Radiocrítica do 22-12-2014, por Armando Requeixo

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
Velaquí unha nova Radiocrítica emitida o luns día 22 de decembro en Ames Radio (107.2 FM, accesible on line aquí). Nesta ocasión falei con Nazaret López das obras de Álvaro Cunqueiro El año del cometa, Vida y fugas de Fanto Fantini e Flores del año mil y pico de ave (00:50); de Atravesar o fantasma, de Carlos Callón (6:40), da Historia da Literatura Galega II, de Xosé Ramón Pena (11:00) e de Ícaro, de Federico Delicado (16:25).

Pódese escoitar directamente aquí.

Ars dedicandi: Celso Emilio Ferreiro

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Houbo un tempo en que a Cunqueiro e a Celso Emilio os uniu un trato cordial. Foron anos nos que as respectivas visións do literario non os privaron de estimanza mutua. Logo, xurdiu o desacordo. O resto é historia, suficientemente coñecida, por certo.
Esta dedicatoria é de marzo de 1955, anterior, por tanto, ao desencontro. Xeiras nas que se recoñecía abertamente a ascendencia e o maxisterio do compañeiro, a súa calidade como “primeirísimo poeta de Galicia”, a autoridade como “Gran Señor das Letras”, ofrecendo, así, a “meirande amistade”, por descontado, tamén “cordial ademiración”, e todo na dedicatoria dunha obra tan simbólica como a biografía de Manuel Curros Enríquez.
Ben está recordar estas relacións recuperando un documento inédito de Celso Emilio Ferreiro, no día no que, de contarse aínda entre nós, faría 103 anos.”

ars_dedicandi_cef

Cuestionario Proust: Emma Pedreira

DesdeEmma Pedreira o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Emma Pedreira:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A constancia (algúns chamaranno cabezonería).
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A humildade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que perduren no tempo e na distancia.
4.– A súa principal eiva?
– Agardar demasiado de todo e de todos, a esixencia até comigo mesma.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escoitar todo o que me arrodea.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Que os meus seres queridos estean ben é a maior das tranquilidades, e a tranquilidade é a felicidade para min.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A soidade non desexada.
8.– Que lle gustaría ser?
– Nómade e escritora de viaxes.
9.– En que país desexaría vivir?
– Son de frío, de chuvia e grises, así que calquera altitude norte chámame desde a súa paisaxe, a súa cultura e o seu carácter. Irlanda e o Reino Unido, sobre todo, teñen especial magnetismo sobre min.
10.– A súa cor favorita?
– Violeta.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A caléndula.
12.– O paxaro que prefire?
– A pega.
13.– A súa devoción na prosa?
Cunqueiro, Joyce e Faulkner.
14.– E na poesía?
– Gamoneda.
15.– Un libro?
– Dous: Ulises de Joyce e Antoloxía de Spoon River de Edgar Lee Masters.
16.– Un heroe de ficción?
– Hamlet, Tristram Shandy e Fanto Fantini.
17.– Unha heroína?
– Frida Kahlo, aínda non sendo un personaxe de ficción, o seu carácter e a súa vida teñen pasado a fronteira do real.
18.– A súa música favorita?
– Toda a que me provoque unha sensación de benestar segundo o momento. Dende a clásica até o folk, pasando polo indie e o brit pop dos 80 e 90. O que non son nada é de ritmos comerciais nin de letras pegañentas e baleiras.
19.– Na pintura?
– Durero.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Son máis de mitos que de heroes xa que as heroicidades actuais teñen moito de argucia narrativa, de propaganda. De elixir, quédome cos heroes anónimos, aqueles que coidaron do benestar de algo ou de alguén loitando contra as forzas en contra e fixeron algo bo, sen tirarlle proveito.
21.– O seu nome favorito?
– Os das miñas fillas, Sara e Leila.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A imposición de criterios, consellos e opinións, sobre todo se se fai desde a soberbia.
23.– O que máis odia?
– Calquera tipo de violencia.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Un cento delas, abrángueas todas o termo “ditador”.
25.– Un feito militar que admire?
– Non admiro nada que teña que ver co militar, agás os poemas de Wilfred Owen e Siegfried Sassoon.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O atrevemento, a iniciativa.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– De maneira rápida (e manchando pouco).
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Sempre alerta para captalo todo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os que veñen de serie coa ignorancia.
30.– Un lema na súa vida?
– Veña, non é para tanto, xa pasará.”

Ars dedicandi: Álvaro Cunqueiro

DesdeÁlvaro Cunqueiro o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Van aló cento e tres anos máis do nacemento de Álvaro Cunqueiro, que viña ao mundo un 22 de decembro no número 1 da rúa Méndez Núñez de Mondoñedo, fronte por fronte da secular fonte que hoxe leva o seu nome, pé e lateral da catedral da cidade.
As amizades dos Cunqueiro foron entrañadas. Unha das máis firmes uniunos á familia formada por Alicia Tella-Villamarín e Juan Puchades. A primeira, afillada do afamado xornalista José Ramón Villamarín Pallín (Pol, Lugo, 1882-Mondoñedo, 1967), medrou pasando as tardes na casa dos Cunqueiro e foi grande amiga de todos eles, tanto de Pepe e Carmiña coma de seu irmán Álvaro. O segundo inmortalizou o escritor en bronce e sentouno na cabeceira da Praza da Catedral facendo que ollase, xa para sempre, o seu benamado Bosque de Silva, que tanto había ter que ver coa nacenza da imaxinaria Miranda.
Nesta dedicatoria inédita do célebre Escola de menciñeiros (1960), sobria e breve, como practicamente todas as do autor, vai de seu o afecto que este lles profesaba. Quen repase a fotobiografía de Cunqueiro descubrirá axiña que nunha das súas derradeiras instantáneas figura acompañado de, entre outros, estes dous moi queridos amigos. Xusto é que, neste seu novo natalicio, fique constancia dese afecto.”

ars-dedicandi-cunqueiro-alicia-juan

Cuestionario Proust: Antón Dobao

DesdeAntón Dobao o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Antón Dobao:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Talvez certa tendencia a evitar situacións conflitivas. Pero non sei eu se se pode extraer e illar un trazo do meu carácter e consideralo principal. Supoño que o meu carácter é un conxunto de riscos amalgamados que non se entenden nin funcionan uns sen os outros. En calquera caso, non son eu moi hábil para definirme con tanta precisión.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– O uso racional da intelixencia.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Lealdade.
4.– A súa principal eiva?
– A inxenuidade é unha eiva? Pois esa, talvez…
5.– A súa ocupación favorita?
– Estar. Escoitar. Falar. Xogar. Ler. Escribir. Escoitar música. Ver cine. Ver un partido de fútbol…
6.– O seu ideal de felicidade?
– Vivir. Compartir os bos momentos coas persoas que quero.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Ver sufrir a xente que quero.
8.– Que lle gustaría ser?
– Non teño problema co que son, síntome conforme comigo mesmo e co que fago. Ás veces teño a sensación de que me gustaría ser un músico de rock and roll subido a un escenario interpretando un tema que todo o mundo canta. É unha fantasía inxenua circunscrita a un momento moi concreto. Pero non invalida o feito de que me sinta conforme co que son. É apenas un xogo.
9.– En que país desexaría vivir?
– En Galicia.
10.– A súa cor favorita?
– O encarnado.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A hortensia, a azalea, a gardenia, a rosa vermella, o caravel… Son moitísimas as flores que me gustan. Creo que non hai ningunha que non me guste.
12.– O paxaro que prefire?
– A andoriña.
13.– A súa devoción na prosa?
Méndez Ferrín.
14.– E na poesía?
– César Vallejo.
15.– Un libro?
– Moitísimos. Pero quizais A metamorfose.
16.– Un heroe de ficción?
– O Sinbad de Álvaro Cunqueiro.
17.– Unha heroína?
– Phoebe, a irmá de Holden Caulfield.
18.– A súa música favorita?
– O rock and roll, Lou Reed, Pink Floyd, King Crimson, Bowie, Patti Smith… Pero tamén gozo con outros tipos de música.
19.– Na pintura?
– Leopoldo Nóvoa, Quintana Martelo, Reimundo Patiño, Antonio Murado…
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Calquera dos sen nome. Meus pais, por exemplo.
21.– O seu nome favorito?
– Catuxa.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A impostura.
23.– O que máis odia?
– A explotación. O abuso. A violencia contra os e as débiles…
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Hitler, Franco, Mussolini, Pinochet… Talvez todos constitúan unha única figura.
25.– Un feito militar que admire?
– A resistencia do pobo vietnamita. Pero tamén a resistencia soviética na batalla de Stalingrado.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Ningún en especial. Máis aló dos que nos fan humanos, como o da intelixencia e a razón, o da linguaxe, etc., non creo que existan dons que distingan uns humanos de outros. Se acaso, habilidades, pero esas adquírense.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– É algo no que evito determe a pensar. Non teño, por tanto, un gusto especialmente formado. Supoño que será porque non me gustaría morrer.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Positivo e optimista.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Non sei se neses casos se pode falar de defectos. A inocencia paréceme digna de empatía, pero eu non falaría de indulxencia. Quen son eu para ser indulxente con ninguén.
30.– Un lema na súa vida?
– Liberdade, igualdade, fraternidade. E viva Galicia ceibe e socialista… Non son exactamente lemas para unha vida, pero dá igual.”

Compostela: recital Dez anos de poesía sen fronteiras na Fundación Eugenio Granell

OGranell mércores 26 de novembro, ás 19:00 horas, no Museo Fundación Eugenio Granell (Praza do Toural, s/n) de Santiago de Compostela, a A. C. para o Desenvolvemento sen Fronteiras organiza o recital Dez anos de poesía sen fronteiras na Fundación Eugenio Granell, baixo a dirección de María Montaña, cunha selección de textos de Cervantes, Lope de Vega, Quevedo, Unamuno, García Lorca, Miguel Hernández, Rosalía, Cunqueiro, Celso Emilio Ferreiro, Uxío Novoneyra e Manuel María, entre outros.

A Coruña: XVIII Memorial de teatro Ibán Toxeiro

OA. C. Alexandre Bóveda xoves 13 de novembro, ás 20:30 horas, no Teatro Rosalía de Castro da Coruña, a Asociación Cultural Alexandre Bóveda organiza o XVIII Memorial de teatro Ibán Toxeiro, que contará coa participación de:

– Grupo de Teatro da A. C. Alexandre Bóveda, coa obra Palabras de víspera, de Álvaro Cunqueiro;
– Grupo de Teatro Valacar da ONCE, coa obra Orientación, de Antonio Gelpí.
– Bucanero, coa obra Horario de visitas, de Ettore Buch.
– La Tuerka 27, coa obra Ascensores, de Alfonso Zurro.
– Espello Cóncavo, coa obra Occidente, de Lino Braxe.
– Música co pianista Antonio Rumbo.
Premio Ibán Toxeiro pola súa aportación ao teatro a Francisco Pillado.
– Presenta: Juan Fernán.
– Dirixe: Lino Braxe.

Será ás 20:30 horas, con entrada libre e gratuíta.

A Coruña: Paseos pola Coruña Literaria, con Xurxo Souto, o 1 de novembro

Os1412870484151PaseosPolaCorunhaLiteraria-banner Paseos pola Coruña Literaria, iniciativa da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega co apoio e colaboración da Concellaría de Cultura do Concello da Coruña, consistirán nuns paseos pola Coruña da man das escritoras e escritores que escribiron obras ambientadas na cidade.
A inscrición pódese realizar xa na Conserxaría do Centro Ágora ou chamando ao 981 189 888. Hai un total de 30 prazas por paseo, para maiores de 16 anos.

O primeiro paseo terá lugar o sábado 1 de novembro, de 12:00 a 13:30 horas:
Xurxo Souto1 de novembro. TRAS DAS PEGADAS DO ANTIGO GREMIO DE MAREANTES.
Durante moitos séculos, o Gremio de Mareantes foi a agrupación profesional máis importante da Coruña. Propoñemos un paseo dende a Pescadería ata a Cidade Vella, en busca das súas pegadas. Un percorrido ilustrado con citas de diferentes autores que escribiron sobre A Coruña e o Mar: Avilés de Taramancos, Luísa Villalta, José Maria Monterroso Devesa, Álvaro Cunqueiro, Manuel María ou Miguel González Garcés.
Partiremos do atrio da súa antiga igrexa, o Pórtico de San Andrés, para intentar descubrir elementos arquitectónicos que –de tan cotiáns- resultan invisibles: arquivoltas cheas de peixe, a última “casa do remo”, o baixo-relevo do mariñeiro tocado con barretina…, ata chegar á “croa da Cruña”, a igrexa de Santa María del Campo, predio dun antigo cemiterio de xente do mar.
A comezos do século XVI, integraban o Gremio de Mareantes máis de 600 confrades, coas súas respectivas familias. A súa igrexa deulle nome á rúa máis importante da Pescadería: San Andrés. E o día do patrón, corenta mariñeiros mozos alí bailaban unha danza na súa honra. En 1589, o corsario Drake queimou a súa igrexa e hospital. Neste incendio perdéronse tamén documentos, privilexios e ordenanzas, e con eles a propia memoria da importancia do gremio. Afortunadamente, nos últimos anos do pasado século, o historiador Santiago Daviña foi capaz de recuperar parte deste gran arquivo.
Tras as pegadas do Antigo Gremio de Mareantes. Viaxe iniciática cara ás propias orixes da cidade, “ese libro que se le camiñando”. (Agustín Fernández Paz). Medre o mar!

Os seguintes Paseos serán:
Inma López Silva8 de novembro.
Xavier Seoane15 de novembro.

PaseosPolaCorunhaLiteraria

Cuestionario Proust: Carlos López

DesdeCarlos López o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Carlos López:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A emotividade.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A bondade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Lealdade.
4.– A súa principal eiva?
– A impaciencia.
5.– A súa ocupación favorita?
– Ler.
6.– O seu ideal de felicidade?
– A paz interior.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Perder os seres queridos.
8.– Que lle gustaría ser?
– Músico.
9.– En que país desexaría vivir?
– No que vivo.
10.– A súa cor favorita?
– O azul.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A violeta.
12.– O paxaro que prefire?
– O paporrubio.
13.– A súa devoción na prosa?
– Cunqueiro.
14.– E na poesía?
– Neruda.
15.– Un libro?
Cen anos de soidade.
16.– Un heroe de ficción?
– O barón rampante.
17.– Unha heroína?
– Sherezade.
18.– A súa música favorita?
– A clásica.
19.– Na pintura?
– Chagall.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– O heroe anónimo.
21.– O seu nome favorito?
– Martina.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A maledicencia.
23.– O que máis odia?
– A soberbia.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Hitler.
25.– Un feito militar que admire?
– A sinatura da fin das hostilidades.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O da ecuanimidade.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Pracenteiramente.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Pensativo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os que non causan perxuízo aos demais.
30.– Un lema na súa vida?
– Vive.”

Camiño Noia: “Cunqueiro foi o primeiro en renovar a poesía galega do século XX”

EntrevistaÁlvaro Cunqueiro de Montse Dopico a Camiño Noia en Magazine Cultural Galego:
“A profesora Camiño Noia vén de publicar na colección Arte de Trobar do PEN Clube de Galicia Trinta poemas, un libro no que reivindica a Álvaro Cunqueiro como non só un dos grandes poetas modernistas do país, senón como o primeiro en renovar a poesía galega do pasado século. Falamos con ela.
– Montse Dopico: A idea de facer o libro xa viña de atrás, mais foron as pesquisas de Henrique Costas sobre Eliano Ardeanu as que o impulsaron. Como foi?
– Camiño Noia: A miña relación con Cunqueiro xa viña de atrás, da Facultade. Fun alumna de Carvalho Calero e el non o promovía como gran escritor. Cunqueiro tamén era criticado por xente nacionalista, por xente comprometida, que salientaba que se arrimara ao réxime e que dicía que o que escribía era evasivo, fantástico… Así, acabei coñecéndoo antes de lelo. Coñecino en Vigo, na Fundación Penzol, por Francisco del Riego. Era un home tranquilo, amable, boa persoa… Quedei impactada pola persoa e comecei a ler a súa obra.
Pasado o tempo, Quique Costas andaba a investigar nuns poemas que se publicaron no Faro de Vigo como traducións de Cunqueiro, atribuídos a autores descoñecidos. E estaba claro que, por exemplo, ‘O Vagabundo’, que Cunqueiro lle atribuía ao poeta romanés Eliano Ardeanu, retrataba o Cunqueiro que eu coñecera. Era el quen escribía estes poemas. A partir disto xa pensei que había que rehabilitalo como gran poeta e empecei este libro, que fun escribindo aos poucos. Acabei concluíndo que a poesía de Cunqueiro non se coñecía. Os manuais despachan o tema dicindo que era un poeta culturalista, intertextual, con elementos neotrobadorescos… Dise que os renovadores da poesía galega foron Méndez Ferrín, Alfonso Pexegueiro e Arcadio López Casanova, que si o foron, pero ninguén fala de que Cunqueiro había anos que facía poesía moderna, a partir de Pound, de Rilke ou de Eliot. (…)”