Teresa Moure: “A figura do Zeca é fascinante precisamente pela sua independência de critério – “eu sou o meu próprio comité central”, dizia”

Entrevista a Teresa Moure no Portal Galego da Língua:
“(…) – PGL: Como surgiu a ideia para este livro? O que vos fascina na personagem do Zeca Afonso?
– Teresa Moure (TM): Em 1972 o Zeca deu um concerto em Compostela onde cantou, dizem que por vez primeira em público, o Grândola. Embora essa suposta estreia seja bastante controvertida, o evento faz parte da memória coletiva galega, segundo demonstra a correspondente placa no Auditório da Galiza. Na primavera do ano 2021, o nosso editor galego, Ramon Pinheiro Almuinha (aCentral Folque), decidiu celebrar esse cinquentenário com alguma publicação, que ele já imaginava no formato da banda desenhada, e convidou-me para escrever o texto. Nas nossas conversas estava muito presente a ideia de olhar para o Zeca com um ponto de vista galego. Só depois, já no processo criativo, comecei a matutar na necessidade de salientar o homem, o seu retrato íntimo, sobre o vulto em que inevitavelmente se tornou.
– PGL: O que descobriram, a pesquisar para este livro, que não conheciam da vida desta personagem?
– TM: Eu confesso que foi uma descoberta imensa. Sabia do Zeca, é claro. Da sua música ou do seu compromisso político; também da sua vinculação artística e pessoal com espaços lusófonos não portugueses, como a Galiza ou Angola e Moçambique. Porém, a pesquisar sobre as suas estadias na Galiza, surgiram um par de pessoas reais que mantiveram grande amizade com ele: o músico Xico de Carinho e a jornalista Begónia Moa. Através destas duas vozes consegui aceder a qualquer coisa que não estava, que não podia estar, nos documentos históricos ou nas entrevistas: detalhes do seu caráter, formas de falar, frases realmente ditas que enriquecem o texto e permitem captar o perfil do homem. Para além disto, e com a perspetiva atual, a figura do Zeca é fascinante precisamente pela sua independência de critério – “eu sou o meu próprio comité central”, dizia quando alguém lhe pedia contas –, um aspeto que talvez fosse polémico na altura, mas que hoje, quando os espaços do político são mais difusos, pode ser revalorizado. No entanto, como mulher do século XXI, surpreenderam-me também alguns factos relativos ao seu primeiro casamento: esse dois filhos que nascem no mesmo ano apesar da difícil situação económica ou o desaparecimento da Maria Amália ao finalizar a relação e que os filhos fossem encomendados aos avós e enviados para África, tão longe dela. Não era preciso incidir demasiado nestes aspetos para não incomodar ninguém, mas tinha que mostrá-los dalguma maneira para contornar o risco de idealizar a personagem. Afinal, tecemos as nossas existências com os fios da própria época. (…)”

Alberto Ramos gaña o XXI Premio Rafael Dieste de Textos Teatrais convocado pola Deputación da Coruña

Desde a Deputación da Coruña:
“O XXI Premio Rafael Dieste de Textos Teatrais da Deputación da Coruña xa ten gañador: o xornalista e escritor Alberto Ramos coa obra Conxo, non restraint, unha peza de texto documento sobre a violencia psiquiátrica no Hospital de Conxo.
O xurado, presidido pola deputada de Cultura, Natividade González, estivo composto por autoras e autores cunha recoñecida traxectoria na creación literaria en lingua galega no campo teatral como Teresa Moure, Avelina Pérez, Lois Blanco, Sabela Hermida e o gañador da última edición, Roberto Pascual; e, como secretaria, a xefa da sección de Cultura, Mercedes Fernández Albalat.
O xurado salientou da obra premiada a concreción da denuncia baseada nun afinado proceso de investigación, a linguaxe limpa e estilizada moi acorde co tema que aborda o texto. Tamén valorou positivamente a ousadía á hora de retratar un asunto moi delicado.
Alberto Ramos é xornalista e escritor, dedícase á comunicación cultural e durante seis anos traballou na Asociación de Actores e Actrices de Galicia (AAAG).
O premio está dotado con 6.500 euros e a publicación da obra por parte da Deputación da Coruña que, ademais, desenvolverá un procedemento para a selección de propostas e garantir a montaxe e a representación da obra premiada por parte dunha compañía teatral galega.”

“A sua música traz a alegria de estar no ponto preciso para virar uma situação. Isso faz com que seja sempre actual”, entrevista a Teresa Moure

Desde El Trapezio:
“(…) Teresa Moure e Maria João Worm são as responsáveis pela banda desenhada Balada do Desterro. Zeca Afonso é um dos principais nomes da música portuguesa do século XX muito devido a ter dado a sua voz a Grândola, Vila Morena. Este livro assinala os 94 anos do nascimento do cantautor que se notabilizou pelos seus temas de cariz politico e social. (…)
A ligação a Galiza não foi esquecida. «Segundo ele próprio declarou em diferentes entrevistas, sempre se sentiu muito querido na nossa terra, que visitava com frequência, e hoje a memória do Zeca está tão viva na Galiza quanto em Portugal. A Balada do Desterro inclui um dos episódios mais ilustrativos para valorizar a profundidade desse relacionamento. Em Agosto de 1985 vinte mil pessoas reúnem-se em Vigo para um grande concerto em homenagem ao Zeca, já estava doente. Quando uns meses antes alguns amigos, como é o Xico de Carinho e a Begónia Moa, lhe comunicam esse tributo, ele aceita ser cabeça-de-cartaz de um evento que entende como organizado em defesa da língua e das reivindicações nacionais. No dia do concerto, para além da música, participaram poetas e líderes políticos que lêem comunicados solidários, mas o Zeca, que só pode participar telefonicamente, fala dos direitos políticos e culturais da Galiza e é respondido com seis minutos de palmas», o arrecadado serviu para pagar as despesas médicas que estava a ter.
«Em 1972 o Zeca deu um concerto em Compostela onde cantou, dizem que por vez primeira em público, o Grândola. Embora essa suposta primícia seja bastante controvertida, o evento faz parte da memória colectiva galega, segundo demonstra a correspondente placa no Auditório de Galiza. Na primavera do 2021, o nosso editor galego, Ramom Pinheiro Almuinha (aCentral Folque), decidiu celebrar esse cinquentenário com alguma publicação, que ele já imaginava no formato da banda desenhada, e convidou-me a escrever o texto», contou Teresa Moure sobre como surgiu este livro. (…)”

María Solar: “Sempre se fala de amor tóxico, pero non das amizades tóxicas”

Entrevista a María Solar en Praza:
“(…) – Praza (P): A culpa é a historia dunha muller rica que vive, na súa vellez, na indixencia. Como xorde este personaxe? Parécese a unha personaxe de Teresa Moure que escolle vivir na indixencia.
– María Solar (MS): Para min Marcela non vive na indixencia por elección, senón porque está destruída. Vive un proceso que a acaba levando á loucura. Os personaxes que xurdiron primeiro foron Marcela e Mirtha. Eu o que quería era falar dunha amizade tóxica. Sempre se fala de amor tóxico, pero non das amizades tóxicas. A amizade entre Marcela e Mirtha nace de algo bo, hai sororidade e un proceso de construción, pero Marcela acaba por querer controlar e posuír a Mirtha. E para conseguilo faille un favor impagable.
– P: A novela alterna dúas historias, a de Amanda, a moza á que a muller rica lle deixa a súa fortuna, e a historia da muller rica. Por que esta dobre estrutura?
– MS: Penso que é unha estrutura que pode ter certa complexidade, pero sen que se note, sen que resulte difícil para o lector. Sempre parto da idea de que escribo para que alguén constrúa a historia comigo. En vez de facer unha estrutura lineal dividín a historia en partes que se entrecruzan, que atravesan distintos tempos, que están contadas con tempos distintos usando persoas distintas. E con frases que separan as distintas partes do libro que pertencen a unha das personaxes. Tamén foi para min un xogo, porque me gusta divertirme cando escribo. Todo o que escribo é moi pensado. Dedícolle moito tempo. Probei outras estruturas, pero non funcionaban.
– P: A novela ten bastante de reflexión sobre a culpa e os seus efectos. Por que escolles falar da culpa? Mirtha di ademais que se educa as mulleres para sentir culpa, aínda sendo vítimas.
– MS: Quería falar do poder da culpa e do seu nesgo de xénero. É algo educacional e cultural, relacionado coa cultura cristiá, pero non só. Historicamente considerouse que a muller era a culpable, xa desde Eva. Hai un libro escrito na Idade Media, A cidade das mulleres, de Christine de Pizan, que reflexiona sobre esa visión das mulleres como seres inclinados á maldade e ao vicio. Ela miraba arredor e non vía iso… Pero é algo secular, metido a ferro. Temos pensamentos de culpabilidade que os homes non teñen. Sentes unha culpa tremenda por non ser, por exemplo, capaz de chegar ao tempo ao colexio para buscar os fillos, estando inmersa no mercado laboral… Porque se nos asigna o papel de coidadoras, de responsables de todo. E iso é algo do que é moi difícil desfacerse. É moi destrutivo e moi poderoso. (…)”

Entrevista de Diego Rivadulla a Lorena López López arredor de Ainda invisíveis

Desde New Books Network:
“Un dos fenómenos destacados de maneira recorrente pola crítica a respecto do campo literario galego do século XXI é a crecente visibilidade das mulleres narradoras. En Ainda invisíveis? Narradoras e margens na literatura galega contemporânea (Através Editora, 2022), a filóloga e poeta Lorena López López pon en cuestión esta diagnose e coloca o foco en catro escritoras que, por motivos diversos, ficaron nas marxes dese boom da “literatura feminina” ou “literatura feminista”. As propostas de Margarida Ledo Andión, Patricia Janeiro, Cris Pavón e Teresa Moure, segundo este libro analiza, non só foxen das anteditas etiquetas, senón que xeraron tensións no campo cultural galego ao proporen modelos narrativos alternativos que cuestionaban o discurso hexemónico sobre a narrativa das autoras, pola incorporación ben de repertorios temáticos incómodos, ben de estéticas vangardistas ou ben de xéneros minoritarios como o gótico e a ficción científica dura. Este ensaio bota luz sobre os “puntos cegos” da interacción entre o discurso feminista e o discurso nacional xurdida das obras das mencionadas narradoras e pon de manifesto algunhas dinámicas conformadoras do sistema literario galego, ao tempo que propón unha profunda reflexión sobre os mecanismos de canonización ou de subalternidade. A entrevista pode escoitarse aquí.”