A AELG súmase á Carta Aberta dirixida por Creators for Europe United á Comisión Europea sobre a Intelixencia Artificial

Destacado

Transcribimos a carta escrita por Creators for Europe United dirixida a Henna Virkkunen, vicepresidenta executiva da Comisión Europea responsábel de Soberanía Tecnolóxica, Seguridade e Democracia, en que se solicita unha maior protección dos valores europeos e as obras creativas.
Creators for Europe United está formado por autoras/es, músicas/os, actrices, actores, cineastas, fotógrafas/os, ilustradoras/es, compositoras/es, deseñadoras/es, arquitectas/os, xornalistas, tradutoras/es, artistas, produtoras/es, editoras/es e representantes dos medios de comunicación e as industrias culturais de toda Europa.

Desde a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega mantemos o noso compromiso na defensa das/os creadoras/es de contido e sumámonos ás voces europeas en defensa dos dereitos de autoría. No final do texto, podes acceder ao formulario de sinatura para apoiar a Carta.

“25 de abril de 2025

Estimada Vicepresidenta executiva Virkkunen,
Protexa a alma creativa de Europa!

Europa é moito máis que unha área xeográfica. É unha promesa cultural, unha promesa de liberdade, diversidade, innovación e cooperación. Esta promesa inspirou artistas, creadoras/es e visionarias/os durante xeracións.
Hoxe, porén, esta herdanza vese ameazada, non só pola división política, senón por un desenvolvemento tecnolóxico que degrada o noso traballo creativo a un mero recurso: a intelixencia artificial xenerativa.
Nós, as voces das industrias creativas europeas –autoras/es, músicas/os, actrices/actores, cineastas, fotógrafas/os, ilustradoras/es, compositoras/es, deseñadoras/es, arquitectas/os, xornalistas, tradutoras/es, artistas, produtoras/es, editoras/es e representantes dos medios de comunicación e as industrias culturais–, estamos dando a voz de alarma.
Os nosos dereitos como creadoras/es e titulares de dereitos están sendo sistematicamente erosionados baixo o pretexto de «promover a innovación». Miles de millóns de obras creativas estanse utilizando como base para sistemas de IA sen o noso coñecemento, sen o noso consentimento e sen remuneración. A Comisión Europea fixo moi pouco para protexernos disto.

Por tanto, instamos a que se tomen medidas decisivas e rápidas:
1. Transparencia total sobre os traballos, contribucións e actuacións que se usaron e se usarán para adestrar modelos de IA xenerativa e outro fins.
2. Remuneración axeitada polo uso das nosas obras.
3. Aplicación coherente das leis de dereitos de autoría aplicábeis, mesmo contra as empresas tecnolóxicas.
4. Participación das industrias culturais, creativas e dos medios de comunicación en todos os procesos reguladores para o goberno da IA.

A intelixencia artificial depende do noso contido creativo para funcionar. Sen ela, a IA está cega, baleira e sen palabras. Na actualidade, son exclusivamente os/as desenvolvedores/as dos modelos os que se benefician, mentres as/os creadoras/es e titulares de dereitos están sendo expropiadas/os.
A IA pode ser un motor de progreso, pero só se se basea en sólidos alicerces xurídicos e éticos.
Se Europa perde as súas creadoras e creadores, non só perderá a súa identidade cultural, mais tamén un dos seus sectores económicos máis fortes. Sacrificar este potencial significa pór en perigo o futuro de Europa.

Facemos un chamamento encarecido para:
Protexer a alma creativa de Europa, protexer os valores e as obras europeas. Actuemos agora para garantir un desenvolvemento xusto, transparente e conforme á lei da intelixencia artificial. Europa non pode ficar de brazos cruzados mentres se desvalorizan os seus fundamentos culturais.
Con énfase e moita preocupación, mais tamén coa esperanza de contar cunha potente e xusta regulación.”

Ligazón para asinar a petición

A AELG adhírese ao manifesto Intelixencia Artificial e Dereitos de Autor

Destacado

Desde a AELG adherímonos ao Manifesto Intelixencia Artificial e Dereitos de Autor, do que achegamos a continuación a súa tradución ao galego, feita por Xavier Queipo.

“O Consello Europeo de Escritores (EWC), o Consello Europeo da Asociación de Tradutores Literarios (CEATL) e a Federación de Editores Europeos (FEP) piden aos Estados membros e á Comisión Europea:

a) PROTEXER OS LIBROS CREADOS POR HUMANOS.
b) ETIQUETAR OS PRODUTOS XERADOS POR INTELIXENCIA ARTIFICIAL E
c) RESERVAR A APLICACIÓN DE CALQUERA FINANCIACIÓN PÚBLICA CULTURAL A OBRAS CREADAS POR HUMANOS.

Diante da proliferación de producións xeradas pola Intelixencia Artificial (IA) que tentan imitar a arte humana, é dicir, novelas, poemas, fotos ou ilustracións, moitas veces atribuídas a falsos creadores humanos; os asinantes queren expresar a súa firme obxección a consideralos produtos cuestionables como obras de arte. As obras de arte son creadas unicamente por seres humanos. Polo tanto, ningún destes produtos poden ser considerado como obras creativas. Tamén hai que subliñar que os produtos non fabricados por humanos non deberían de se beneficiar de lexislacións específicas sobre dereitos de autor, que é un axioma crucial para valorar as obras de arte.

Os “libros” xerados pola intelixencia artificial son produtos falsos e, a miúdo, mesmo daniños que corren o risco de esgotar as lexítimas fontes de ingresos de escritores, tradutores literarios, editores e libreiros. A cadea de valor contábel existe de xeito integrado para ofrecer aos lectores unha oferta o máis ampla posíbel de obras literarias auténticas.

Así e todo, recentemente, estamos a ver unha afluencia aparentemente incontrolábel de libros xerados por intelixencia artificial, que prexudican non só aos autores, a outros titulares de dereitos e ao ecosistema do libro, senón ao conxunto da sociedade, ao pór en cuestión unha das actividades máis nobres da cultura humana, a narración e a creación escrita.

Secasí, o sector do libro pide o apoio dos responsábeis políticos para desenvolver un sólido sistema de control e un marco legal correspondente co máis alto nivel de transparencia arredor dos produtos xerados pola IA. Ademais, hai necesidade urxente de informar aos consumidores sobre o asunto. Para protexer e apoiar o ser humano, creadores, escritores, tradutores literarios e artistas, os libros deben ser recoñecidos como “un legado e un activo fundamental da humanidade, e a creatividade debe de se recoñecer como un proceso que axuda ás persoas a expresarse e repensar as súas formas de ser e de facerse”.

Os asinantes sosteñen que só deberían beneficiarse de especial tratamento as obras creadas por humanos (tal como, mais non limitado a, protección de dereitos de autor, financiamento cultural ou premios literarios) que as obras literarias gozan cando se colocan no mercado. Ademais, unímonos a deplorar o feito que os produtos compilados por modelos xerativos de IA foron desenvolvidos a través dun roubo masivo de obras protexidas por copyright, tomadas sen permiso, atribución ou remuneración aos autores e outros titulares de dereitos, e cuxa existencia no mercado canibaliza a fonte lexítima de ingresos de millóns de escritores, tradutores literarios, editores e libreiros a un ritmo sen precedentes, o que pon en perigo todo o ecosistema cultural europeo.

Os asinantes piden unha obriga de transparencia efectiva para os produtos xerados pola intelixencia artificial que claramente os distinga das obras realizadas polos seres humanos. Ademais dos beneficios sociais dun forte transparencia para estes produtos, este tipo de medidas tamén traería vantaxes para lectores e consumidores, en termos de equidade e elección.

Deben tomarse as máximas precaucións para evitar calquera forma de financiamento público destinado á cultura, ou concedidos polas Administracións Públicas a organismos culturais, sexan entregados a propietarios de software, programadores ou desenvolvedores, ou produtores de libros compilados con IA. Hai que ter coidado especial para evitar bibliotecas financiadas con fondos públicos que compren este tipo de produtos.

Recoñecendo todo o anterior, pedimos:

• Desenvolver un mecanismo robusto para a transparencia en torno á aparición de produtos xerados pola IA semellantes aos libros, e, polo tanto, confuso para o público. Este sistema deberá identificar responsabilidades, para unha mellor protección dos consumidores, lectores, autores e outros titulares de dereitos.

• Adoptar medidas especiais para evitar que a UE financie con fondos públicos procedentes de programas dedicados á cultura (como Europa Creativa) e beneficie aos codificadores ou ás empresas de IA xeradora, cando se trata de produtos similares aos libros. Isto inclúe, pero non se limita a, bolsas de estudo, residencias ou programas de viaxes, bolsas de redacción ou tradución, bolsas de publicación, etc., e todo tipo de premios e premios culturais financiados con fondos públicos (recomendamos especificalo nas normas dos premios).

• Despregar iniciativas lexislativas e programas de formación a nivel da UE para promover unha mellor concienciación entre consumidores e lectores sobre o que é unha obra cultural e o que é unha estafa produto dunha compilación non humana.

A Unión Europea debe dar exemplo de como se debe protexer e valorar a cultura humana e defender o papel fundamental que xogan os libros na protección da democracia, o fomento da empatía e liberdade de expresión, axudando os cidadáns a desenvolver o pensamento crítico así como a gozar dunha fonte de calidade de entretemento e educación.

Os asinantes

O EWC (European Writers’ Council) é a federación máis grande do mundo que representa exclusivamente a autores do sector do libro e constituído por 50 asociacións de escritores e tradutores literarios profesionais de 32 países. Os membros do CEE son máis de 220.000 autores profesionais, que escriben e publican en 35 idiomas.

O CEATL (Consello Europeo de Asociacións de Tradutores Literarios) é unha organización internacional sen ánimo de lucro creada en 1993 como plataforma onde se atopan asociacións de tradutores literarios de diferentes países europeos, que se articula para poder intercambiar opinións e información e unir forzas para mellorar o estado e condicións de traballo dos tradutores. Hoxe é a maior organización de tradutores literarios en Europa, con 36 asociacións de 28 países, que representan a unhas 10.000 persoas tradutores literarios.

FEP (Federación de Editores Europeos) representa a 31 asociacións estatais de editores de libros, revistas e materiais educativos, en todos os formatos, en Europa. FEP é a voz do gran maioría das editoriais en Europa.”

Discurso de Shahd Wadi ao recoller o Premio Escritora Galega Universal na Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego

Desde Nós Diario:
“Intervención da poeta palestina Shahd Wadi no acto de recollida do Premio Honorífico ‘Escritora Galega Universal’, concedido pola AELG, no marco da Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego 2025 o pasado 26 de abril.

Rosalía de Castro declara no seu poema:

“Din que non falan as plantas,
nin as fontes, nin os paxaros,
nin a onda cos seus rumores,
nin co seu brillo os astros,
dino, pero non é certo,
pois sempre cando eu paso,
de min murmuran e exclaman:

—Aí vai a tola soñando
coa eterna primavera da vida e dos campos”.

Também sou, sobretudo, uma tola soñando. Soñando com uma Primavera palestiniana que grita toda a liberdade às plantas às fontes e aos astros. E como Rosalía, sei que os pássaros falam. Sei que até há um Povo Pássaro que vive no meu poema.

“Povo Pássaro
E lá, atrás do muro, há um povo.
Vive nas árvores,
bebe água da chuva,
respira todo o vento.
Um povo só, ensina o mundo a bater asas.
Ainda não sabe voar,
mas já canta,
exatamente como os pássaros”.

Sou filha deste povo palestiniano que canta exatamente como os pássaros. Este povo palestiniano que ensina o universo a pintar, a escrever, a cantar e a bater asas, repetindo as palavras do seu poeta Mahmoud Darwish (Escritor Galego Universal de 2006): também nós amamos a vida quando podemos. O amor à vida talvez seja a arma mais poderosa que o povo palestiniano tem, e o que mais perturba o seu colonizador. Um amor à vida que também é um poema. Pode, porém, ocorrer-nos a pergunta: há lugar para a poesia durante o genocídio? É precisamente neste momento de selvajaria colonial sem precedentes, em que olhamos o poema como se fosse uma impossibilidade, esse povo, de versos incuráveis, atira um poema aos ouvidos deliberadamente surdos perguntando: ò mundo estás aí? Enquanto o mundo está oco, o povo palestiniano está poema. Todos os dias.
Apercebemos que ao lado da bomba, um mar, sobre os escombros, uma dança, no exilio, um regresso, entre uma morte e uma morte, uma memória cai sem aviso nos nossos entes: ser Palestina também é ser poema. A literatura e poesia palestiniana nascem feitas esperança num espaço que reclama a vida a partir da sua impossibilidade, acontece apesar da sua impossibilidade.

Queria agradecer à Associação de Escritoras e Escritores em Língua Galega e a todas as pessoas e entidades responsáveis pelo Prémio Folhas Novas por esta distinção como Escritora Galega Universal 2025, que, na verdade, sinto como uma homenagem ao povo palestiniano, especialmente aos escritores e escritoras que morreram escrevendo, a última, Fatima Hassouna, ainda este mês. Sou Escritora Galega Universal da Palestina ocupada, mas estou aqui perante vocês para prometer que serei sempre um poema para uma Palestina livre. Palestina livre, Palestina vida, Palestina poema.”

A Mesa e a AELG presentan na ONU o informe sobre a situación do galego

Destacado


Marcos Maceira, presidente, e Elsa Quintas, vicepresidenta da Mesa pola Normalización Lingüística presentaron hoxe o informe da situación do galego na sede das Nacións Unidas en Xenebra, xunto con Cesáreo Sánchez, presidente da AELG. A Mesa achegou este informe ao Comité de Dereitos da ONU, para que o tiveran en conta no 49º exame universal ao Estado español, e fíxoo co aval de 26 relevantes persoeiros da cultura de países lusófonos.

O devandito informe sinala os incumprimentos de acordos internacionais en relación aos dereitos lingüísticos por parte do Estado español e, nomeadamente, da Xunta de Galiza. Estes incumprimentos afectan á educación e dereitos da infancia, prevención do acoso por razón de lingua, dereitos civis e dereitos políticos, administración de xustiza, dereito ao propio nome, liberdade de imprensa, administración e servizos públicos, toponimia, forzas e corpos de seguranza, audiovisual, concesións públicas de xestión privada e ámbito económico e laboral ou saúde.

Marcos Maceira, presidente da Mesa e portavoz da Plataforma Cidadá Queremos Galego, reivindicou que “traemos á ONU a voz das rúas que se mobilizaron en novembro e febreiro a favor do galego, vital para Galiza, e das miles de persoas que em maio voltarán a encher Compostela cunha multitudinaria foliada polo idioma”. “A politica de exclusión do galego”, recordou, “debe ser combatida nas rúas e nas institucións que teñen como obxectivos garantir os dereitos humanos e o de poder a lingua propia sempre e em todo lugar é un dereito humano”. “O 17 de maio será de novo a expresión da nosa forza colectiva”, concluiu Maceira.

A vicepresidenta da Mesa, Elsa Quintas, lembrou que a Xunta de Galiza continúa negándose a aplicar os requirimentos do Consello de Europa ou do relator especial da ONU para as minorías e reclamou entre outras accións urxentes: eliminar as restricións ao uso do galego no ensino, na docencia e material didáctico, avanzar para o galego ser a lingua vehicular da educación en Galiza, programas e protocolos de prevención do acoso escolar por razón de lingua, o uso do galego na xustiza e administración, mecanismos para garantir a disposición do noso idioma no ámbito socioeconómico ou no audiovisual e atender de maneira adecuada a vulneración de dereitos lingüísticos aos que, lembrou, só atende neste momento o servizo A Liña do Galego, ofrecido pola Mesa.

O presidente da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega, Cesáreo Sánchez, agradeceu o apoio internacional concretado no apelo á fraternidade coa situación da lingua común na Galiza, que asinan 26 autores e autoras de diversos países da lusofonía. “O galego, berce do portugués, o corazón e a vida de Galiza, está en emerxencia no seu territorio orixinario”, afirmou. O presidente da AELG denunciou, tamén, que “os escritores e escritoras estamos a ser excluídos da nosa función de construtores do idoma, impedindo que as nosas obras en galego poidan ser socializadas”.

ASSINANTES
Inocência Mata (São Tomé)
Luiz Ruffato (Brasil)
Ana Paula Tavares (Angola)
Pepetela (Angola)
Paulina Chiziane (Moçambique)
Onésimo Teotónio de Almeida (Açores, Pt-USA)
Ondjaki (Angola)
Lídia Jorge (Portugal)
Michael Kegler (Alemanha)
Aline Frazão (Angola)
Germano Almeida (Cabo Verde)
Francisco Duarte Mangas (Portugal)
Odete Semedo (Guiné Bissau)
Rui Zink (Portugal)
Hélia Correia (Portugal)
Jaime Rocha (Portugal)
Yara Frateschi Vieira (Brasil)
Válter Hugo Mãe (Portugal)
Valéria Gil Condé (Brasil)
M. Jorge Marmelo (Portugal)
Mafalda Milhões (Portugal)
Otto Winck (Brasil)
Tarsilla Couto de Brito (Brasil)
Possidónio Cachapa (Portugal)
Marcus Salgado (Brasil)
António Corbacho Quintela (Gz-Br)

A Mesa lembrou como o Estado e, nomeadamente a Xunta que ten competencias na maioría dos ámbitos, continúa a rexeitar a aplicación das resolucións relator especial para as minorias de 2020 e as sucessivas do Comité de Ministros do Consello de Europa. “Esta situación explica en grande medida a perda continuada de falantes”, denunciou Maceira, “mentres a Xunta, en vez de cumplir os acordos nacionais e internacionais, continúa a lexislar en contra e a impedir un uso normal do galego”. Neste sentido Maceira e Quintas referíronse á Lei de Intelixencia Artificial, á eliminación das garantías lingüísticas nos campamentos de verán ou á aprobación dunha lei que ademais de aumentar o control partidario do PP sobre a CRTVG, abre a porta a que deixe de usar o galego.

A AELG manifesta o seu profundo pesar polo pasamento de Sofía Baquero

Sofía Baquero Céspedes, compañeira de vida de Antón Avilés de Taramancos desde inicios da década dos anos 60 do pasado século, faleceu o 25 de abril aos 90 anos de idade.

Desde a AELG manifestamos o noso profundo pesar por quen sempre apoiou Antón nos seus proxectos, nomeadamente nas diferentes facetas da súa creación literaria.

Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego 2025

Destacado


Os premios Follas Novas do Libro Galego entregaron os seus galardóns anuais coa tradicional gala na que se entragaron tanto os premios por categorías literarias como aqueles que recoñecen a figuras do mundo da literatura, da edición e do sector libreiro. A gala tivo lugar no Teatro Principal de Santiago e, unha vez máis serviu de repaso a toda a produción literaria do ano 2024.

A gala serviu para reivindicar o papel do mundo do libro na historia recente de Galicia, unha historia que, segundo se reivindicou, percorre catro decadas tanto para escritores, editoras e librarías. No transcorrer da festa, presentada por Xosé Barato, tivo un especial protagonismo a situación de Palestina, a través da presenza de Shahd Wadi, do libro que resultou gañador de iniciativa editorial e tamén das intervencións de algúns dos gañadores en distintas categorías. Manuel Bragado, premiado de honra pola AGE fixo un repaso pola situación editorial de Galicia e pediu “un trato digno para o libro galego, como fixo no seu día Agustín Fernández Paz”. Tamén propuxo o mestre e editor “que todos os sectores e administracións do libro senten na mesma mesa”.

Ao longo da gala, Xosé Barato, que actuou como mestre de cerimonias foi ofrecendo pequenas mostras sonoras gravadas en distintas librarías galegas para conformar un mapa sonoro do ambiente que se encontran as xentes que entran nas librarías de Galicia. A música da gala correspondeu ao dúo Mr Cool & Rubén Servide, unha formación de guitarra máis saxofón.

O proceso de selección para estes premios comeza cunha escolla previa por parte dos asociados dos tres colectivos convocantes. Unha vez que que se realiza este escolma entre toda a produción de títulos publicados neste caso ata novembro de 2024, fórmase un xurado integrado por persoas de todos os ámbitos do mundo do libro para facer primeiro unha selección de finalistas con tres títulos por categoría e, finalmente, coa escolla dos títulos ganadores en cada unha delas. O xurado desta edición estivo composto por Concha Blanco, Adela Touriñán, Irene Penas, Leonor Mazaira, Daniel Ugarte e Fabio Rivas.

Os premios Follas Novas están organizados pola Asociación de Escritoras e Escritores en en Lingua Galega (AELG), a Asociación Galega de Editoras (AGE) e a Federación de Librarías de Galicia (FLG), co apoio da Concello de Santiago, a Deputación da Coruña, a Xunta de Galicia e CEDRO.

No nome das tras asociacións impulsoras do premios abriu o acto o presidente das escritoras e escritores, Cesáreo Sánchez Iglesias, quen sinalou no seu discurso: “Cumprimos 48 anos a Federación de Librarías de Galicia, 45 anos vimos de cumprir na AELG e 42 a Asociación Galega de Editoras. Isto significa que as tres asociacións levamos máis de catro décadas construíndo estruturas sociais, empresariais e culturais que poidan sustentar o noso sistema literario. Librarías por todos os lugares do noso pais, verdadeiras ágoras onde os nosos libros soñan mundos. E fágoo extensivo a todos os colectivos e persoas que participan no proceso de creación e edición.

A multipremiada literatura galega fóra do noso País, significa o que conseguimos entre moitas e moitos de nós de xeito colectivo e individual, que vén dado por termos unha nova percepción da cultura, dentro e fora da Galiza. Reivindicamos a nosa cultura en todas e cada unha das súas formas de creación”.

Premios honoríficos
Cada unha das tres asociacións organizadoras entrega na Gala dos Follas Novas os seus premios de honra anuais, nos que se salienta unha figura das letras, unha editorial ou persoa destacable do mundo editorial e unha libraría. Os galardóns que se entregarán na gala serán para Shahd Wadi, Manuel Bragado e para o fundador da libraría Follas Novas, Rafael Silva.

Premios FLG | Rafael Silva.
En decembro de 1971, tres cregos impulsaron a creación da libraría Follas Novas en Santiago de Compostela, concibida inicialmente como unha libraría especializada en libro universitario. Pouco tempo despois da súa apertura, un dos fundadores, Rafael Silva, deixou a vida eclesiástica para dedicarse de cheo á xestión da libraría e tamén da súa editorial. O proxecto pronto foi máis aló da súa orixe académica, converténdose nun espazo clave para a difusión da cultura galega e nunha libraría que, a día de hoxe, continúa sendo de referencia en todo o país.

Premio AGE | Manuel Bragado
Manuel Bragado (Vigo, 1959) é editor, mestre e activista cultural. Foi director de Edicións Xerais de Galicia entre 1994 e 2018 e actualmente traballa como orientador en centros educativos de Redondela. Presidente da Fundación Luzes e colaborador habitual en Faro de Vigo, mantén dende 1999 a sección «Campo de Granada». Tamén é autor do blog Brétemas, recoñecido con varios premios, e publicou libros como Vigo, puro milagre e Vigo, abella da ribeira.

Premio AELG Escritora Galega Universal | Shahd Wadi
Shahd Wadi (Exipto, 1983) é unha escritora e investigadora palestina que creceu en Xordania e reside en Lisboa, Portugal. Doutorouse en Estudos Feministas na Universidade de Coimbra coa tese Feminismos de corpos ocupados, centrada nas narrativas artísticas das mulleres palestinianas no exilio, que deu lugar ao libro Corpos na trouxa (2017). Reparte o seu tempo entre a escrita, a tradución, a programación cultural e o activismo feminista e palestino. Nomeada Escritora Galega Universal pola AELG, en recoñecemento á calidade da súa obra e ao seu compromiso coa defensa dos dereitos do pobo palestino desde unha perspectiva feminista.

OBRAS E PROPOSTAS PREMIADAS

PREMIO Á OBRA DE ENSAIO E INVESTIGACIÓN
Abril é un país. Tereixa Constenla. Editorial Kalandraka.

PREMIO Á OBRA DE DIVULGACIÓN
Rotas (As mulleres que o franquismo agochou en Compostela). Montse Fajardo. Edicións Positivas.

PREMIO Á OBRA DE NARRATIVA
A noite das cebolas. Rosa Aneiros. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO Á OBRA INFANTIL
Como escorrentar un lobo. Antonio Manuel Fraga. Cuarto de Inverno.

PREMIO Á OBRA XUVENIL
Cartas na escuridade. Lois Pérez. Cuarto de Inverno.

PREMIO AO LIBRO ILUSTRADO
Papóns. Sandra Lodi. Editorial Galaxia.

PREMIO AO LIBRO DE BANDA DESEÑADA, GRÁFICO E HUMOR
Presas fáciles. Voitres. Miguelanxo Prado. Retranca Editora.

PREMIO Á INICIATIVA BIBLIOGRÁFICA
Cantos de dor e liberdade. Voces galegas por Palestina. VV.AA. Tempo Galiza Editora.

PREMIO Á OBRA TRADUCIDA
Os caravanistas, de Elizabeth von Arnim. Celia Recarey. Irmás Cartoné.

PREMIO AO LIBRO DE POESÍA
Os pozos elegantes das clavículas. María Álvarez Landesa. Alvarellos Editora.

PREMIO AO LIBRO DE TEATRO
Ubasute. Paula Carballeira. Editorial Galaxia.

PREMIO AO LIBRO MELLOR EDITADO
O libro das abellas. VV. AA. Apiario.

PREMIO PROMOCIÓN DA LECTURA
Culturgal.

Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego 2025

Os premios Follas Novas do Libro Galego entran nos seus dez anos de vida en 2025. As obras finalistas dos premios Follas Novas son o resultado dun proceso de selección de tres fases, que supón unha lectura e valoración da produción editorial galega. O proceso ten unha primeira escolla con propostas das tres entidades organizadoras que selecciona un cento de títulos publicados entre decembro de 2023 e novembro de 2024. Na segunda fase de selección, o xurado escolle as obras finalistas por cada categoría. O proceso de selección dos títulos gañadores terá o seu cumio o sábado, 26 de abril de 2025, coa gala na que se darán a coñecer cada unha das obras gañadoras nas trece categorías nas que se organiza este premio.

A gala de entrega de premios terá lugar no Teatro Principal de Santiago de Compostela, a partir das 19:00 horas. Será conducida polo actor Xosé Barato, que repasará a actualidade da literatura e levará ao teatro ambientes e sons do mundo do libro. Ademais, estará acompañado pola música en directo do dúo Mr Cool & Rubén Servide, cun formato de guitarra e saxofón. A entrada é libre, pero é necesario solicitar un convite a este enderezo electrónico: oficina@aelg.org.

Premios honoríficos

Cada unha das tres asociacións organizadoras entrega na Gala dos Follas Novas os seus premios de honra anuais, nos que se salienta unha figura das letras, unha editorial ou persoa destacable do mundo editorial e unha libraría. Os galardóns que se entregarán na gala serán para Shahd Wadi, Manuel Bragado e para o fundador da libraría Follas Novas, Rafael Silva.

Premios FLG | Rafael Silva
En decembro de 1971, tres cregos impulsaron a creación da libraría Follas Novas en Santiago de Compostela, concibida inicialmente como unha libraría especializada en libro universitario. Pouco tempo despois da súa apertura, un dos fundadores, Rafael Silva, deixou a vida eclesiástica para dedicarse de cheo á xestión da libraría e tamén da súa editorial. O proxecto axiña foi máis aló da súa orixe académica, converténdose nun espazo clave para a difusión da cultura galega e nunha libraría que, a día de hoxe, continúa sendo de referencia en todo o país.

Premio AGE | Manuel Bragado
Manuel Bragado (Vigo, 1959) é editor, mestre e activista cultural. Foi director de Edicións Xerais de Galicia entre 1994 e 2018 e actualmente traballa como orientador en centros educativos de Redondela. Presidente da Fundación Luzes e colaborador habitual en Faro de Vigo, mantén dende 1999 a sección «Campo de Granada». Tamén é autor do blog Brétemas, recoñecido con varios premios, e publicou libros como Vigo, puro milagre e Vigo, abella da ribeira.

Premio AELG Escritora Galega Universal | Shahd Wadi
Shahd Wadi é unha escritora e investigadora palestina que creceu en Xordania e reside en Coimbra, Portugal. Doutorouse en Estudos Feministas na Universidade de Coimbra coa tese Feminismos de corpos ocupados, centrada nas narrativas artísticas das mulleres palestinianas no exilio, que deu lugar ao libro Corpos na trouxa (2017). Reparte o seu tempo entre a escrita, a tradución, a programación cultural e o activismo feminista e palestino. Nomeada Escritora Galega Universal pola AELG, en recoñecemento á calidade da súa obra e ao seu compromiso coa defensa dos dereitos do pobo palestino desde unha perspectiva feminista.

Os premios están organizados pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, a Asociación Galega de Editoras e a Federación de Librarías de Galicia. Contan co apoio da Deputación da Coruña, Concello de Santiago, CEDRO (Centro Español de Dereitos Reprográficos) e a Xunta de Galicia.

FINALISTAS

PREMIO Á OBRA DE ENSAIO E INVESTIGACIÓN
A casa do amo. Unha análise do discurso colonial e racista na literatura galega. María Reimóndez. Edicións Xerais de Galicia.
Abril é un país. Tereixa Constenla. Editorial Kalandraka.
Os inmigrantes imaxinados. A identidade Galega na Arxentina (1780-1960). Xosé M. Nuñez Seixas. Editorial Galaxia.

PREMIO Á OBRA DE DIVULGACIÓN
As benfaladas. María Xosé Porteiro. Editorial Galaxia.
As horas mortas. Viaxes e conversas por cemiterios galegos. Emma Pedreira. Baía Edicións.
Rotas (As mulleres que o franquismo agochou en Compostela). Montse Fajardo. Edicións Positivas.

PREMIO Á OBRA DE NARRATIVA
A noite das cebolas. Rosa Aneiros. Edicións Xerais de Galicia.
O incendio. Sara Vila Alonso. Edicións Xerais de Galicia.
Runrún. Ana Varela. Editorial Galaxia.

PREMIO Á OBRA INFANTIL
Axencia Galega de Asuntos Máxicos. Miguel Ángel Alonso Diz. Edicións Xerais de Galicia.
Como escorrentar un lobo. Antonio Manuel Fraga. Cuarto de Inverno.
Que cabe nun calcetín? Paula Carballeira. Oqueleo.

PREMIO Á OBRA XUVENIL
Cartas na escuridade. Lois Pérez. Cuarto de Inverno.
Nave. Olaia Sendón. Edicións Xerais de Galicia.
Quen precisa unha avoa? Andrea Barreira Freije. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO AO LIBRO ILUSTRADO
Luísa Villalta. Alma de violino. Laura Suárez (ilust.), Beatriz Maceda e Eli Ríos. Edicións Xerais de Galicia.
Papóns. Sandra Lodi. Editorial Galaxia.
Sete dentes de león. David Sierra (ilust.) e Ledicia Costas. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO AO LIBRO DE BANDA DESEÑADA, GRÁFICO E HUMOR
Memorias dun neno labrego (novela gráfica). Iria Aldegunde (baseada no texto de Neira Vilas). Editorial Galaxia.
Miquits. Visita á casa da avoa. Alba de Evan, Xabier Domínguez e Paula Cheshire. Antela Editorial.
Presas fáciles. Voitres. Miguelanxo Prado. Retranca Editora.

PREMIO Á INICIATIVA BIBLIOGRÁFICA
Cantos de dor e liberdade. Voces galegas por Palestina. VV.AA.Tempo Galiza Editora.
Papagaio. Luísa Villalta e Maribel Longueira.Kalandraka Editora.
Poesía reunida de Xosé Luís Méndez Ferrín. Xosé Luís Méndez Ferrín, ed. Anxo Angueira. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO Á OBRA TRADUCIDA
Cartas desde a cadea, de Rosa Luxemburg. Almudena Otero. Edicións Laiovento.
Heartstopper. Rapaz coñece rapaz, de Alice Oseman. Nee Barros. Edicións Xerais de Galicia.
Os caravanistas, de Elizabeth von Arnim. Celia Recarey. Irmás Cartoné.

PREMIO AO LIBRO DE POESÍA
Os pozos elegantes das clavículas. María Álvarez Landesa. Alvarellos Editora.
Papaventos abismados. Marta Dacosta. Apiario.
Para non concretarme. Tamara Andrés. Edicións Positivas.

PREMIO AO LIBRO DE TEATRO
Fóra de campo. Rosalía Fernández Rial. Editorial Galaxia.
Iribarne. Esther Carrodeguas. Edicións Positivas.
Ubasute. Paula Carballeira. Editorial Galaxia.

PREMIO AO LIBRO MELLOR EDITADO
Canta contos de Nadal. VV. AA. Triqueta Verde.
O libro das abellas. VV. AA. Apiario.
Papagaio. Luísa Villalta e Maribel Longueira. Kalandraka Editora.

PREMIO PROMOCIÓN DA LECTURA
Culturgal
Libraría Cartabón (Vigo)
Libraría Nobel (Ourense)

A Coruña: Carácter e canto: obradoiro arredor da arte cantareira e a ciencia da escrita, impartido por Estíbaliz Espinosa


O obradoiro arredor da arte cantareira e a ciencia da escrita Carácter e canto, é unha iniciativa da Escola de Escritoræs da AELG, co patrocinio da Deputación da Coruña e a colaboración do Circo de Artesáns.

Saímos polo outro lado da música para abordar, ao longo de varias sesións, a escrita ben dun ciclo de poemas completo, presto a ser musicado, ben dunha obra literaria co foco na arte cantareira e a oralidade. Cada participante sairá cun ciclo poético-literario propio ou colaborativo, listo para ser posto en voz, slam poetry ou lectura dramatizada, así como coas ferramentas para seguir explorando a simbiose entre literatura e son.

Será impartido por Estíbaliz Espinosa, e cunha sesión especial a cargo de Ugia Pedreira.

– 20 prazas, gratuítas, para maiores de 18 anos, que se adxudicarán por orde cronolóxica de solicitude.
– A inscrición, gratuíta e obrigatoria, faise mediante correo electrónico en oficina@aelg.org indicando o nome, apelidos e o nome do obradoiro.
– O obradoiro terá lugar na Biblioteca Provincial da Coruña (R/ Rego de Auga, 37, A Coruña).  A última sesión realizarase no Circo de Artesáns, rúa Santo André, 36.

Calendario
– Días: sábados 26 de abril; 3, 10, 24 e 31 de maio; e 7, 14 e 21 de xuño.
– Horarios: de 10.30 a 13:30 h.

Información sobre protección de datos
A/O responsábel do tratamento é a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. A finalidade do tratamento é a prestación do servizo que se detalla na solicitude ou actividade organizada. A base legal do tratamento é o cumprimento dunha obriga contractual na prestación dun servizo. Os seus datos conservaranse unicamente durante os prazos de prescrición legalmente aplicábeis. Pódense comunicar os seus datos a terceiras/os organizadoras/es ou colaboradoras/es da actividade. No caso de solicitar certificado de asistencia, os seus datos comunicaranse ao/á impartidor/a da actividade. Pode acceder, rectificar, suprimir os seus datos e nos casos determinados opoñerse ao tratamento, limitar o seu uso ou portar a outra/o responsábel. Tamén pode solicitar a tutela da Axencia Española de Protección de Datos ou presentar unha reclamación ante a mesma.

Crónica fotográfica da Polavila Xabier P. DoCampo. Na memoria 2025

Estas son algunhas das fotografías da Polavila DoCampo, que tivo lugar o 3 de abril no Pazo de San Marcos. Deputación de Lugo, organizada pola Iniciativa Polavila Docampo, a Deputación de Lugo e a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, coa colaboración de da Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil (Gálix) e ProLingua. A crónica fotográfica completa pode verse aquí (fotografías enviadas por Ghanito).