Entrevista
de Carme Vidal a Xan Carballa en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Participa na homenaxe do sábado en Maceda. Convoca a figura ampla e xenerosa que era Carballo?
– Xan Carballa (XC):
Ten esa vontade. En vida fixéronselle varias homenaxes e esta quere ser un acto de recoñecemento a todo o que el foi. As intervencións buscarán tocar todos os perfís. Xavier Vence falará do seu compromiso político, a familia estará representada pola sobriña, Cesáreo Sánchez visitará a súa faceta como escritor e home de letras e eu recollerei o seu papel no asociacionismo cultural, no xornalismo e de nucleación do grupo de historiadores que el promoveu. O concello de Maceda é quen organiza e, ademais do actual alcalde, Bieito Seara afondará na relación do concello con Carballo, de cando se lle fixeron distintos recoñecementos como veciño que era, entre eles, darlle nome á biblioteca. Santiago Prol, que se encargou da organización, conducirá o acto e lerá as distintas adhesións que se están a recibir.
– SG: Como valoraría a dimensión da figura de Francisco Carballo?
– XC: Sen dúbida é unha das figuras máis relevantes do nacionalismo e do cristianismo progresista. Ten tamén un valor fundamental como investigador da historia da Igrexa e a Idade Moderna ao igual que como promotor do intento de aglutinar a vontade de difusión da historia de Galiza. Nunha entrevista de 2007 falábame de destecer relato falso do poder e ese era o obxectivo das súas investigacións. Era un historiador contracorrente, autor dunha investigación rigorosa mais tamén ben contada. Humanamente, era un home dunha sociabilidade enorme, un dos modelos que se podía utilizar porque era quen de poñerse en todos os rexistros. Sendo un intelectual mostrábase como un cidadán comprometido.
– SG: Nos obituarios escritos arredor del, a palabra “xeneroso” foi a máis repetida.
– FC: Nas moitas horas de entrevistas que lle gravamos, estes días topei ao azar cun texto no que dicía que lle emocionaba o recoñecemento que atopaba nos que con el compartira a vida mais que non lle importaba a proxección pública. Non busca cartos nin fama mais si ese recoñecemento dos seus. Dicía que non botara a semente nas pedras senón no rego e que, felizmente, medrara. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Alfonso Pexegueiro: “A sociedade está fundamentada sobre o maltrato e sobre a violencia”
Entrevista
de Montse Dopico a Alfonso Pexegueiro en Praza:
“(…) – Praza (P): Comezaches Lapsus no 1977. Como foi ese proceso tan delongado?
– Alfonso Pexegueiro (AP): Empecei na primavera no 77, en París, si, estando en Rompente. O tema da infancia é unha constante na miña poesía e deste libro cheguei a pensar que me ía salvar… Mais non é así, ningún libro nos salva. O proceso detívose, retomeino anos máis tarde, houbo xente que leu o libro… Pero había algo que non me cadraba. É que é tan delicado ese mecanismo do absurdo onde se vai descubrindo a realidade falsa que nos impoñen, que me vin desbordado. Ademais, eu penso que o libro constrúese a si mesmo e que nós temos que prestarlle atención á escrita, escoitala. Pasoume con Hipatia: ía ser unha novela e converteuse en poesía. Con Lapsus o que pasou foi que o ano pasado, en novembro, vin que o libro quería saír. Envieillo a David Souto, e así foi. Eu creo que a humanidade está en débeda coa infancia. Sempre trato o tema do conflito pais-fillos, pero nunca o fixera desta maneira tan clara. (…)
– P: Ademais do poder e da violencia, na túa poética está moi presente o medo, o desexo, a escravitude, o exilio…
– AP: O do medo é porque sempre tiven moitos medos. Identifiqueime con Chagall cando dixo que era moi medoso. Porque me transmitiron moitos medos: que a vida non paga a pena… E tiven que deconstruír todo iso. Desde o consciente pouco podemos facer: se cadra entreter. Einstein dicía, en relación con isto, que a distinción entre presente, pasado e futuro é unha ilusión. Eu creo que vivimos nun presente continuado. O poeta ten que estar no pasado e no futuro construíndo o presente. Nos meus libros tento suspender o tempo. Lapsus é, nese sentido, como un libro cubista. Cada catro frases adopta unha perspectiva distinta. A perspectiva desprázase. En realidade sacrificamos a infancia a un futuro que non existe, que cando chega vemos que non era. Algo de eternidade hai en nós. Xogan con nós e co medo á morte, que non ten que ser boa nin mala…
– P: Iso do tempo coméntalo en relación coa Historia, que escribes con maiúsculas moitas veces. Que é a Historia na túa obra?
– AP: A Historia é a gran mentira. A Historia que nos transmiten os historiadores é a do tempo medido. O poeta está entre a historia do tempo medido, a historia interior, a historia persoal, e a historia que quedou colgada, detida. A Historia é mentira, por iso digo en Dados blancos que a Historia é a resistencia ao humano e á ética. A Historia é a sociedade-lei, a lei inxusta, porque unha lei sen ética é unha lei moi dubidosa. A Historia conta o visible, pero hai unha parte invisible que queda oculta, que impide que se constrúa a Historia desde o amor, a liberdade, os soños… Tamén é o corpo maltratado. Como as místicas, os místicos. A culpa terxiversa o desexo, e leva a castigar e torturar o corpo. Temos que construír unha historia desde a liberdade do corpo, o amor, o encontro, o que o poder decapitou. Pensar que o corpo e a alma son unha unidade, -e separalos foi outro erro-, que o corpo non é o pecado. Que non hai maldade orixinaria, senón só represión que construíu o puritanismo. O desexo tamén está en mans do poder. O poder inflinxiu en nós as cicatrices que nos lembran quen é o amo, creadas polas feridas da culpa.”
Alberto Ramos: “A materia prima da literatura e o xornalismo é a mesma, unha real e outra deformada”
Entrevista
de Carme Vidal a Alberto Ramos en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): O protagonista [de Máscaras rotas para Sebastian Nell] é un actor secundario do grande teatro inglés atormentado no seu último tempo de vida. Como chega ao perfil deste personaxe arredor do que xira a novela?
– Alberto Ramos (AR): Antes que o personaxe estaba a estrutura. Tiña claro que quería que fose orixinal. Non coñezo ningunha novela na que o noventa por cento sexa diálogo como acontece nesta ocasión que a grande parte do texto é unha entrevista. O formato estaba pensado antes e, deste feito, nun primeiro momento optara por un fotógrafo dos anos setenta que estivese no Madrid da Transición mais logo, pola miña querenza polos actores secundarios, dos que pintan canas, optei polo perfil de Sebastian Nell. En definitiva, todos somos actores secundarios doutras vidas que, dalgunha maneira, fan a nosa propia. Interesábame o papel de actor secundario e un día deume por pensar en Derek Jacobi e decidín centralo no teatro, outro ámbito que para min é moi próximo. Conxúganse, polo tanto, tres elementos, por un lado o interese no secundario, a necesidade de optar por un novo formato e tamén o desexo de facer protagonista a un perdedor, un antiheroe, repugnante, mesquiño, misóxino e homófobo polo que, malia iso, podemos chegar a ter certa admiración e mesmo compaixón. Un miserábel da factoría de Cambridge. (…)
– SG: Esta é a cuarta novela súa, todas premiadas. O premio é unha necesidade para entrar no mundo editorial?
– AR: Non creo que sexa a única maneira mais é unha máis e a que eu prefiro. Prefiro someterme ao anonimato que achegarme a un editor cun libro. Nestes tempos tampouco hai que obviar as motivacións económicas e a min os premios sérvenme para sobrevivir.
– SG: Que supón esta nova novela máis complexa con respecto ás anteriores?
– AR: Neste libro forcei un grande cambio, non ten nada a ver cos anteriores. Gocei como non o fixera nunca escribindo. Esquecía todo, converteuse nunha vía de escape inmensa. Considero que alcancei un nivel creativo co que non contaba. Cando comecei non primeiro parágrafo non contaba co que o resultado fose tan satisfactorio. (…)”
Isaac Xubín: “O lector galego vai atopar en Sarrionaindia un gran golpe de ar fresco”
Entrevista
de Xesús Manuel Piñeiro a Isaac Xubín en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Tempo de exilio é a primeira antoloxía de Joseba Sarrionaindia. E edítase en galego. E, ademais, con poemas elixidos por el propio especialmente para a ocasión. Como foi todo isto posíbel?
– Isaac Xubín (IX): Desde mozo Sarri tivo relación coa literatura galega. Segundo el propio ten confesado en entrevistas, un primeiro contacto co galego foi ‘Deitado frente ao mar’ de Celso Emilio Ferreiro, aquel. A partir de aí foron chegando Cunqueiro, Castelao e moitos máis. Sarrionaindia con Koldo Izagirre editaron no seu día un poemario bilingüe de autores en galego traducidos ao euskera, ‘Poemas Náufragos, Galegoz heldutako poemak’, onde estaban Manoel Antonio, Luis Seoane, Amado Carballo… De feito, unha das seccións de Tempo de Exilio leva o título de Poemas Náufragos. (…)
– SG: Ademais de tradutor ti tamén es escritor, tes publicado libros de poemas e gañado certames do prestixio como o Lorenzo Baleirón (no 2011). Esa faceta permitiuche ver na obra de Sarrionainda outros ángulos?
– IX: Salvando as distancias, eu levo tamén moitos anos fóra do meu país. Iso fixo que, para min, como persoa e autor foi moito máis doado achegarme á obra de Sarrionaindia. Sempre foi algo que me marcou, como persoa e autor, a sensación de soidade, de viaxe… De feito teño moi en mente un dos primeiros poemas que lin de Sarri e que fala dos húmidos e longos trens. Sempre tiven esa imaxe das estacións de trens, trens cargados dunha connotación de desarraigo. (…)
– SG: E o panorama literario galego?
– IX: Bon, penso que quizás deberiamos ser un bocadiño máis atrevidos, e aí fago tamén crítica de min propio que non son moi atrevido á hora de escribir. A nivel de poesía si vexo xente que está dando un paso adiante na creación e concepción da poesía, falo de persoas como Gonzalo Hermo ou Francisco Cortegoso, entre outras. Eu son sempre optimista aínda que ás veces nas análises semelle pesimista. Se este país quixera sería un país marabilloso en todos os sentidos, entre elas o poder creativo, que entre os galegos non estivo nin está valorado como debera. Mais creo que hai razóns para a esperanza.
– SG: Como ves o panorama da tradución en Galiza?
– IX: O mundo da tradución en Galiza é unha das cousas que vexo con máis esperanza. Hai unha serie de pequenas editoriais agora mesmo que están a apostar na tradución: Rinoceronte, Hugin e Munin, Urco… Uff!, non quero poñer a citalas todas por se me esquezo dalgunha e a verdade é que teñen moito mérito todas elas. E non é só que escollan ben os autores, senón que teñen criterio, non se deixan levar por modas, por curto-pracismos, polo que marquen as grandes editoriais… E iso ten moito mérito, máis aínda na situación económica na que estamos. Iso é mostra de que hai unhas ideas e un compromiso coa calidade, de que hai xente que se preocupa por buscar, por querer coñecer e non estar simplemente á espera de que lle chegue a última obra de moda… (…)”
Entrevista a Francisco Castro, autor de Tes ata as 10
Suso de Toro conversa con Susana Pedreira arredor de Somnámbulos
Desde
Brétemas, de Manuel Bragado:
“Apaixonante resultou seguir a conversa que Suso de Toro mantivo coa xornalista de Onda Cero Susana Pedreira na libraría Cronopios de Pontevedra arredor de Somnámbulos. Comezou Suso louvando o estado actual da cidade de Pontevedra e explicando a orixe da publicación deste novo libro de relatos.
«Cando decidín pechar todo e regresar ao ensino, quedou aberta unha carpeta cunha obra teatral comezada. Quizais porque dentro miña operou un malestar sobre a situación política da Transición, recuperei quen era eu naquel momento, un mozo antifascista, disposto a todo, nuns anos de radicalidade cando o réxime tamén o estaba. Non esquezamos que mataron a aqueles cinco rapaces. Foron anos terribles, nos que a policía ametralou aos traballadores de Ferrol. Anos nos que se vivía unha tensión moi forte. Todo aquilo quedou sepultado, negado, mesmo coa denominación de “dictablanda”, coa intención de negar até o propio franquismo. Eu sentínme sepultado, o meu verdadeiro eu sentíase negado e desprezado. Desa pulsión e coa intención de expresala naceu “Negocios de familia” o primeiro relato do libro.» Lembrou despois aqueles días arredor do 27 de setembro de 1975, «foron días moi duros os que viviron cando fusilaron a aqueles rapaces, algúns non participaran en delitos de sangue, interviu o papa Paulo VI, houbo protestas en toda Europa, non se precisaba estar en contra do réxime para denunciar aquilo.»
Interpelado por Susana Pedreira sobre a abordaxe do tema da culpa en «Negocios de familia», Suso de Toro afirmou que «un escritor ten que comprender a todos os seus personaxes.» «Dentro do monstro sempre hai un meniño, hai que ir a esa fonte primeira, onde o poder absolver. Así o fixen nun libro terríbel, Home sen nome, e tamén aquí. Neste relato non enxuízo aos personaxes, mais non considero que todos fosen iguais, os do réxime e os que loitabamos contra el.»
Falando do segundo relato, «Auga derramada«, Suso de Toro reflexionou sobre a dignidade dos humildes e maiores e sobre a importancia dos lazos familiares. «A vellez como momento da rememoración da vida é un momento moi lírico. O que vai entre a infancia e a vellez é unha impostura. A vellez é unha época de grande valor vital.»
Remataron a conversa Susana Pedreira e Suso de Toro falando de «Insomne», o relato que pecha o libro, nacido do que o autor denominou «un tropezo con Manuel Fraga». «Hoxe os que teñen auténtico poder protéxense tras un muro de pástico. É moi complicado enfrontarse a eles.»”
Alberto Ramos: “Thatcher está moi viva en San Caetano, nos ministerios, nos concellos… e dependerá de nós darlle un enterro digno, ou mellor indigno”
Entrevista de Montse Dopico a Alberto Ramos en Praza:
“(…) – Montse Dopico (MD): O libro [Máscaras rotas de Sebastian Nell] é, basicamente, unha entrevista. Deformación profesional?
– Alberto Ramos (AR): Veu antes a idea da entrevista que o propio personaxe, Sabastian Nell. A idea era xogar coa forma, coa estrutura, e pareceume interesante mesturar técnicas xornalísticas: a entradiña reportaxeada na que presento os personaxes e a situación e despois a entrevista, que ten tamén moito de teatro… O personaxe ía ser, en principio, un fotógrafo de longa carreira que comezase na Transición, que ía rexeitar un Premio Nacional… Pero ao final decanteime por cambiar, por viaxar ao ámbito inglés, porque teño unha querencia especial co teatro e Inglaterra é o país de maior tradición teatral, no que as artes escénicas gozan da maior respectabilidade… Niso, hai un forte contraste co que pode suceder aquí.
– MD: Porque aquí o teatro non é igual de respectado?
– AR: O valor que se lle dá aquí ao teatro e á cultura en xeral, non ten que ver co que se lle dá en Inglaterra nin noutros moitos países. Que un actor británico diga, como fixo Derek Jacobi, que se cadra as obras de Shakespeare non eran del, é algo que sae nos medios e que ten unha repercusión social. Aquí non lle importaría a case ninguén. Claro que no libro falo do bo que pode vir de Inglaterra, mais tamén do malo, que non é pouco. (…)
– MD: Sebastian Nell é unha xoia: machista, homófobo, clasista, está cheo de soberbia… Diso que chaman antiheroe, polo menos.
– AR: Pode ser un antiheroe, si. Mais o seu gran defecto é que é extremadamente humano, de forma superlativa. Aos seus defectos, elevados á máxima potencia, tamén o foi levando a súa evolución vital. Acaba por ser o retrato do declive, un histrión, unha parodia. Non quero dicir que o personaxe sexa só iso, parodia, mais si creo que canto máis tempo pasa máis nos convertemos en parodia de nós mesmos. Sebastian Nell non deixa de ser unha persoa soa, triste e miserable, que chegou a estar como está polas decisións que tomou na vida, guiado por instintos humanos como a ambición, a soberbia, a prepotencia. Tamén polas cousas que lle acontecen nesta vida e que ninguén pode controlar. (…)”
Entrevista a Carlos Callón en Sen sentidiño
Entrevista
a Carlos Callón en Sen sentidiño:
“(…) – Sen sentidiño (S): ¿Se tiveses 80 anos, que lles dirías aos nenos?
– Carlos Callón (CC): “Cando eu era pequeno, na miña parroquia todos os nenos menos un falaban en galego. De vós depende que esta lingua en que vos falo non se perda.” Sería un avó pesado con cousas coma esa.
– S: ¿Madrugarías un domingo para deixarte corromper por un político con un ramo de tulipas?
– CC: Non me recoñecería a min mesmo se fixese tal cousa.
– S: Carlos acaba de publicar un libro de poesía titulado Atravesar o fantasma que edita Xerais: “Agora estou a mirar algúns pequenos proxectos culturais relacionados co libro, sobre todo unha exposición de fotografías e uns videopoemas. Estou moi contento e moi agradecido coa resposta que estou a recibir. Ademais, continúo a apoiar como activista o traballo da Mesa pola Normalización Lingüística. As persoas que lean isto e que amen o galego, que non dubiden en se afiliar canto antes, pois fai falta que lle deamos forza aos movementos sociais en defensa do noso idioma”.”
Verónica Martínez Delgado defende en Lugo un erotismo “anti Sombras de Grey“
Xurxo Souto: “Non vivimos na periferia, senón no centro do mar, no medio da súa autoestrada principal”
Entrevista
de Montse Dopico a Xurxo Souto en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Nada máis comezar [Contos do mar de Irlanda] dis que ti es terrícola, que nunca traballaches no mar. E que non estás con esa máxima de que “as cousas do mar non se contan na terra”, senón todo o contrario. Esa é a idea do libro?
– Xurxo Souto (XS): É a idea, si. É, xa o dixen outras veces, a miña resposta contra unha fraude. Quero facer agromar o que non nos aprenden na escola, nin nos medios de comunicación… Penso que temos que mudar a nosa visión da realidade do mar. Porque non vivimos na periferia, senón no centro do mar, como dixo o sabio Staffan Mörling. Unha vez preguntáronlle por que fora vivir á fin da terra e el respondeu iso, que vivía no centro do mar. Alén da importancia da pesca na nosa economía, estamos no centro da ruta da mariña mercante máis importante do mundo. Mais diso só nos decatamos cando pasa algo malo, como as mareas negras.
Estamos no centro da máis importante autoestrada do mar. Dinnos que o centro é París, ou Londres, ou Berlín, mais os barcos que van cara ao norte de Europa, desde África, desde o centro e o sur de América… pasan por aquí. O patrón de pesca Serafín Mourelle explica ben isto. Conta que os mariñeiros de Fisterra que veñen de Capetón (Capetown), ou de Bos Aires, cando van de ruta para Bremen, onde non os espera ninguén, asómanse para ver a súa casa ao pasar por diante dela… Non é casualidade que pasen cousas con pretroleiros nas nosas costas. É que estamos no medio dun fluxo económico brutal. (…)
– MD: Falas da poética do mar… E citas no libro non só músicos, senón escritores terrícolas como Manuel María ou Uxío Novoneyra, teatreiros como Manuel Lourenzo, pintores como Lugrís… Toda a arte que ten unha relación especial co mar.
– XS: Serafín apagaba as luces para ver as estrelas e ese pode ser o mellor momento para reflexionar na soidade infinita, para escribir… E o libro ten que ver moito con iso, coas emocións da xente do mar, como che dicía.Tamén son moi emocionantes as presentacións do libro: que alguén diga, como pasou, “é a primeira vez que conto isto en público”. É moi emocionante, e á vez terrible porque, como é posible que esas cousas non se contasen? Por iso é un libro vivo, que vai medrando co que aprendemos en cada presentación, co que a xente se vai animando a contar.
Falo tamén de músicos, de escritores, de pintores como Ksal que aquí pouca xente coñece. E entre todos eles van construíndo ese capital cultural do océano que está tan agochado. É un problema de desencontro que temos, coma tantos outros. Ademais, é a función das artes, tamén, conformar unha cosmovisión das cousas. Con Lugrís, por exemplo, temos unha relación especial: temos un colectivo, In Nave Civitas, que reivindica a súa obra. Ademais, ver o que significaban as historias do mar para un terrícola como Novoneyra axuda a cambiar a nosa perspectiva. Pensa por exemplo en Lisboa: a praza central está ao lado do mar, non no centro. Pois así tería que ser con nós. Aos ollos do mar, A Coruña e Vigo son a mesma cidade. (…)”
