Carlos Callón: “E pensar que nos conventos medievais se copiaban historias que trogloditas con poder do ano 2025 quererían queimar”

Entrevista de Ana G. Liste a Carlos Callón en Praza:
“(…) – Praza (P): A publicación deste libro foi tristemente acompañada dun movemento de moita agresividade e odio. Podías esperar algo así?
– Carlos Callón (CC): Son os tempos que vivimos, é verdade que non é a primeira vez que me acontece algo semellante, co Libro negro houbo moito negacionismo e con Amigos e sodomitas no ano 2011 saíu unha reseña no Faro de Vigo tres meses antes de que o libro se publicase. Mais de calquera xeito, aínda que teña esas experiencias, nunca coma esta. Nunca. O feito de que se pida queimar a miña obra, que se pida que me maten son auténticos despropósitos que hai uns anos serían eliminados inmediatamente nas redes sociais. É un disparate, pero xunto con todo iso teño que agradecer todo o apoio recibido. Temos que remar para que o mundo sexa outra cousa, non podemos habituarnos a este rexeitamento da existencia do outro.
– P: Das personaxes das que falas do Reino de Galicia, que é o que máis che sorprendeu?
– CC: É que ao final o combustible principal destas investigacións é o entusiasmo. Entón, claro, cada vez que me ía encontrando cunha cousa ese entusiasmo aumentaba. Están Sancha Pêrez e Maria Leve, que haxa unha parella de mulleres que saibamos a rúa de Santiago na que viviron, ou pensaron en vivir, iso xa ten un grande valor non só a nivel do Reino de Galiza, senón a nivel europeo porque non hai información semellante. O caso do adiantado maior do Reino de Galiza e a súa relación co adiantado maior do Reino de León é moi valioso porque ten unha dimensión literaria moi forte, con sátiras moi traballadas que sabemos que tiñan música aínda que non a conservemos; e que ademais ten unha dimensión política e sabemos que ten relación da revolta contra Afonso o sabio. É moi difícil escoller porque tamén está a cantiga de amiga lésbica, moi interesante tanto polo que di como por como a intentaron modificar diferentes editores, que son os primeiros en mostrar que a identificaron como lésbica ao mudaren os pronomes de feminino para masculino. Só iso xa é interesante, mais ver esa cantiga é contexto tamén o é. E non esquezo os santos trans, pensar que nos conventos medievais se copiaban historias que trogloditas con poder do ano 2025 quererían poder queimar.
– P: Cómpre preguntarte tamén pola situación do galego, tanto polos datos do seu uso entre a poboación como por todo o que rodea á “renovación” do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega e esa nova manifestación que convoca Queremos Galego para o 23 de febreiro en Santiago.
– CC: En primeiro lugar, moito orgullo polo traballo d’A Mesa e de Queremos Galego, se eu non fose socio d’A Mesa a día de hoxe, que o son, afiliaríame inmediatamente e animo á xente a que se afilie porque no paripé que organizou a Xunta sobre o plan de Normalización, cando Marcos Maceira e Celia Armas se ergueron para falar non é só que polas súas gorxas saísen as voces das persoas que amamos o galego, é que dalgún xeito o que dixeron podemos resumilo en catro palabras: o rei vai nu.
Que plan de normalización é se se está impondo unilateralmente sen contar co resto das forzas políticas e sociais? Iso que seriedade ten? Se houbese unha mínima vontade de mudar as cousas, o primeiro é escoitar os diferentes axentes sociais e forzas políticas, e estar disposto ou disposta a dialogar e conversas, e a escoitar tamén aos técnicos e técnicas. Nada disto se está facendo. De feito, están lexislando contra o galego. Se por vez primeira na historia non é preciso o coñecemento do galego nin para opositar na compañía pública dos nosos medios de comunicación que existe por algo. O conselleiro podería dicir, como Groucho Marx, aquilo de ‘a quen vas crer: a min ou aos teus ollos?’. Creamos aos nosos ollos. Merece unha reflexión que haxa persoas dispostas a lavarlle a cara aos verdugos do galego. Nestes momentos nos que están desprotexendo a nosa lingua nos diferentes ambientes sociais o que temos que facer é reclamar igualdade de oportunidades, que se garantan os nosos dereitos e que se cumpra coa lexislación, co Estatuto de Autonomía e cos tratados internacionais. Non temos que ser fatalistas, pero hai que constatar que estamos ante o desmantelamento da oficialidade da nosa lingua. (…)”

A AELG súmase á manifestación nacional “Lingua Vital Xa. Paremos a emerxencia lingüística” á que nos convoca Queremos Galego este domingo 23 ás 12 na Alameda de Compostela

Desde a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), entidade profesional que aglutina e representa as escritoras e os escritores galegos, manifestamos a nosa perplexidade ante o veto á nosa entidade a formar parte das comisións para a “revisión” do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega. Este veto é unha falta de respecto ao traballo dos e das escritoras galegas no labor de construtores, divulgadores e dignificadores do idioma e da súa capacidade para crear falantes, pois a lectura é unha das ferramentas normalizadoras que ten demostrada historicamente a súa eficacia, para alén das actividades de fomento da lectura que son en esencia actividades normalizadoras.
A exclusión da AELG das conversas e dos grupos de traballo postos en marcha o pasado día 12 na Cidade da Cultura, evidencia que desde o partido que ostenta o goberno da Xunta non hai vontade de contar cunha participación ampla e plural de colectivos representativos do conxunto da sociedade galega, unha medida imprescindíbel para o éxito de calquera proposta normalizadora.
Falta de vontade que tamén demostra o inicio das conversas marcando posicións inflexíbeis, velaí a negativa a derrogar o Decreto 79/2010, amplamente cuestionado desde os seus inicios, advertido polo Comité de Expertos de Europa e causa incuestionábel do descenso no número de falantes, do incremento dos prexuízos contra a lingua e mesmo do incumprimento da propia Lei de Normalización Lingüística, toda vez que se constata a incapacidade dunha parte da mocidade para se expresar con algunha fluidez na nosa lingua. A mesma falta de vontade que se demostra nos pasos lexislativos dados desde entón reducindo a presenza e a esixencia de coñecemento da nosa lingua na CRTVG ou na Administración.
A AELG reclama un proceso transparente, coa participación de todas as entidades sociais, cun guión claro en que se asuman compromisos para o incremento e a diversificación dos recursos, a aplicación das medidas debidamente planificadas e a súa avaliación.
Con esta reivindicación estaremos este domingo en Compostela sumándonos á manifestación á que nos convoca Queremos Galego, porque, como dixo o irmán Daniel, somos galegas e galegos polo idioma, esa lingua en que o pobo lle pediu a Rosalía que cantase. Que maior homenaxe, que mellor agasallo para a nosa poeta no seu aniversario que volver sermos pobo que atravesa as rúas da súa cidade para berrar aos que tan altos están que non oen, as palabras que escribiu Manuel María: que “recibimos a lingua en usufruto e temos a obriga de conservala e mellorala” se queremos seguir chamándonos galegas e galegos.
O futuro, tamén o de quen nos goberna, só será se é na nosa lingua.

O sector literario exixe que o uso da intelixencia artificial respecte as autorías

Desde Nós Diario:
“Nunha época de revolución tecnolóxica continua, a intelixencia artificial (IA) está mudando as dinámicas actuais en case todos os aspectos da vida e, por suposto, nin a cultura en xeral, nin a literatura en concreto, son unha excepción.
Precisamente, a oposición do sector cultural, que demanda pór couto ás tecnolóxicas no seu abuso da propiedade intelectual, obrigou a pasada semana o Ministerio de Cultura a retirar o Real Decreto para regular a intelixencia artificial xenerativa.
Neste sentido, Jorge Corrales, director xeral do Centro Español de Derechos Reprográficos (Cedro), impartiu esta sexta feira no Museo do Pobo Galego, en Compostela, unha conferencia titulada A Intelixencia Artificial. Retos actuais para a creación cultural.
Pouco antes de comezar este acto, no que estivo presente Nós Diario, Corrales atendeu este xornal. Segundo sinalou, “a propiedade intelectual, os dereitos de autor e a intelixencia artificial son aspectos cruciais no futuro inmediato da cultura escrita”.
Ao respecto, explicou, “o actual desenvolvemento dos sistemas de IA e os usos que se derivan disto deixan fóra actualmente un recoñecemento xusto dos dereitos dos autores e das autoras, xa que estas colaboran, sen ningunha dúbida, na xeración de valor que estes modelos achegan”. Porén, acrecentou, “as titulares vense rexeitadas do reparto de valor que se produce no emprego destas ferramentas”.
“É fundamental que se entendan todos os amplos espectros dos defectos que xeran as novas tecnoloxías e que, independentemente do tipo de cada unha delas, haxa unha máxima no uso de obras nestes produtos que sexa: Autorización, remuneración e transparencia na declaración dos usos”, defendeu.
O presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), Cesáreo Sánchez Iglesias, foi o encargado de introducir o relator, e tamén atendeu Nós Diario antes de comezar o acto. “A preocupación da AELG polas lóxicas que ten a intelixencia artificial é que traen dificultades para unha cultura como a nosa se non hai unha lexislación protectora que incorpore as novas formas de empregar a tecnoloxía dunha forma respectuosa co noso idioma e co noso sistema literario”, expuxo.
“Unha cultura como a nosa precisa estar nesta nova maneira de traballo e de ver o mundo, porque a IA crea formas de ver o mundo, mais é determinante que sexa respectada a propiedade intelectual nos fondos cos que hai que prover o software da intelixencia artificial”, engadiu.
“Temos que ter en conta que isto pode acabar nas mans das grandes plataformas, de feito é o que ten máis posibilidades de acontecer, sen que teña ningún beneficio para os creadores e as creadoras nin para a cultura”, afirmou o presidente da AELG.
Por este motivo, sinalou, “é un momento clave no que nos debemos achegar ao que significa todo o que está a pasar, algo que pode revolucionar as distintas artes e culturas, mais tendo claro que os dereitos de autor, aínda que sexan individualizados, tamén son garantes de que é respectada unha cultura e un idioma, así como de non descapitalizar a creación de maneira que haxa toda unha serie de plataformas que fan negocio”.
“A intelixencia artificial é algo que se compra e que se vende, así como os produtos que se elaboran con ela, e non se poden obviar todas as leis que existen sobre propiedade intelectual”, acrecentou. Ao respecto, concluíu Sánchez Iglesias, “pedimos que haxa autorización dos autores e das autoras, que haxa unha valoración económica do traballo de aquelas persoas que queiran ceder os seus contidos, e que haxa transparencia na trazabilidade do que se entrega á IA”. (…)”