Entrevista
de Xesús Manuel Piñeiro a Isaac Xubín en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Tempo de exilio é a primeira antoloxía de Joseba Sarrionaindia. E edítase en galego. E, ademais, con poemas elixidos por el propio especialmente para a ocasión. Como foi todo isto posíbel?
– Isaac Xubín (IX): Desde mozo Sarri tivo relación coa literatura galega. Segundo el propio ten confesado en entrevistas, un primeiro contacto co galego foi ‘Deitado frente ao mar’ de Celso Emilio Ferreiro, aquel. A partir de aí foron chegando Cunqueiro, Castelao e moitos máis. Sarrionaindia con Koldo Izagirre editaron no seu día un poemario bilingüe de autores en galego traducidos ao euskera, ‘Poemas Náufragos, Galegoz heldutako poemak’, onde estaban Manoel Antonio, Luis Seoane, Amado Carballo… De feito, unha das seccións de Tempo de Exilio leva o título de Poemas Náufragos. (…)
– SG: Ademais de tradutor ti tamén es escritor, tes publicado libros de poemas e gañado certames do prestixio como o Lorenzo Baleirón (no 2011). Esa faceta permitiuche ver na obra de Sarrionainda outros ángulos?
– IX: Salvando as distancias, eu levo tamén moitos anos fóra do meu país. Iso fixo que, para min, como persoa e autor foi moito máis doado achegarme á obra de Sarrionaindia. Sempre foi algo que me marcou, como persoa e autor, a sensación de soidade, de viaxe… De feito teño moi en mente un dos primeiros poemas que lin de Sarri e que fala dos húmidos e longos trens. Sempre tiven esa imaxe das estacións de trens, trens cargados dunha connotación de desarraigo. (…)
– SG: E o panorama literario galego?
– IX: Bon, penso que quizás deberiamos ser un bocadiño máis atrevidos, e aí fago tamén crítica de min propio que non son moi atrevido á hora de escribir. A nivel de poesía si vexo xente que está dando un paso adiante na creación e concepción da poesía, falo de persoas como Gonzalo Hermo ou Francisco Cortegoso, entre outras. Eu son sempre optimista aínda que ás veces nas análises semelle pesimista. Se este país quixera sería un país marabilloso en todos os sentidos, entre elas o poder creativo, que entre os galegos non estivo nin está valorado como debera. Mais creo que hai razóns para a esperanza.
– SG: Como ves o panorama da tradución en Galiza?
– IX: O mundo da tradución en Galiza é unha das cousas que vexo con máis esperanza. Hai unha serie de pequenas editoriais agora mesmo que están a apostar na tradución: Rinoceronte, Hugin e Munin, Urco… Uff!, non quero poñer a citalas todas por se me esquezo dalgunha e a verdade é que teñen moito mérito todas elas. E non é só que escollan ben os autores, senón que teñen criterio, non se deixan levar por modas, por curto-pracismos, polo que marquen as grandes editoriais… E iso ten moito mérito, máis aínda na situación económica na que estamos. Iso é mostra de que hai unhas ideas e un compromiso coa calidade, de que hai xente que se preocupa por buscar, por querer coñecer e non estar simplemente á espera de que lle chegue a última obra de moda… (…)”
Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza
A literatura en catalán precarízase e só 1 de cada 10 son profesionais da escrita
Desde
Sermos Galiza:
“Sobre unha enquisa remitida aos seus 1.262 afiliad@s, a Asociación de Escritores en Lingua Catalá (AELC) vén de presentar os resultados do seu estudo que evidencia unha “precarización” dos escritores e escritoras con obra só en catalán a respecto de quen ten obra en castelán e unha situación peor en canto á profesionalización da de hai sete anos, cando se fixo a anterior investigación sobre a profesionalización da literatura.
Só unha de cada dez persoas que escriben en catalán vive maioritariamente da escritura, un 1,5 % menos a respecto dos datos de 2007. Significativa é a diferenza entre homes e mulleres, xa que os datos evidencian un 65,7% fronte a un 34,3%.
Do total dos nomes da literatura catalá, case o 80% gaña menos de 5.000 euros ao ano en actividades que teñen que ver coa literatura, que inclúen non só os dereitos por obras senón tamén colaboracións en prensa, conferencias ou guións. Case o 80% manifestan que conseguen o 15% dos seus ingresos por actividades literarias e só o 9,77% dos enquisados confesan que máis do 50 do que facturan ao ano provén da literatura.
Se hai sete anos só un 2% manifestaban estar en situación de desemprego neste momento a cifra elévase ao 4%. Malia iso, o 60% dos enquisados declara que escriben de maneira regular e só un 29% de forma estacional e un 12% frecuentan o oficio de maneira esporádica.”
O feminismo recupera A Saia para a súa hemeroteca na rede
Desde
Sermos Galiza:
“De marzo de 1982 a xaneiro de 1983 publicouse en Compostela A Saia, a primeira revista feminista integramente en galego que botaban a andar desde o Colectivo Feminista Independente Galego. Máis de trinta anos despois, a Comisión de Igualdade do Consello da Cultura Galega toma o mesmo nome para titular a Hemeroteca Feminista Galega que vén de poñer na rede na que se incorporan números íntegros de revistas de referencia no movemento como a propia A Saia ou Andaina e a Festa da Palabra Silenciada.
En colaboración co Centre Dona i Literatura da Universitat de Barcelona, a Comisión de Igualdade do Consello da Cultura Galega recupera e difunde a través da rede relevantes materiais, de maneira especial as propias publicacións, do movemento feminista, nun proxecto coordenado por Helena González e Mariam Mariño. Recupéranse así textos, publicacións e debates esenciais para construír a historia do feminismo galego e do propio país ademais e textos e traballos descoñecidos de diversas autoras e protagonistas do movemento. (…)”
Culturgal demostra a vitalidade da cultura galega
Artigo
en Sermos Galiza:
“Se o Culturgal ía seguir mantendo o nutrido público da anterior edición a pesar do cobro por entrada e de se realizar nunha fin de semana longa era unha das preguntas que pairaban sobre a Feira das Industrias Culturais desde a sexta feira día 5 que abría as súas portas no Pazo da Cultura de Pontevedra. O domingo á noite, cando as portas se pechaban e os stands comezaban a desmontarse a organización mostrábase optimista ao se rexistrar mesmo un lixeiro aumento a respecto da anterior edición e situarse en 14.450 entradas vendidas. O ambiente de consolidación da Feira aprezábase tamén en que a organización se despedía anunciando xa as datas do vindeiro ano que, outra volta, será na fin de semana da ponte de decembro, os días 4, 5 e 6 de decembro.
O presidente da Asociación Culturgal, Manuel Bragado, aventuraba na inauguración da Feira que esta sería a edición da “consolidación” e repetía a idea da “construción en man común” coa implicación das administración, as empresas e o público. No balanzo final, Bragado aseguraba que “os datos supoñen o respaldo do público á idea de corresponsabilidade, futuro compartido e valoración da cultura que lanzamos desde Culturgal”.
Quedaban atrás tres días, máis de 30 horas de programación, arredor de 150 actividades de distintos ámbitos entre as que se atopaban novidades editoriais, música ao vivo, presentacións de iniciativas culturais, novidades tecnolóxicas, proxectos… todo un amplo abano de propostas para que cada ano Pontevedra se converta en punto de encontro e lugar de referencia para as novidades da nosa cultura. (…)
Tamén a presenza dun amplo grupo de escritores e escritoras con novidades editoriais recentes como Suso de Toro, Xabier Quiroga, Francisco Castro, Helena Miguélez-Carballeira, Fran Alonso, Xurxo Souto, María Reimóndez, Pere Torabuela, Núñez Singala, Alberto Ramos, Antón Dobao ou Ledicia Costas atopáronse ao vivo co seu público durante tres días nos que non houbo parada. (…)”
A Sección de Crítica da AELG no Culturgal
A
Comisión Xestora actual da Sección de Crítica da AELG, coa intención de visibilizar a súa existencia e dinamizar as súas actividades, decidiu propor un encontro onde se lles dese voz a diferentes persoas, pertencentes ou non á propia sección pero representantes da práctica da crítica literaria galega en diferentes plataformas, medios e xéneros. Culturgal, a quen lle agradecemos a predisposición tan positiva que desde o primeiro momento prestou a esta iniciativa, será o espazo que acollerá esta mesa redonda que contará cunha breve participación de cada unha das persoas convidadas para logo abrirse ao debate co público asistente.
As persoas que foron convidadas a expor as súas experiencias no ámbito da crítica desde as súas particulares perspectivas, e que igualmente aceptaron con entusiasmo o convite, serán Lara Rozados -representante da plataforma dixital de crítica literaria feminista A Sega-, Montse Pena Presas -como especialista en crítica de literatura infantil e xuvenil e colaboradora no “Faro da Cultura”-, Mario Regueira -crítico literario en Sermos Galiza– e mais Roberto Pascual, como representante da crítica teatral e colaborador en numerosas revistas teatrais. Ramón Nicolás será o moderador e presentador desta actividade.
Esperámosvos neste acto aberto.
Manuel Ferreiro: “A autoestima é fundamental para unha nación e as cantigas medievais poden contribuír a elevala”
Entrevista
de Carme Vidal a Manuel Ferreiro en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Cando se abre o Glosario da poesía medieval profana galego-portuguesa a sensación é a de estar diante dun traballo de moito tempo.
– Manuel Ferreiro (MF): Desde hai anos estou centrado no estudo lingüístico-filolóxico das cantigas medievais, un monumento literario da nosa historia e do occidente europeo. Trátase da nosa carta de presentación inicial do século XIII e XIV. As cantigas foron sempre estudadas desde Portugal e Italia mentres a dimensión de investigacións desde Galiza eran reducidas. Algúns eruditos como Xosé Luís Méndez Ferrín, Cotarelo Valledor ou Filgueira Valverde achegáronse a súa edición ou investigación con mellor ou peor sorte mais a erudición portuguesa e a escola italiana impuxéronse no seu estudo.
– SG: Que relevancia ten entón achegarse ás cantigas medievais desde unha visión galega?
– MF: Estou convencido de que cando os galegos nos achegamos ao noso patrimonio medieval lemos os textos doutra maneira porque forman parte de nós, non é pasto filolóxico, é o noso pasado, o que falaban os nosos devanceiros. Nesa liña de dedicación é na que compre situar este proxecto. Desde a Galiza non nos achegamos a estes textos como arqueoloxía. Son os nosos clásicos e temos que reivindicalos, actualizalos e interpretalos desde nós mesmos.
– SG: Que supón a publicación deste dicionario do léxico das cantigas?
– MF: Detrás hai toda unha prehistoria importante. O texto das nosas cantigas foi transmitido por manuscritos e a lectura é diferente segundo quen a faga. De aí tamén a importancia deste traballo. Onde un filólogo le unha palabra outro le outra. Non é como coa imprenta, que non hai dúbida da interpretación. Para este traballo collemos todos os textos, revisáronse todos os manuscritos e todas as lecturas que fixeron os diversos editores desde 1900 até hoxe, confrontáronse as máis importantes edicións de texto. Revisei e corrixín millares de lecturas que considero que estaban erradas e a partir de aí organizouse un glosario convencional mais que é exhaustivo, non deixa fóra ningún contexto. Non fai só relación de palabras e aparicións senón que en cada unha distínguense acepcións e usos, locucións, construcións, rexencias… un traballo complexo. Calquera persoa que investigue ou calquera persoa con interese pode consultar calquera palabra dado que é accesíbel na páxina web.
– SG: Polo que di, será unha ferramenta útil para futuras edicións?
– MF: Considero que pode ser un material de consulta para unha futura edición, alén de poñelo a disposición dos galegos e galegas ademais de contribuír a traballar con máis seguranza na fixación dos textos dos nosos devanceiros. Ao noso ver era tamén a única maneira de publicar o traballo. Se fose en papel andaría arredor das cinco mil páxinas co que a súa difusión noutro soporte sería moi difícil. (…)”
As cinzas de Francisco Carballo volverán a Galiza
Desde
Sermos Galiza:
“Unha semana despois da súa morte, os restos mortais de Francisco Carballo serán soterrados na súa parroquia natal de Asadur, Será o sábado día 13 de decembro nun acto que terá lugar ás 11:30 h. da mañá. Para o 27 de decembro está marcada unha homenaxe popular en Maceda. (…)”
Manuel Rei Romeu: “O A Fondo sobre A Esmorga aborda as claves para entender mellor a novela e o filme”
Entrevista
a Manuel Rei Romeu en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que diferenza hai entre ler A Esmorga e ver A Esmorga?
– Manuel Rei Romeu (MRR): A Esmorga é un clásico, unha obra de arte, e como toda obra de arte ten moitas lecturas posíbeis, superficiais e máis profundas. Eu percibín algunha incomprensión sobre todo nos adolescentes que foron ver a película, e esas pequenas lagoas cóbrense moi ben lendo a novela. Aínda que eu entendo que a película é autosuficiente por si, non precisa máis texto. A Esmorga ten unha profundidade humana moi grande en canto a sentimentos, a tenrura, a todo, e a película ten outras moitas outras cousas que complementan a novela. A partir de agora case concibo indisolublemente a novela e a película. Recomendarei sempre ler A Esmorga e ver despois A Esmorga. (…)
– SG: Falas da profundidade das relacións humanas e iso tamén se aborda neste A Fondo. Un dos artigos, o de Paco Rodríguez, fala sobre todo dos problemas das identidades sexuais á marxe…
– MRR: Eu creo que Blanco Amor non actuou por capricho. Blanco Amor era moi consciente de estar elixindo tres individuos que, sendo galegos, representaban tres condutas, tres tipos de afectividades diferentes, con todas as súas problemáticas e con todos os seus medos por cuestións de represión social. El optaba por converter a novela en algo universal. Iso fai que a novela sexa moito máis atractiva para todo o mundo, porque todo o mundo pode ver seguramente reflectida a súa sexualidade ou as súas tendencias afectivas. Ignacio Vilar captou moi ben a mensaxe e fixo un esforzo moi grande á hora de reflectilo nas relacións dos tres personaxes entre si, e non debeu ser un labor de poucos días recoller todas as matizacións que poden ter relacións tan complicadas. (…)”
Homenaxeamos un bo e un xeneroso, discurso de Cesáreo Sánchez Iglesias na entrega do Premio Bos e Xenerosos a Francisco Carballo, o 3 de marzo de 2012
Desde Sermos Galiza
:
“En 2012 Francisco Carballo recibiu a distinción Bos e Xenerosos que outorga a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. Reproducimos aquí o discurso que con tal motivo pronunciou o seu presidente, Cesáreo Sánchez Iglesias.
“Amigas e amigos, querido Francisco Carballo.
Homenaxeamos hoxe un Bo e Xeneroso, un dos que día a día e en cada tempo histórico de vagariño fundan a nación, como nos lembra o noso himno nacional. Reunímonos hoxe aquí en homenaxe a un dos homes que constrúen á par que contan e fan a luz sobre a nosa memoria colectiva. Un dos que, de alma xenerosa, entregan á terra dos galegos e das galegas a bondade do seu traballo, do seu coñecemento, coa fortaleza da humildade como valor inmenso.
Dinos o Profesor Francisco Carballo:
Galiza é a miña patria. Nela acumúlanse sentimentos familiares e de pertenza a un colectivo. É a miña referencia: a terra nai en si e a súa cultura.
Desde esta referencia aproxímase ao noso ser colectivo. É un historiador que nos di:
Precisamos liberarnos dunha historia imposta e coñecer a propia historia de Galiza.
Francisco Carballo é fillo do humanismo e da Ilustración. Dela dinos que os ilustrados reivindicaron Galiza como reino de cultura e lingua propias, e lévao a afirmar que moitos galegos están colonizados ou asimilados. Ora ben outros galegos non o estamos.
Dinos:
Sería fonte de vida e de ilusión darse de conta de que (os galegos e galegas) son un astro por si mesmos.
Os arredor de vinte anos que compartín con Francisco Carballo no proxecto d’A Nosa Terra, permitíronme poder partillar con el o seu maxisterio humano, a súa sabedoría, permitíronme poder reflexionar con el, partillar soidades creadoras, fraternas, de amigo, de irmán maior se el me permite a expresión. Quizais por iso nas nosas comunicacións, dende a nudeza do humano, sempre estivo presente o pensamento reflexivo sobre a realidade nosa, sobre os proxectos colectivos que compartimos, no día a día da nosa nación. Foi para min a man comprensiva e xenerosa para que nunca faltara o necesario alento, para que nunca nos apreixara a man da desesperanza.
Desculpádeme esta breve referencia persoal de gratitude, na miña comunicación con Francisco Carballo, pois el achegoume sempre a necesaria luz no andar do camiño, cando o mal vento mollaba as nosas azas.
Na súa compaña un sabe que a nosa nación ou é pobo ou non será, pola mesma razón que aquilo que é alicerce, pedra basilar do noso futuro, só pode ser construído con proxectos colectivos. O seu labor de historiador, o seu maxisterio cara aos máis novos fixo que, dende o ensino medio, alimentara unha nova forma de ollar a historia, nun tempo no que a universidade non cubría totalmente as necesidades da nosa historiografía nacional; aínda segue sen as cubrir totalmente.
Quizais podería ficar esta loanza miña no ámbito da súa humanidade como persoa, que para min é o grande tesouro do home -que a sociedade actual, depredadora, non valora e nega-; mais el -fillo do humanismo mais ilustrado, como comentei- para crear un corpus teórico que afortale os esforzos organizativos do nacionalismo, fálanos da historia dunha Galiza como nación, como pobo, e dinos que un nacionalismo das clases pobres de orixe marxista e popular tan forte como o caso galego escasea no estado español, e sitúase, claramente, en relación a outros posicionamentos da historiografía, definindo de xeito fulcral a relación entre a nación e o nacionalismo, e así dinos:
Non vexo que o nacionalismo invente as nacións sen máis, senón que as transformacións da sociedade e a secularización polos ilustrados desa sociedade traen a conciencia para que poidan aparecer esas reivindicacións das nacións.
Da política dinos:
Vivo amo, sinto e aprecio a política. Estou en contra dos que desvalorizan a política. En canto que me é posíbel, no marco que vivo, axudo en todo o que podo.
Para nos achegar a Francisco Carballo, podemos ollar reflectidas múltiplas facetas da súa personalidade nas súas entrevistas, unha que é das máis importantes da súa vida: a súa fe cristiá e o seu vivir nunha comunidade relixiosa, que el nos define como entrega á experiencia de Deus, á defensa dos débiles. Á responsabilidade única da súa conduta, á experiencia do propio, aos necesitados e á loita pola xustiza. Igrexa é subversión, Igrexa é protesta das inxustizas sociais, Igrexa é oferta de esperanza.
Dinos:
A función da misión cristiá, se quer ter sentido, é a critica ao poder. Se o poder é opresor ten que ser crítica desapiadada; se o poder se modera, poderá dialogar con el.
Ou dinos tamén:
O poder quere dominar todo e busca fórmulas de dominio. Apodérase do relixioso para ter máis poder aínda, pero o que é relixioso auténtico non pode deixarse manipular.
Francisco Carballo coincide cos teólogos da teoloxía da liberación en que salva o home polo seu compromiso cos dereitos humanos e pola súa ética. Que defende a necesidade de loitar contra das inxustizas, de dar exemplo de loita contra da pobreza e de aproximación ao pobo oprimido.
Situado claramente nunha Igrexa na liña de inculturación na Galiza fronte á outra de españolidade e tradición. Dinos:
O valioso está en comunicar o coñecemento.
El é un grande comunicador ou divulgador do saber porque, como tamén practica, o pensamento ou a ciencia son para transformar o mundo. Fálanos desta transformación apoiada no valor do ser humano, da súa dignidade igualitaria no fundamental.
Do noso dereito a determinarmos o noso futuro fálanos na clave de que non podemos renunciar ao xa conquistado para afortalar a nosa identidade nacional na que sempre está presente unha sociedade libre e igualitaria, sendo necesaria a nosa intervención nas máis diversas institucións e estar activamente nos grupos que traballan por unha Europa dos pobos e do acceso destes a nacións.
No seu traballar día a día, no seu desenvolver o pensamento, el dinos que urxe tanto a mellora económica como a cultural do conxunto, empezando polos peor dotados. Temos que ollar onde están os movementos sociais de resistencia á dominación para dialogar ata lograr puntos comúns.
E para finalizar esta breve intervención fágoo cunhas súas palabras que subscribo en todas e cada unha das súas sílabas e do seu sentir:
Amo a miña patria, Galiza: o seu mar salobre dos poemas de Manuel Antonio e Eduardo Blanco Amor; a liberdade da estirpe que di Méndez Ferrín; a esperanza dun pobo enaltecido por Rosalía e Castelao. Levo nos ollos a melancolía de Virxilio, de Bernanos, dos dramas procelosos de Sófocles e Shakespeare.
Parabéns, querido amigo e compañeiro, por este humilde agasallo de afecto e de recoñecemento do teu labor por todos os desposuídos desta terra.”
Morre Francisco Carballo, unha figura central na cultura galega
Desde Sermos Galiza:
“Francisco Carballo, nado en Asadur (Maceda) o 8 de marzo de 1925, deixa unha obra de enorme significación para a comprensión do século XX na Galiza, desde as perspectivas da historia, o xornalismo e a teoloxía.
Estudou Teoloxía e Historia en Madrid en 1951. Clérigo de enorme alento intelectual, ocupou cargos moi relevantes no maxisterio da Igrexa no Estado español, en concreto na súa condición de membro da congregación de San Vicente de Paulo. En 1973 volta a Galiza para impartir aulas na Escola Universitaria de Maxisterio. Envólvese ben axiña no impulso de iniciativas culturais no ámbito do nacionalismo galego e así en 1977 aparece como promotor da nova etapa de A Nosa Terra. Foi presidente varios anos do consello de administración desta cabeceira histórica do xornalismo galego.
Coherente con esta traxectoria, 35 anos despois, Carballo volta a facer parte dun grupo promotor no nacimento dun novo meio de comunicación galego, Sermos Galiza. (…)
Os seus restos mortais serán soterrados en Salamanca, no hospital dependente da súa congregación relixiosa onde decorreu o último tramo da súa vida, a segunda feira 1 de decembro. (…)”
