Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Velaquí a nova Tabela dos Libros, onde se ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Suso Lista presenta a súa última novela Como a roda do muíño. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Desde Que pasa na Costa:
“Xa está nas librarías a nova novela de Suso Lista. O polifacético cormelán presenta Como a roda no muíño (edicións Embora), unha novela con “moito humor, bastante gamberra, e moi crítica, que non vai deixar a xente indiferente”, segundo el mesmo nos conta.
Leva 4 anos inmerso neste proxecto (2 de escritura e 2 de revisións), despois de rematar a súa triloxía de relatos curtos. “Cando rematei Charamuscas, pasei un tempo sen escribir, así en serio, pero un día abrín unha libreta que tiña por casa e atopei uns boquexos dun guión dunha serie que queríamos facer hai 7 anos, bastantes simpáticos. En base a ese guión, (eu vou do revés, en vez de facer a novela e despois a película, fago a novela despois da película) collín un deses personaxes, un galego nado en Suíza, e o trouxen ata casa”, explica.
”A novela empeza dende que vive en Suíza e decide vir á terra dos seus pais. Dende que sae de alí ata que chega ata aquí, facendo o Camiño francés, sucédenlle unha serie de desventuras moi romcabolescas, moi berlangianas. Ese mundo do esperpento é moi galego, moi valleinclaniano, é moi noso e sempre me levou idea”, recoñece. “Unha vez que chega aquí, se desenvolve a maior parte da trama, pero non vou contar máis”.
Aconsella poñer as cancións cando van saíndo, porque hai moita música e moita gastronomía poñendo un pouco de cordura ao surrealismo dominante. Matiza, iso si, que ”é un libro de antes da pandemia, un mundo que xa rematou”.
En todo caso, “se a xente o pasa tan ben como eu escribindo, xa firmo”, valora o cormelán.”
Desde Nós Diario:
“Unha das personaxes que protagonizan as 427 páxinas da primeira novela longa de Suso Lista, Como a roda no muíño (Edicións Embora, 2020), chámase Ulises e durmía entre as libretas do autor de Corme até que, logo de publicar o seu terceiro libro de relatos, “animado pola xente”, conta o propio escritor, “rebusquei entre as anotacións que tiña de tempo atrás”.
E alí estaba el, un fillo da emigración galega en Suíza que á morte dos seus pais queda nunha mala situación e decide viaxar a Galiza a través do Camiño francés a Compostela.
“Máis que aventuras son desventuras as que lle van pasando na viaxe polo Camiño de Santiago”, explica Suso Lista que aclara que Como a roda no muíño é diferente ás publicacións xacobeas ás que estamos afeitas. “Excepto ao Códice Calixtino, que unha vez que o vin respirei tranquilo, porque na comparativa eu non trato peor o Camiño”, asegura.
Este Ulises moderno, e galego, entre moitas peripecias chega até a Costa da Morte, onde orixinalmente o autor tiña a personaxe. E chega para seguir vivindo unhas “aventuras bastante rockambolescas, berlanguianas”, di Lista.
Lembra que el se criou nun cine e que por xeración tamén lle tocou vivir a época do director Luis García-Berlanga (do que en 2021 se fan os 100 anos do nacemento) e do guionista Rafael Azcona, dos que está influído para as súas creacións. Así a súa é unha novela “divertida, a xente vaino pasar moi ben, e ademais é fácil de ler porque vai estruturada segundo as etapas do Camiño, co que se pode deixar e descansar”, explica.
Para engadir que a lectura “vén moi ben neste tempo de pandemia, para quen non realizara o Camiño é unha maneira de facelo e para quen o faga é outra maneira, porque estou seguro que a ninguén lle pasou o que lle pasou a Ulises”.
E o que lle acontece, sen desvelar a trama de Como a roda no muíño, é que “basicamente tenta pasalo ben, pero as cousas non son sempre como un quere”, di o seu creador. Senón que as cousas son cómicas, ou traxicómicas. Mais desta volta “cunha maior carga de humor” que as obras anteriores.
Outra das singularidades desta obra de Suso Lista é que se desenvolveu, dunha maneira distinta ás outras, desde hai catro anos, e “houbo cousas que escribín e logo tiven que dar marcha atrás porque sucederon”.
Un destes eventos foi a iniciativa de Ulises para “que houbese unha lei que prohibise cocer o marisco, e cando xa estaba escrito sae unha lei en Suíza” en relación con cociñar o polbo. E nesa liña ‘Nostradamus’ saen as Brigadas Deseucaliptizadoras, “cando aínda non existían, porque eu non son brigadista pero si un comando especial que leva máis de 30 anos arrincando eucaliptos”, reivindica Lista. E así, o propio Ulises “alaba a iniciativa e quere ir coas brigadas facer a revolución”.
Como a roda no muíño está aínda a chegar ás librarías e neste 2021, até agora tamén marcado pola Covid-19, as presentacións literarias, tal e como as coñeciamos, non se poden producir. Así, o público de Suso Lista deberá estar atento ás redes sociais do autor para non quedar sen o seu exemplar. (…)”
A XIII Xornada de Literatura de Tradición Oral. O humor na literatura de tradición oral é unha iniciativa da AELG co apoio da Deputación Provincial de Lugo e a colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega. Tivo lugar o 24 de outubro no Salón de Actos da Deputación de Lugo. Con esta xornada dedicada a ‘O humor na literatura de tradición oral’ preténdese amosar como funciona ese recurso intrínseco, estrutural dentro dos xéneros de literatura tradicional popular, como inflúe na memoria ou como pode axudar a resolver situacións de conflito.
Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que publicamos hoxe estes vídeos:
– Conferencia Humor salgado, por Suso Lista:
– Conferencia A ágora da taberna, por Quico Cadaval:
– Mesa redonda O segredo do humor, con Antonio Reigosa, Suso Lista e Quico Cadaval:
A XIII Xornada de Literatura de Tradición Oral. O humor na literatura de tradición oral é unha iniciativa da AELG co apoio da Deputación Provincial de Lugo e a colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega.
A XIII Xornada de Literatura de Tradición Oral terá lugar o 24 de outubro no Salón de Actos da Deputación de Lugo (Rúa San Marcos, 8).
Está solicitada a homologación ante a Consellería de Cultura, Educación e Universidade por 8 horas. As persoas interesadas deberán facer a matrícula, gratuíta, na páxina web da AS-PG (o formulario da matrícula estará activo só entre o 25 de setembro e o 22 de outubro), nesta ligazón.
A matrícula seguirá rigorosa orde de inscrición na web da AS-PG, tendo preferencia os-as socios-as e afiliados-as á AS-PG e á AELG.
Aquelas persoas que non estean interesadas no certificado homologado e unicamente queiran un certificado de asistencia emitido pola AELG, deberán facer a inscrición no correo electrónico oficina@aelg.org.
No desenvolvemento desta actividade aplicaranse os protocolos sanitarios vixentes en cada momento.
O humor constitúe un estado de ánimo exclusivo dos humanos. Sen ese recurso para transformar a realidade e para sorprender, a comunicación e transmisión de coñecementos e cultura entre nós quedaría moi limitada. O humor é liberador, axuda a relativizar situacións excesivamente serias e incluso as tráxicas, ademais de producir goce e efectos beneficiosos para a saúde.
O humor como método de comunicación e como recurso de socialización. O humor como estímulo e como virtude pero tamén como arma de dobre fío, segundo o uso que se lle queira dar; como factor afectivo ou, pola contra, como elemento crítico, denigrante, impositivo ou, incluso, destrutivo.
Con esta xornada dedicada a ‘O humor na literatura de tradición oral’ preténdese amosar como funciona ese recurso intrínseco, estrutural dentro dos xéneros de literatura tradicional popular, como inflúe na memoria ou como pode axudar a resolver situacións de conflito.
Programa
10:15 Recepción, entrega de material e inauguración
10:30-11:30 Conferencia “Humor salgado”
Suso Lista
Nacido en 1962 en Corme. Escritor, actor e guionista. Con 16 anos embarca na Mariña Mercante. Aos 25 comeza a traballar como percebeiro. Dende 2009 exerce como actor e guionista da serie “Para Mariñeiros Nós”. No 2013 gaña o premio da Audiencia do VII Premio de Teatro Radiofónico do Diario Cultural da Radio Galega coa obra O demo nunca dorme. No 2014 publica Salseiros, no 2015 Xeixos e no 2017 Charamuscas.
11:30-12:30 Conferencia: “A ágora da taberna”
Quico Cadaval
Francisco Cadaval Ayaso ‘Quico Cadaval’ (Ribeira, 1960) é actor, director e adaptador teatral, pioneiro do movemento contacontos en Galicia. Comezou no Centro Dramático Galego e fundou a compañía “O Moucho Clerc”. Traballou en producións da TVG, en curtas e longametraxes, sendo recoñecido con premios como o María Casares (2002), Premio Max ao mellor autor teatral en galego (2010), Premio Cultura Galega das Artes Escénicas en 2011 e o Premio Xiria ao Labor Teatral (2020). Como autor destacan obras de seu como O Códice Clandestino (1898), O ruisinol de Bretaña (1991) e Espantoso (2002).
12:30-14:00 Mesa redonda: O segredo do humor
Quico Cadaval e Suso Lista
Coordina: Antonio Reigosa
16:00-17:00 Conferencia “Rir do mundo, comezando por nós. Algúns mecanismos do humor nos contos tradicionais.”
Paula Carballeira
Nacida en Maniños (Fene, A Coruña), aínda que despois de licenciarse en Filoloxía na Universidade de Compostela, quedou a vivir nesas terras. Narradora oral profesional desde 1994, actriz e escritora. Tivo a sorte de ser convidada aos principais festivais de narración oral nacionais e internacionais (Portugal, Polonia, Francia, Cabo Verde, Colombia, Perú, Ecuador, México, Costa Rica…). Ademais, mantén actividades regulares en bibliotecas e centros de ensino. Como actriz, é membro da compañía Berrobambán e participou en varias series e programas da Televisión de Galicia. Como directora de teatro, levou adiante producións infantís tanto na súa compañía como no Centro Dramático Galego ou noutras compañías. Como autora, ten máis de trinta títulos publicados, tanto de narrativa, como de poesía ou teatro, moitos deles traducidos a varias linguas: portugués, inglés, italiano, coreano, catalán, éuscaro…, algúns deles premiados e a maioría pensados tamén para a infancia e a xuventude.
17:00-18:00 Conferencia: “Humor e lingua”
Xosé Lois González “O Carrabouxo”
Humorista, conferenciante, monologuista e tertuliano nacido en Ourense, o 3-4-49. Estudou Telecomunicacións e foi funcionario. Foi presidente da Asociación Cultural Auriense. Colabora con La Región de Ourense e fíxoo tamén en Atlántico Diario de Vigo e tamén na revista Sermos Galiza, na Revista Galega do Ensino e en Tempos novos . Colabora no xornal Nós Diario. Creou o personaxe O Carrabouxo, que ten un monumento en Ourense, que tamén é pseudónimo do autor. Publicou 10 libros de humor gráfico individuais e numerosos colectivos. Recibiu a Medalla Castelao en 2008. No 2013 recibiu o premio Bo e Xeneroso da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. Recibiu tamén os premios Galicia de Comunicación (2 veces) e o Xosé Aurelio Carracedo. Ten tamén a Curuxa de Honra do Museo de Humor de Fene. O seu personaxe, O Carrabouxo, foi animado por Lhosca Arias no 2000 nunha serie titulada O Carrabouxo de 26 capítulos dun minuto de duración, que se emiten en Televisión.
18:00-19:30 Mesa redonda: Anatomía da retranca
Paula Carballeira e Xosé Lois González Vázquez “O Carrabouxo”
Coordina: Lois Pérez
19:30-20:30 Sesión práctica: “Contaba morrer”
Lois Pérez
Nado en Lugo, mestre do ensino público, actualmente traballa como representante sindical do STEG (Sindicato de traballadoras e traballadores do Ensino de Galiza). En 2008 gañou o Premio Diario Cultural de Teatro Radiofónico coa peza Saltimbanqui, dirixida e adaptada por Quico Cadaval e interpretada ademais del por Xosé Olveira “Pico” e Xan Cejudo. Mención especial no Pedrón de Ouro polo relato “A corrente salvaxe” en 2009; segundo premio no Certame de Ames de 2010; e relato gañador no premio de Noia, no 2011.
Emerxente Editora publicou o seu poemario LP en 2013. Participou no Festival de Mondoñedo de Poesía en 2015 e no “Ponme un Poema” de Allariz en 2016.
Como narrador oral, humorista e comediante ten actuado e actúa en institutos, feiras do libro, universidades, escolas de idiomas, teatros, museos, pubs, bares ou cárceres.
No eido do ensino coordinou varias iniciativas normalizadoras, todas elas premiadas pola administración educativa ou por entidades privadas vinculadas ao ensino. No curso 2009-2010 coordinou o proxecto Premio de Innovación Educativa en Normalización Lingüística “Mergullados nos mares da palabra”, no CEIP de Sofán (Carballo, A Coruña), e o proxecto “A imaxinación no peto”, Premio Antonio Fraguas. No curso 2010-2011 coordinou o proxecto de normalización lingüística “As palabras que soñan co vento” no CEIP de Bemantes (Miño, A Coruña), cualificado como pioneiro e seleccionado pola administración educativa para ser exposto en Lugo, Santiago, Coruña e Ferrol nas Xornadas de Normalización dese mesmo ano. No curso 2011-2012 coordinou o proxecto de normalización lingüística “Irradio Lingua” no CEIP de Barrantes (Tomiño, Pontevedra), sendo valorado coa mellor puntuación canda o da ESAD de Vigo.
Foi relator dos Cursos de galego para Funcionarios en prácticas desenvoltos nos CEFORES da Coruña, Santiago, Lugo e Ferrol en 2010 e 2011.
Membro do Xurado Premios Xerais 2017.
Gañador do Premio aRi[t]mar Galiza e Portugal 2018, ao mellor poema publicado en galego en 2017 por “Blues do Rei Bergman=B.B. King”.
En 2017 publica en Xerais o libro de poemas Long Play.
Cronista do rock and roll no suplemento literario e cultural Táboa Redonda do Progreso de Lugo e Diario de Pontevedra e na revista Ruta 66.
“Cando
se cumpre un ano da primeira presentación no local social das Pozacas, o libro de narracións infantís Milladoiro de contos (Edicións Embora), de Adriana Andrade Andrade e Teresa García Fernández, vivirá neste mes das Letras unha intensa xira literaria.
A primeira cita foi o luns 6 de maio, no CEIP Unión Mugardesa no que a autora, Adriana Andrade mantivo un encontro con alumnado de 5º e 6º de Primaria deste colexio de Mugardos.
Na semana que vén, o mércores 15 de maio, a escritora de Cerqueda será a primeira narradora en estrear a nova biblioteca do CEIP Milladoiro de Malpica. Nesta xornada tamén acudirá ao CEIP Xoaquín Rodríguez Otero de Buño. Nos dous centros malpicáns manterá senllos encontros con alumnado de Primaria.
Por último, o venres 17 de maio participará, xunto co narrador cormeán Suso Lista, nos actos do Día das Letras Galegas que organiza a Asociación Cultural San Campio. A cita é ás seis da tarde no local social de Cances. A mesa de presentación será moderada por Miguel Anxo Calvo e Xosé Manuel Varela. Esta actividade é para público xeral.”
O venres 16 de febreiro, ás 19:00 horas, na FNAC da Coruña (Praza de Lugo, s/n), preséntase Charamuscas, de Suso Lista, publicado por Embora.
