Arquivos da etiqueta: Olga Novo
Vídeo do recital A poesía é unha ponte, coa participación de Verónica Martínez Delgado e Olga Novo
Recital en liña A poesía é unha ponte, o 25 de novembro
Premios da Crítica Galicia 2020
Feliz Idade, de Olga Novo, Premio Nacional de Poesía 2020
Desde Kalandraka:
“Feliz Idade, de Olga Novo, publicado na colección Tambo de Kalandraka, vén de recibir o Premio Nacional de Poesía 2020. Esta distinción súmase ao recente Premio Nacional da Crítica Española no apartado de Poesía Galega e ao Premio Gala do Libro Galego 2020. O xurado destacou que se trata dun “relato vitalista que celebra o amor e a existencia máis aló do tempo”, relacionando “a maternidade e a morte cunha fonda presenza crítica da memoria histórica”.
Así, o eixe de Feliz Idade é o ciclo vital que abrangue o tempo dende o nacemento e a nenez da filla da autora ata o declive físico e o pasamento do pai desta, polo que se trata dun poemario cunha intensa implicación sentimental e emocional. Comeza cunha carta-limiar dirixida á nena sobre a importancia das raíces familiares e da terra de Vilarmao, na localidade lucense da Pobra do Brollón, onde habitaron os seus ancestros, polo que nestes versos tamén teñen moito protagonismo o mundo rural e o seu progresivo abandono. (…)
“A voz poética de Olga Novo, inconfundible e de gran potencia”, afirma o xurado do Premio Nacional de Poesía 2020, “conxuga autenticidade e verdade, e distínguese pola súa linguaxe visionaria que trae á contemporaneidade o eco ancestral de toda unha tradición literaria”. Precisamente, en Feliz Idade xúntase a pegada de voces literarias diversas, dende Rosalía de Castro ou Luís Pimentel, a John Berger, Walt Whitman ou Dylan Thomas.
Vidas, persoas e historias son a materia prima deste libro que enlaza pasado, presente e futuro a través das distintas xeracións dunha familia. Trátase dunha poesía sinestésica, elaborada dende a madurez biográfica e literaria dunha escritora que reflicte -con autenticidade e paixón- a evolución da vida. (…)”
Olga Novo, poeta: “A poesía é unha forma de ollar a vida e de estar nela a través do amor”
Entrevista a Olga Novo en Nós Diario:
“Todo poema nace da intensidade creativa, do trallazo, e desde logo non procura a perfección formal, senón a emanación do amor”. Iso di Olga Novo sobre a poesía. E podería ser unha axeitada definición da súa propia escrita que é sempre fervenza. Corrente volcánica. Vida, e non só exercicio literario. Novo vén de gañar por segunda vez o Premio da Crítica Española na categoría de poesía en galego. Desta volta foi con Feliz Idade (Kalandraka), celebración dos afectos como alicerce vital. Repasamos con ela a súa obra.
– Nós Diario (ND): É a segunda vez, desde Cráter, que leva o premio da crítica española na modalidade de poesía en galego. Como recibiu o novo premio?
– Olga Novo (ON): Con total sorpresa, pois evidentemente é un premio ao que unha non se presenta, así que non é agardado. En todo caso, agradezo a distinción, porque implica unha lectura sensíbel do mundo que habita este libro.
– ND: En Feliz Idade encóntranse unha nena e o seu avó, que vai voltando á infancia a causa do alzhéimer. En que sentido é este libro unha celebración dos afectos?
– ON: Ese precisamente é o senso profundo do libro: a celebración do amor, máis aló do tempo, mesmo máis alá da propia vida, como o piar esencial no ciclo da existencia. O corazón desta obra asenta no encontro marabilloso dunha vida que nace e doutra que se apaga, ese breve pero intenso fragmento vital que gozan xuntos avó e neta. Asistir a ese momento, ter contribuído a esa experiencia é unha gran lección poética case inefábel, por iso esta escrita bordea a linguaxe e sitúase no seu límite en moitos momentos. A aceptación da morte no ciclo da existencia, o amor que traspasa a materia e o canto comunal de integración na intrahistoria natural deume a cifra exacta da felicidade como un tempo outro que está fóra das datacións convencionais. Así, fronte ás taxonomías clásicas de Idade da Pedra, do Ferro, ou do Bronce, eu quixen traer a primeiro plano a Feliz Idade: un tempo de medición emocional radicalmente humano. (…)”
Olga Novo e Berta Dávila, Premios da Crítica 2019
Desde Nós Diario:
“Coa súa obra Carrusel, a escritora Berta Dávila gañou este domingo, 27 de setembro, o Premio da Crítica 2019 que a Asociación Española de Críticos Literarios (AECL) organiza cada ano.
E fíxoo na modalidade de Narrativa en lingua galega; mentres que Olga Novo, con Feliz idade, gañou o premio de Poesía en galego.
En euskera, os gañadores foron Unai Elorriaga, con Iturria, en Narrativa, e Pello Otxoteko, con Itsas bizimina, en Poesía.
En castelán, a arxentina Mariana Enríquez gañou en Narrativa, con Nuestra parte de noche, unha novela de terror coa que xa gañou o Premio Herralde de novela. Juan Antonio González Iglesias, en Poesía, por Jardín Gulbenkian.
En catalán os galardoados foron Jordi Lara, por Sis nits d’agost, en Narrativa, e Dolors Miquel, por Ictiosaure, en Poesía.
Estes premios, sen dotación económica, son concedidos pola AECL desde 1956, e outórganse aos mellores libros de narrativa e poesía publicados no Estado español no ano anterior en galego, castelán, catalán e euskera.
A edición deste ano estaba prevista para o mes de abril, pero adiouse a causa da pandemia.
O xurado reuniuse este domingo para tomar a decisión e estivo composto polo presidente da AECL, Ángel Basanta, e as e os críticos literarios Fernando Valls, Javier Goñi, Pilar Castro, Araceli Iravedra, José Jurado Morales, José Luis Martín Nogales, Selena Millares, Manuel Ángel Morales Escudero, Francisco Morales Lomas, Ángel Luis Prieto de Paula, Miguel Ángel Márquez Guerrero, Ignacio F. Garmendia, Rafael Núñez Florencio, María Solís Munuera, Xelo Candel, Simona Skrabec, Javier Rojo, Olivia Rodríguez González, Fernando Martínez Laínez e Enrique Turpin.”
“Ese big-bang que levo entre as escamas” — entrevista con Estevo Creus
Entrevista de Silvia Penas Estévez a Estevo Creus para Urutau:
“(…) – Urutau (U): A poesía é unha forma de ver o mundo?
– Estevo Creus (EC): Supoño que si, que dalgún xeito as persoas, entre outras, temos unha ollada poética, unha especie de sistema do mirar/entender que ás veces toma o control espontaneamente e outras aplicamos máis ou menos conscientes a unha ou outra esfera, en función dos nosos intereses, motivacións e necesidades. O que está claro é que as persoas sentimos/pensamos/facemos cousas e, dalgún xeito precisamos crear relatos sobre o que acontece, tramas que permitan entender e entendérmonos. Supoño que hai persoas ás que lles chega con falar, compartir (ou non queren ou non poden permitirse o tempo) e outras precisan buscar a maneira ou ben de afondar no entendemento ou ben de afondar na súa expresión. É distinto dicir “quérote” a dicir “e coa miña pel poderás facer enxertos nas mazairas”, por poñer como exemplo un verso de Olga Novo. Ou “pésanme os gaiteiros” (Lupe Gómez) ou “era como un lugar coas vacas escondidas” (Celso Fernández). Desde este punto de vista, xeral, a poesía si sería unha maneira de ver o mundo, unha habilidade complexa que temos todas as persoas e que exercitamos dende moi novas e novos, e que aprendemos a través dos outros/outras. Dicía Vigotsky, “un neno estarrica o brazo e a nai achégalle o axóuxere á man. Aí nace o sinalar”. O concepto e a acción de sinalar non existen no neno, é un préstamo da nai. O noso cerebro, eu creo, nace fóra, está fóra. Perdoándome que fale ao través de versos: “o meu cerebro está no pé, e na pedra, e en todo aquilo que reside na parte mais afastada da miña fronte”. O cerebro, se existe, é social. Este tipo de cousas e reflexións non gustan moito a determinados sistemas socio-económicos, porque centran a atención no contexto, no medio, na importancia das condicións sociais á hora de explicar o mundo. A intelixencia existe grazas ao contacto, existe porque existe o/a outro/a, non nace nun baleiro. Pero vaia, este é outro ou o mesmo tema. Todo é todo, he.
Por volver ao fío, si creo que a poesía é unha forma de mirar, que está en nós, que aprendemos de nós e expresamos de diferentes xeitos. Agora ben, escribir, facer poesía, non todo o mundo o fai conscientemente. Non significa que non a fagan, simplemente non apareceu Duchamp para dicir “este urinario é unha obra de arte”. En todo caso, cando eu miro poeticamente e digo que estou a facer poesía, non teño nin idea do que é esa cousa que estou a facer. Non sei que é a poesía. Nunca souben que animal é. Por iso, para min a poesía é algo máis parecido a un “facer”, un método sen método que produce algo ao que lle chamamos poesía.
Máis ca unha forma de ver o mundo, para min, é unha das formas que temos para lle dar forma ao mundo. Tomando mundo como o conxunto de experiencias, percepcións, pensamentos, sensacións, normas sociais… que agroman no encontro do animal e da cousa. Como dicía Jerome Brunner, estudoso das relacións entre o relato e os procesos cognoscitivos,
“A Literatura (eu substitúo por poesía). A poesía “(…) subxuntiviza, outorga estrañeza, fai que o evidente o sexa menos, que o incognoscible o sexa menos tamén, que as cuestións de valor estean máis expostas á razón e á intuición. A poesía (…) é un instrumento da liberdade, da luminosidade, da imaxinación e, si, tamén da razón. É a nosa única esperanza contra a longa noite gris”.
Para min a poesía, a arte en xeral, é un método de busca de significados, ás veces estéticos, outras referidas ao eu, á política… e tal como a concibo eu, unha loita da linguaxe contra a propia linguaxe, para unhas veces acceder a conceptos pre-lingüísticos, pensamentos e procesos antes do “veleno” da linguaxe, e outras para o contrario, descubrir a través da linguaxe poética camiños e xeitos de abordar o coñecemento e o seu desvelo. Afondar nas posibilidades da linguaxe. O produto, que é o poema, para min é unha sorte de colapso, onde o poema axúdanos a saber. Paul Dirac, premio nobel de física, dicía a respecto da fórmula coa que se adiantou á descuberta da antimateria: “Esta fórmula sabe máis ca min”. E si, a poesía sabe cousas que non sabemos que sabemos, ou simplemente non as sabemos. A poesía sabe mais ca min., ou sabe máis alá de min. (…)
– U: O teu poema aparece como algo súpeto, que golpea e sae dunha maneira explosiva e rápida, ou é un proceso máis pausado e longo?
– EC: Eu creo que o poema aparece cando posibilitas un espazo para desaparecer. Preciso ese espazo. A poesía é un xogo, como tamén o é a ciencia, a literatura, a artesanía… Pero todo xogo obedece a unhas regras e a unhas formas que te permitan sentir que algo está ben ou mal. Non obxectivamente, dende logo. Ás veces pode saír á primeira, outras non sae nunca, outras o propio poema tarda moito en dicirche como o debes dicir. Pero requírese ese espazo/tempo para o diálogo. (…)”
aRi[t]mar: Mellores poemas de 2019, “Nas noites de luar”, de Carlos Da Aira, e “liberdade mais cruel”, de Raquel Lima
Obras gañadoras dos Premios da V Gala do Libro Galego
O xurado da quinta edición dos premios da Gala do Libro Galego deu a coñecer as obras e autoras gañadoras nesta convocatoria que, pola situación causada pola pandemia do COVID19, viuse na obriga de ser adiada ao outono. A Gala do Libro Galego tiña prevista a súa celebración tal día coma hoxe, 9 de maio de 2020, e a organización do evento, decidiu manter as deliberacións do xurado e dar a coñecer os libros gañadores na mesma data e adiar a gala para o outono vindeiro en canto as condicións o permitan. Os premios de honra que anualmente se conceden tamén na Gala do Libro Galego adiáronse ata a celebración deste acto.
A Gala está organizada pola Asociación Galega de Editoras (AGE), Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), e a Federación de Librarías de Galicia (FLG) e conta coa axuda de CEDRO (Centro Español de Derechos Reprográficos), Xunta de Galicia, Deputación da Coruña e o Concello de Santiago.
O xurado desta quinta edición estivo formado pola xornalista e poeta Ana Romaní, a profesora Anxos Rial, o escritor Antón Riveiro Coello, a poeta Estíbaliz Espinosa, o editor e profesor Manuel Bragado, a tradutora María Alonso Seisdedos e o crítico literario e escritor Ramón Nicolás. O xurado celebrou unha reunión telemática para debater sobre as propostas finalistas nas quince categorías (que podedes consultar aquí) e que corresponden con obra publicada durante o ano 2019.
Os membros do xurado sinalaron as dificultades de elección entre un conxunto de obras de altísima calidade o que, segundo explicaron, quere dicir que estamos nun bo momento da creación literaria e do mundo do libro galego neste momento particularmente difícil que atravesa a sociedade.
Aquí tendes o listado completo das gañadoras e gañadores:
PREMIOS A OBRAS EDITADAS EN 2019
Ensaio e investigación
– Dentro da literatura, de Suso de Toro (Edicións Xerais de Galicia)
Un ensaio literario coa vocación de dar a coñecer os procesos da literatura, escrito desde a lectura e sen renunciar ao exercicio da divulgación do oficio da literatura e das maneiras de ler.
Divulgación
– A que cheiran as cores? A esperada guía para coñecer o cerebro, de Juan Casto Rivadulla Fernández (Editorial Galaxia)
O xurado destacou desta obra que explica dun xeito sinxelo e ameno todas as singularidades do cerebro. É un libro que responde á demanda de contar con máis libros de divulgación científica ben editados, ilustrados e en galego, que estean, como este, dirixido a un público moi amplo en idade e intereses.
Narrativa
– Seique (2ª ed. ampliada), de Susana Sanches Arins (Através Editora)
O xurado valorou o exercicio da memoria persoal e familiar e a proxección universal da mesma para compoñer un mosaico que se volve innovación estrutural e que o/a lector/a ten que recompor, así como o uso da oralidade na escrita.
Infantil
– A tartaruga Amodovou, de Paula Carballeira (Oqueleo)
O xurado salientou a recuperación dun estilo clásico para un xeito innovador na literatura infantil, no que salienta unha riqueza léxica e un xeito de narrar sen convencións que resulta atraínte e singular.
Xuvenil
– Os corpos invisibles, de Emma Pedreira (Edicións Xerais de Galicia)
O xurado considerou que era unha narración poderosa, que sobarda o xénero xuvenil. Incorpora moitos referentes femininos para formar con eles un corpo literario que fai rede con escritoras universais. A perspectiva da muller combina na obra cun manexo da forma narrativa.
Libro ilustrado
– Irmá paxaro, de Tamara Andrés, ilustracións de María Montes (Cuarto de Inverno)
O xurado destacou a conxunción e harmonía neste libro entre ilustración e texto, unha combinación na que tanto o texto como a imaxe van máis alá de ser complementarios, o que o converte nun libro cunha formulación novidosa.
Libro de banda deseñada
– A chaira, de Antonio Seijas (Alita Cómics Editorial)
Escollida por ser unha obra de autor que conta unha historia desacougante, dramática e desconcertante, con paisaxes que semellan pinturas e narración visual potente que combina a imaxe e a mensaxe.
Iniciativa bibliográfica
– Castelao. Construtor da nación. Tomo I. 1886-1930, de Miguel Anxo Seixas Seoane (Editorial Galaxia/Consorcio de Santiago)
Para o xurado é unha obra monumental, amplisimamente documentada e que responde ao traballo dunha vida de investigación, ademais de ser o inicio dun conxunto de tomos imprescindible para a historia de Galicia.
Tradución
– Frankenstein ou o Prometeo moderno, de Mary Shelley/Tradución de Samuel Solleiro (Aira Editora)
O xurado destacou o valor de ser unha tradución que traslada á perfección a lingua do clásico orixinal e que conserva a forza da historia e o ritmo narrativa da novela, recuperando para o galego a forza dos clásicos universais.
Poesía
– Feliz Idade, de Olga Novo (Kalandraka Editora)
Destacouse a combinación de situacións vitais da autora, a súa circunstancia e o seu territorio xera neste libro unha serie de imaxe poéticas con moita tenrura e forza, ligadas a unha traxectoria coherente que volve sobre o telúrico, que mantén o pouso literario e incorpora elementos novidosos como a música sen apartarse do seu mundo habitual.
Teatro
– Citizen, do Grupo Chévere (Kalandraka Editora)
O xurado valorou que unha obra que marcou un antes e un despois nos escenarios galegos teña continuidade nun libro que, como obra escénica, conta unha historia contemporánea sobre a Galicia actual.
Libro mellor editado
– Fosforescencias, de Lupe Gómez/Ilustracións de Anxo Pastor (Alvarellos Editora)
Salienta a edición delicada, o emprego e combinación dos materiais e as ilustracións de Anxo Pastor.
PREMIOS A TRAXECTORIAS
Iniciativa cultural ou fomento da lectura
– Libraría Chan da Pólvora
Polo ímprobo labor que realizou a favor da poesía e da lectura, convértendose nunha libraría referente en Galicia e nun foco de dinamización arredor da poesía.
Proxecto literario na rede
– Kalandraka TV
O xurado valorou a promoción da lectura que realiza esta canle, especialmente nos ámbitos da lectura infantil e xuvenil, con contidos audiovisuais adaptados aos gustos das/os lectores/as máis novos/as.
Xornalismo cultural
– María Yáñez
O xurado recoñeceu a traxectoria de compromiso coas novas formas de contar e co uso das ferramentas de comunicación, sumando a tradición xornalística cos medios e plataformas para contalas, e sen deixar de lado os formatos da cultura popular.
