Entrevista a Antonio Tizón en Radio Fene:
“Antonio Tizón vén de presentar a súa novela titulada Lobos Doentes. O escritor nado en Aranga fala en Radio Fene desta obra “autobiográfica” na que teñen gran presenza as enfermidades mentais.
“O cadáver apareceu a primeira hora da mañá daquel segundo mércores de marzo ao pé da Torre de Hércules, entre ondas fortes contra as rochas, a uns catrocentos metros do faro operativo máis antigo do mundo, que acababa de amañecer con mar de vento. Coma sempre, dirixinme directamente a Márquez: Que sabedes, Márquez?”. Así comeza o novo libro de Antonio Tizón que vai ser analizado no clube de lectura de Radiofusión. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Henrique Alvarellos: “As cifras de lectura en galego retrátannos como país”
Entrevista de María Solar a Henrique Alvarellos no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“De cada cen persoas que mercaron un libro en Galicia, só oito o escolleron escrito en galego. Son cifras terribles dos habitos de lectura e de compra de libros referentes ao ano 2021, e son peores que noutras autonomías con lingua propia. En Euskadi o 17% escolleron a súa lingua e en Cataluña o 27% mercaron en catalán. Tralos libros galegos hai unha industria da edición que está facendo 40 anos de asociacionismo e que teñen retos novos por diante. A entrevista pode verse aquí.”
Miguel Anxo Fernández: “A novela negra entretén e tamén fai pensar”
Entrevista a Miguel Anxo Fernández na Televisión de Galicia:
“Xa temos unha nova edición das aventuras do detective privado Frank Soutelo. A editorial Galaxia acaba de publicar A conxura do sete, a última novela de Miguel Anxo Fernández. Ambientada o noso país, o decano dos sabuxos galegos terase que enfrontar a un novo caso: atopar a espada de Santiago xusto antes dos fastos do último ano Xacobeo. A entrevista pode verse aquí.”
Xosé Monteagudo: “Desde o punto de vista axeitado, calquera vida pode ser novelada”
Entrevista a Xosé Monteagudo no Diario de Pontevedra:
“(…) – Diario de Pontevedra (DP): Fala, ao final do libro, da “chispa” que o leva a elixir as historias.
– Xosé Monteagudo (XM): Ao longo do tempo un vai escoitando ou lendo historias que son moi interesantes, pero como escritor, moitas veces, non sinto a necesidade de poñerme a escribir sobre elas. No caso desta novela, por exemplo, o personaxe de Bibiano resultábaba unha referencia atractiva, pero faltaba algo que me motivara profundamente a escribir unha novela sobre el. Esa chispa xurdiu cando descubrín a historia de Josefina, a súa dona, que era unha historia en xeral moi descoñecida. Cando dei con ela, decaiteime de que aí realmente había unha novela. Entón, aínda que tardei algún tempo en poñerme a escribila, desde ese momento estaba convencido de que ía a escribir esta obra. Iso é o que se define un pouco como a chispa creativa: algo que, cando xurde, atopa a esencia da novela que queres escribir. É cando sinto esa efervescencia creativa.
– DP: Á hora de novelar, marcou algún límite entre realidade e ficción?
– XM: Hai feitos esenciais, relevantes nas vidas deles, dos que non podía escapar nin tampouco falsear. Unha vez collida a liña argumental, si que nos pequenos detalles, en determinadas cousas que non son relevantes para a historia pero si para a novela, a obra está moi ficcionalizada. Ao fin e ao cabo, eu constrúo os personaxes a partir deles como realidade. Creo que isto sucede nas novelas que relatan historias baseadas en persoas reais: ficcionalízanse moitas cousas, engádense detalles que os realzan, que dan unha relevancia ao que eles foron. A historia non pode saber moitos dos detalles que rodearon aos seus feitos máis relevantes. Esa é a parte onde entra o traballo do escritor, do novelista.
– DP: Hai moita diferenza entre ficcionar unha vida real e unha creada?
– XM: Nas miñas novelas sempre trato de poñerme na situación dos personaxes. De ver como reaccionan: que poden pensar, que poden sentir, que poden desexar ante cada momento. Cales poden ser as súas pretensións máis íntimas en cada situación na que se encontran. No caso dunha historia ficticia, un pode desenvolver feitos relevantes conforme ao que lle pide a súa imaxinación. Nesta novela, sen embargo, non podo poñer feitos relevantes que non sucedesen. Se non foran persoas reais, desenvolvería moitos dos acontecementos doutra maneira, pero tiña un fío argumental do que non podía afastarme. (…)”
Entrevista de Diego Rivadulla a Lorena López López arredor de Ainda invisíveis
Desde New Books Network:
“Un dos fenómenos destacados de maneira recorrente pola crítica a respecto do campo literario galego do século XXI é a crecente visibilidade das mulleres narradoras. En Ainda invisíveis? Narradoras e margens na literatura galega contemporânea (Através Editora, 2022), a filóloga e poeta Lorena López López pon en cuestión esta diagnose e coloca o foco en catro escritoras que, por motivos diversos, ficaron nas marxes dese boom da “literatura feminina” ou “literatura feminista”. As propostas de Margarida Ledo Andión, Patricia Janeiro, Cris Pavón e Teresa Moure, segundo este libro analiza, non só foxen das anteditas etiquetas, senón que xeraron tensións no campo cultural galego ao proporen modelos narrativos alternativos que cuestionaban o discurso hexemónico sobre a narrativa das autoras, pola incorporación ben de repertorios temáticos incómodos, ben de estéticas vangardistas ou ben de xéneros minoritarios como o gótico e a ficción científica dura. Este ensaio bota luz sobre os “puntos cegos” da interacción entre o discurso feminista e o discurso nacional xurdida das obras das mencionadas narradoras e pon de manifesto algunhas dinámicas conformadoras do sistema literario galego, ao tempo que propón unha profunda reflexión sobre os mecanismos de canonización ou de subalternidade. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Antón Cortizas: “No xogo tradicional hai un valor moi importante: os roles sempre son cambiantes”
Entrevista de Laura Veiga a Antón Cortizas en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como foi saber que ía recibir o Premio Arume por Os versos da mariola?
– Antón Cortizas (AC): Resulta moi agradábel ver que algo que ti fixeches gusta, máis se é un premio que leva detrás o nome de Neira Vilas. Xa recibira unha mención de honra polo poemario Cando as follas voan. Nos premios literarios hai que ser insistente porque teñen que darse unha serie de circunstancias como ter unha obra dunha certa calidade e que lle guste a ese xurado concreto, porque sobre gustos non hai nada escrito.
Os versos da mariola é un capítulo máis da miña obra dedicada ao xogo e ao brinquedo tradicional. Na miña xuventude comecei a describir os xogos do meu barrio en Ferrol e de investigacións posteriores xurdiron Chirlosmirlos (Xerais) e Tastarabás (Xerais).
A mariola é un xogo universal con moitos nomes e que podemos ver nos parques debuxada de diversas formas, mais infelizmente non vemos moitas crianzas xogando nela. Aquí, eu decidín xogar coas palabras e co xogo mesmo da mariola. Son 26 poemas que se van colocando de forma que a propia lectura é un xogo en si.
Ademais, intento valorizar precisamente o xogo tradicional, así como escapar un pouco das pantallas e das novas tecnoloxías.
– ND: É unha forma de transmitir estes xogos a crianzas que non os viviron pola falta de transmisión xeracional, non?
– AC: Claro. Si que temos iniciativas, como o Observatorio do Patrimonio Lúdico Galego, no que se intenta divulgar precisamente isto para que as crianzas gañen os beneficios tan fantásticos que ten o xogo tradicional. Como docente que fun toda a miña vida, a educación ten un papel fundamental aquí, mais a escola non está facendo moito por este labor. É dicir, si que hai algunhas escolas que brillan pola divulgación e polo estímulo do xogo tradicional, en Ferrol e en Santiago mesmo hai, mais en xeral parece que por parte do profesorado non se lle dá demasiada importancia, cando ten bastante máis que outro tipo de cousas que se tratan nos centros.
O xogo tradicional leva miles de anos entre os seres humanos e é unha forma natural do desenvolvemento humano porque serve para interiorizar as capacidades físicas do corpo e o movemento, así como de aprendizaxe das normas de grupos.
Claro, estas normas moitas veces tamén aparecen terxiversadas a través da ideoloxía ou do sistema dominante, porque os valores están aí. Eu lembro ter xogado ás guerras e agora pénsoo e é unha burrada, algo totalmente evitábel. Con todo, tamén é certo que no xogo tradicional hai un valor moi importante: os roles son cambiantes. A persoa xefa de equipo nun determinado xogo, na seguinte partida non o será.
Algo que non se dá na sociedade, porque acaba mandando a xente de sempre, mais no xogo tradicional vaise desenvolvendo a convivencia e apréndese a valorar as demais persoas, dándonos de conta de que sen outra xente non podemos xogar nin dirixir un equipo. Isto para min é importantísimo. (…)”
Fran Alonso: “Este é o meu libro máis introspectivo”
Entrevista a Fran Alonso no Diario Cultural:
“Fran Alonso publica Poemas inmóbiles de movemento estático. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Xosé Ramón Freixeiro Mato analiza as cartas entre Carvalho Calero e Barros, con Ferrol como nexo
Desde Nós Diario:
“Unha amizade con Ferrol ao fondo. Correspondencia entre Carvalho Calero e Tomás Barros (1947-1983) é o título do libro que o filólogo e escritor Xosé Ramón Freixeiro Mato presentou no centro cultural ferrolán Torrente Ballester.
En declaracións a este xornal, o autor aclara a orixe da idea de editar esta obra: “Foi case como un encargo a través da amiga e compañeira María do Pilar García Negro“, que ademais prologa o texto. García Negro fíxolle chegar as cartas enviadas entre Ricardo Carvalho Calero e Tomás Barros. Ante a posibilidade de editar as misivas, Freixeiro explica que aceptou tanto pola admiración que sente de sempre por Carvalho Calero, “unha figura fundamental da filoloxía galega”, á que Freixeiro dedicou tamén a súa vida, como pola circunstancia de que Tomás Barros fora o seu profesor de debuxo na facultade de Maxisterio da Coruña.
Trátase dunha correspondencia enviada principalmente durante o período da ditadura franquista, polo que “estas cartas reflicten ese ambiente de ‘longa noite de pedra’ da ditadura”, explica Freixeiro.
As misivas tratan temas fundamentalmente relacionados coa súa propia obra, que tanto Carvalho como Barros van elaborando e publicando, do contido desas obras e tamén das peripecias editoriais que tiveron que seguir, pois “naqueles momentos non era fácil publicar”. Desta maneira, son frecuentes as cartas nas que falan tanto da revista Aturuxo que dirixía Barros en Ferrol e na que Carvalho desenvolvía un papel moi importante durante os anos 60, como da revista Nordés que Barros fundou xunto con Luz Pozo na Coruña, xa no ano 1975.
As cartas reflicten tamén o decorrer da vida de diaria de cada un dos autores. Freixeiro explica, en conversa con Nós Diario que neste aspecto existe un gran contraste no epistolario. Mentres Carvalho está totalmente entregado á causa da defensa da cultura galega, Barros está máis preocupado por “grandes temas como o sentido da vida”, para os que Carvalho di “que non ten nin tempo”. Tal e como reflicte unha frase escrita nunha das cartas que Carvalho envía a Barros: “Xornaleiro do meu país, fago o que o meu país quere e non o que quixera eu”.
Por iso unha das temáticas que reitera nas misivas é a insistencia de Carvalho Calero en que Tomás Barros aprenda e escriba en galego. Intenta atraer a Barros para a literatura galega, “con suceso”. Na última etapa da súa vida Barros publicará libros en galego.”
Ramón Nicolás: “Hai que preguntarse onde non estivo don Paco ao longo da vida de Galicia durante o século XX”
Entrevista a Ramón Nicolás en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Supoño, porque Francisco Fernández del Riego estivo en todos os grandes feitos do galeguismo do século XX.
– Ramón Nicolás (RN): Dende o mitin que deu na súa vila natal en 1931, cando tiña 18 anos, o seu compromiso foi total. Está en todo, nas Mocidades Galeguistas, no Partido Galeguista, No Seminario de Estudos Galegos, Ultreia, na Asociación de Escritores en lingua Galega, estivo como representante galeguista no Estatuto de Autonomía. Foi colaborador en A Nosa Terra, Nós, Alento, etc. E logo, na posguerra está presente en todo o que foi a reconstrución do galeguismo, desde a fundación de Galaxia á creación da Penzol, pasando pola creación do Día das Letras Galegas ou a presidencia da Real Academia. Realmente hai que preguntarse onde non estivo Fernández del Riego. Ata nese tempo estivo dúas veces no cárcere por exercer ese labor de difusión cultural. Arriscou moito da súa propia vida.
– LVG: Sempre se lle recoñece a don Paco o seu papel como activista. Pero como é o seu traballo literario?
– RN: Á marxe de todo iso el construíu unha gran obra literaria. Pero esa obra, en gran parte, está enfocada cara ao ensaio, que é un xénero de minorías. Pero é moi rico e valioso porque el, como ensaísta ou autor de libros de crónicas e viaxes ten un estilo propio moi facilmente recoñecible. Eu creo tamén que el sacrificou unha obra creativa de amplo espectro, como pode ser a narrativa, en función de todos eses traballos silenciosos e o traballo de recuperación da memoria. De feito só nos deixou unha novela, O cego de Pumardedón, e un par de relatos pequenos. Pero si deixou unha grande cantidade de traballos extraordinarios e artigos xornalísticos, como os que fixo durante vinte anos en La Voz.
– LVG: Ademais, fixo traducións.
– RN: Si, ademais da súa faceta como ensaísta, narrador e ser un gran orador, Del Riego fixo varias traducións tanto para Galaxia como para a revista Grial. Hai que entender esa labor dende o punto de vista de tratar de normalizar a presenza do idioma galego na literatura coa presenza de textos traducidos. É curioso porque xunto con Plácido Castro mantiveron unha relación coa BBC británica, na que organizaban emisións radiofónicas.
– LVG: É certo que recuperou a Cunqueiro para a literatura?
– RN: Si. A Cunqueiro xa o coñecía da mocidade porque el era de Vilanova de Lourenzá e Cunqueiro de Mondoñedo, e ían xunto a examinarse a Lugo. E si foi clave na recuperación de Cunqueiro tras a guerra. Cunqueiro recoñeceu que o Merlín non sería tal se non fose pola insistencia de Francisco Fernández del Riego. Tamén lle pasou con Longa noite de pedra, que apareceu despois dunha reunión entre Del Riego e Celso Emilio Ferreiro escolmando os poemas. Mesmo foi el que suxeriu o título. Incluso detrás dos grandes escritores da posguerra está el como editor, corrector ou incitador. É unha figura total. (…)”
Antía Otero: “Vimos dun territorio devastado que miramos arder”
Entrevista de Ana Romaní a Antía Otero no Diario Cultural da Radio Galega:
“A escritora Antía Otero publica Barroco. O novo libro de poemas é froito da perda colectiva e do invisible, do aparentemente desintegrado. A entrevista pode escoitarse aquí.”
