Paco Martín: “O lector ten que gozar cos libros”

Publicado o por

Entrevista a Paco Martín en La Voz de Galicia:
“Galicia deu á cultura a Xeración Nós: Ramón Otero Pedrayo ou Vicente Risco xa conseguiron a consideración de clásicos. Pero hai tamén unha Xeración Lamote, que nestas pasadas décadas ten achegado moitos lectores á literatura en galego. O escritor Paco Martín (Lugo, 1940) é un dos membros, á que pertence dun xeito especial.
O nome do grupo, que Martín lle atribúe «ao editor Manuel Bragado», ten moito que ver cunha das obras máis coñecidas do autor, Das cousas de Ramón Lamote, cuxo éxito se pode comprobar de moitas maneiras. En primeiro lugar, non lle faltaron ao libro recoñecementos oficiais, pois acadou o Premio Barco de Vapor e o Premio Nacional de Literatura en 1986. En segundo lugar, porque o libro editouse ducias de veces e Martín ten coñecido familias nas que uns membros lían a obra e lla pasaban despois a outros.
Para entender o interese de Martín polas palabras e pola literatura, convén situarse no Lugo da posguerra. Por unha banda, lembra que os nenos que ían á escola dun mestre do barrio de Magoi, que estaba represaliado por republicano e daba clase na casa, escoitaban como o que fora ao cine contaba despois a película aos outros: algún filme, di, case lle gustou máis «como narración oral que visto na pantalla». Por outra, súa nai e outras mulleres xuntábanse e lían un libro, Genoveva de Brabante, que lles facía chorar. Martín confesa que non o leu para que non se rompese o mito xurdido arredor da obra, aínda que sospeita que as bágoas saían cando as mulleres descubrían, naqueles duros anos, historias máis duras ca as das súas vidas.
A Xeración Lamote —que inclúe nomes coma Agustín Fernández Paz, Xabier P. DoCampo ou Fina Casalderrey— veu encher un oco. Martín lembra que había algúns títulos —As laranxas máis laranxas de todas as laranxas, de Carlos Casares, ou Os soños na gaiola, de Manuel María—, pero non un conxunto de obras pensadas para o público infantil e xuvenil.
A súa coñecida obra apareceu nun momento en que, lembra Martín, os escritores amosaban «unha certa tendencia a amosarse solemnes». «A literatura é o que é», opina el, convencido de que na lectura hai unha parte de pracer sen a cal non paga a pena. «O lector ten que gozar cos libros», di. Martín recoñece que foi un apaxionado lector, quizais coa mesma intensidade coa que agora rele libros coñecidos hai anos. Aos seus 81 anos, segue a escribir e prevé que dentro duns meses se publique a novela que vén de rematar. Entrementres, a gran familia de amigos de Ramón Lamote ten razóns para esperar máis incorporacións, pois o centro sociocultural que se abrirá no barrio lucense da Piringalla leva o seu nome. Admite que lle faría ilusión que alguén descubrise alí esa obra.”

“A novela dos últimos días de Manuel Antonio”

Publicado o por

Entrevista a Xosé Ricardo Losada no Diario Cultural da Radio Galega:
“Xosé Ricardo Losada novela en O rosario e a buguina as últimas semanas de vida de Manuel Antonio contrapoñendo a voz do poeta rianxeiro coa de súa nai, dona Pura, unha mestra conservadora e profundamente relixiosa. Losada xa abordara a vida de Manuel Antonio nunha biografía e con esta obra de ficción conseguiu o premio Torrente Ballester 2020. A entrevista pode escoitarse aquí.”

A Coruña: presentación de A Different Eden/Un Edén diferente

Publicado o por

O 22 de decembro, ás 19:00 horas, na A. C. Alexandre Bóveda (Rúa Olmos, 16-18, 1º), na Coruña, preséntase Un edén diferente/A Different Eden, unha antoloxía de ecopoesía irlandesa e galega. Uns 40 poetas contemporáneos de Irlanda e Galiza traducidos por Keith Payne (ao inglés) e Isaac Xubín (ao galego) para dar a coñecer a outros públicos a poesía galega. As persoas interesadas deben inscribirse aquí.

Carme Riera: “Libros, leis e dereitos”

Publicado o por

Artigo de Carme Riera en La Vanguardia (foto da autora desde a Wikipedia):
“O pasado mes de outubro, concretamente o día 12, o BOE publicou unha boa nova para o sector cultural. A Lei 14/11 aprobou medidas de apoio para facer fronte ao impacto económico e social do covid. Tamén se sinalou que o libro, “en xeral, é un ben básico e imprescindíbel“. Entendo que o que quixo expresar o lexislador é que os libros son alimento espiritual, criterio que concorda coa cita evanxélica: “Non só de pan vive o home” e coas máximas tantas veces repetidas: “Os libros fannos libres”, “O que non che dá a vida é o que che dan os libros”, etc. A valoración á alza do libro incluído no BOE ten que ver co feito de que a lectura axudou durante o confinamento ao 82% dos/as lectores/as, segundo os datos facilitados pola Federación de Gremios de Editores de España, no informe O papel do libro e da lectura. durante o período de confinamento covid-19. Ademais, o 70% das persoas enquisadas ​​cre que lles axudou a desconectar da preocupación pola pandemia e o 65% atopou na lectura un xeito de combater o aburrimento. De aí que a disposición derradeira décimo quinta da citada lei engade: “Os poderes públicos organizarán e executarán, con carácter permanente, campañas de fomento da lectura e fortalecemento do sistema bibliotecario público”, o que espertou o entusiasmo do mundo editorial. Un entusiasmo que tamén compartiu Patrici Tixis, presidente do Gremio de Editores de Cataluña, cando se referiu ao aumento da venda de libros no último ano, na súa intervención na 36 Nit de ´l’Edició.
Con todo, tal vez sexa importante lembrar que este ben básico, o libro, é o/a autor/a, que os libros antes de imprimir non están escritos por unha man invisíbel que utilice un bolígrafo máxico ou un ordenador, senón unha persoa que ten un nome e apelidos, aínda que ás veces utiliza pseudónimo. A cadea de montaxe deste produto esencial comeza co/a autor/a. Non hai libro sen autoría, aínda que sexa a última persoa en cobrar e que tan só sexa un modesto 10%. Isto quere dicir que se compras un libro que custa 20 euros, o/a autor/a recibe dous. Destes dous, pagará un 10% á/ao axente, ademais de impostos. Se o libro está en rústica, o beneficio reducirase á metade até o 5%. Escribo isto para que se faga unha idea das escasas porcentaxes que perciben os/as escritores/as co agravante de que as súas obras, 70 anos despois da súa morte, pasarán a ser de dominio público, é dicir, calquera poderá editalas.
O tema dos dereitos de autoría non suscita moito consenso, mesmo os que, como o goberno central, non dubidan en defender o libro e a lectura, non fan o mesmo cos dereitos, a piques de seren tragados, polo que se refire á reprografía, polas plataformas dixitais. Así, a publicación no BOE do 3 de novembro sobre a aplicación da Directiva Europea 2019/790 sobre os dereitos de autoría no mercado único dixital, supón para as/os autoras/es, en especial, un grave prexuízo, dada a imposibilidade práctica de seren recoñecidos/as e remunerados/as de non ser así, mediante a obrigatoriedade da xestión colectiva que, polo momento, non parece ser do agrado do Goberno central. As/Os autoras/es, un/ha por un/ha, fronte ás grandes plataformas tecnolóxicas, non conseguirán nada. Só a obrigatoria xestión colectiva pode garantir os seus dereitos.
En fin, boas festas.

Carme Riera.”