Desde a Xunta de Galicia:
“Co apoio da Xunta de Galicia, a Fundación Antonio Fraguas e o Museo do Pobo Galego dan ao prelo a obra Os animais de Fraguas, que recolle un texto do polígrafo cotobadés, ata o de agora inédito, sobre crenzas populares arredor dos animais. O secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, e o presidente da fundación e do museo, Xusto Beramendi, presentárona en San Domingos de Bonaval, nun acto no que tamén participaron Miguelanxo Prado, que ilustrou o libro, Kiko da Silva, encargado da dirección artística e Fuco Sangiao, coordinador editorial. (…)
O libro ilustrado Os animais de Fraguas recupera un texto inacabado e ata agora inédito de Antonio Fraguas sobre crenzas populares arredor de distintos animais, editado coa colaboración do filólogo Antón Santamarina e ilustrado por Miguelanxo Prado baixo a dirección artística de Kiko da Silva e a coordinación editorial de Fuco Sangiao. Nel, as linguaxes visual e textual dialogan para compartir lendas, consellos, coplas populares e crenzas arredor de animais como as cobras, o lagarto, a sabandixa, o sapo, a toupeira, as arañas, o alacrán, a denociña, o lobo, o raposo, o can, a galiña, o galo, as pegas, o cuco, do paspalló, o pimpín, o chasco, as anduriñas, a lavandeira, a carriza, o crego marelo, o corvo, a rapiña, a curuxa ou os biosbardos; en suma, dos animais de don Antón Fraguas, exemplo de quen traballou por e sempre para Galicia, por amor á nosa Terra.”

“Um Carvalho de muitas pólas”, artigo de Xoán Costa

Publicado o 23 Decembro 2020 por asociacionescritoras-es

Artigo de Xoán Costa en Nós Diario:
“(…) Carvalho Calero escreveu muitas e variadas páginas sobre muitos e variados temas, umas assinadas com o seu próprio nome, ou com as iniciais dele e outras com pseudónimos ou, pelo menos num caso, com um heterónimo que o acompanhou até a década de 1970.
Quando em 1979 Carvalho Calero publica Estudos Rosalianos. Aspectos da vida e da obra de Rosalía de Castro inclui no volume um artigo titulado “O motivo do cravo” e, no final do texto, a referência da primeira publicação: “La Noche, suplemento del sábado, núm. 5, 12 noviembre 1949”.
Se consultamos essa referência no suplemento original, comprovamos que esse artigo, com idêntico contido, aparece assinado por Fernando Cadaval no suplemento do diário compostelano. É esta a primeira duma série de colaborações que com esta assinatura se iriam estender, nesse meio, até 1964 e até bem entrada a década de 1970, noutros.
Em abril do ano seguinte, 1950, o próprio jornal La Noche indica que este Fernando Cadaval é pseudónimo de Ricardo Carvalho Calero. Difunde-o ao dar conta da concessão a Carvalho do prémio de romance instituído pela sociedade Bibliófilos Gallegos e que recai na obra A Gente da Barreira. A este respeito diz o diário vespertino santiaguês: “Ricardo Carballo Calero, el novelista galardonado, es un escritor de merecida fama en los círculos literarios gallegos … Las últimas muestras de su pulcro estilo como prosista aparecieron en La Noche, donde colabora bajo el seudónimo de Fernando Cadaval”.
Anos mais tarde, no libro Conversas en Compostela con Carballo Calero, o próprio Carvalho certifica este facto a M. A. Fernán-Vello e a F. Pillado Mayor: “E publiquei artigos co pseudónimo de Fernando Cadaval. Algúns deles están recollidos en libros posteriores”.
Não foi este o único pseudónimo que utilizou Carvalho. “Eu teño empregado muitos seudónimos” diz em mais de uma ocasião. Sendo ainda rapaz novo publicou textos com o pseudónimo Ilex “Ilex é aciñeiro en latín e, en certo modo, é unha traduzón do meu apelido” e já em períodos posteriores, ademais de Leopoldo Calero, diz ter empregado o pseudónimo de Eduardo Colmeiro, por exemplo.
Na revista Grial há algumas recensões de livros assinadas por M. Dumbria, ou Martiño Dumbría, uma personagem da novela de Otero Pedraio Devalar. Na revista Agália assina como M. Dumbria e publica os “Provérbios otomanos” sob Namiq Ziyá. Ainda na Agália assina algum texto como P. F. (Pauviños Fontenla). Martiño Dumbría e Pauviños Fontenla são duas personagens do romance Devalar, de Otero Pedrayo e nelas, nessas personagens, aparece refletido o espírito “da mocidade que traballava entón no seminário de Estudos Galegos. Esa é a razón de que escollese o nome de Martiño Dumbría, que era un seminarista como fun eu. Seminarista do Seminario de Estudos Galegos, porque eu, a diferenza dunha grande cantidade de escritores galegos, nunca pasei polo seminário conciliar”.
No sítio web da Fundación Luís Seoane podemos ler esta biografia de Fernando Cadaval: “Escritor, poeta e xornalista. Colaborador en La Noche e Galicia Emigrante, con traballos onde reflexiona sobre a poesía. Tamén escribiu poemas en Aturuxo, revista de poesía editada entre 1952 e 1960”.
Em 1954, em carta de Del Riego a Luís Seoane, datada a 3 de novembro, del Riego di ”Te adjunto un artículo de Emilio Alvarez Blázquez y otro de Fernando Cadaval para la Revista”. Tal vez por isso no sitio web citado aparece com a mesma consideração que qualquer outro autor sem indicar que se trata de um autor carente de correspondência humana.
Segundo Carvalho a génese de Fernando Cadaval arrancaria quando começam as colaborações em La Noche e nasceria por sugestão de Xosé Luís Goñi, na altura diretor:
“Somente indicou (Goñi) á persoa con que falou este asunto (…) que cría que eu debía considerar se non sería conveniente que utilizase un seudónimo. Así naceu o meu seudónimo Fernando Cadaval”. “A miña muller nasceu nunha aldeia de Lugo que se chama O Cádavo. Creio que ese feito foi o que me suxeriu o apelido Cadaval. Polo que se refere ao nome de pía, Fernando, a verdade é que non sei a motivazón que pode haver. Talvez polo seu ritmo acentual, pola sua suma de fonemas. Eu teño muitos nomes. Chamo-me Ricardo Leopoldo Anxo Xosé Xerardo, pero non Fernando”.
Álvaro Paradela, en La Noche de 30 de maio de 1963 –já passara a primeira celebração das Letras Galegas– pergunta-se sobre as razões de Carvalho adotar esse nome para as suas colaborações em La Noche e chega ás seguintes conclusões: “Carvalho toma o nome de Fernando Cadaval do Cadaval de Freixeiro, no couto de Narón e Fernando de Fernán d´Esquío, poeta trobador nativo de campos e bosques de Ferrolterra”.”

Entrevista con Xulio Pardo de Neyra

Publicado o 22 Decembro 2020 por asociacionescritoras-es

Entrevista a Xulio Pardo de Neyra no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Entrevista con Xulio Pardo de Neyra, autor do ensaio Os rostros do frío, unha viaxe pola retratística e a fotografía galegas dos séculos XIX e XX, editada por Ed. Fervenza. A entrevista pode verse aquí.”

Manuel Rivas: “O gran negocio hoxe en día é a fabricación posindustrial da mentira”

Publicado o 17 Decembro 2020 por asociacionescritoras-es

Entrevista a Manuel Rivas en Nós Diario:
“- Nós Diario (ND): O libro [Zona a Defender] érguese desde o comezo, co manifesto, sobre unha vontade de rebautizar conceptos ou resignificar verbas que perderon a carga de outrora. Máis adiante afirma: “É hora de liberar as palabras para limpar o medo”. Vivimos nun tempo de linguaxe baleirada?
– Manuel Rivas (MR): Vivimos un tempo en que a linguaxe é unha Zona a Defender, porque sofre unha corrosión, igual que acontece coa natureza. Facendo un paralelismo, hai cantidade de pesticidas que están afectando ás palabras, igual que aos vagalumes, aos cabaliños do demo ou ás xoaniñas.
Hai unha especie de fumigación que atemoriza as palabras, unha caza para subtraerlles o sentido e cambiárllelo. Unha palabra sagrada como liberdade refulxe con esa condición de vagalume incesante, semellaba ter o efecto dun esconxuro. Mais vemos como dun modo masivo, moi organizado, utilízase para o contrario do que significa, para volvernos máis servos.
Hai tempo léralle a [George] Orwell unha cousa moi inquietante: que se cadra o vindeiro fascismo viría abaneando a bandeira da liberdade. Este pensamento resultábame paradoxal ou imposíbel, pola idea que eu tiña da palabra. Pero agora vexo como se emprega polo “fascismo de segunda man”. Por iso tamén a linguaxe é unha Zona a Defender. O primeiro traballo na literatura, no pensamento ou no xornalismo é facer ecoloxía das palabras, que teñan unha reexistencia.
– ND: Falando de ecoloxía, faise fincapé na “tapadeira” de termos como “crecemento sostíbel” ou “transición ecolóxica”. Que agochan eses eufemismos?
– MR: Nesta época utilízanse moito conceptos aos que se lles subtrae o sentido. Vemos como algúns que na súa orixe significan o que din sofren un proceso de apropiación no que se converten en slogans de márketing. A partir do traballo honesto de moita xente, na loita ecoloxista, por exemplo, xéranse alternativas, a linguaxe vai abrindo pasos.
Porén, tamén hai un proceso de expropiación dese sentido para envolver unha mercadoría falsa. É como ese dito de que o diñeiro falso sempre se pegha ao verdadeiro, para pasar desapercibido. As grandes compañías enerxéticas, que non son precisamente modelo de respecto aos recursos -andan a facer auténticas falcatruadas- basean toda a súa imaxe a través da publicidade en conceptos contrarios á súa práctica. É algo que está a pasar na ecoloxía e en moitos outros eidos, porque o primeiro gran negocio hoxe en día é a fabricación industrial, ou postindustrial, da mentira, cuxa plusvalía vai unida á do odio.
– ND: Ao longo do libro, como na súa narrativa, estabelécense moitos paralelismos coa natureza e as condutas dos animais para reflexionar sobre a sociedade. Parte isto dunha vontade de reinserir o humano, coa oposición dicotómica do cultural, nesa dimensión natural?
– MR: Si, iso é algo que está presente desde que comecei a escribir (“Negra terra” se chamou o primeiro poema). Vivimos nunha especie de excisión absurda entre a natureza e a cultura. É asombroso ver como ao longo de séculos hai unha carreira para esgazar o ser humano, como se fósemos alleos á propia terra, coa condición de superiores, sempre acompañado desa idea supremacista que aparece en todas as definicións. A rachar con isto axuda a tradición cultural galega, sobre todo cando se dá ese entrelazado de cultura e natureza.”