Carlos Mella: “Galiza está moi mal financiada e isto é de libro, sábeo calquera”

Entrevista de Xacobe Ferreiro a Carlos Mella en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Saltando no tempo e aproveitando o 30 aniversario da publicación do seu libro A falacia do economicismo (Espiral Maior), até que punto as teses centrais dese traballo continúan na actualidade vixentes?
– Carlos Mella (CM): Creo que as ideas que formulaba naquel libro continúan sendo claves e vixentes. A min téñenme que dicir en que iso non é certo ou que a dinámica que explico alí non segue funcionando hoxe en día. Unha das cousas que sinalaba alí era como o capitalismo ía xerando desigualdades e como estas se ían incrementando e iso é o que está pasando hoxe. Ningún dato pon en dúbida que as desigualdades medran. Cando escoito cousas como que “a economía vai como un tiro”, como dixo o outro día o presidente do Goberno español, só digo que co produto interior bruto (PIB) ti podes facer o que queiras. Pero a realidade é que somos o Estado con máis parados de Europa, con máis desemprego xuvenil, o terceiro con máis desigualdade e cun problema moi grave de acceso á vivenda. Se iso é ir como un tiro…
Non hai cambio sobre o que eu escribía hai uns 30 anos e considero que camiñamos cara á catástrofe económica. Incluso a desigualdade medra cada día, como sinala o informe de Oxfam, que afirma que a riqueza de 1% da poboación mundial é superior á de 95% da poboación restante. E isto é terríbel porque parte da primacía do económico sobre calquera outra actividade humana.
– ND: Defendía no volume, en plena preamar da ofensiva neoliberal, a importancia do sector público na economía e moi concretamente de instrumentos de crédito desa natureza, que significa para Galiza carecer de banca pública aínda máis após a desfeita das caixas?
-CM: A min dáme a impresión de que ou se nacionaliza a banca ou se crea unha banca pública forte. As caixas de aforro, que a banca e algún outro se encargaron de fundilas, eran un instrumento moi bo a favor da Galiza coa que non había unha posibilidade dun monopolio total como hai agora porque había certa competencia. Iso si, había que vixialas ben, polo tanto o poder político ten que explicar por que quebraron as caixas, porque era a el a quen correspondía o labor de supervisión. Ademais, aquí na Galiza, aos equipos directivos das caixas os poderes públicos deixáronlles facer auténticas parvadas. (…)”

Suso de Toro: “Ás veces, o mestre é o último recurso para evitar que unha vida sexa desgraciada”

Entrevista de María Bueno a Suso de Toro en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): Por exemplo á literatura infantoxuvenil. Sorpréndeme velo como autor deste xénero. Cambia moito escribir para persoas máis novas?
– Suso de Toro (ST): Tes en conta certos aspectos e límites na expresión, pero ao mesmo tempo eu intento que non resulte cursi ou ñoño, que tamén o poida ler eu como adulto. Neste caso, escribir sobre Joseph Haydn a min propúxomo o músico Luis Soto, da Real Filharmonía de Galicia. O desafío era ‘a ver como fago para non contar o que xa está contado’ porque ademais Haydn foi un home cunha vida moi apracíbel. Entón xurdiu a posibilidade de facer unha fuga, un desvío a Galicia, nas dúas viaxes que fixo a Inglaterra. E esa foi a cousa.
– FV: Menos a viaxe a Galicia, todo o que relata está documentado. Chaman a atención todas as referencias históricas e musicais da novela… Non tiña nin idea da orixe compostelá da Chacona.
– ST: Iso si que hai un músico que cito no libro, Fernando Reyes, que fixo estudos e demostrou que hai unha posibilidade real, pero ademais tamén é certo que nesa época hai un cambio na música que se fai en Galicia, que consiste en pasar da influencia italiana á vienesa, precisamente de onde é Haydn; e tamén houbo corsarios en Carril. Logo fun calzando pezas. Arrimei un pouco a sardiña á brasa (ri). Vou descubrindo tamén, tamén un vai aprendendo cos anos e coa práctica, que canto máis te documentas, canto máis sabes e canta máis información tes, tamén máis espazo cabe para imaxinar. Digamos que xa non é fantasía, é imaxinación.
– FV: Escachaba coa risa. Foi vostede capaz de pórlle retranca galega ao mesmísimo Mozart, e perfila a Haydn coa inocencia e a curiosidade dun rapaz. Son estas as características do artista?
– ST: No caso de Haydn, el é descrito polos seus contemporáneos como unha persoa de bo carácter, pero hai outra cousa: todos nós, sexamos como sexamos, cando nos trasladamos de viaxe e deixamos atrás a nosa vida diaria e as nosas preocupacións, sentímonos máis tranquilos e libres. Vivimos unha situación dun certo regreso á infancia e iso foi o que quixen contar coa personaxe.
Pero sobre a inocencia: eu si creo que os artistas precisan dunha certa abertura ante a vida porque o artista non debe dar por feito a realidade, nin pensar ou vivir con ideas previas, debe ser capaz de ver cada momento e personaxe por el mesmo. (…)”

Manuel Rivas: “A paisaxe xa non é bucólica, a terra está berrando”

Entrevista de María Solar a Manuel Rivas no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Un xabaril albino e sanguinario, autor de varias mortes, e unha batida de cazadores para rematar con el, é o inicio da historia que Manolo Rivas nos conta en Tras do ceo. Un libro que o devolve á novela nove anos despois da última. Tras do ceo é a trama escura de depredación humana, onde o rural e a natureza son tan protagonistas como os animais e as persoas. Rivas, abre o novo curso de setembro, no só volvendo á novela senón que xa anuncia que será unha triloxía. A entrevista pode verse aquí.”

Antón Dobao: “Nestes relatos quixen cuestionar os límites do que parece real”

Entrevista de Pilar García Rego a Antón Dobao no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“”O Universo é un envurullo de papel que deus esmagou dentro da man. Hai quen di que apenas unha pantalla de ordenador”. Isto é un anaquiño dun dos contos de O tigre na boca do lagarto, o último libro de Antón Dobao. É un monllo de relatos, de contos narrados desde o interior da boca do lagarto. Entre a complexidade do material e a simpleza dos signos dun código binario, entre o carnal e o metaverso, entre a ciencia ficción e o real. A entrevista pode verse aquí.”

Nacerán as oliveiras, unha escolma de poemas palestinos para “rachar co silencio”

Desde Nós Diario:
“Nós Diario agasalla o sábado 5 de outubro un caderno especial de 32 páxinas de poemas e autoría colectiva con obras de 23 escritoras e escritores palestinos; clásicos relevantes uns, exiliados ou asasinados por Israel outros. Esta publicación, que acompañará de balde o xornal e mais o semanario Sermos Galiza, está coordinada por Cesáreo Sánchez e Marta Dacosta, con tradución de Moncho Iglesias Míguez, e os autores dos textos son Fadwa Tuqan, Tawfiq Ziad, Samih al-Qasim, Mahmud Darwix, Sharif S. Elmusa, Suad Amiry, Ibrahim Nasrallah, Saleem al-Na ar, Nathalie Handal, Susan Abulhawa, Suheir Hammad, Najwan Darwix, Tamim al-Barghutti, Rafeef Ziadah, Ahmed Masoud, Dareen Tatour, Shahd Wadi, Heba Abu Nada, Mosab Abu Toha, Farah Chamma, Noor Hindi, Nour al-Din Hajjaj e Yahya Ashour.
Cesáreo Sánchez, presidente tamén da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), define este caderno como “un acto de memoria, de denuncia do xenocidio”, e para “rachar co silencio sobre a literatura palestina”, entendendo que “o sionismo quere borrar a memoria de Palestina como pobo culto que é”. Entre a escolma de poetas “hai clásicos da literatura universal que poderían recibir o Premio Nobel”, afirma, en alusión a Mahmud Darwix.
Cesáreo Sánchez mimou a coordinación deste caderno que leva por título Nacerán as oliveiras, como o chamado que é “ás raíces na terra palestina; como na galega, profundas e milenarias”. O presidente da AELG lembra durante a conversa unha imaxe dun vídeo que lle impactou estes días: “Eran arredor de 40 nenas e nenos nunha tenda cantando a lección coa súa mestra”. A mensaxe, para Cesáreo Sánchez, é clara: “A eles non os derrota a esperanza, aínda que os vexamos en ruínas e en xenocida transhumancia son un pobo culto, con confluencia de culturas; o mellor da literatura universal”.
“Queren desposuílos da súa propia historia”, di Sánchez, que mira cara ao caderno convencido de que “a poesía é un dos maiores actos de humanización do día a día”. Por iso concibe esta escolma de poetas palestinos traducidos ao galego como “un abrazo colectivo” polos séculos en que tamén se negou a cultura galega. “Temos que saber que teñen historia, teñen a súa identidade e están dando unha lección de vida que agardo que as nosas novas xeracións aprendan, que abran os ollos e saiban distinguir os focos de verdade das noticias falsas”, prosegue.
Cesáreo Sánchez fala tamén con dor sobre o xenocidio que está a padecer o pobo palestino: “Ás veces un sinte vergoña como ser humano”. Rememora as palabras dun neno palestino a un soldado: “Marcha, esta non é a túa terra”. E explica que un dos poetas asasinados “escribiu un texto e mandoullo a un amigo dicíndolle, ‘se me asasinan, cóntao ti'”. Esa é a realidade cotiá do pobo palestino. “Repártense entre distintas casas porque están a desaparecer familias enteiras”, denuncia, ao tempo que critica que “o mundo anglo-americano é dunha covardía vergoñenta”.
Cesáreo Sánchez ten na memoria as imaxes da guerra do Vietnam. Agora, no xenocidio do pobo palestino, revive recordos de dor coa “crueldade inédita” de escoitar un médico voluntario “dicindo que nenos e nenas son mortos por francotiradores”.

Moncho Iglesias, o encargado de traducir os poemas ao galego
O caderno Nacerán as oliveiras é unha realidade grazas ao traballo de Moncho Iglesias, licenciado en Filoloxía Hispánica pola Universidade de Vigo, e a súa ampla experiencia e coñecementos sobre Palestina —onde viviu e deu clase nas universidades de Belén e a de An-Najah (Nablus)—. Iglesias fixo a súa tese doutoral comparando os contos da tradición oral palestina e da galega.”

Yolanda Castaño: “Na poesía é complicado fomentar unha conciencia de gremio”

Entrevista a Yolanda Castaño no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Ata que punto unha autora é quen de amplificar ou revalorizar a súa oferta fronte ás daquelas que renuncian a ser compensadas polo propio? O debate queda aberto co ensaio Economía e Poesía. Hoxe falamos destes dous termos que case nunca se relacionan coa autora do libro, Yolanda Castaño: Escribir poesía é traballar? Vivir da poesía é prostituír a arte? Coñece a sociedade a porcentaxe que cobra un autor por un libro? Economía e poesía, rimas internas que, di a autora deste ensaio, é hora de tanguer con dignidade e harmonía. A entrevista pode verse aquí.”