Entrevista a Rosalía Fernández Rial

EntrevistaRosalía Fernández Rial a Rosalía Fernández Rial na revista dixital Palavra comum:
“- Palavra Comum (PC): Que supõe para ti a poesia/literatura?
– Rosalía Fernández Rial (RFR): Primeiro, unha maneira de entender a existencia, de estar no mundo. Vivir como poeta, para min, ha de transcender o acto de escribir e abrirnos novas perspectivas sobre a realidade que nos rodea. Logo, toda manifestación literaria supón, ao meu entender, un xeito especial de comunicación co/a “outro/a”, tanto no proceso de lectura como na transmisión oral ou visual das composicións. E, por último, aínda que non menos importante, a poesía que valoro como tal ten que sublimar a linguaxe, xogar con ela e darlle a volta.
Por outra banda, penso que a poesía ha de servir tamén para verbalizar o inexplicable, aquilo que resulta imposible de racionalizar. Mais non como medio terapéutico, senón como forma diferente de comprensión e cognición. (…)
– PC: Qual consideras que é -ou deveria ser- a relação entre a literatura e outras artes (música, fotografia, plástica, etc.)? Como é a tua experiência nestes âmbitos?
– RFR: Eu creo moi firmemente na interdisciplinariedade e deféndoa en todos os ámbitos do meu traballo. A arte é unha e moitas ao mesmo tempo. Mais penso que sempre vas ter unha que é a “túa”, o teu xeito natural de expresarte e de chegar, desde el, ás demais. É como unha lingua materna inicial que, logo, che abre paso a outros idiomas; sabes cal é a lingua un (L1) porque é a que dominas, a que levas dentro, non só de xeito racional, senón, sobre todo, intrinsecamente, forma parte de ti. Logo, desde aí, podes e debes entender o prisma comunicativo do que formas parte porque só así entenderás por completo a túa propia linguaxe.
Todos os poemarios que publiquei foron ilustrados ou “traducidos” a diferentes manifestacións plásticas –dentro e/ou fóra do libro- por distintos pintores; sempre os levei a escena e, nesas dramatizacións, sempre existiu unha banda sonora, unha música composta ex profeso para tales intervencións. Máis recentemente tamén ando a experimentar co ámbito audiovisual. Desde pequena, cursei acordeón no conservatorio e fixen teatro. Non obstante, entendo todas esas manifestacións desde a literatura, desde a poesía; cando subo a un escenario ou penso pezas teatrais, cando escoito música, cando vou ao Centro de Arte Contemporánea ou cando vexo un filme, se teño que explicar o que sentín, recorro á “lingua materna”, en xénero lírico e en galego. Logo, existen traducións, pero o natural é o primeiro. (…)”

Cuestionario Proust: Begoña Díez

DesdeBegoña Díez Sanz o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Begoña Díez:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– A empatía.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A empatía, a sinceridade, a inquietude, o sentido do humor.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Sinceridade…
4.– A súa principal eiva?
– A inseguridade e ás veces o inconformismo.
5.– A súa ocupación favorita?
– Aprender.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Atopar o camiño á felicidade.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Renderme.
8.– Que lle gustaría ser?
– Feliz, así de simple e de complicado.
9.– En que país desexaría vivir?
– Postas a pedir, nun máis xusto e igualitario.
10.– A súa cor favorita?
– Depende do momento e do estado de ánimo.
11.– A flor que máis lle gusta?
– As margaridas de cores, de calquera cor.
12.– O paxaro que prefire?
– O colibrí.
13.– A súa devoción na prosa?
– Kafka, Beckett, Amelie Nothomb, Mary Shelley…
14.– E na poesía?
María do Cebreiro, Daniel Salgado, Andrea Nunes, Lois Pereiro, Beckett, Sylvia Plath, Vicente Huidobro, Allen Ginsberg, Jean Arp…
15.– Un libro?
– Sempre.
16.– Un heroe de ficción?
– Sísifo.
17.– Unha heroína?
– Esther Greenwood.
18.– A súa música favorita?
– Depende do momento…
19.– Na pintura?
– Munch, Eduardo Naranjo…
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Rosa Parks, As trece rosas…
21.– O seu nome favorito?
– Gabriela e Xiana.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A falta de empatía, gran mal da sociedade.
23.– O que máis odia?
– A inxustiza e a intolerancia, en calquera ámbito da vida, e a falta de sinceridade.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Calquera ditador.
25.– Un feito militar que admire?
– Calquera feito de revolución do pobo.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– O don das linguas.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Coa conciencia tranquila de que fixen e dixen todo que quería dicir e facer.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A espera.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A gula.
30.– Un lema na súa vida?
– Somos un segundo na vida das pedras.”

Xesús Fraga: “O rap é un xénero axeitado para contar a realidade”

EntrevistaXesús Fraga a Xesús Fraga en La Voz de Galicia:
“Novo libro de Xesús Fraga (Londres, 1971). Trátase de Reo (Galaxia), co que gañou o premio Raíña Lupa de literatura xuvenil, e que protagoniza un grafiteiro de 17 anos.
– La Voz de Galicia: Por qué escolleu un grafiteiro para esta historia?
– Xesús Fraga: O graffiti é unha presenza constante nas nosas paisaxes urbanas, pero son moi poucos os que reparan nel, e os que o aprecian, aínda menos. Hai un gran descoñecemento sobre as motivacións dun grafiteiro, e axudar ao lector a descubrilo era unha das miñas intencións coa novela. (…)”

María do Cebreiro: “A poesía vive onde se encontran as lembranzas e a imaxinación”

EntrevistaMaría do Cebreiro a María do Cebreiro en BiosBardia:
“- BiosBardia (B): N’Os inocentes aparecen estes versos: “(…) A impotencia/ (e non exactamente a bondade)/ é aquilo que define os inocentes.” Así ve vostede a inocencia?
– María do Cebreiro (MdC): Aínda que no verso apareza o verbo definir, coido que a poesía non debe dar definicións. Son os versos os que se deben explicar por si mesmos. Non estou segura de estar de acordo con esa afirmación, incluso. O que quería expresar con este libro é que a inocencia é un rastro. Buscamos a súa pegada, especialmente a través do mito do paraíso perdido pero coido que en realidade o único que existe é unha idea do que é a inocencia, ás veces demasiado simplificada. E a miña reflexión reside en cuestionar se esa relación coa inocencia non debera ser máis complexa; superar esa idea de inocencia como nostalxia para enfrontármonos á pregunta máis interesante: quen son os inocentes? Son eles? Somos nós, os que lemos e confiamos na poesía? Diante do tempo que nos tocou vivir, que resistencia facer? Somos os elixidos porque escollemos o bando perdedor? Non teño a resposta.
– B: Unha das constantes do texto é a presenza da creación: o labor de escrita, os libros…
– MdC: O libro coido que forma parte intrínseca da miña obra porque é unha das ferramentas do meu traballo. Eu son profesora de Literatura e a obra literaria acaba formando parte da miña rutina. Non me podo desapegar del. Ademais, a miña relación coa creación literaria é algo sobre o que me gusta reflexionar. Primeiro desde o punto de vista da curiosidade: o que traen escrito os libros. E despois desde o punto de vista contrario, o da hixiene: debemos preguntarnos se é necesario escribir un libro máis cando xa hai tanto escrito. Ese dilema non quero dalo por sabido, quero ter presente que non escribir tamén é unha posibilidade, especialmente para un escritor. (…)
– B: Vostede, por xeración, pertence ao tempo dos Batallóns Literarios da década do 1990. 15 anos despois daquela eclosión de poesía, que pouso queda?
– MdC: Os poetas non gostamos moito diso das xeracións porque é coma se integrarnos nun colectivo nos limitase, como se nos diluíse o desexo de existir –sermos diferentes, únicos–, que vai implícito no labor de escribir. Eu recoñezo que nese tema discrepo. Síntome xeracionalmente no grupo dos 90, por idade, pero no posterior, no que empezou a publicar nos 2000, por proximidade literaria. A ese grupo que forman Daniel Salgado, Alberte Lema, Samuel Solleiro ou Xiana Arias Rego, eu chámolle a Xeración Perdida porque así como a dos 90 tivo unha gran repercusión, tanto entre a crítica como entre os medios de comunicación, os seguintes non foron considerados como grupo xeracional. E ao reflexionar sobre o motivo, penso que a chave de todo está na relación que mantiveron coa xeración anterior. A dos 90 fíxose un oco “matando o pai” (a xeración do 1980) pero ninguén matou a xeración do 1990. Quizais cómpre un discurso crítico coa que se produciu daquela e dilucidar se todo o que se facía pasar por poesía era poesía, se o que se conseguiu tiña importancia por unha cuestión cuantitativa unicamente. E até que punto as metas das que se presume eran tales. Realmente era tan amplo o público que asistía aos recitais? Realmente aumentou a demanda de poesía entre os lectores? (…)
– B: Vostede é investigadora de Teoría da Literatura. Varios dos seus traballos atinxen a presenza feminina na literatura. Convén aínda falar de literatura feminina?
– MdC: Calquera proceso de visibilización trae consigo unha etiqueta e a escrita ten entre as súas funcións romper as costuras, as etiquetas. Pero hai que ser sinceros: a igualdade aínda non é completa e mentres exista esa desigualdade é inevitable que esa mirada atravese os procesos de produción e de recepción de contidos literarios. O que si considero necesario é sermos máis amplos na ollada. Cando se fala de feminización da literatura galega contemporánea, falamos só de que agora hai máis escritoras? Ocorreu o mesmo nos outros campos relacionados? Nas editoriais? Nos medios de comunicación? (…)”

Cuestionario Proust: Yolanda López

DesdeYolanda López o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Yolanda López:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– A forza de vontade, o espíritu crítico, a paixón.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– O bo corazón, a xenerosidade, a solidaridade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Pois amizade: saber dar e saber recibir nos bos e nos malos momentos.
4.– A súa principal eiva?
– A impaciencia, o mal xenio cando me faltan ao respecto.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir poesía, pintar, ler coa “miña” música de fondo, fotografar ao aire libre, bailar.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Bañarme nun mar de estrelas, poder voar, ou ir de tapas/copas en soedade ou en compaña dos meus.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Agora mesmo, a morte da miña nai.
8.– Que lle gustaría ser?
– O que son e mellorar como persoa día a día.
9.– En que país desexaría vivir?
– Cada lugar onde vivín, vivo e vivirei enriquécenme como persoa, mais elixiría Galiza, Nova Zelanda, Irlanda, Escocia, a Patagonia.
10.– A súa cor favorita?
– Cada cor ten o seu matiz, mais quedo co violeta polas súas connotacións sociais e pola súa forza visual.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A camelia, a rosa branca, a mapoula, a flor do toxo, do ameneiro, da cerdeira e a do tileiro.
12.– O paxaro que prefire?
– O gorrión, o corvo, o colibrí.
13.– A súa devoción na prosa?
– Virginia Woolf, Amelie Nothomb, Eudora Welty, Clarice Lispector, Elvira Lindo, María Zambrano, Begoña Caamaño, Ralph Ellison, Roberto Bolaño, Cortázar, Faulkner, Paul Auster, Álvaro Cunqueiro, Eduardo Galeano, Edgar Allan Poe…
14.– E na poesía?
Luísa Villalta, Rosalía de Castro, María Mariño, Chus Pato, Emma Pedreira, Álvarez Torneiro, Francisca Aguirre, Emily Brontë, Olga Orozco, Alejandra Pizarnik, Gioconda Belli, Maya Angelou, Miguel Hernández, Gamoneda …
15.– Un libro?
Los hijos de los días, de Eduardo Galeano, Mujeres que corren con los lobos, de Clarissa Pinkola Estés ou 2666, de Roberto Bolaño, por citar algúns.
16.– Un heroe de ficción?
– O Quixote, ou o protagonista anónimo da novela Invisible Man, de Ralph Ellison.
17.– Unha heroína?
– Mafalda.
18.– A súa música favorita?
– Pock, punk, new age, blues, jazz, cantautor, country, oriental, celta.
19.– Na pintura?
– Frida Kahlo, Leonora Carrington, Georgia O’Keeffe, Marc Chagall, Alfonso Costa, Rafael Úbeda, Alfonse Mucha, Munch, Van Gogh, Turner, Picasso, Odile Redon, Friedrich….
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Todas as persoas “anónimas” que loitan día a día por saír do pozo, da miseria, da inxustiza… ben, e permítome a licenza de citar a María Pita, Xohana de Arco, Rosa Parks, Nelson Mandela, Gandhi…
21.– O seu nome favorito?
– Gabriel, Rosalía, Anxo, Laura.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A falta de respecto, a intolerancia, a prepotencia, a hipocrisía.
23.– O que máis odia?
– A violencia machista, a dobre moral, o medo/covardía que son a orixe auténtica de todo mal social, o egoísmo, a envexa.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Hoxe en día, os ditadores ou “enxeñeiros” financieros: os políticos e os banqueiros corruptos.
25.– Un feito militar que admire?
– Máis que militar, revolucións pacíficas como a das damas brancas de Liberia ou a revolucion dos cravos de Portugal.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Saber tocar o piano.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Dun ataque de risa rodeada dos meus seres queridos, ou amando, ou durmindo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Optimista crítica e escéptica…, e agora mesmo cabreada con esta ditadura oilgarca de mercado que nos asoballa.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Todos os que veñan da inocencia e a inxenuidade.
30.– Un lema na súa vida?
– Vive e deixa vivir.”

Entrevista a Ramón Neto

Entrevista Ramón Neto 2013-06-11 Prague a Ramón Neto na revista Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (PC): Que supõe para ti a poesia/literatura?
– Ramón Neto (RN): A poesía, e a literatura en xeral, supón unha forma de interiorizar pensamentos, emocións, vivir a través das vivencias dos outros, ver as cousas desde outras perspectivas e motivar cuestionamentos. No que respecta á escrita, o que a poesía me aporta varía dependendo da obra na que estea a traballar. Mais, tentando xeneralizar, diría que entendo a poesía como unha maneira de comunicar que fica sempre en suspenso, gardando sempre unha certa actualidade. A voz do poema, independentemente de cando teña sido escrito, garda o alento da palabra que vén de ser pronunciada. Igualmente é o poema unha encrucillada de posíbeis significados que poden revelarse como aparentemente contraditorios sen ser excluíntes. A poesía, mesmo mantendo un ton coloquial e reflectindo a oralidade da lingua, non deixa de ser esa linguaxe rara, esa forma inhabitual de aludir ao cotián ou ao imaxinario; un medio que permite renovar constantemente a maneira na que nos referimos ás cousas. E pode, e mesmo creo que debe ser tamén, un modo de filtrar emocións e experiencias que non son nosas, de meterse na pel dos outros. Por iso mesmo, a poesía pode tamén ser un xogo, un entretemento; e cando se volve retranqueira, o sarcasmo pode axudar a darlle a volta ao xeito de ver as cousas. Mais, finalmente, o que talvez a poesía verdadeiramente sexa, é a arte de non dicilo todo, de deixar espazos abertos para que sexa o lector quen os complete a través de lectura.
– PC: Como entendes o processo de criação artística?
– RN: O proceso de creación acostuma traducirse nunha especie ruxerruxe interno, de fluxo mental, que funciona nalgún lado do maxín en paralelo a todo o que fago na vida cotiá. Sobre todo nos momentos nos que a creación dun poemario vai collendo corpo, acaba sendo o calidoscopio a través do cal vou observando as cousas. Así, ese mesmo proceso vaise nutrindo do que acontece diante dos meu ollos e das vivencias que outras persoas teñen a ben compartir comigo.
Despois está o traballo de revisión. Mesmo se ao final un texto pode practicamente non sufrir cambios, gústame deixalo repousar antes de dalo por bo; e se é preciso modificalo, ter a ocasión de facelo en frío. Concordo co que afirma Manuel Álvarez Torneiro nunha recente entrevista: “Hai que escribir máis coa cabeza que co corazón, deixar arrefriar as cousas”. (…)”