Armando Requeixo: “A cultura é a columna vertebral dun pobo”

Entrevista de Daniel Salgado a Armando Requeixo en Sermos Galiza:
“A sinatura de Armando Requeixo é presenza habitual en suplementos, revistas e xornais, sempre e cando se escriba sobre literatura galega. A pasada sexta feira, o seu labor de divulgación e crítica era recoñecido co premio Manuel Reimóndez Portela da Estrada na súa viséximo segunda edición. “No xornalismo cultural traballamos con materia altamente sensíbel”, indica a Sermos, “porque a cultura é a columna vertebral dun pobo”.
“O xornalismo cultural debe vivificar a identidade colectiva”, insiste Requeixo (Mondoñedo, 1971), quen considera que, debido a esa responsabilidade, o oficio ten “un cometido engadido”. A tradición, as artes, a cultura no sentido cinxido á expresión estética, son, para o tamén experto no poeta Xosé María Díaz Castro, elementos centrais para a construción dun país. E aqueles e aquelas que escriben sobre eles na prensa participan moi directamente na tarefa.
De “francamente bo” cualifica o estado xeral da disciplina pola que foi galardoado. “A calidade dos que exercen a profesión en Galiza non ten nada que envexar a doutros países achegados”, di, aínda que puntualiza: “Outra cousa son as condicións en que se desenvolve, que non sempre son óptimas”. Os materiais premiados na Estrada -os artigos Rosalía voa alto, Palabras para o Alén, Lingua Zombi, Cando iso non pode pasar aquí e De rosas e letras– foron publicados no diario Faro de Vigo, co Diario de Ferrol un dos medios en que Armando Requeixo difunde habitualmente o seu traballo.
Con proverbial optimismo -“moderado”, asegura el-, considera que a cultura galega atravesa un bo momento. “Poden dicirnos que, se cadra, soñamos de maís. Pero esa é a gasolina que nos alimenta”, opina. E remite aos recoñecementos foráneos a “escritores, músicos e artistas” como proba da súa tese: “Porque fóra non regalan nada. Outra cousa é que sexamos quen de convencer aos nosos concidadáns, e coterráneos, desa excelencia”.
O conflito lingüístico tamén ocupa as súas reflexións. De novo cunha ollada singularmente positiva. Entende que os medios de comunicación “espellan a realidade sociolingüística” de Galiza, as súas carencias e as súas potencias, pero o espazo do galego neles parécelle insuficiente. “Debemos substanciar máis presenza da lingua nos medios”, engade, “non obtante, imos na boa dirección, progresamos”.
Na actualidade, Armando Requeixo exerce de secretario e investigador no Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. Admirador incondicional das incursións no xornalismo cultural do seu paisano e “mestre” Álvaro Cunqueiro, a el xustamente dedicará o seu vindeiro libro xa no prelo: Álvaro Cunqueiro e Mondoñedo. Guía literaria, que, editado polo concello da histórica vila, responde con exactitude ao que promete o seu título.”

Tabela dos libros (setembro 2017)

Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Un curso máis, comeza a andaina da Tabela dos Libros. Nela figuran seleccionados os volumes que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”

Podcast de Chamando á Terra, 9 de setembro de 2017

Desde o Chamando á Terra da Radio Galega:
“Primeira emisión do programa dirixido por María Solar. A nosa intención: contar historias, coñecer autores, ilusionarvos, e saber desas paxinas nas que vivimos outras vidas. Eli Ríos, Cesáreo Sánchez Iglesias, Alba Cid, Malores Villanueva, Montse Pena Presas, Berta Dávila, Diego Giráldez…. e Agustín Fernández Paz. Pode escoitarse aquí.”

“Todas as pessoas teríamos que ser feministas, mesmo as tradutoras”, por Susana Arins

Artigo de Susana Sánchez Arins na Sega:
” És feminista?
– Sim
– Não
– Bom… / Imos ver… / Que percebes por feminista? / Sim, mas… / Eu sou humanista. / etc
Se a tua resposta é sim, quiçá o opúsculo Todos teríamos que ser feministas não seja para ti. Mesmo se respostas não podes escusar a leitura (para que? Também não estarás a ler isto, provavelmente). Mas se fazes parte no terceiro grupo, no das pessoas reticentes a dizer de boca cheia, Sim, sou feminista, embora sensíveis à questões de género, este sim é o teu livro.
Chimamanda Ngozi Adichie preparou uma palestra TED para explicar o feminismo a pessoas não feministas. E o texto dessa palestra, minimamente adaptado, foi publicado posteriormente. Gozamos da vantagem de poder ler o texto e escuitar a autora, que o modula e matiza com as suas pausas, silêncios e inflexões.
Ngozi Adichie faz um recorrido vital por momentos e experiências pessoais com os que justifica a necessidade do feminismo. Começa com o próprio conceito, feminista, que ela percebeu por vez primeira recebido como insulto. E evoca cada um dos encontros com essa palavra até chegar a se definir como uma “feminista feliz africana que não odeia os homens e gosta do batom nos lábios e dos saltos para ela mesma e não para os homens”. Já neste introito damos com uma das armas da autora para ganhar às leitoras: o humor. (…)”

“Olga Novo, a guímara do Amor”, por Carlos Negro

Artigo de Carlos Negro en Sermos Galiza:
“Trataremos de non estorbar as palabras da poeta. Deixaremos que o discurso vital de Olga Novo (Vilarmao, A Pobra de Brollón, 1975) flúa como un regato de aldea, nítido e cantareiro. Non diremos, pois, todo o que a poeta lucense leva escrito, traducido ou pensado. Non diremos que obras súas merecen ser máis ou menos lidas, cando todas elas constitúen retallos incandescentes, impactos que apelan á reivindicación dunha beleza radical, ceiba de restroballo retórico e peaxes académicas. Erótica e oracular, labrega e surrealista, libertaria a través do Amor. Guímara desde o xenoma da infancia.
Ler Olga Novo non permite a indiferenza. Os seus poemas abrasan, apelan á memoria colectiva, á linguaxe orixinaria do paraíso, reclaman a intensidade dos afectos como unha revolución política; e cada verso que emite resoa no noso interior como o eco dun tambor de madeira delicada, como o ruído cóncavo que fan as vogais cando entran en contacto co sangue. E a verdade dos seus versos crávase nas entrañas como unha agulla, doendo para que sintamos.
Olga Novo: a deusa campesiña que hoxe comparte con nós retallos dun diario de lava. Ese que nos vai levando desde A teta sobre o sol (Edicións do Dragón, 1996) ata Cráter (Toxosoutos, 2011), con Nós nús (Xerais, 1997) e A cousa vermella (Espiral Maior, 2004) como chanzos esenciais no camiño. E sen renunciar nunca á unión libre con outras artes e pescudas filolóxicas. (…)”

Pechado por demolición, por Emma Pedreira

Artigo de Emma Pedreira na Sega:
“Pasamos a vida mudando. En canto ao externo, mudamos de casa, de cuarto, deambulamos, facémonos nómades. Pero tamén o pelo, as esporas da pel, as súas escamas, os nosos tecidos van quedando ciscados polos lugares que transitamos. No interior tamén hai unha muda constante, natural ou obrigadamente circunstancial. O choque directo do emocional contra a nosa casca fai fenda e, inevitablemente, sofre o de adentro. O entullo, ese material de refugallo, os cascallos desa muda, desa demolición, vén sendo a pegada do que ten cambiado, os restos do naufraxio e os descartes.
Di Lorena Conde (Pontesampaio, 1980) neste seu primeiro libro, Entullo, gañador do Premio de Poesía Miguel González Garcés 2016, que pasamos a vida en dinámicas corporais e mentais de derrubo e reconstrución. Se cadra corpo e mente pasan por estas páxinas en evolución constante, como sempre adoitamos estar (foi Mozart quen cualificou de perfecto o inacabado?, tanto ten, o inacabado sempre tende a querer axeitar a súa incompletitude e morre no intento de acadar esa perfección. Mentres, a ruína reformúlase como abrollo e abrimos novas vías).
A humanización da casa como metáfora do paso desvastador do tempo, ten sido xa obxecto dunha boa chea de versos; de feito, a casa habitable, viva, agoniante ou vouga, é un dos tótems da literatura galega de todos os tempos. Pero até o de agora ninguén optara pola cousificación edificable da pel para falar dos procesos emocionais de desgaste, abandono, ruína e proxección de nova planta e é Lorena Conde quen deseña en Entullo un plano de obra case teatralizado e propón unha edificación viva e un entorno urbanístico móbil, expansivo e depresivo, respirante, no que encerrarse a procurar unha sanación. (…)”

Dez anos de perspectiva por Lara Rozados

Artigo de Lara Rozados na Sega:
“Á segunda novela de Patricia Janeiro esta lectora chegou no 2007, sen saber quen era a autora. Como xurado dun importante premio de narrativa, acometera a última novela que faltaba por ler daquel lote unha noite próxima á data límite de prazo, ás dúas a mañá, despois de vir de cubrir unas eleccións municipais para un medio de comunicación en galego que xa non existe, e contando con adormecer. Pero non foi posible. A perspectiva desde a porta cativou esta lectora coa súa arquitectura narrativa, con aquela sorte de efecto bolboreta literario, que tecía unha rede de personaxes, historias individuais e familiares, un xogo especular onde recoñecer(se) tamén social e colectivamente, onde recoñecer a cidade propia e as dinámicas políticas (e económicas) que rexían a vida. Onde recoñecer os silencios, o que non se di ou o que se di deturpado. “mama, por internet non”, pídelle Nadia á súa nai cando esta fala de política mentres chatean, Venezia-Compostela (p. 25). Aquela novela enganchara a lectora até altas horas da madrugada e subira, na lista mental que preparara como iuri do certame, directa ao primeiro posto. A historia de despois, extraliteraria, pero curiosamente relacionada con aqueles silencios e deturpacións dos que falaba o libro, fora máis ou menos coñecida: o premio fora moi, moi rifado entre esta novela e a que gañara finalmente. O feito de falar explicitamente de presxs independentistas nos primeiros anos 2000, de represión, de cousas que a moita xente nos resultaban familiares e a outra xente lle chegaban deturpadas polas canles de comunicación oficiais (baixo o paraugas ou no caixón de xastre que hoxe en día chaman “apoloxía do terrorismo”) non axudou á fortuna daquela novela, que dera bastantes voltas e publicouse dous anos despois en Edicións Positivas, unha editora “pequena” e se cadra por iso valente.
Hoxe relemos A perspectiva desde a porta con nova perspectiva, valla a redundancia. Nova, mais non diferente, se acaso reafirmada. “Non pasarán e sempre pasaban, / pasaran tantas veces / que xa ninguén dicía / non pasarán (…) E pasan”, di o poema de Sucede, primeiro libro de Daniel Salgado, que precede á terceira parte do libro, “A prisión”. Seguen pasando. Nos últimos 70, nos primeiros 2000, cando gardas civís irromperan no lugar de traballo de Patricia Janeiro por entón, no marco da chamada Operación Castiñeira, e nestes violentos anos dez, cando as compostelás somos desaloxadas dos espazos que reconstruímos, o feminismo éo do espazo público, e séguese a aplicar a Lei Antiterrorista sobre xente que non acata a ideoloxía imperante. Por razón políticas e ideolóxicas calquera podemos acabar en illamento en Topas ou Navalcarnero e botar anos á espera de xuízo. Pero nos media seguirase falando de “apoloxía do terrorismo”, como se dixo desta mesma novela. Terror é que sigamos vivindo neste réxime. Como di no paratexto final do Manual básico de hostalería, tamén en Positivas, a propia Patricia Janeiro: “Non falta aquí a cidade que adoro, que non se parece en nada a esa tal Compostela da que fala esta farsa: unha cidade na que sería impensable ter tres alcales nunha lexislatura; na que un medio de comunicación nunca querería ditar a política local e os explotadores non se crerían libertadores”. Esta farsa que “lle saca as cores á realidade”, como se afirma na presentación editorial, é outra mostra do poder a narrativa de Janeiro, que toma o máis esperpéntico da realidade para tecer ficcións contundentes. Mais volvamos á Perspectiva…”

A Distancia por Lorena Conde

Artigo de Lorena Conde desde A Sega:
“Hai entre a teoría e a praxe, entre os principios e os actos, entre os ideais e a vida diaria unha distancia que é ás veces dunha profundidade insalvable.
E delas fala Patricia A. Janeiro no seu recente Manual básico de hostalería. Un libro breve, lixeiro e armado cunha intelixencia retranqueira que fai imposible a súa lectura discreta no autobús ou na consulta do médico. Proben e verán.
A historia, como a propia autora di, non é complicada: tres camareiras en situación precaria vense envoltas, sen saber moi ben como sucedeu, nun crime. Dende aí, Janeiro lanza cordas a outras tramas paralelas que se enredan na principal e miden esas distancias das que falabamos: a distancia entre o que se agarda dos xestores da cousa pública e o seus cuestionables intereses persoais; a distancia entre o ideario dos empresarios da esquerda e as súas prácticas, a distancia entre a honestidade esixible aos medios e as súas servidumes e, finalmente a distancia entre o que di a letra de calquera convenio e as condicións reais de traballo; asunto este que, hai que recordar, non é só unha cuestión de mala praxe puntual, senón unha práctica constante e mesmo desculpada como algo menor no caso de determinadas profesións (…)”

Os últimos índios, por Eli Ríos

Artigo de Eli Ríos na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“2012. “Os empresarios galegos volven ser vítimas dun atentado terrorista. A fábrica de Mobles Silva, propiedade do coñecido empresario compostelán Amador Silva, foi atacada de madrugada con dous cócteles molotov” (p. 9). Así comeza Os últimos índios de P. Janeiro, cunha información de axencias na que se dá conta do final da novela. E non pensedes que fago spoiler, non. É a propia autora quen o fai. Cunha estrutura circular perfecta o libro empeza no punto exacto no que comezou… ou non… Realmente o principio e o final son pechados? É relevante o incendio da fábrica de mobles ou quizais estamos perdendo nos titulares a miga da cuestión? Pois si! P. Janeiro debulla, nesta nota de axencias, toda a información que poderíamos encontrar en calquera xornal, no noso día a día, e que asumimos como verdades universais. Temos o feito cualificado como un atentado terrorista, as iniciais do presunto pirómano, a intervención da policía, o apoio dos partidos políticos ao empresariado galego ou a investigación da relación do autor con grupos anarquistas ou independentistas. E a autora obríganos a repensar o que lemos, a nova. Retrocede aos días anteriores na vida do presunto pirómano para preguntar(-nos) os porqués. Por que alguén toma a decisión de incendiar unha empresa? Son certas as etiquetas que lle axuntan no diario? Por que o alcalde e os políticos o cualifican de atentado terrorista? Por que falan de ataques nos centros de crecemento económico do país? Por que alguén querería atacar postos de emprego? Por que só deteñen a unha persoa? Todas estas preguntas quedan pendentes nesa primeira nota de axencias e iranse desvendando mentres lemos o cotián do protagonista, Pedro. Ou non… porque o primeiro capítulo quen nos conta a súa vida é Maxina, a filla de Manolo, o ex-compañeiro de traballo de Pedro. Entón a que vén toda esta lea do si ou do non? Pois a que a autora xa nos avisa desde as primeiras páxinas que debemos prestar atención porque nos quere dentro dunha lectura activa. Vainos presentar a imaxe xeral dun quebracabezas que hai que petelar unha a unha e, como tal quebracabezas, unha peza non vai funcionar sen o elo coa anterior. E todas, ata a máis diminuta, teñen a súa importancia. E, aquí, neste punto, é onde se encontra o grande logro desta novela. (…)”

Olegario Sotelo Blanco e Armando Requeixo recibirán os Alecríns 2017

Desde Fervenzas Literarias:
“O venres 11 de agosto a partir das 12:00 h., no Castelo da vila ourensá de Castro Caldelas, a Federación de Entidades Culturais Galegas de Catalunya (FEGALCAT) fará entrega dos seus premios Alecrín 2017. Estes premios, que entrega anualmente a FEGALCAT dende o ano 2010, recoñecen o labor de persoas e entidades destacadas en prol de diferentes eidos da sociedade, como a comunicación, o deporte, a música ou as letras do país. E neste último apartado é onde este ano serán recoñecidos dous persoeiros moi vencellados á literatura: Olegario Sotelo Blanco e Armando Requeixo.
Olegario Sotelo Blanco recibirá o Alecrín no eido da Promoción Cultural. Sotelo Blanco naceu en Quintela de Mazaira (Castro Caldelas). Empresario, editor e escritor, emigrou a Barcelona a comezos dos anos sesenta. Creou as editoriais Sotelo Blanco e Ronsel. Presidiu o Centro Galego de Barcelona e no ano 2005 regresou a Galicia.
Pola súa banda, Armando Requeixo foi merecedor do Alecrín no eido da Crítica e Investigación Literaria. Crítico literario, investigador e tradutor, ten no seu haber varias distincións polo seu labor. Colabora con distintos medios de comunicación e publicacións dixitais.
Entre o resto de premiados tamén faise necesario destacar o premio Alecrín no eido da arte a Xosé Vizoso, creador de múltiples portadas de libros; e o Alecrín á institución cultural ao Museo do Pobo Galego.
O resto de premiados son: Banda de gaitas Los Trabazos (Alecrín á Memoria Musical), Bodegas Valcar (Alecrín no eido empresarial), José Manuel Parada (Alecrín no eido da Comunicación), A Galaica do Centro Galego (Alecrín no eido do deporte), Guadi Galego (Alecrín da música), Manola e Agapito Vila (Alecrín no eido da etnografía) e Miguel Ángel García (Alecrín no eido da corresponsalía xornalística).
Ao remate, haberá un Xantar de Irmandade (prezo 25 €). Máis info sobre este xantar no teléfono 606 504 278.”