Xosé Iglesias, poeta: “Os mariñeiros somos os exiliados da terra”

Entrevista a Xosé Iglesias no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Xosé Iglesias presenta o seu terceiro poemario, Atlántico norte, chamádeme Ismael, publicado en Edicións Caldeirón. O poemario agromou desde os anos que pasou como patrón de pesca no mar de Rockall e dunha carta de amor. A entrevista pode verse aquí.”

Ramón Nicolás: “Reducir a don Paco a 140 páxinas non é xusto, foi todo un reto”

Entrevista de Ana Abelenda a Ramón Nicolás en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Cóntenos como se coñeceron nos 90.
– Ramón Nicolás (RN): Por volta do 90, decidín compilar textos xornalísticos de don Paco, que durmían no esquezo nas hemerotecas. El aínda non publicara o seu libro de memorias Un río no tempo. Comecei preguntándolle cousas que son inocentes, pero daquela eu non tiña o coñecemento, por exemplo, de si el tivera que ver coa aprobación do Día das Letras Galegas por parte da Academia. Ao lado da compilación de textos, quería facer unha parte biográfica. Mandeille unha carta e convidoume a ir á Penzol. Eu fixen o traballo, fixen tamén unha copia que enviei a un concurso e non resultou premiado. O premio foi coñecelo.
– LVG: Custoulle comprimir a longa e intensa vida deste «obreiro» da cultura galega?
– RN: Facer un libro sobre don Paco en 140 páxinas non é xusto! Merecía un libro de mil páxinas, e quedaría curto… Reducilo a 140 páxinas foi todo un reto para min.
– LVG: O seu galego, confesa, mellorou grazas a un libro de don Paco. Cal é?
– RN: Sendo eu moi noviño, caeu nas miñas mans o Vocabulario castellano-gallego, unha axuda para que todo o mundo fale galego con dignidade. Xa que o meu entorno non era galegofalante, ese libro resultou clave. El ten unha obra de carácter divulgativo moi importante, como ese Diccionario de escritores en lingua galega, que durante anos foi o único manual que había accesible, actualizado, sobre os escritores e escritoras galegos. (…)”

Lugo Philadelphia, os Rollings como inspiración poética

Desde a Televisión de Galicia:
“Este poemario nace dunha viaxe dende Lugo a Philadelphia, pasando por Nova York para asistir a un concerto dos Rolling Stones. Así naceu o libro Lugo Philadelphia, que une os poemas de Lois Pérez e as fotografías de Alba Díaz. Un traballo conxunto editado por Xerais. A entrevista pode verse aquí.”

Lorena López: “Não ajuda pressupor a marginalização das autoras nem dizer que as mulheres agora dominam a literatura”

Entrevista a Lorena López en Praza:
“(…) – Praza (P): O livro começa falando do “boom das narradoras”, que em realidade é uma correção incompleta de uma situação inicial de grande desequilíbrio. Por que não podemos falar sobre paridade ou igualdade em geral?
– Lorena López (L): Embora a situação tenha melhorado muito, os dados não mostram que haja paridade no número de publicações. A visibilidade e a forma como é gerida são mais difíceis de medir, mas ainda existem miragens na questão da visibilidade das autoras. Em todo o caso, a presunção de que ser escritora implica automaticamente entrar na margem literária não ajuda o debate atual também. Felizmente, existem exemplos que provam o contrário.
– P: A abordagem que escolhes é a da invisibilidade, apesar de tudo, de certas narradoras. Partes do conceito de margem. Como se relaciona esse conceito de margem com a oposição centro/periferia ou hegemonia/subalternidade?
– L: Que não seja possível fazer essa equivalência imediata entre as escritoras e a margem, não significa que não existam dinâmicas sócio-literárias que as afetem em particular. No entanto, o conceito de margem, tal como o desenvolvo no livro, não se refere a um espaço único ou homogêneo. Uma das chaves da minha leitura, seguindo Helena González, é que essa visão já é insuficiente quando se fala da situação das narradoras no campo literário galego atual.
Acredito que é preciso entender as margens mais como um conceito dinâmico, constantemente em tensão, que não se dá apenas na dicotomia centro/periferia ou hegemonia/subalternidade. Com essa ideia, entendo essas invisibilidades como pontos cegos que também podem existir naqueles discursos e repertórios que ocupam posições centrais. Por exemplo, a questão nacional ocupa uma posição central, mas há abordagens literárias que permanecem fora dessa área visível. A questão nacional foi canonizada no campo literário galego de forma que esquiva conflitos e problemas que questionam o quadro político autonómico.
– P: A ideia de partida é que existem pontos cegos no processo de canonização da narrativa de autoria feminina, basicamente por quatro motivos: a escolha de uma normativa reintegracionista, a escolha de um género minorizado –a ficção científica–; uma literatura feminista e experimental que questiona certos aspetos do discurso nacional ou uma literatura que trata de questões polêmicas do mesmo, como a luta armada. Por que esses quatro casos?
– L: A escolha de casos e pontos cegos é significativa, mas não exaustiva. Deve ainda ter-se em conta que esta análise se aplica a umas coordenadas temporais e isto implica que devemos fazer um seguimento da evolução de todas estas questões. Não têm por que ser as mesmas no futuro. (…)”

Xoán Carlos Domínguez Alberte: “Queriamos reivindicar un espazo cultural singular como é a área histórica arredor de Celanova”

Entrevista de Laura Veiga a Xoán Carlos Domínguez Alberte en Nós Diario:
“- Nós Diario (ND): Como xurdiu o obradoiro de poesía en Celanova?
– Xoán Carlos Domínguez Alberte (XCDA): Arredor da primavera ou do verán do ano pasado chamáronme da AELG, da que eu formo parte como membro do Consello Directivo, coa intención de que fixese un obradoiro de creación literaria no ámbito de Ourense. Despois de meditalo, fixen a proposta de levalo a cabo en Celanova e centralo na poesía. Para nada tiñamos a idea de publicar, mais o que ocorreu foi que a medida que se foron desenvolvendo as sesións de traballo pensei en facerlles un agasallo cos textos que fóramos creando.
Fun madurando a idea e conseguimos a colaboración de empresas locais como foi a imprenta Celanova e o propio Concello e así naceu esta edición limitada que quedará para a historia cultural. Ademais, o libro foi enriquecido coas colaboracións gráficas de Baldo Ramos.
– ND: Como foi o proceso de escrita entre autoras e autores tan diversos?
– XCDA: As idades do alumnado do obradoiro están entre os 16 e os 60 anos aproximadamente. Son homes e mulleres con perfís e expectativas moi diversas, entón o fío condutor do obradoiro ten moito que ver cos obxectivos principais que eu concibín. Por unha parte, reivindicar un espazo cultural singular como é o territorio situado historicamente arredor da área de Celanova, dando a coñecer e profundando nalgunha vertente a obra creativa de autores significativos desta área, e por outra, fomentar a creatividade literaria e poética a partir dos modelos propostos.
O que facía era ofrecer uns textos ao comezo de cada sesión, que están detallados no libro, para analizalos e, a partir de aí, facer nós ese tipo de texto. Por exemplo, inspirándonos na poesía narrativa de Curros ou na poesía épica de Ferrín.
– ND: Neses textos empregados, todos os autores son homes. Cal foi o criterio para escollelos?
– XCDA: En primeiro lugar, procurei que houbese complementariedade nas temáticas e nos enfoques, que no obradoiro houbese pluralidade de voces, procurando sempre dar a coñecer unha faceta máis ou menos coñecida dos autores máis representativos ou máis significativos. O feito de que todos sexan homes é así por imperativo. A realidade non a podemos ocultar e a maior parte da produción poética deste territorio, até o de agora, estaba feita por homes, que como digo afortunadamente xa non é o caso.
No obradoiro si que había mulleres, como se pode ver na relación de poemas producidos nese marco. Por outra parte, hai un novo libro que está a piques de saír editado no que incorporo e reivindico a poesía de moitas mulleres. Este libro chámase Aires de poesía. Escolma de poetas da bisbarra de Celanova e recolle tanto homes como mulleres que se quixeron vincular porque teñen algo da súa obra relacionada co noso territorio ou porque, pola súa orixe ou por outras diversas razóns, están relacionadas con el.
Desta maneira, se houbese outros obradoiros en sucesivos anos, poderíamos xogar cun campo máis grande por esta descuberta de voces en feminino, moitas das cales están producindo agora mesmo.
– ND: Que diría que lle achega ás persoas acudir a este tipo de obradoiros?
– XCDA: Iso igual é algo que debería contestar cada persoa, mais polo que fun vendo no meu alumnado, o primeiro, evidentemente, é a oportunidade de mergullarse de cheo e estar en contacto con textos literarios diversos. Por outra parte, diría que tamén lles achega certa confianza, seguridade e ganas. De feito, algunha destas persoas agora está traballando en proxectos que tiña pausados e está avanzando neste traballo editorial. E sobre todo, contrastar perspectivas, que para quen somos creadores é algo que nos vai moi ben, ver outros puntos de vista.”