Entrevista a Cesáreo Sánchez no Zig-zag de Televisión de Galicia:
“A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega prepara o Libro branco sobre a situación do sector literario galego. A día de hoxe é un colectivo masculinizado, pero as mulleres comezan a ser maioría entre as novas xeracións de autores.
A entrevista pode verse aquí.”
Miña Santiña, miña santasa, miña cariña de calabasa: hei de emprestarvos os meus pendentes, hei de emprestarvos o meu collar. Todo iso che hei de dar, santa, se me deixas bailar, todo iso. As fotos do instagram, os vídeos en directo, o streaming das voces, os reels e o youtube. Todo iso, santiña, che empresto se me deixas bailar, se me deixas tirar o pano, abrir a boca, bicar, apertar, atopar, ir á festa, danzarlle ao punto… miña santasa coa cariña linda de calabasa, déixame ser que este mundo hoxe moito ten daquel Santiago do 53 co cólera nas rúas baleiras e as necesidades daquela volven nas almas, santa, volven e precisamos do teu falar.
E ti dis que aquele. Que calme. Disque teño que buscar o xeito de atoparlle fondo e fin a esta noite que me asombra sen día, que en todo está i que é todo. E dis, sacha no campo, malla na eira, lava no río, vai apañar toxiños secos antr’o pinar. Queda na casa, pecha os postigos, foxe da xente, descansa ren, pensa naquelas, nas devanceiras que por ti porfiaron perante a inxusta lei.
Que hoxe son elas quen piden vida, e levas no bico a súa voz. O seu acto. O seu sangue. A súa forza. O seu sentir. O país enteiro cabe nun ferrado de terra de Ortoño, Padrón, Compostela, Bastavales, Muxía, Moaña, Londres, Berlín … todas esas voces nosas que se espallan na diáspora do país e do mundo, que desexan volver a este mar, a esta Galicia á que ti lle cantabas ás beiras de cada río que mirabas como o Sar.
Non habías ficar silente. Non te habían calar. Na túa liberdade hoxe serían os teus poemas os que definisen a nova normalidade, se tal cousa pode ser. Aínda hoxe saberías dar forma a como sentimos e encarnala no poema. Aínda hoxe andarías a escribir artigos nos xornais ou na procura da crítica social a un sistema abusivo. A nós, que permanecemos nesta terra, só nos queda ser e alzar a voz de Rosalía de Castro. Reivindicarte, traerte, engarzarte na gorxa e que se impregne dos teus ritmos avanzados e visionarios para reconstruír o futuro dun pobo.
Neste momento de incerteza, pode ser a ciencia a que nos faga pensar que todo cambio parte dun punto de partida da ruptura do equilibrio. Sexa entón unha oportunidade. Sexa o día do teu aniversario a primeira canción, a esperanza, a resiliencia toda. Sexa o día do teu aniversario o día no que Dios santo premita qu’aquestes cantares d’alivio vos sirvan nos vosos pesares.
Ser Rosalía é un acto de rebeldía, é unha acción política. Cada mirar nos ollos fire coma cen saetas. Non precisamos máis, só mirar. Quen mira a obra de Rosalía entende a muller de vangarda que hai detrás dela, a insubmisa, a creadora do pensamento, a inconformista, a muller valente que elixe a palabra para loitar contra a inxustiza e para crear un país sublime. Ser Rosalía é ollar cara a unha nova normalidade na que só podemos avanzar.
Ás miñas costas as palabras que me falaron de ti, Rosalía. Da túa multiplicidade poética, dos teus cantos de independencia e liberdade, do país debuxado na túa mente que respira ventos de liberdade, da fiestra aberta que redefine a historia na que contan as mulleres, que é contada polas mulleres, do manifesto do poema en vixencia do século XIX ao XXI do errar polo mundo das galegas e galegos todos. Manifestos de quen falou antes de min e falou ben, manifestos aos que me uno na pregaria, miña santiña, de que hoxe e sempre atopes acubillo no noso cantar.
Miña santasa, meniña gaiteira, cantadora do mar, necesidade do rexurdimento unha vez máis desta nación túa na procura constante da xustiza. Heiche de dar os pendentes por que me deixes bailar.
Te-lo teo, rapaciña.
Teño, santa, non o nego.
Teño o teo de seguir ergueita, cara adiante, na túa lembranza e no teu camiño. Na forza da túa modernidade, na forza da defensa das que nos precisan. Na construción da identidade. No cantar que nos libera, consolo dos mares, alivio das penas. No baile. Na voz.
No xeito de nunca nós calar. Así hoxe no teu aniversario, habémoste cantar, Rosalía.
Cantarte hei, Galicia,
teus dulces cantares,
que así mo pediron
na beira do mare.
Cantarte hei, Galicia,
na lengua gallega,
consolo dos males,
alivio das penas.
Anna R. Figueiredo
Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG)
#rdc_2021 #TeusDocesCantares
O Manifesto pode descargarse en formato .pdf aquí.
Xa está dispoñíbel o número 28 da revista Escrita Contemporánea, que recolle as Actas da XIII Xornada de Literatura de Tradición Oral. O humor na literatura de tradición oral, que tiveron lugar en outubro de 2020, na cidade de Lugo.
Pode descargarse desde aquí.
A sexta edición dos premios que recoñecen todas as actividades arredor do mundo do libro en Galicia está en marcha estreando un nome ligado ao nacemento mesmo do libro en Galicia. A partir desta edición, os premios que se coñecían como Gala do Libro pasan a denominarse Premios Follas Novas do Libro Galego, en homenaxe á grande obra de Rosalía de Castro publicada en 1880.
As tres asociacións convocantes, Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), a Asociación Galega de Editoras (AGE) e a Federación de Librarías de Galicia (FLG) iniciaron o proceso de selección das obras finalistas. Na celebración dos premios colaboran o Concello de Santiago, a Deputación da Coruña, a Xunta de Galicia e CEDRO.
Esta sexta edición dos Premios do Libro Galego estará marcada, como estivo a anterior, pola situación pandémica que vive o mundo, de maneira que todos o procesos de elección dos premios serán virtuais, incluíndo a gala dos Premios Follas Novas que, só en caso de melloría manifesta da situación en Galicia, podería celebrarse de maneira presencial.
Os premios Follas Novas dos Libro Galego queren poñer en valor todas as actividades relacionas co mundo libro en Galicia, desde a creación literaria ata a edición e as distintas iniciativas arredor do libro. Esta sexta edición terá como protagonistas a autores e autoras, títulos e iniciativas desenvolvidas durante o ano 2020, un ano especialmente difícil para todo o sector que se viu especialmente afectado pola situación pandémica desde o pasado mes de marzo.
Nesta sexta edición, os premios manterán o mesmo número de categorías e o sistema de elección, cunha primera fase preliminar na que cada asociación escolle aos seus candidatos nas distintas categorías e, a partir de aí, un xurado designado polas asociacións convocantes escollerá tres títulos para ser finalistas en cada categoría e, finalmente, a elección dos premiados en cada unha delas. En total, son quince as categorías que se escollen neste galardón. Ademais destas categorías, na gala de maio tamén se fará entrega dos tres premios honoríficos: o de Escritor/a Galego/a Universal, o premio á Edición e o premio á Libraría.
Categorías dos Premios Follas Novas do Libro Galego
1ª.- Premio á obra de ensaio e investigación.
2ª.- Premio á obra de divulgación.
3ª.- Premio á obra de narrativa
4ª.- Premio á obra infantil.
5ª.– Premio á obra xuvenil.
6ª.- Premio ao libro ilustrado.
7ª.- Premio ao libro de banda deseñada.
8ª.- Premio á iniciativa bibliográfica.
9ª.- Premio á obra traducida.
10ª.- Premio ao libro de poesía.
11ª.- Premio ao libro de teatro.
12ª.- Premio ao libro mellor editado.
13ª.- Premio á iniciativa cultural ou fomento da lectura.
14ª.- Premio ao proxecto literario na rede.
15ª.- Premio á traxectoria en xornalismo cultural.
Ante a próxima transposición da Directiva de Dereitos de Autoría no Mercado Único Dixital, a Conferencia de Asociacións de Escritores e Escritoras do Estado Español (á que pertence a AELG) que representa a máis de 6.000 autoras/es, enviou esta semana un manifesto ao Ministerio de Cultura e Educación, no que solicita o recoñecemento da xestión colectiva obrigatoria e a irrenunciabilidade do dereito de autoría recoñecido no artigo 15 desta directiva.
Baixo o título Manifesto pro-dereitos de autoría para as/os escritoras/es, xornalistas e outras/os autoras/es, a norma europea prevé no seu artigo 15 un dereito conexo a favor das/os editoras/es de prensa, con participación das/os autoras/es, polos usos dixitais que realizan dos seus contidos determinados servizos de información, tales como agregadores e buscadores. O Estado deberá traspoñer esta directiva ao seu ordenamento xurídico antes do 7 de xuño deste ano.
Neste sentido, as asociacións que forman esta Conferencia lembran que «esa directiva recoñece ás/aos xornalistas, escritoras/es e titulares de dereitos sobre obras e outras prestacións incorporadas ás publicacións de prensa, unha parte axeitada dos ingresos percibidos polo/a editor/a en concepto deste dereito». O texto reclama «transparencia na súa xestión» e, para iso, solicitan o «recoñecemento da xestión colectiva obrigatoria para este dereito unido á consideración de irrenunciabilidade» como única forma de facer efectivo este dereito.
MANIFESTO PRO-DEREITOS DE AUTORÍA PARA ESCRITORAS/ES, XORNALISTAS E OUTRAS/OS AUTORAS/ES
Moitas/os escritoras/es colaboramos, xunto a xornalistas e outras/os autoras/es, cos medios de prensa con artigos que, tras a súa publicación, son utilizados en internet polos servizos da sociedade da información, tales como agregadores e buscadores, sen solicitar autorización nin abonar cantidade algunha.
Para remediar esta situación notoriamente inxusta, a Directiva Europea de dereitos de autoría de 2019 recoñeceu, no seu artigo 15, un novo dereito conexo para o/a editor/a de prensa. De agora en diante, eses usos dixitais deberán efectuarse coa autorización dos/as seus/súas autores/as. Ademais, esa directiva recoñece ás/aos xornalistas, escritoras/es e titulares de dereitos sobre obras e outras prestacións incorporadas ás publicacións de prensa, unha parte axeitada dos ingresos percibidos polo/a editor/a en concepto deste dereito. Que este novo dereito sexa unha realidade para uns/unhas e outros/as esixe a transparencia na súa xestión, isto é, que as tarifas, as recadacións e as reparticións sexan públicas e transparentes e queden fóra do alcance das presións das grandes empresas tecnolóxicas que usan os nosos contidos para os seus negocios na rede.
O recoñecemento da xestión colectiva obrigatoria para este dereito unido á consideración de irrenunciabilidade, son os instrumentos legais que permiten conseguir dita transparencia. Por todo iso e ante o risco de que estes dous elementos de garantía non se contemplen na transposición de devandito artigo, esiximos:
– A implementación na Lei estatal do artigo 15 da Directiva Europea co recoñecemento dese novo dereito, establecendo a súa irrenunciabilidade.
– A xestión colectiva obrigatoria do mesmo.
En caso de que estes elementos non se contemplasen, estarase a expropiar á parte máis feble, ao/á autora, de novo, outro dereito social conquistado tras anos de loita, así como establecendo un precedente para a viraxe do modelo de protección dos dereitos de autoría cara a teses puramente mercantilistas.
A xestión colectiva obrigatoria foi un soporte moi importante para que o noso colectivo poida desenvolver gran parte da súa actividade, non só con carácter xeral durante os últimos 30 anos, senón tamén, e moi especialmente, ter un soporte de protección social e de apoio no seu labor profesional que se fixo aínda máis evidente, até ser imprescindíbel, en momentos tan duros como os orixinados pola pandemia que estamos a padecer.
A Conferencia de Asociacións de Escritores e Escritoras, coordinadora de ámbito estatal, está integrada pola Asociación Colexial de Escritores (ACE), a Asociación Colexial de Escritores de Cataluña (ACEC), a Associació d’Escriptors en Llengua Catalana (AELC), a Asociación de Escritores de Euskadi-Euskadiko Idazleen Elkatea (AEE/EIE), a Asociación Aragonesa de Escritores (AAE), a Asociación Escritores e Críticos Literarios de Valencia (CLAVE), a Asociación de Escritores Estremeños (AEEX), a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), a Nova Asociación Canaria de Escritores (NACE), a Asociación Navarra de Escritores-Nafar Idazleen Elkatea (ANE), a Asociación de Escritores da Rioxa (ARE), a Sociedade Cántabra de Escritores (SCE) e a Asociación de Escritores de Castela-A Mancha (AECLM).
A Sección de Literatura Dramática da AELG fai súas as palabras de Afonso Becerra de Becerreá no pasamento de Xosé Manuel Pazos, publicadas na revista Erregueté:
“Malas noticias! Non me gusta nada ter que escribir sobre malas noticias e esta é moi mala. Morreu Xosé Manuel Pazos Varela, compañeiro do Consello de Redacción da erregueté | Revista Galega de Teatro.
Morreu unha persoa á que lle teño moito aprecio e cariño, polo seu humor e desenvoltura, polo común amor ao teatro, pola mirada cun brillo de ilusión prendida en utopías necesarias. Non coñezo tantas persoas con ese brillo nos ollos.
Uns ollos saltóns, cun aquel entre falcatrueiro e pillabán, capaces de mudar a noite no día. Unha voz inconfundible, cuns graves resoantes e acolledores.
Con Pazos era imposible aburrirse, sempre había anécdotas e proxectos para compartir.
Nas reunións do Consello de Redacción lembro o seu talante xovial, a súa complicidade intelixente, só co xesto e a mirada, case sen necesidade de falar e iso que el era un bo falador, unha persoa co don da conversa.
En fin, Pazos era un tipo xenial, dos que non hai. Ou si, pero… pero non coma el.
Non me gusta nada escribir obituarios, acho que ás persoas hai que quererlles de vivas e que debemos homenaxearnos todo canto poidamos mentres esteamos vivos. Penso que Xosé Manuel Pazos tamén era así, un home de moito traballar, pero tamén de moito desfrutar. Estar con el era, en certo sentido, incluso nunha reunión de traballo, unha festa. Porque era un tipo divertido, sen poses nin engolamentos.
Penso que a morte é un asunto natural, pero fodido, porque a vida é o único que temos e porque é moi difícil aceptar que non poderemos ver a alguén nunca máis. Ou iso é o que me parece a min.
Ás veces, é como se a morte revalorizase ás persoas que leva consigo. Neste caso non creo que o amigo Pazos necesite revalorización ningunha. Quen tivemos a sorte de tratalo, coñecelo e desfrutar coa súa compañía sabemos que, nin o cargo de alcalde de Cangas do Morrazo, nin a súa habelencia como dramaturgo e tradutor de pezas teatrais, fundador da Mostra Internacional de Teatro Cómico e Festivo (MITCF) de Cangas e membro, case desde os inicios, hai 37 anos, desta revista… sabemos que non se trata de méritos, nin destes nin doutros, nin de ser o mellor, senón que se trata doutra cousa que ningún obituario pode recoller. Porque, como rezan os versos de Uxío Novoneyra, “O aire ten unha cousa / que se perde se un a conta”.
Lembranzas? Sempre. Fixádevos como era Pazos que eu penso que, se chego a vello, hei seguir lembrándome de moitos momentos compartidos até o final. Incluso daquel obradoiro de dramaturxia posdramática que din hai anos na Mostra de Cangas, ao que asistiu como alumno, xunto ás súas colegas de Teatro de Ningures. Que ben o pasamos! Como desfrutei coa súa ironía e o seu humor, a súa xenerosidade e atrevemento á hora de xogar. Estou a sorrir mentres lembro e escribo, así, por riba, sobrevoando recordos preciosos.
Está o sorriso ao lembrar, pero tamén a tristura.
Hoxe, no día en que escribo isto, chove miudiño sen parar e desde a xanela do Berbés non se albisca Cangas nin Moaña do outro lado da ría. Hoxe morreu o estimado Pazos e non dou creto e fico parado. Hoxe, o día en que se dita que os teatros van pechar, por mor da peste, até finais de febreiro, alén da Candelaría que anuncia a primavera.
Haberá que respirar e tomar alento.
Ímoste botar moito de menos.”
Escena para Todas 2020 é unha iniciativa da AELG co patrocinio e colaboración da Deputación da Coruña, que quere promover o coñecemento e o uso da literatura galega nas aulas do país, poñendo en contacto ao estudantado con contidos que están fóra do currículo escolar e ofrecendo unha referencia de actividades ao profesorado. Co teatro como protagonista, este proxecto da AELG pretende que a rapazada perda o medo ao ir ao teatro e se anime a pasar das aulas aos patios de butacas.
A achega de Escena para todas vén de man do crítico teatral, xornalista e escritor Camilo Franco, que explica algunhas das razóns prácticas para ser espectadoras/es activas/os a partir de tres fragmentos da obra Eroski Paraíso, de compañía teatral Chévere, que o alumnado tamén pode ver en liña.
Aquí pode accederse á Unidade Didáctica.
O Goberno do Estado incorporou, no marco orzamentario de 2021, a ampliación da compatibilidade de pensións e ingresos derivados da Propiedade Intelectual ás persoas xubiladas procedentes do réxime de clases pasivas.
Desde a AELG consideramos un paso adiante esta nova, sempre desde o horizonte de conseguir a compatibilidade entre as pensións de xubilación e a actividade de creación artística para todos os colectivos, nomeadamente os que continúan sen ter resolta a súa situación:
– As persoas perceptoras de pensións de Seguridade Social non contributivas.
– Titulares dunha pensión por incapacidade absoluta permanente.
Ao tempo, agradecemos ao BNG que teña transmitido, a través da acción parlamentaria no Congreso, ao Goberno do Estado a demanda da AELG para a resolución desta problemática.
A XIII Xornada de Literatura de Tradición Oral. O humor na literatura de tradición oral é unha iniciativa da AELG co apoio da Deputación Provincial de Lugo e a colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega. Tivo lugar o 24 de outubro no Salón de Actos da Deputación de Lugo. Con esta xornada dedicada a ‘O humor na literatura de tradición oral’ preténdese amosar como funciona ese recurso intrínseco, estrutural dentro dos xéneros de literatura tradicional popular, como inflúe na memoria ou como pode axudar a resolver situacións de conflito.
Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que publicamos hoxe estes vídeos:
– Conferencia Rir do mundo, comezando por nós. Algúns mecanismos do humor nos contos tradicionais, por Paula Carballeira:
– Conferencia Humor e lingua, por Xosé Lois González “O Carrabouxo”:
– Mesa redonda Anatomía da retranca, con Lois Pérez, Paula Carballeira e Xosé Lois González “O Carrabouxo”:
– Sesión práctica Contaba morrer, por Lois Pérez:
A XIII Xornada de Literatura de Tradición Oral. O humor na literatura de tradición oral é unha iniciativa da AELG co apoio da Deputación Provincial de Lugo e a colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega. Tivo lugar o 24 de outubro no Salón de Actos da Deputación de Lugo. Con esta xornada dedicada a ‘O humor na literatura de tradición oral’ preténdese amosar como funciona ese recurso intrínseco, estrutural dentro dos xéneros de literatura tradicional popular, como inflúe na memoria ou como pode axudar a resolver situacións de conflito.
Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que publicamos hoxe estes vídeos:
– Conferencia Humor salgado, por Suso Lista:
– Conferencia A ágora da taberna, por Quico Cadaval:
– Mesa redonda O segredo do humor, con Antonio Reigosa, Suso Lista e Quico Cadaval:
