Arquivos da etiqueta: Montse Dopico

Gañadoras/es da sexta edición dos Premios Follas Novas do Libro Galego

Publicado o por


Nunha cerimonia que recuperou a presencialidade dos finalistas e retransmitida para o público, entregáronse os premios Follas Novas do Libro Galego, uns premios que acadaron este ano a sexta edición na que estrearon nova denominación. A gala foi conducida por Quico Cadaval coa participación do cuarteto de saxofóns da Banda Municipal de Música de Santiago. Os premios están organizados pola Federación de Librarías de Galicia, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega e a Asociación Galega de Editoras. Esta edición estivo patrocinada polo Concello de Santiago, a Xunta de Galicia, Cultura da Deputación da Coruña e o Centro Español de Dereitos Reprográficos (CEDRO).
Na súa intervención, o novo presidente da Federación de Librarías de Galicia, Ramón Domíguez, falando en representación das tres entidades organizadoras, explicou algunhas das circunstancias nas que vive o mundo do libro en xeral e os premios en particular desde o inicio da pandemia. Domínguez sinalou que a crise sanitaria “ten afectado sensiblemente a tódalas actividades vencelladas a cultura, limitando e mesmo cancelando innumerables eventos nos últimos tempos. Por iso, este ano estamos felices por contar hoxe coa presenta física dos finalistas en cada una das 15 categorías, que representan a excelencia das notas letras”. Engadiu o presidente que o mundo do libro “é un ecosistema complexo. Un dos seus principais valores é a diversidade. Galicia conta con un tecido libreiro de calidade, grandes librerías e excelentes profesionais. O noso compromiso co libro, demóstrase nun dato revelador, temos a maior densidade de librerías por habitante de todo o territorio nacional. Pero este realidade non sería posible sen a enorme aportación que tanto autores como editores pon o noso dispor”.
Para rematar, Ramón Domínguez reclamou do goberno galego a “definición na súa integridade da Lei do Libro e da Lectura de Galicia, aprobada hai xa preto de quince años. Consideramos esta ferramenta lexislativa, un elemento que de certeza contribuirá o equilibrio na cadea de valor do libro, por outra parte tan necesario nos momentos actuais”.

Premios de honra

– Premio da Asociación de Librarías de Galicia: Manuel Arenas
– Escritor Galego Universal: José Luandino Vieira
– Premio da Asociación Galega de Editoras: Xulio Amigo

Listaxe de gañadoras

Ensaio e Investigación
– Irmandiñas (Edicións Laiovento), Aurora Marco.
Por ser un traballo de recuperación, de posta en valor do traballo das mulleres e a súa aportación achega a historia de Galicia e da aportación que realizaron á defensa da liberdade.

Divulgación
– Unha mente que voa (Edicións Xerais de Galicia), Xurxo Mariño.
Pola relevancia e necesidade da divulgación da ciencia en galego, polo achegamento dos argumentos científicos a un público xeral dun xeito, didáctico, claro e preciso.

Narrativa
– Un señor elegante (Edicións Xerais de Galicia), Suso de Toro.
Un traballo de reconstrución da memoria galega dunha parte do século XX que utiliza a de maneira innovadora a combinación de voces narradoras distintas para facer avanzar o xénero biográfico.

Infantil
– Mar de mazá (Editorial Galaxia), Elvira Ribeiro.
Polo discurso lírico envolvente, a suxestiva creación de imaxes, o xogo de imaxinarios e traballando sobre un argumento mantendo a atención e o respecto sobre el.

Xuvenil
– O mal querer (Baía Edicións), Natalia Carou.
Unha novela que achega actualidade á literatura, contada de xeito áxil, con argumentos tomados da realidade para aproximala a unha franxa de idade na que é preciso abrir debates.

Libro ilustrado
– Contrahistorias de Galicia (Edicións Embora), Antonio Reigosa e Rita Gutiérrez (ilus.).
Un libro para achegar anacos extraordinarios e pouco coñecidos da historia de Galicia dun xeito moi atractivo e con espírito divulgador para todos os públicos e cunha ilustración rica, variada e moi elegante

Banda Deseñada
– O derradeiro libro de Emma Olsen (novela gráfica) (Editorial Galaxia), Berta Dávila e Pablo Prado.
Un traballo maduro para un autor novo, no que utiliza recursos moi diversos da narrativa gráfica e con moitos xogos cromáticos.

Iniciativa Bibliográfica
– A lavandeira de San Simón (Edicións Xerais de Galicia), Eva Mejuto e Bea Gregores (ilus.).
Pola novidade que supón achegar a memoria histórica á infancia, recuperando referentes perdidos e por medio de relatos construídos dende o cotián, nos que os protagonistas son rapaces e rapazas.

Tradución
– A nosa Negra (Hugin e Munin), Harriet E. Wilson, traducido por María Reimóndez.
Achega á lingua galega un libro fundamental da revisión histórica a través da literatura, introducindo a historia contada desde as persoas subalternas.

Poesía
– A desvértebra (Chan da Pólvora), Ana Romaní.
Un libro que ofrece unha grande cantidade de lecturas e que, entre outras, pode lerse como unha reacción contra a sociedade do espectáculo. Mantendo a tensión entre a tradición e a modernidade poética.

Teatro
– Só un home bo (Edicións Positivas), Raúl Dans.
Unha obra dura, contada dun xeito trepidante, na que se aprecia o coñecemento do teatro do autor e das maneiras de contar unha historia desde a escena.

Libro mellor editado
– Nós outras (Chan da Pólvora), Marica Campo e Menchu Lamas.
Unha edición case artesanal na que todas as pezas da edición encaixan para conseguir un volume con identidade única. Que une con exquisitez voz da poesía e as imaxes. Combinando literatura infantil con arte contemporánea.

Iniciativa de fomento da lectura
– Salón do Libro Infantil e Xuvenil do Concello de Pontevedra.
Unha iniciativa con máis de vinte anos de existencia, que foi evolucionando para adaptarse aos tempos sen perder os seus obxectivos: o fomento da lectura, levar á mocidade a un espazo de libros e chegar a internacionalizacións do evento.

Proxecto literario en rede
– Galicia Encantada, coordinador: Antonio Reigosa.
Un proxecto cunha traxectoria sostida durante moitos anos con recursos limitado pero que fornece de material dos imaxinarios galegos a toda a sociedad, ofrecendo divulgación e información.

Xornalismo Cultural
– Montse Dopico.
Por un traballo exhaustivo e profundo arredor do mundo cultural, polo rigor con que trata os argumentos e pola profundidade das súas entrevistas.

Podes ver o video completo da Gala aquí.

Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego 2021

Publicado o por

Foto da actividadeA Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego 2021 está organizada pola Asociación Galega de Editoras, a Federación de Librarías de Galicia e a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega.

Case corenta títulos son os finalistas dos premios Follas Novas do Libro Galego, uns galardóns que estrean denominación nesta sexta edición en homenaxe a Rosalía de Castro e que repasan a actividade dun exercicio, o 2020, especialmente difícil para o mundo autoral, editorial e libreiro. Estes premios e os seus case corenta títulos finalistas demostran que, a pesar das dificultades, o mundos dos libros non só non se detivo, senón que está facendo fronte ás dificultades con toda a enerxía e a inventiva que requiren os tempos.

Os premios Follas Novas do Libro Galego terán a súa resolución nunha gala que se celebrará o sábado 15 de maio no Teatro Principal de Santiago de Compostela, a partir das 19:00 h. Será presencial pero non terá público debido as restricións de aforo. Os premios serán emitidos desde a canle de YouTube dos premios Follas Novas e terá como presentador a Quico Cadaval. Tamén participarán na cerimonia o Cuarteto de saxofóns da Banda Municipal de Música de Santiago.

Ademais das categorías 15 categorías nas que se premian os mellores títulos e autoría da produción editorial de 2020, os Follas Novas tamén recoñecen os premios honoríficos de cada unha das tres asociacións organizadoras. A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega honrará ao escritor angolano José Luandino Vieira, a Federación de Librerías de Galicia recoñecerá o traballo do libreiro Manuel Arenas, da libraría Arenas da Coruña; e a Asociación de Editoras de Galicia renderá tributo ao desaparecido Xulio Amigo, director comercial da Editorial Galaxia.

Para ver a emisión da gala só tedes que premer nesta ligazón.

A elección dos títulos e autores que forman parte do listado de finalistas pechou a primeira parte dun proceso de selección no que as asociacións organizadoras, Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, a Asociación Galega de Editoras e a Federación de Librarías de Galicia aportaron as súas respectivas candidatas en cada un dos apartados dos premios. Unha vez elaborada a listaxe definitiva de finalistas, un xurado deliberará e decidirá quen son as gañadoras e gañadores en cada unha das categorías. Os premios Follas Novas do Libro Galego contan co apoio da Deputación da Coruña, o Concello de Santiago, Centro Español de Dereitos Reprográficos, o Xacobeo 2021 e a Xunta de Galicia.

FINALISTAS

PREMIOS A OBRAS EDITADAS EN 2020

Ensaio e investigación
– Irmandiñas (Edicións Laiovento), Aurora Marco.
– Nós xs inadaptadxs. Representações, desejos e historias LGTBIQ na Galiza (Através Editora), VV. AA. Daniel Amarelo (coord.).
– Zona a Defender (Edicións Xerais de Galicia), Manuel Rivas.

Divulgación
– Federico García Lorca en Santiago de Compostela (Alvarellos Editora), Henrique Alvarellos.
– Guía definitiva dos peixes da Galiza (Soriaourensana de Libros), Pancho Lapeña e Nacho Munilla.
– Unha mente que voa (Edicións Xerais de Galicia), Xurxo Mariño.

Narrativa
– Entre donas (Baía Edicións), varias autoras.
– Para toda a vida (Aira Editorial), Eva Moreda.
– Un señor elegante (Edicións Xerais de Galicia), Suso de Toro.

Infantil
– Mar de mazá (Editorial Galaxia), Elvira Ribeiro.
– Nós outras (Chan da Pólvora), Marica Campo e Menchu Lamas.
– O pintor cego (Kalandraka Editora), Xabier P. DoCampo e Xosé Cobas.

Xuvenil
– A nena do vestido de flores (Aira Editorial), Manuel Fontemoura.
– O mal querer (Baía Edicións), Natalia Carou.
– O pintor cego (Kalandraka Editora), Xabier P. DoCampo e Xosé Cobas.

Libro ilustrado
– A lavandeira de San Simón (Edicións Xerais de Galicia), Eva Mejuto e Bea Gregores (ilus.).
– Contrahistorias de Galicia (Edicións Embora), Antonio Reigosa e Rita Gutiérrez (ilus.).
– Extra! (Kalandraka Editora), Paco Nogueiras e Marc Taeger (ilus.).

Banda deseñada
– O derradeiro libro de Emma Olsen (novela gráfica) (Editorial Galaxia), Berta Dávila e Pablo Prado.
– Pequena historia da Coruña (Edicións Embora), Xosé Alfeirán e Xosé Tomás.

Iniciativa bibliográfica
– A lavandeira de San Simón (Edicións Xerais de Galicia), Eva Mejuto e Bea Gregores (ilus.).
– Carta xeométrica de Galicia-Facsimilar (Cerne), Domingo Fontán.
– Castelao. Construtor da nación. Tomo II. 1931-1939 (Editorial Galaxia), Miguel Anxo Seixas Seoane.

Tradución
– A nosa Negra (Hugin e Munin), Harriet E. Wilson, traducido por María Reimóndez.
– Aramados (Alvarellos Editora), Manuel García Gerpe, traducido por Miro Villar.
– Unha noite no tren da Vía Láctea (Aira Editorial), Kenji Miyazawa, Miguel Robledo (ilus.), traducido por Gabriel Álvarez Martínez.

Poesía
– A desvértebra (Chan da Pólvora), Ana Romaní.
– A ganancia e a perda (Kalandraka Editora), de Martín Veiga.
– Ninguén morreu de ler poesía (Edicións Xerais de Galicia), Aldaolado.

Teatro
– Melancoholemia (Kalandraka Editora), Antón Reixa.
– O charco de Ulises (Edicións Positivas-Xunta de Galicia), Santiago Cortegoso.
– Só un home bo (Edicións Positivas), Raúl Dans.

Libro mellor editado
– Nós outras (Chan da Pólvora), Marica Campo e Menchu Lamas.
– O bolero de Ravel (Kalandraka Editora), José Antonio Abad e Federico Delicado (ilus.).
– O pintor cego (Kalandraka Editora), Xabier P. DoCampo e Xosé Cobas.

PREMIOS A TRAXECTORIAS

Iniciativa cultural ou fomento da lectura
– Poemagosto. Festival Internacional de Poesía en Allariz.
– Poetas Di(n)versos.
– Salón do Libro Infantil e Xuvenil do Concello de Pontevedra.

Proxecto literario na rede
– Galicia Encantada, coordinador: Antonio Reigosa.
– Nee Barros. Canle de Youtube de promoción de libros en galego.
– O bosque dos cromosomas, de Olga Novo.

Xornalismo cultural
– Montse Dopico.
– Ramón Nicolás.
– Ramón Rozas.

Daniel Salgado: “Ás veces é a historia a que parece que non cambia e a natureza a que se transforma”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Daniel Salgado en Praza:
“Os paxaros e outros poemas (Xerais) é, como todos os poemarios de Daniel Salgado, un libro atravesado por tensións non resoltas. Desta volta, unha relaciona a transformación incesante da historia cunha suposta –que se revela falsa– inmutabilidade da natureza. Outra é o “marasmo da política emancipadora fronte á hiperactividade do capital”, co mundo do traballo e a organización de clase, “as dificultades de esculcar un horizonte emancipador ou a incapacidade para ler politicamente o presente” de fondo. O autor respondeu as nosas preguntas por correo electrónico.
– Praza (P): Comeza o libro cun poema sobre a realidade que se nos escapa, sobre a humildade da materia que nos vence. Por que?
– Daniel Salgado (DS): O poema, titulado Oración, e os tres poemas da sección final –Coda– funcionan dalgunha maneira en paralelo. Poden lerse como mapa, sumario ou caixa de ferramentas. Ou como todo o contrario. En todo caso, o último verso de Oración -“Vence, digamos, a humildade da materia”- é un verso nuclear para o libro e os seus significados.
– P: Na parte titulada ‘Os paxaros’ están presentes -en realidade, en todo o libro- distintas especies de paxaros. E a voz poética fala de como interromper a ética da aceptación. Da ignorancia sobre o proceso histórico. Coma Dos tempos sombrizos, remite a unha sensación de fracaso, a unha, quizais, parálise da loita de clases, cunha clase obreira en proceso de desintegración. Que ten que ver Os paxaros e outros poemas con isto?
– DS: Os paxaros e outros poemas foise construíndo nun intre que eu percibo como de restauración de certa orde cuestionada tras os sucesos históricos acontecidos entre 2008 e 2012. Ese foi o medio ambiente en que escribín estes poemas. A maiores, neles respira unha conciencia da longa duración histórica. Aí talvez entren consideracións sobre o mundo do traballo e a organización de clase, as dificultades de esculcar un horizonte emancipador ou a incapacidade para ler politicamente o presente. Pero máis que a temática do libro, entendo que eses son elementos do medio ambiente en que o escribín e que tal vez emerxen nos poemas.
– P: Por que tanta presenza dos paxaros?
– DS: Os paxaros que aparecen no libro -paxaros comúns, que se poden ver en calquera lugar do país- son os paxaros que observaba desde a fiestra do cuarto onde traballei en boa parte dos textos. Provocaron os poemas. (…)”

Agustín Agra: “Silencio é unha protesta contra todo tipo de imposturas e de imposicións, de dogmatismos”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Agustín Agra en Praza:
“(…) – Praza (P): No fondo [de Silencio] está a fascinación humana polo coñecemento, a necesidade de comprender e de obter respostas sobre quen somos…
– Agustín Agra (AA): Tentarei explicalo. Teño un fillo de dez anos e redescubrín por el a fascinación humana polo coñecemento, polo descubrimento do mundo. Recordei a miña infancia e redescubrín o noso interese por coñecer, que co tempo vaise deturpando. Ao mesmo tempo, son profesor e moitas veces custa moito traballo centrar a atención do alumnado no que nós consideramos importante. Despois tamén está a curiosidade humana no sentido de que nos levou ata aquí: quen somos e como chegamos aquí desde o punto de vista científico, cultural, humano… Desde a nosa diversidade de intereses. Son preguntas que te fas a ti mesmo e que tentas responder. E materialízalo en persoas que se adicaron á ciencia, a metade das cales son mulleres, aínda que parece que desaparecesen da Historia…
– P: Falas de dúas, unha xornalista e Marie-Anne Lavoisier.
– AA: Si, o papel das mulleres na ciencia está exemplificado nestes dous relatos. Marie-Anne Lavoisier era a muller de Antoine Lavoisier e non sabemos moi ben cal foi a súa achega á fundación da química como disciplina científica. Como pasou con tantas outras mulleres da ciencia. Neste relato ela adquire protagonismo ao final, pero iso non era peso suficiente, por iso tamén está o primeiro relato, sobre a xornalista. Que pode que nun principio non pareza que pegue moito cos outros, pero di o mesmo de forma metafórica. Un autor ten que estar sempre coa mesma temática? Ela é unha fotógrafa que está xa no cumio da súa carreira. E por que se perde? Porque segue facéndose preguntas, segue buscando…
– P: En Omphalos están Isaac Newton, Nicolás Copérnico e Tycho Brahe. E a Igrexa de fronte…
– AA: De fondo están a teoría heliocéntrica e a xeocéntrica, que supoñen tamén a diferenza entre se o humano é ou non o centro do universo. E a curiosidade humana: os cambios e as reticencias ante eles, ante a aceptación do cambio.
– P: E as relacións de poder implicadas…
– AA: Claro, porque a humanidade ten a súa propia pirámide trófica. Hai clases, en todos os campos. O profesional por exemplo. No libro hai, nese sentido, unha reivindicación da liberdade de pensamento, do papel das mulleres na ciencia e, en xeral, unha protesta contra todo tipo de imposturas e de imposicións, de dogmatismos. Pídese silencio no bo sentido, no de dicir as cousas con criterio, con argumentos. A ciencia, ademais, non é estática. As nosas opinións cambian a medida que medramos e vamos tendo máis información.
– P: O libro fala moito, si, de cambio…
– AA: Porque tamén nos construímos desde aí. Pódese dicir, por exemplo, que as matemáticas son as únicas ciencias puras, onde dous máis dous son catro. E si, pero non é tan simple. Por poñer exemplos extremos para que se entenda, a metade de un ser vivo non é 0,5, é cero, porque non é un ser vivo. Un óvulo e un espermatozoide son dous que forman un, unha célula nova. A ciencia cambia, as teorías mudan. A ciencia non é estática. Non hai nada definitivo. As leis non son unha especie de sentenza final. As leis da ciencia cambian, como as leis do Dereito. (…)”

Antón Riveiro Coello: “Baixo as bombas, amais da violencia, agroma a humanidade de moita xente comprometida”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Antón Riveiro Coello en Praza:
“(…) – Praza (P): Publicaches varios libros con guerras de fondo. Por que?
– Antón Riveiro Coello (ARC): Si. A intención é que novelas como As rulas de Bakunin, Laura no deserto e mesmo un libro de relatos que estou a escribir, se toquen dalgún xeito con O paraíso dos inocentes e aspiren a forma parte dun ciclo cun pano de fondo e unha temática similar. Talvez esa teima se sitúe no meu gusto por colocar os personaxes en situacións límite que acontecen en momentos clave da historia. Non hai en min ningunha resistencia a tratar esas experiencias extremas que ás veces perturban, pero que nos obrigan a repensar radicalmente as nosas vidas, e espero que tamén as de quen nos le.
– P: Como foi o proceso de creación desta? Algún motivo especial para escoller o conflito sirio? (Alén da actualidade, presenza mediática…)
– ARC: Non adoito someterme aos criterios temáticos de actualidade, pero tamén é verdade que ás veces non é doado subtraerse a eles. O punto de partida xurdiu tras pasar polo aeroporto de Zaventem en Bruxelas pouco antes de que estoupase nun dos atentados xihadistas. Desa conmoción xurdiu a idea primeira de tratar o tema do terrorismo, ese mal abstracto que converteu o mundo nun lugar inseguro e vulnerable. Despois viñeron as conexións coa guerra de Siria e foi cando o proceso se volveu máis complexo para min porque foi como entrar nun territorio totalmente descoñecido.
– P: O libro está dedicado, entre outras persoas, a “Diana e Hussam”, que lle “emprestaron” a súa memoria. Son testemuñas da guerra? Contactaches con máis xente que a viviu?
– ARC: Si, contactei con algunhas testemuñas e de aí, desas conversas durísimas, foi de onde xurdiu un compromiso, digamos de xustiza restitutoria, para contar as súas traxedias. Quen máis me inspiraron foron precisamente Diana e Hussam, que si son vítimas da guerra e hoxe están en Holanda. De feito, toda a fuxida de Hussam está na base para a creación do personaxe de Isam. Esa viaxe terrible que tivo que sufrir dende Siria até chegar a Europa é a mesma que segue Isam e que tamén trazou o mapa da miña imaxinación.
Como curiosidade, dicir que cando Hussam me contaba o seu itinerario, a súa muller estaba a escoitalo por vez primeira. Fora tan duro que, nunca, nin cando xa ela e os fillos se reuniron con el nun avión dende o Líbano, Hussam tivo o valor suficiente para contárllelo. Non quería nin que se imaxinasen polo que tivera que pasar para chegar a Holanda. Traballar sobre a memoria doutras persoas é algo que me fascina e, dalgún xeito, dáme certa seguridade porque non camiño ás cegas. Toda esa memoria é coma unha materia viva que vas moldeando até acadar un retrato que é resultado do emprestado, pero tamén da túa conciencia e, sobre todo, da túa imaxinación.
– P: Amira, unha das protagonistas, é unha xornalista-activista que non ten moita esperanza de que o seu traballo sirva para que Occidente esperte. Mais o libro fala de esperanza, e de procura da liberdade, desde o primeiro capítulo. Era a túa intención, que o lector/a quede con esa idea?
– ARC: A novela, como todas as guerras, ten partes duras e dolorosas. Eu quero ser honesto con quen me le. Expresar esa dureza coido que vai na procura dun chisco de verdade. E parte desa dureza acolle tamén a decepción de Amira, que arrisca a vida para lle abrir os ollos ao mundo dende dentro da guerra, sen ver máis retorno ao seu activismo que indiferenza e abandono por parte da comunidade internacional.
Con todo, nos máis dos personaxes latexa a esperanza, encarnada sobre todo na solidariedade e no compromiso das persoas para seguir loitando pola liberdade. Baixo as bombas, amais da violencia, tamén agroma a humanidade de moita xente comprometida. No fondo, a novela é un canto antibelicista, comprometido coas vítimas e coa dignidade de moitas persoas que representan o mellor da sociedade. Estas son algunhas das ideas que están por tras do texto. (…)”

Finalistas nos premios Follas Novas do Libro Galego 2021

Publicado o por

Case corenta títulos son os finalistas dos premios Follas Novas do Libro Galego, uns galardóns que estrean denominación nesta sexta edición en homenaxe a Rosalía de Castro e que repasan a actividade dun exercicio, o 2020, especialmente difícil para o mundo autoral, editorial e libreiro. Estes premios e os seus case corenta títulos finalistas demostran que, a pesar das dificultades, o mundos dos libros non só non se detivo, senón que está facendo fronte ás dificultades con toda a enerxía e a inventiva que requiren os tempos.
Os premios Follas Novas do Libro Galego terán a súa resolución nunha gala que se celebrará o vindeiro 15 de maio no Teatro Principal de Santiago de Compostela. Esta gala será transmitida e, en función da situación pandémica do momento, poderá ter formato presencial se fose posible.
A elección dos títulos e autores que forman parte do listado de finalistas pecha a primeira parte dun proceso de selección no que as asociacións organizadoras, Asociación de escritoras e escritores en lingua galega, a Asociación Galega de Editoras e a Federación de Librarías de Galicia aportaron as súas respectivas candidatas en cada un dos apartados dos premios. Unha vez elaborada a lista definitiva de finalistas, un xurado deliberará e decidirá quen son os gañadores en cada unha das categorías. Os premios Follas Novas do Libro Galego contan co apoio da Deputación da Coruña, o Concello de Santiago, Centro Español de Dereitos Reprográficos, o Xacobeo 2021 e a Xunta de Galicia.

FINALISTAS

PREMIOS A OBRAS EDITADAS EN 2020

Ensaio e investigación
– Irmandiñas (Edicións Laiovento), Aurora Marco.
– Nós xs inadaptadxs. Representações, desejos e historias LGTBIQ na Galiza (Através Editora), VV. AA. Daniel Amarelo (coord.).
– Zona a Defender (Edicións Xerais de Galicia), Manuel Rivas.

Divulgación
– Federico García Lorca en Santiago de Compostela (Alvarellos Editora), Henrique Alvarellos.
– Guía definitiva dos peixes da Galiza (Soriaourensana de Libros), Pancho Lapeña e Nacho Munilla.
– Unha mente que voa (Edicións Xerais de Galicia), Xurxo Mariño.

Narrativa
– Entre donas (Baía Edicións), varias autoras.
– Para toda a vida (Aira Editorial), Eva Moreda.
– Un señor elegante (Edicións Xerais de Galicia), Suso de Toro.

Infantil
– Mar de mazá (Editorial Galaxia), Elvira Ribeiro.
– Nós outras (Chan da Pólvora), Marica Campo e Menchu Lamas.
– O pintor cego (Kalandraka Editora), Xabier P. DoCampo e Xosé Cobas.

Xuvenil
– A nena do vestido de flores (Aira Editorial), Manuel Fontemoura.
– O mal querer (Baía Edicións), Natalia Carou.
– O pintor cego (Kalandraka Editora), Xabier P. DoCampo e Xosé Cobas.

Libro ilustrado
– A lavandeira de San Simón (Edicións Xerais de Galicia), Eva Mejuto e Bea Gregores (ilus.).
– Contrahistorias de Galicia (Edicións Embora), Antonio Reigosa e Rita Gutiérrez (ilus.).
– Extra! (Kalandraka Editora), Paco Nogueiras e Marc Taeger (ilus.).

Libro de banda deseñada
– Corona-Bíos (Demo Editorial) Manel Cráneo.
– O derradeiro libro de Emma Olsen (novela gráfica) (Editorial Galaxia), Berta Dávila e Pablo Prado.
– Pequena historia da Coruña (Edicións Embora), Xosé Alfeirán e Xosé Tomás.

Iniciativa bibliográfica
– A lavandeira de San Simón (Edicións Xerais de Galicia), Eva Mejuto e Bea Gregores (ilus.).
– Carta xeométrica de Galicia-Facsimilar (Cerne), Domingo Fontán.
– Castelao. Construtor da nación. Tomo II. 1931-1939 (Editorial Galaxia), Miguel Anxo Seixas Seoane.

Tradución
– A nosa Negra (Hugin e Munin), Harriet E. Wilson, traducido por María Reimóndez.
– Aramados (Alvarellos Editora), Manuel García Gerpe, traducido por Miro Villar.
– Unha noite no tren da Vía Láctea (Aira Editorial), Kenji Miyazawa, Miguel Robledo (ilus.), traducido por Gabriel Álvarez Martínez.

Poesía
– A desvértebra (Chan da Pólvora), Ana Romaní.
– A ganancia e a perda (Kalandraka Editora), de Martín Veiga.
– Ninguén morreu de ler poesía (Edicións Xerais de Galicia), Aldaolado.

Teatro
– Melancoholemia (Kalandraka Editora), Antón Reixa.
– O charco de Ulises (Edicións Positivas-Xunta de Galicia), Santiago Cortegoso.
– Só un home bo (Edicións Positivas), Raúl Dans.

Libro mellor editado
– Nós outras (Chan da Pólvora), Marica Campo e Menchu Lamas.
– O bolero de Ravel (Kalandraka Editora), José Antonio Abad e Federico Delicado (ilus.).
– O pintor cego (Kalandraka Editora), Xabier P. DoCampo e Xosé Cobas.

PREMIOS A TRAXECTORIAS

Iniciativa cultural ou fomento da lectura
– Poemagosto. Festival Internacional de Poesía en Allariz.
– Poetas Di(n)versos.
– Salón do Libro Infantil e Xuvenil do Concello de Pontevedra.

Proxecto literario na rede
– Galicia Encantada, coordinador: Antonio Reigosa.
– Nee Barros. Canle de Youtube de promoción de libros en galego.
– O bosque dos cromosomas, de Olga Novo.

Xornalismo cultural
– Montse Dopico.
– Ramón Nicolás.
– Ramón Rozas.

Rexina Vega: “A figura paterna márcanos tanto como a materna, detesto esa hiperinflación da maternidade como valor absoluto”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Rexina Vega en Praza:
“(…) – Praza (P): O libro [O estado intermedio] colle o título da idea do estado transitorio que segue á morte do budismo. E a partir da mesma érguese boa parte da estrutura da novela. Por que?
– Rexina Vega (RV): A idea de profundar neses 49 días despois do deceso tomeina dunha noveliña de Antoine Volodine, Bardo or not bardo. Cando xa estaba metida en fariña vin tamén unha película de Gaspar Noé, Enter the void, que trata o mesmo tema. Alén diso, xusto comecei a escribir logo dun período, poderíamos dicir que espiritual, e que en realidade estaba provocado pola crise da madurez e a menopausa, unha sacudida vital da que non hai aínda rexistros abondos, e que me levou a pescudar intensamente no budismo. Cadraba tamén no tempo a miña lectura, febril, da obra de John Berger, que ten unha dimensión que rescata a comunicación entre os vivos e os mortos. Con todo iso abriuse para min unha porta, a morte interésame desde sempre, creo que tiro máis ao Tánatos có Eros. Que pasa cando morremos?
– P: Unha filla volve á casa do pai para vendela e poder afastarse así do pai que non foi, que rexeita. É un tema moi presente na literatura, e máis aínda, penso, na literatura galega dos últimos anos: a volta a algún lugar da infancia para arranxar contas pendentes. Por que pode estar tan presente no noso contexto?
– RV: Este é un dos grandes temas, está claro, aquí e na literatura universal. A relación co pai, co nai é un subxénero en si mesmo. Eu creo que este tema ten máis presenza agora pola auxe da autoficción. Poucas cousas máis importantes nos pasan na vida que enterrar un proxenitor!! Agora, pode que teñas razón, e que nese axuste de contas que significa o punto final dunha relación sempre agónica, inclúase no noso caso o desexo tamén de matar o mundo ao que eles pertencen. De todos xeitos, no meu caso, a cultura labrega, o mundo rural non é visto como un problema, é visto como unha paisaxe. Eu, coma xa moita xente en Galicia, son filla dunha cultura urbana que mantén fortes vínculos co rural, un rural máis amable, desactivado, exótico e ao tempo presente nas capas profundas da identidade. Interesábame pescudar aí.
– P: Ao pai amolábao a vida que tiña. Molestáballe a muller, os fillos, o traballo. Tiña unha vida que non escollera, como era -e é- habitual. Refúxiase nas tabernas, nos compañeiros, nalgún momento na política. O pai é un personaxe típico do seu tempo: home frustrado, pai e marido egoísta. Por que é así? Dalgún xeito quixeches retratar un xeito de ser obreiro e pai dunha época?
– RV: Outro dos meus intereses ao escribir O estado intermedio é trazar a educación sentimental dunha xeración, dos pais e das nais, de todos. Quería comprender á xeración que protagonizou a Transición, e que é singular en moitos aspectos. Son fillos do franquismo de primeira hora, algo que equivale a dicir que foron educados nun mundo ficticio no que non había pasado. Eles medran aí nese baleiro, nese silenciamento e nas historias fantasiosas do réxime que debuxaba unha guía moi clara e nidia de actuación. Na mocidade esa xeración, en masa, rompe con aqueles cánones tan tan claros, a Transición é un movemento dunha extraordinaria violencia dentro das cabezas.
Esa xeración matou doutro xeito o pai e a nai, dun xeito moito máis frontal que ningunha das anteriores e posteriores. Abriron camiños de liberdade no persoal, pero tiñan unha cadea dentro, reaccionaban contra os valores nos que foran educados e nos que se construíran, pero nunca os esqueceron. Ese modelo de home, que non é exactamente un obreiro, senón un desclasado cheo de contradicións é o que quería reproducir. Curiosamente, pensei moito en Carlos Casares, tamén fillo de mestre e educado no seminario. Salvada a enorme distancia co protagonista do meu libro, creo que esa figura tamén representa á perfección o claroescuro dunha xeración de homes. (…)”

María Lado: “Tomei como reto persoal escribir algo moi lírico, poesía seria, con palabras moi da rúa”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a María Lado en Praza:
“(…) – Praza (P): Por que o título Gramo Stendhal?
– María Lado (ML): Cando levaba xa uns poucos poemas do libro escritos comecei a preocuparme por como se podería titular. Tiña en mente que o libro falaba de cousas fermosas pero fráxiles, momentos de beleza como flashes, que enseguida desaparecían. Sabía que era un libro triste pero chapuzado de pequenos brillos efémeros. Entón pensei en que o título debería levar esa palabra, “beleza”, pero todo o que se me ocorría me parecía espantoso. Pensei en chamalo “un gramo de beleza”, que é un dos versos dun poema, pero como título non me enchía. Entón ocorréuseme Gramo Stendhal, polo síndrome Stendhal.
O autor francés describía que sentira vertixe e se lle acelerara o corazón ao ver unha basílica en Florencia, e de aí lle vén o nome ao síndrome. Esa idea, a de enfermar fisicamente ante a beleza da arte, é algo do que Aldao e eu sempre rimos, porque é moi esaxerado, pero que funcionaba para dicir beleza sen empregar esa palabra. Beleza enfermiza. Quero dicir, que a xente escoita Stendhal e pensa no síndrome antes que no autor francés. Gramo Stendhal soábame ben, pero non estaba segura. A mesma tarde que se me ocorreu, nunha conversa por whatsapp con Lucía Aldao comezamos a facer coñas sobre a cantidade de droga que aparecía nalgúns poemas. Entón díxenlle o título que barallaba e a ela pareceulle que soaba ben. E quedoulle. A verdade é que respondía ao que eu quería contar.
– P: Nada máis comezar, o libro remite ao pasado, a memoria. Cal é a relación de Gramo Stendhal coa memoria?
– ML: Tiña dúas intencións claras mentres escribía o libro. Unha era facer un poemario xeracional, que puidese representar a xente da miña idade. Xente que estamos nese momento no que nos decatamos de que xa medramos, que as nosas vidas mudaron e, tal vez, renunciamos xa a algúns soños ou emprendemos camiños insospeitados. E lidamos con iso.
Outra era falar da importancia da linguaxe e da literatura como elementos creadores de realidades, aproveitando para reflexionar sobre que a autora non é o eu que fala nos poemas, que hai unha ficción de por medio, algo que semella esquecerse sempre que lemos poesía. Ninguén dubida que a narrativa é, ou pode ser, ficción, pero na poesía semella que se queres que se lea como tal o tes que explicitar.
Os recordos e a ficcionalización do pasado teñen esta función no libro, serven para facer esta reflexión. De feito, eu creo que os recordos que temos son aquelas cousas que contamos, son creacións feitas a través da linguaxe, fundamentalmente. Exemplifican á perfección a idea de que a palabra é quen de construír certo tipo de realidade. Son cousas que existen porque as contamos, pero que non tiveron por que pasar desa maneira. Nin sequera tiveron que pasar. Eu non estou nestes poemas contando a miña biografía, senón creando un relato, coma se dixésemos que moldeo un personaxe que pode parecerse a min (mesmo podo regalarlle algo propio para construílo) pero non son eu. O que lle ocorre a ese personaxe é algo que non é a miña vida, algo que eu invento. (…)”

Aldaolado: “O noso humor non é o chiste polo chiste. Hai un fondo crítico”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Lucía Aldao e María Lado en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): A idea de sacar un libro [Ninguén morreu de ler poesía] foi proposta de Xerais?
– María Lado (ML): Era unha idea nosa que eu lle propuxen a Fran Alonso. Xa pensaramos había tempo en facer un libro Aldaolado, pero tampouco nos convencía a idea de baixar do escenario e pornos a vender o noso propio libro…
– Lucía Aldao (LA): A iniciativa foi máis cousa de María. Como é sabido, eu teño máis alerxia e medo a publicar…
– ND: Coñecéronse nun recital. Lucía tiña 17 anos e María fora con Yolanda Castaño…
– ML: Fora un recital na Fundación Seoane. Un insigne poeta dos 90 chegara moi tarde e deixara o coche parado no medio da rúa cun papel que poñía: “estou estragado, o meu dono volve en cinco minutos”. Pareceunos unha xenialidade…
– LA: Eu fora a aquel recital, de Letras de Cal, para ver as caras da xente que lera ou estudara. E tiven por primeira vez a sensación de: “mira, esta movida pode ser divertida”.
– ML: É que nese momento a xente tiña moito costume de contar batalliñas sobre os poemas nos recitais. Ás veces a explicación sobre o poema era máis longa que o propio poema. Foi a primeira vez que vin que, se había algo de chiste, a xente quedaba contigo. E foi o que acabamos facendo como Aldaolado. O que contamos é algo tanxencial ao poema, algo relacionado: unha imaxe, unha sensación…
– ND: Así naceu o humor de Aldaolado?
– LA: Cando empecei a facer recitais xa contaba parvadas ao empezar, pero facíao para perder o medo. Non era unha estratexia. Era unha maneira de conectar cos ouvintes. Despois xa vin que o facía máis xente…
– ML: Si, logo vimos que é un recurso común na narración oral, por exemplo. Pero nós comezamos a facelo de maneira máis intuitiva.
Lucía: Como ademais os nosos textos son serios, o humor é un modo de quitar ferro. Cando eu tiña 17 anos, o humor era tamén unha maneira de mostrar que era unha persoa divertida e con saúde mental pese ao dramatismo dos meus textos. (…)”