Montse Dopico a Francisco Rodríguez en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Pasaron máis de 20 anos desde a súa Análise sociolóxica da obra de Rosalía de Castro. En que medida se ten avanzado na superación desa imaxe deturpada da escritora?
– Francisco Rodríguez (FR): A imaxe social dominante sobre Rosalía segue a estar deturpada, deformada. Avanzouse algo entre sectores minoritarios. A correcta explicación do fenómeno rosaliano tropezou e tropeza cunha imaxe moi consolidada, produto da manipulación feita durante máis de 125 anos polos poderes ideolóxico-políticos e culturais do Estado e os seus intermediarios na Galiza. As institucións académicas e educativas galegas, en xeral, non só se resistiron, senón que foron refractarias, aos avances para restaurar a figura real e acceder a unha lectura coherente da súa obra. A maiores, a globalización, aquí españolización, no campo cultural desvaloriza, entre a ignorancia e o desprezo, os valores literarios propios, en particular os nosos grandes clásicos. (…)
– MD: “Follas Novas é o libro máis inconformista e radical de Rosalía”, escribiu vostede. Por que?
– FR: Por ser un libro de libros, un poemario proteico. Estamos perante unha epopea elexíaca, unha realidade diversificada en suxeitos, temas, rexistros, xéneros, baixo forma poética, tamén revolucionaria, rompedora, verbo da tradición métrica. Móstranos un camiño humano, non divino, para o coñecemento dunha realidade conflitiva, dun mundo convulsivo. Temos nel a cosmovisión rosaliana e a resposta, a interpretación, tamén filosófica, a moitas cuestións que martirizan a Humanidade. Non coñezo ningún libro de poesía que mesturase o individual co colectivo en simbiose tan equilibrada. Tense dito con razón que vale por toda unha literatura. (…)
– MD: Quíxose agochar o carácter subversivo da obra de Rosalía presentándoa como chorona, submisa, santa e resignada… En que medida a popularidade da súa poesía axudou, paradoxalmente, a estender esa visión tópica? Cales foron os xentes desa terxiversación?
– FR: Só foi popular unha parte insignificante de Cantares gallegos. A lectura parcial e reconducida foi acompañada dun labor de censura para a mitificación inevitábel (imposíbel impedila, tal e como funcionou a ósmose entre a emigración e o interior) non ser disonante coa españolidade á que os galegos debemos servir. Protagonistas conscientes desta operación foron a burguesía intermediaria galega, a Igrexa católica, a prensa, o Goberno de España e as súas institucións culturais e educativas, as embaixadas de América… Hai constancia detallada de actuacións da Pardo Bazán ou dos Arcebispos de Santiago, Payá y Rico e Matín de Herrera, destinadas a diminuír o valor da obra rosaliana ou a dificultar o seu recoñecemento social. A integración de Rosalía na literatura española fíxose como irmá menor de Bécquer, precisamente un poeta que non ten a experiencia do mal nin da marxinalidade que ten Rosalía, como non ten a audacia formal da nosa poeta fundacional… (…)”
Betanzos: presentación de Sete Caveiras, de Elena Gallego
O
mércores 26 de febreiro, ás 20:00 hroas, na Libraría Biblos (Rúa Santiago, 4) de Betanzos, preséntase Sete Caveiras, de Elena Gallego, publicado en Xerais. No acto participa a propia autora.
Vigo: Lectura “plural e sen ataduras” para celebrar o Día de Rosalía
Desde
o Diario da Universidade de Vigo:
“Como non, en galego, pero tamén en vasco, en inglés, en castelán e mesmo en chinés… os versos de Rosalía de Castro soaron con forza este luns en toda Galicia e fixérono tamén no campus, na Facultade de Filoloxía e Tradución, onde todo aquel que quixo participou nunha lectura “plural e sen ataduras”, unha pequena homenaxe á escritora como unha peza clave no imaxinario colectivo galego no día do 177 aniversario do seu nacemento.
Organizado pola Asociación de Escritoras/es en Lingua Galega en colaboración coa Comisión de Normalización Lingüística da facultade, o acto iniciouse coa lectura da profesora e escritora Rexina Vega do manifesto publicado pola AELG con motivo desta data, un documento no que se avoga por non reducir a homenaxe a un “canto fúnebre”, xa que, “ela debe ser sempre outra cousa, unha forza rabuda que move os marcos da literatura… alguén que se vivise neste século XXI, seguiría a denunciar todos aqueles que, baixo a máscara da honradez, pretenden converter a lei en atadura, o corpo en cárcere, a liberdade en servidume”. Por estes motivos, e por moitos outros, que foi debullando un a un Rexina Vega, desde a AELG reclamárona “viva os trescentos sesenta e cinco días do ano” para que “os seus versos nos invadan e fender con eles o silencio administrativo dos poderosos”.
“Gústame este poema por… Rosalía para min é…” Cada persoa que participou nesta lectura colectiva achegou aos participantes a súa propia visión do universo rosaliano. Silvia Penas foi a primeira en romper o xeo coa lectura de Unha vez tiven un cravo, “un poema que recitei no colexio, con toda a vergoña do mundo, cando apenas tiña dez anos”. Tamén cara atrás mirou o escritor Xurxo Valcárcel. que trouxo consigo o primeiro libro de Rosalía que chegou ás súas mans “hai case 40 anos cando mo regalou meu pai”. Foi o inicio, logo veu A xustiza pola man, Negra sombra, En las orillas del Sar…
Ana Bringas, Amparo Solla e Manuel Forcadela foron algúns do profesores do centro que participaron nunha lectura que contou tamén coa implicación do alumnado do centro, incluído o estudantado estranxeiro que foi o que se encargou de facer a lectura das diferentes versións traducidas no proxecto Rosalía é mundial, unha iniciativa impulsada pola Universidade de Vigo e a Fundación Rosalía que permitiu a tradución de dous dos poemas máis coñecidos de Cantares Gallegos, Adiós ríos, adiós fontes e Airiños, airiños, aires a unha longa lista de idiomas.
Xunto ao recitado dos versos, a homenaxe incluíu tamén outra actividade relacionada co programa graffitiRosalía, e que consistiu en que cada participante na lectura ‘grafitou’ nun papel de estraza colocado con tal motivo no corredor da facultade algún verso ou palabra significativa de Rosalía de Castro. “Trátase de crear masa crítica, músculo colectivo arredor da mensaxe de Rosalía”, subliñou Rexina Vega, ao tempo que animou a todos os asistentes a participar na iniciativa.
Paralelamente a este acto, a Biblioteca da Facultade de Filoloxía e Tradución organizou unha exposición de textos de Rosalía e estudos sobre a súa obra que forman parte dos fondos da Biblioteca e que poderá visitarse ata o vindeiro día 28.”
