Crónica videográfica do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela (II)

Estes son algúns dos vídeos do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela, que tivo lugar o 24 de febreiro no Panteón de Galegos Ilustres, en San Domingos de Bonaval, organizado pola AELG, co apoio de CEDRO. A crónica videográfica completa pode verse aquí.

Recital poético. Francisco Tobar, da A. C. Solfa:

Recital poético. Celsa Astray, da Asociación do Traxe Galego:

Recital poético. Henrique Alvarellos, Asociación Galega de Editoras:

Recital poético. Patricia Porto Paderne, Federación de Librarías de Galicia:

Recital poético. Luís Pérez, Alcaldía de Ribeira:

Cesáreo Sánchez, presidente da AELG: “O libro en galego precisa mellorar a súa saúde”

Entrevista a Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da AELG, en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): A AELG vén de celebrar a súa Asemblea Xeral de Socias. Que valoración fai do período que remata?
– CS: Este foi un período no que constatamos algo que, nos últimos anos, está dentro da nosa normalidade: o aumento da base asociativa. Neste ano chegamos aos 530 asociados e asociadas, algo que é importante polo que significa para o proxecto colectivo, para afortalar o sistema literario galego, e para axudar na medida do posíbel a que se desenvolva coa normalidade que necesitaríamos. A AELG ten este ano 25 escritoras e escritores máis entre a súa asociación, un feito que valoramos de maneira positiva: a incorporación de novas asociadas e asociados dálle razón de ser á entidade.
Ademais, analizamos os apoios que ten a AELG nas institucións e que iso implica ter capacidade económica para desenvolver temas. O peso da Administración local é grande, realmente, o cal nos permite facer cousas como mandar escritoras aos centros de ensino. En concreto, por exemplo, da man da Deputación da Coruña irán perto de vinte escritores e escritoras aos centros escolares para falar de Luísa Villalta.
Ao mesmo tempo, analizamos a necesidade de dar máis contido á asesoría xurídica, pois, é importante para que os escritores e as escritoras saiban dos seus dereitos e de como estar asesorados na súa actividade.
Valoramos tamén a necesidade de elaborar informes xurídicos sobre as boas prácticas dos premios literarios. Desde a AELG consideramos que iso axuda non só aos escritores e ás escritoras, senón tamén a editores e á sociedade en xeral.
Destacamos ademais a importancia da nosa páxina web, na actualidade adaptada para consulta desde teléfonos móbiles e dotada de máis de 60 millóns de entradas. A páxina web da AELG recibe diariamente unhas 20.000 visitas, tendo especial relevancia a sección da axenda.
– ND: A Asemblea Xeral de Socias da AELG acordou premiar co galardón ‘Escritor na súa Terra-Letra E’ o dramaturgo Euloxio R. Ruibal, e co ‘Escritor Galego Universal’, Joseba Sarrionandia.
– CS: Creo que non é necesario explicar a importancia de Euloxio R. Ruibal no teatro, na dramaturxia galega. É un recoñecemento á súa traxectoria e tamén unha maneira de agardecer o seu tempo como presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. Hoxe é, polo tanto, un día de celebración.
En canto a Joseba Sarrionandia, é un escritor cunha obra amplísima en Euskadi, e que ten obra tamén traducida ao galego. El mesmo foi tradutor de obras do euskera ao galego. A el farémoslle entrega da Rosalía que damos no evento dos premios Follas Novas.
Para nós Sarrionandia é un autor coñecido, é unha figura referencial dentro da literatura de Euskadi. E con este ‘Escritor Galego Universal’ queremos que formase parte tamén do que é ser un escritor galego.
– ND: Que liñas de traballo se marca a AELG para este período que acaba de comezar?
– CS: Do traballo a desenvolver este ano destacamos os premios Follas Novas, para os cales xa se fixo pública a selección previa do xurado.
Ademais, a AELG estará presente no galeuska de escritoras e escritores que este ano decorrerá en Mallorca, organizado pola Asociación de Escritoras en Lingua Catalá. O tema central será a tradución como maneira de internacionalización da nosa literatura e a delegación galega estará integrada pola tradutora María Reimóndez e pola poeta, ensaísta e escritora Marga do Val.
Valoramos tamén a posibilidade de poder organizar na Galiza unhas xornadas galego-brasileiras na cidade de Compostela, algo que consideramos moi necesario.
– ND: Sinala que a AELG experimentou un incremento no número de asociadas e asociados. É este un síntoma de que o libro galego goza de boa saúde?
– CS: A literatura escrita en galego ten boa saúde. Isto está contrastado con todos os premio que damos dentro do país e que nos dan fóra do mesmo. Porén, o que necesita mellorar a súa saúde é o libro.
Pensamos que ten que haber un apoio máis decidido, por parte da Administración que teña esta responsabilidade. Entre outras cuestións, dándolle presencia ao libro galego nas feiras internacionais. É dicir, a industria editorial necesita máis alimento e máis fortaleza para que todo ese caudal que hai de literatura, de escrita, de escrita dramática, de poesía, de narrativa, teña máis capacidade de ser visibilizada. Xa non digo o que significa, por exemplo, como teñen en Euskadi ou en Catalunya, uns apoios especialmente determinantes por parte das súas Administracións. Mais aquí é un tema moi mellorábel.
– ND: A AELG sumouse recentemente ás voces que criticaron a censura aplicada na Deputación de Pontevedra a catro escritoras galegas por motivos políticos. Considera que este foi un caso illado ou teñen detectado outros casos de censura?
– CS: Agardamos que sexa un caso illado. Que escritoras como Mercedes Queixas ou Montse Fajardo, que precisamente vén de gañar o premio Xohana Torres en Compostela, sexan censuradas polas opcións políticas que defenden… Que democracia se basea niso? Esta dinámica non di nada a favor dos responsábeis políticos.
Como dicía Antón Avilés de Taramancos, a quen lembro con especial cariño: “Se non existisen os escritores e as escritoras, non existirían as Consellarías de Cultura, nin as Deputacións, nin os deputados de Cultura, nin os conselleiros de Cultura”. Isto é, os escritores e as escritoras son os que lle dan contido ao pensamento dun país. Ser demócrata é respectar a pluralidade de pensamento e neste caso a xustificación para quitar dunha programación a catro escritoras foi pouco imaxinativa.”

Crónica videográfica do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela (I)

Estes son algúns dos vídeos do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela, que tivo lugar o 24 de febreiro no Panteón de Galegos Ilustres, en San Domingos de Bonaval, organizado pola AELG, co apoio de CEDRO. A crónica videográfica completa pode verse aquí.

Interpretación musical da Coral da A. C. Solfa:

Saúda da presidencia da AELG, Cesáreo Sánchez:

Lectura do Manifesto da AELG, Carlos Callón:

Euloxio Ruibal e Joseba Sarrionandia serán premiados pola Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega

Desde Nós Diario:
“A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) recoñecerá cos galardóns O Escritor na súa Terra – Letra E’ e ‘Escritor Galego Universal’ os autores Euloxio R. Ruibal e Joseba Sarrionandia.
Este sábado, a asociación reuniu en Compostela a súa Asemblea Xeral de Socias, na que revisaron e analizaron o feito o pasado ano, así como tamén programaron as actividades deste 2024.
Segundo trasladou o presidente de AELG, Cesáreo Sánchez, o escritor recoñecido como ‘O Escritor na súa Terra – Letra E‘, unha homenaxe que chega este ano á súa XXV edición, será Euloxio R. Ruibal, para dar visibilidade e recoñecemento a “toda unha vida de entrega á escritura dramática”.
A entrega do galardón ‘Letra E’, unha peza escultórica, efectuarase na capital galega a segunda semana de xuño, cando se plantará unha árbore simbólica elixida polo propio autor e colocarase un monólito conmemorativo. Para iso, a asociación conta co apoio do Concello de Compostela e do Centro Español de Dereitos Reprográficos.
Doutra banda, o recoñecido como ‘Escritor Galego Universal‘ neste 2024 será o poeta vasco Joseba Sarrionandia, escritor con obra traducida ao galego e que tamén traduce obras do galego ao vasco.
Ademais, a próxima semana a AELG participará en Soria na Conferencia de Asociacións de Escritoras e Escritores de todo o Estado español, onde demandarán á Administración “determinadas cuestións que nos corresponden”, como a compatibilización das pensións co cobro de dereitos de autoría.
De igual maneira, a asociación continuará facendo os seus roteiros literarios por distintas cidades galegas, así como a súa gala de premios ‘Mestres da memoria’, que levará a cabo en Lugo, xornadas sobre literatura dramática no outono, e un congreso das novas voces narrativas.
Así mesmo, Cesáreo Sánchez recalcou a implicación de AELG coa dedicación do Día das Letras Galegas a Luísa Villalta, por formar a escritora parte da directiva da asociación. Deste xeito, farán talleres literarios dedicados á vida e obra da escritora, que decorrerán en centros educativos de toda a Galiza.
Tamén quixo destacar a preparación, xunto a editoras e librarías, dos Premios Follas Novas, que se entregarán unha semana antes do Día das Letras Galegas (17 de maio).
Por último, nesta asemblea anual os e as participantes debateron sobre as boas prácticas nos premios literarios, para tentar atender as necesidades das persoas asociadas, á vez que traballan para que “a literatura galega siga cumprindo o papel tan importante que cumpre”.”

Crónica fotográfica do acto do Día de Rosalía de Castro 2024 na Coruña

Estas son algunhas das fotografías do acto na Coruña do Día de Rosalía de Castro 2024, que tivo lugar o 23 de febreiro, ás 17:00 horas, diante do Teatro Rosalía de Castro, organizado pola AELG en colaboración coa A. C. Alexandre Bóveda. A crónica fotográfica completa pode verse aquí (a maioría das fotos deste acto foron feitas pola A. C. Alexandre Bóveda).

Crónica fotográfica do acto do Día de Rosalía de Castro 2024 en Vigo

Estas son algunhas das fotografías do acto en Vigo do Día de Rosalía de Castro 2024, que tivo lugar o 23 de febreiro, ás 17:00 horas, na Imprenta de Juan Compañel e Centro Social A Revolta, coorganizado entre a AELG e a Asociación Cultural O Castro. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

Crónica fotográfica do acto do Día de Rosalía de Castro 2024 en Lugo

Estas son algunhas das fotografías do acto en Lugo do Día de Rosalía de Castro 2024, que tivo lugar o 23 de febreiro, ás 12:00 horas, no Auditorio do Vello Cárcere (Praza da Constitución, s/n.), organizado pola AELG, coa colaboración da Área de Cultura, Turismo e Promoción da Lingua do Concello de Lugo. O acto consistiu na lectura do Manifesto da AELG elaborado neste 2024 por Carlos Callón e a lectura pública de poemas de Rosalía. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

Crónica fotográfica do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela

Estas son algunhas das fotografías do acto central do Día de Rosalía de Castro 2024 en Compostela, que tivo lugar o 24 de febreiro no Panteón de Galegos Ilustres, en San Domingos de Bonaval, organizado pola AELG, co apoio de CEDRO. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

A AELG entrega á filla de Ana Luísa Amaral o premio á Escritora Galega Universal

En xaneiro deste ano Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, fixo entrega do Premio Escritora Galega Universal 2022 a Rita Amaral Ribeiro, filla de Ana Luisa Amaral, na súa residencia en Porto.
Ana Luísa acompañáranos coa súa palabra poética na Gala dos Premios Follas Novas dese ano, dado que non puidera facelo presencialmente.
En palabras de Marta Dacosta, quen ía facer a laudatio: “Amaral era a poeta que contraria a tradición, a que reinterpretou e volveu falar dos mitos, das personaxes, das figuras prototípicas. Contrariou e ironizou. Nos seus poemas Penélope négase a Ulises e Medea decide ficar no palacio. Lemos os seus poemas como espellos en que a palabra ocupa o lugar exacto, transparente, simbólico, traslada sentimentos, constrúe un mundo propio sen artificios innecesarios. Espida, densa, directa.”

Manifesto da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega no Día de Rosalía de Castro 2024

ROSALÍA: O AMOR DA PATRIA GALEGA

Hai século e medio, unha moza con pouco máis de vinte anos mudou a Historia. Iso de mudar a Historia non é cousa que aconteza todos os días. Ela era consciente de que os seus libros abrían camiños, que con eles “levantaba unha bandeira” da que non ía desertar. De feito, este recanto do mundo chamado Galiza non é o mesmo após Rosalía de Castro. Hai un antes e un despois.

As palabras que lanzou abriron moitos ollos e calmaron moitas sedes. Non é difícil decatarse da sequidade nos beizos desa cultura silenciada por xeracións e xeracións, mesmo con violencia. Na escola —nunca o esquezamos—, a rapazada que usaba a lingua de Follas novas era castigada vilmente.

As palabras de Rosalía dábanlle dignidade e sentido á fala do pobo galego e ás súas vidas sen nome. As traballadoras e os traballadores conseguían un espello para pensar e un altofalante para denunciar os abusos que padecían:

Por xiadas, por calores,
desde que amañece o día
dou á terra os meus sudores
mais canto esta terra cría,
todo… todo é dos señores.

As mulleres, condenadas desde o berce a unha cadea perpetua de explotación e mudez, gañaban o dereito á palabra:

O que me conmoveu sempre, e polo tanto non podía deixar de ter un eco na miña poesía, foron as innumerables coitas das nosas mulleres (…). No campo compartindo mitade por mitade cos seus homes as rudas faenas, na casa soportando valerosamente as ansias da maternidade, os traballos domésticos e as arideces da probeza. Soias o máis do tempo, tendo que traballar de sol a sol, e sin axuda pra mal manterse (…).

Diversas formas de amar e de vivir a sexualidade (o que hoxe chamamos LGBTQ) sobardaban as censuras:

Solo a virxe é máis hermosa
que eres ti, bendita santa,
i o teu rostro pelegrino,
o temido demo espanta.

De ti, vivo namorada,
en ti penso con fervore.
Que eu ben sei que che contenta
este puro e santo amore.

Quen poidera…! Quen poidera…!
Xunta ti vivir segura,
manantial que mel derrama
pura fonte de ternura!

E Galiza, a quen ela, a pesar de tantos ataques, sempre defendeu con perseveranza como a súa “patria”, forxaba as chaves para soñar un mañá diferente:

Probe Galicia, non debes
chamarte nunca española,
que España de ti se olvida
cando eres, ai!, tan hermosa.

“O amor da patria me afoga”, escribiu na obra con que inaugurou a literatura galega contemporánea. O seu inmenso segundo libro no noso idioma vai dedicado ás persoas que se organizaban “volvendo para a súa patria os ollos e o corazón”. A patria galega, sempre a patria galega no centro dos seus desacougos, tamén na súa obra en castelán:

…que es el silencio hermano de la muerte
y yo no quiero que mi patria muera,
sino que como Lázaro, ¡Dios bueno!,
resucite a la vida que ha perdido,
y con voz alta que a la gloria llegue,
le diga al mundo que Galicia existe.

Ese amor que ela aqueceu e proxectou é un alento que aínda hoxe mapea horizontes, abre porvires e renace día a día en cada persoa que levanta a cabeza para que Galiza exista, nun mundo mellor, diverso e igualitario. Un mundo, en fin, máis rosaliano.

Carlos Callón
Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG)
#_rdc2024 #oamordapatriagalega

O Manifesto pode descargarse en formato .pdf aquí.