Entrevista de Ana G. Liste a Yolanda Castaño en Praza:
“(…) – Praza (P): Nestes poemas d’A falsa autónoma hai uns ecos moi presentes da pandemia e do que supuxo para vostede como creadora e como traballadora da cultura.
– Yolanda Castaño (YC): Creo que non só para min, que este libro apela a calquera creador ou creadora, pero tamén a calquera traballadora da cultura no sentido máis amplo posible. Incluso estou recibindo bastantes comentarios de traballadoras autónomas doutros sectores. Penso que a clase traballadora se está polarizando moito entre traballadoras indefinidas estables e inestables. En xeral, creo que todas temos claro que a pandemia serviu bastante para sacar a relucir todas as vulnerabilidades do sector cultural e de certos traballos efectivamente inestables. Que non puidésemos traballar e, polo tanto, non puidésemos recibir ningún tipo de diñeiro rebelouse como unha situación moi vulnerable para moitas persoas e provocou moitas reflexións.
– P: Agora que volve sobre o libro para presentalo, como o sente? Porque parece que hai moito ímpeto nestes versos, e moita forza.
– YC: Hai moitas emocións neste libro, dende a rabia ata o desespero; pero tamén reflexións que xa viñan de atrás e seguen vixentes que, máis alá da vivencia subxectiva, aluden ao sistema económico no que seguimos afogadas, inmersas e cun horizonte pouco esperanzador. Preocúpame profundamente a deriva deste turbocapitalismo voraz, salvaxe e perverso. Creo que libro fala moito sobre este sistema económico e a experiencia do traballo tal e como se entende hoxe: a autoexplotación, a débeda… cuestións que seguen aí.
– P: E esa obriga de ser produtiva constantemente, que menciona no poema Norias de obediencia.
– YC: Na que estamos absolutamente todas e todos inmersos. É como unha maquinaria insaciable, e iso é o perigoso. E as implicacións emocionais, que creo que se están vendo na taxa de problemas de saúde mental que se están acusando, é un saldo que nos ten que preocupar profundamente. É moi difícil escapar do imperioso mandato da produtividade, sobre todo por esa cara perversa do sistema que che fai como vítima e parte ao mesmo tempo.
– P: A falsa autónoma ten unha relación estreita con Economía e poesía. Rimas internas, premio Ramón Piñeiro de ensaio en 2023, que publicou en Galaxia?
– YC: Claro, están bastante emparentados. Foron bastante paralelos e as reflexións que están aí me acompañaron durante moitos anos. Pareceume un exercicio interesante e estimulante esa transcodificación que trata de levar os contidos por unha banda ao código ensaístico e pola outra á linguaxe poética, por forza bastante distante entre elas e con características moi de seu cada unha delas, pero que poden dalgún xeito ser complementarias. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Alberto González-Garcés: “Escribir faime feliz e quero que se sinta así quen me le”
Xesús Constela publica Doce voz de megafonía, unha distopía para describir a ‘hipnocracia’ actual
Entrevista a Xesús Constela en Pontevedra Viva:
“(…) Doce voz de megafonía está en librarías desde hai un par de meses. Novela número nove que publica o seu autor, Xesús Constela. Fincado en Poio, ferrolán de nacemento, goza dunha xubilación plenamente activa. Tras unha etapa profesional como docente agora está envorcado no que máis goza: escribir e viaxar.
Empezamos charla por este novo título. Os habitantes de Centro Comercial son confinados nas súas vivendas pola aparición dun virus, sen máis explicación. Un deses cidadáns comezará a facerse preguntas e realizar pescudas que o enfrontan ao poder dado que altera a orde establecida.
A historía mostra unha sociedade absolutamente manipulable e un poder que utiliza todas as ferramentas ao seu alcance para conseguir os seus propósitos.
Distopía?, descrición da orde actual?. O autor expúxose esta trama en 2020, durante o confinamento; aínda que precisa: “o punto de partida é un confinamento pero non se menciona nunca pandemia”. Detalla igualmente que a idea de instalar a esa cidadanía en Centro Comercial “parte dun dos relatos do primeiro libro que escribín fai máis de vinte anos, As humanas proporcións. Ese Centro Comercial é unha imaxe da sociedade en que vivimos, sobre todo en Europa. Está levado ao puro frenesí do consumismo”. (…)”
Yolanda Castaño desarma grandes mitos contemporáneos en A falsa autónoma
Entrevista de Ana Abelenda a Yolanda Castaño en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Na pandemia escribía quen podía, non quen quería escribir.
– Yolanda Castaño (YC): Nese sentido, é certo que a pandemia, fronte á imposibilidade de traballar fóra da casa, deume quietude, tempo e silencio contextual. Recibín consellos («trata de non pensar en pasado mañá») e conseguín refuxiarme na escrita. A escrita tamén é iso: consolo, bálsamo e ferramenta. Parecíame un luxo dilapidar ese tempo. Agarreime á escrita e escribín Materia na primavera e outono do 2020. Pero xa había outras emocións turrando por min. Estivera anos facendo unhas reflexións sobre as condicións materiais da escrita das que fun tomando notas. Escribín o ensaio Economía e Poesía. Rimas internas, pero estes contidos seguían aguilloándome. E vin interesante facer un traslado deses contidos do código ensaístico á poesía.
– LVG: Foi máis doado do que pintaba?
– YC: Ocorreu algo inesperado en min, que só medie un ano entre un libro e outro. No verán do 2021, nunha residencia en Mojácar, as ideas empezaron a brotar relacionadas con esas cuestións, moi fillas desa crise económica tan grave que pasei. Continuei ese manuscrito de A falsa autónoma nunha segunda residencia, en Finlandia, en xaneiro e febreiro do 2022, nun lugar de ensoño. Estiven máis produtiva que nunca! Pasaban os raposos, os cervos, caía a neve… Sentinme como se estivese nun centro de alto rendemento! Só catro horas de sono ao día. Saquei moito e estaba nun momento de forza creativa. Por outono do 2022, dei por rematado A falsa autónoma.
– LVG: O Premio Nacional por Materia chegou despois de rematar este poemario?
– YC: O Premio Nacional pilloume cos deberes feitos. Cun ensaio e un poemario novo rematados. Volvo a aqueles tempos difíciles nos que non sabía se ía saír.. Foi cumpridos os 40. Custou recuperarse. Nese tempo, un amigo poeta díxome: «As dificultades económicas, Yolanda, afectánnos máis emocionalmente do que estamos dispostos a admitir». É unha frase sinxela, pero foi como se me dese permiso a min mesma para sentir cousas que me estaba negando facéndome a forte.
– LVG: Nas mulleres esta presión é maior?
– YC: Si, non está ben visto que falen de cartos, deben ser modestas… Isto por unha banda, e pola outra, a presión de sermos fillas da terceira ola, ser mulleres empoderadas. (…)”
Alberto González-Garcés: “Os meus relatos teñen optimismo e esperanza”
Entrevista de Jorge Lamas a Alberto González-Garcés en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Por que este libro [Somos o que imaxinamos]?
– Alberto González Garcés (AG): Coa pandemia e coa miña xubilación decateime do valor do tempo. A partir de aí, tiven tempo para pensar, reflexionar, divertirme e escribir. Comecei por un libro de poemas, Alta mar, mar aberta (Medulia Editorial, 2023). Despois, seguín dándolle voltas a unhas notas de cousas que non sei moi ben se me pasaron ou se as imaxinei, e decidín escribilas.
– LVG: De aí o título?
– AG: Si, partín desa reflexión que fala do pasado coma dun país estraño. Cando estás pensando nel, no sabes moi ben se o que lembras do pasado foi así ou doutra maneira porque lle metes uns chiscos de imaxinación. Sen o coñecemento do pasado non hai cultura, pero, como dicía Nélida Piñón, sen a imaxinación non hai grandeza. Despois, lendo a numerosos escritores, cheguei á reflexión de que o mundo é enorme e acontecen moitas cousas nel, pero todas as cousas que suceden, pásanme a min agora. Por outra banda, a xente que eu coñezo pasa a vida predicindo o futuro, imaxinando que vai ser o futuro. Somos e queremos ser o que imaxinamos. De aí o título. Son cousas que todo o mundo pensa. O que fixen neste libro é darlle forma, baseándome en experiencias que vou transformando coa miña imaxinación.
– LVG: Son relatos moi variados, pero teñen un elemento optimista en común. Concorda?
– AG: Si, teñen optimismo e esperanza, con elas da gusto vivir, aínda que tamén son realistas. Nestes relatos hai unha dose alta de realismo, pero, en ocasións, transformado pola imaxinación. (…)”
Entrevista a Abraham Pérez na revista Quiasmo
Entrevista a Abraham Pérez na Revista Quiasmo:
“(…) – Quiasmo (Q): Quem é Abraham Pérez?
– Abraham Pérez (AP): Ben, coido que esta debería ser a resposta máis sinxela de dar, porén semella, sen coñecer o que vén por diante, das máis complexas. Penso que todo ten un contexto e os datos, imos dicir oficiais, din que nacín en Lugo no ano 1990. En calquera caso, creo que a figura delimitada é o menos relevante. Considero que somos algo semellante a unha pasaxe: un espazo polo que pasan moitas cousas e, en consecuencia, iso tan precario que denominamos identidade, entendido coma un construción definida e rematada, non é máis que o conxunto das lecturas, visualizacións, escoitas e relacións sociais (todo isto nun amplo senso) que establecemos durante a vida. Sen esas coordenadas e sen o contexto no que se posibilitan, coido, sería falsear unha realidade. Somos algo aberto e en constante elaboración. Unha especie de coexistencia de presente, pasado e futuro.
– Q: Como a poesia e as artes, por exemplo… Que é o te achega a essa faceta criativa?
– AP: Se a lectura é, para min, un modo de estar no mundo, orixe do coñecemento e, claro, do estudo, a escrita é un modo de comprensión do mundo, de aclararmo (ou, cando menos, intentalo) sabendo que sempre está abocada ao fracaso.
– Q: Como levas a cabo o teu trabalho criativo?
– AP: O estudo é a parte central do traballo. Sen estudo rigoroso non habería posibilidade de tentar facer unha obra coherente. No meu caso, as distintas pezas, os distintos textos, son froito de moito traballo formal. Certo é que non penso se vou escribir un conxunto de poemas ou un libro de carácter máis narrativo, senón que o que acontece é que grazas a ese estudo e da preocupación arquitectónica, comezan a xurdir vestixios a partir dos cales comezo a traballar. E, desde aí, que é un proceso longo, empezo a puír, a recortar, a eliminar cousas que sobran, até, como digo sempre, que a obra comeza a facer un escorzo. O momento da reescrita, ou mellor, da depuración é o traballo que máis tempo me leva. Durante o mesmo, chega un punto de equilibrio entre a forma e o contido que xa posibilita que camiñe por si soa, é necesario abandonala. E é aí onde se manifesta a ambivalencia, as distintas capas de lectura, o punto de humor –soterrado- e burla.
Outra cousa é o ritmo de publicación. No meu caso, non adoitan cadrar. Ás veces publícanse varias obras en relativo pouco tempo, mais a súa existencia é froito de moitos anos de traballo. Sucede que, ás veces, xúntanse e parece que un produce, no lugar de crear. (…)”
A Catapulta. Conversa de Yolanda Castaño con Samuel L. París
Pilar García Negro: “Castelao contravén unha cegueira histórica coas mulleres”
Entrevista de Sandra Faginas a Pilar García Negro en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Podemos falar dun Castelao feminista?
– Pilar García Negro (PGN): Teño bastantes reservas para aplicar o adxectivo feminista, porque hoxe está tan devaluado! Sempre lembro unha sentenza moi axustada de Xosé Chao Rego, grande escritor, que dicía: «Os homes deixamos de ser machistas teóricos para converternos en masculinistas prácticos». Iso ten moito de verdade. No caso de Castelao hai un mérito indiscutíbel, porque contravén unha tendencia histórica e milenaria de moitos autores varóns sobre as mulleres, que se concentra en dúas palabras: cegueira e xordeira. E o que eu denomino tamén a práctica da ventriloquia. Personaxes femininos na literatura universal hai a esgalla, pero o que proxectan é a fantasía masculina. Fala o ventrílocuo, non elas.
– LVG: Non é o caso de Castelao.
– PGN: Non. Porque el salva ese obstáculo, ao igual ca outros autores superlativos doutras literaturas. Lemos A Celestina, de Fernando de Rojas, e aí son elas, tanto Celestina como Areúsa quen se expresan e se defenden. Ou Cervantes, no Quixote, no famoso discurso de Marcela, que é un auténtico manifesto da liberdade, da autonomía de conduta e da non submisión ao desexo masculino.
– LVG: En Galicia existen antecedentes neste aspecto?
– PGN: Si, contamos cunha tradición intelectual que cómpre coñecer. O padre Feixoo, moitos anos antes da Revolución francesa e da famosa declaración dos dereitos da muller, publicou o discurso XVI do seu Teatro crítico universal, que é Discurso en defensa de las mujeres, así de directo. Cunha defensa rotunda da nosa capacidade intelectual. O seu discípulo, o padre Sarmiento, con toda a clareza vaise referir tamén a que falta por ter escrita a metade da moral porque só a escribiron os homes. E di o mesmo da medicina. Ademais, defende que os oficios non teñen, como diriamos hoxe, marcas de xénero.
– LVG: Castelao é continuador desa tradición apuntando ás mulleres traballadoras.
– PGN: El ten unha sensibilidade particular para ver e escoitar as mulleres traballadoras e das clases populares, que son a inmensa maioría que recolle nas súas viñetas, nas súas estampas, no seus debuxos. Fainas protagonistas. E iso é transversal, porque vémolo en Cousas da vida, no Álbum Nós, n’Os álbumes de guerra, onde hai estampas absolutamente estremecentes con protagonistas femininas. Despois, claro, Castelao é fillo do seu tempo e de todas as circunstancias que marcan o contexto histórico no que viviu. Iso non escurece o que veño de comentar, que é relevante, porque na intelectualidade española coetánea ou máis amplamente contemporánea, hai cousas que caen das mans. Marañón xustifica a inferioridade intelectual feminina e o fatum biolóxico. Ortega y Gasset, Unamuno… En fin. (…)”
Arantza Portabales: “Estaba nun momento escuro e a literatura veu para salvarme, escribín este libro sen máis pretencións”
Entrevista de Pilar G. Rego a Arantza Portabales no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“”E vivían todos xuntos nunha casa torta. Así somos. Tampouco é que a casa sexa tan pequena, pero torta, iso seguro”. A cita coa é da novela Crooked house de Agatha Christie, coa que Arantza Portabales abre a súa nova nova novela Asasinato na casa rosa. Unha familia rica, un asasinato e dous inspectores de policía tecen o argumento deste libro que arranca unha nova serie, Os crimes de Loeiro. A entrevista pode verse aquí.”
Gaivotas manchadas de petróleo. Abraham Pérez
Entrevista a Abraham Pérez en Radiofusión:
“”Non encaixa nas definicións habituais. É ensaio, máis non o é, son aforismos, máis non o son; ten algo de crónica, de diario, máis non é crónica nin diario” indica a crítica de Luz Darriba arredor do libro de Abraham Pérez Gaivotas manchadas de petróleo que vai xa pola segunda edición, publicada por Menino morreu.
Gaivotas manchadas de petróleo contén referencias ao cine, á literatura, música e redes sociais. Tamén aborda o modelo de artista que ten discurso, que crea discurso, co cal guía a súa visión artística: “É fatigoso, porque implica estudo e investigación constante, polo tanto, máis complicado (e seguramente con menos recoñecemento ao instante por parte do hipotético público)”.
A entrevista pode escoitarse aquí.”
