Desde
o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“A obra premiada, Querido H. P. Lovecraft, é unha novela que vai a cabalo entre a tolemia e a realidade, gañadora do I Certame de Literatura Fantástica Antón Risco. A entrevista pode verse aquí.”
O Pleno da RAG oficializa a proposta de Marilar Aleixandre para ocupar a vacante de Xosé Neira Vilas
Desde
a Real Academia Galega:
“No Plenario ordinario celebrado pola Real Academia Galega o venres 4 de marzo oficializouse a proposta de Marilar Aleixandre para cubrir a vacante producida polo pasamento do académico de número Xosé Neira Vilas, falecido o pasado 27 de novembro. A candidatura someterase a votación no vindeiro Pleno.
A vacante de Xosé Neira Vilas proclamárase o pasado 11 de decembro, no primeiro Plenario ordinario celebrado tras a súa produción, tal e como establece o Regulamento de réxime interno da Real Academia Galega. De igual xeito, na sesión do venres declarouse a vacante rexistrada polo falecemento de Xosé Fernández Ferreiro o pasado 16 de decembro.
As candidaturas de novos membros de número poden presentarse por escrito ata 24 horas antes do Plenario posterior ao da proclamación de cada vacante e cada unha delas debe ir avalada polas sinaturas de tres membros de número da Academia. Unha vez oficializadas, sométense a votación no seguinte Pleno. (…)”
Entrevista a Paco Souto
Entrevista 
a Paco Souto en Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Como é, no teu caso, o processo de criação literária (e artística em geral)?
– Paco Souto (PS): É diverso. Ás veces parto dunha proposta concreta -“vou escribir sobre tal cousa…”-, ás veces mesmo escribo por encargo (as menos: he, he!), e outras achéganseche visións ineludíbeis ás que logo lles darás forma. Adoito partir do inconsciente, do xesto, para logo ir concretizando. Sempre digo que escribir é aprendermos a riscar e quen vexa os meus manuscritos (manuscribo, si!), acreditará no proceso. Sempre lembrarei aquel poema de “Veño da fin do mundo…” que memoricei mentres guiaba de volta para Muros. Ou os moitos versos que escribín en pleno agobio laboral os sábados á noite cando era taberneiro no Dado, por exemplo… (…)
– P: Qual consideras que é -ou deveria ser- a relação entre a literatura e outras artes (plásticas, música, visuais, etc.)? Que experiências tens nestes âmbitos?
– PS: Non se pode entender a literatura sen a presenza das outras artes, sexa como pretexto ou contexto. No meu caso, a experiencia plástica é moi importante, e non só como observador. Nestes anos tiven a fortuna de asistir a cursos como os de Ana María Vargas ou Afonso Costa e, por suposto, manter relación de camaradaxe e colaboración con moit@s pintores amig@s.
E levo moitos anos realizando recitais coa música de Serxio Moreira ao vivo. Ollo, non con música de fondo, senón como partes intrínsecas e coordinadas dun único acto creativo. Nese sentido LUGAR DE INCENDIOS, que xa pasou pola Palavra Comum, paréceme exemplificador. Pero non quero esquecer TEMPO ESCURO ou o recente PROXECTO BARRO, verdadeiros actos performáticos.
– P: Quais são os teus referentes (desde todo ponto de vista)?
– PS: A arte ou é incómoda ou non é. Quero unha literatura que me descoloque, que propoña. Unha música que subleve, que non me acougue. Un teatro que me devolva a máscara que levamos dentro e ilumine o camiño, os múltiplos camiños. A linguaxe da arte é múltipla. Eu son varios. Eu son tod@s e cada un.
Podería facer un catálogo de autor@s, de músic@s, de pintor@s, mais seria inútil ou parcial. A xente do común. O que está na tradición tamén é o meu referente. A miña nai non sabe ler pero sabe en carne propia todos e cada un dos traballos que fan da nosa terra un eido produtivo. Iso é CULTURA. Iso tamén é o MEU REFERENTE. (…)
A Coruña: Roteiro das Irmandades, o sábado 5 de marzo
Roteiro pola cidade da Coruña para coñecer os espazos e @s protagonistas.
Guía o roteiro Mercedes Queixas Zas, escritora.
5 de marzo de 2016, ás 17:00 h., na Rúa de Álvaro Cebreiro (Fonte de Santo André)
7 espazos para resumir a pegada das Irmandades:
1. Comezamos na rúa Álvaro Cebreiro figura fundamental da vangarda artística galega dos anos vinte e trinta, é autor, co poeta Manuel Antonio, do manifesto ‘Máis alá!’.
2. Imos logo a rúa Real nº 36, onde estivo a Editorial Nós, para lembrar o traballo realizado por Ánxel Casal na editorial Nós (e antes en Lar xunto a Leandro Carré).
3. Paramos no Teatro Rosalía para falar do teatro das Irmandades.
4. Achegaremos logo á rúa San Agostiño, onde morre Murguía.
5. Casa do Concello para lembrar a Lois Peña Novo, con el o nacionalismo e a lingua galega chegaba, en 1920, a un salón de plenos.
6. Tamén na praza de María Pita, as Escolas do Insiño Galego. Era o 8 de xullo de 1923 cando a Irmandade da Fala da Coruña decide crear as Escolas de ensiño Galego.
7. Para rematar en Rego de Auga 38, sede da Academia onde o 18 de maio de 1916 nacen as Irmandades.
Acompañaranos a palabra cantada na voz de Marta Pumares e un artista plástico, Xurxo Gómez Chao; unha editora, Belén Vázquez; Moncho do Orzán, arquiveiro de Cántigas; e unha concelleira, a nosa socia Avia Veira, e Elvira Varela Bao, filla de Bernardino Varela e Elvira Bao; un académico, Xosé Luis Axeitos, e os presidentes da AS-PG e Alexandre Bóveda.
Betanzos: presentación de Amor é unha palabra coma outra calquera, de Francisco Castro
O
luns 7 de marzo, ás 20:00 horas, na Libraría Biblos de Betanzos (Rúa Santiago, 4), preséntase Amor é unha palabra coma outra calquera, de Francisco Castro, publicado en Galaxia. No acto, xunto ao autor, participa Xabier López López.
A Sega: Letras de muller
Artigo
en Cultura Galega:
“Este 28 de febreiro cumpriu tres anos de existencia A Sega. Esta plataforma de crítica naceu coa intención de facer visible o traballo das mulleres no campo das letras e de achegar unha perspectiva feminista sobre a nosa literatura. Desde entón, o seu traballo avanzou cara a outros ámbitos como a celebración do Día das Galegas nas Letras. Continuamos a nosa serie sobre a presenza da muller na nosa cultura.
“A iniciativa foi fundamentalmente de María Reimóndez, que nos escribiu un correo a xente da creación e da crítica literaria con certa sensibilidade feminista”, explica Lara Rozados, unha das compoñentes do grupo. “A intención era facer unha plataforma de crítica literaria a través de Internet”. Ao grupo inicial fóronse incorporando novos nomes ata, na actualidade, concentrar colaboracións de Ánxela Lema París, Verónica Martínez, Ana I. Morales, Andrea Nunes Brións, Andrea Ruthven, Eli Ríos, Susana Sánchez Arins, Beatriz Suárez Briones e Lau Ríos, ademais da propia Lara Rozados e de María Reimóndez. No grupo atópanse perfís de filólogas, tradutoras, profesoras universitarias, poetas, xornalistas, e mesmo unha lectora adolescente. O equipo complétase con Lucía López, responsable da programación web.
Necesidade
Segundo explica o propio texto de presentación do colectivo, “A Sega nace do exercicio de observar un panorama da crítica caracterizado polos silencios das voces das expertas, por lecturas sen explicitación da posición, pola falla de análise crítica dos textos das autoras. O tempo é chegado de okupar con enerxía o espazo público para que as lecturas críticas adopten voces ás que non se lles deu ata o momento nin visibilidade nin autoridade”. Segundo explica Lara Rozados, esta problemática non é específica deste ámbito nin da nosa cultura. “No campo literario, ao igual que en moitos outros, a obra das mulleres está infrarrepresentada. É unha parte moi pequena do que se estuda e sobre o que se fai crítica”, explica. “Ademais, as visións sobre as obras escritas por mulleres non teñen unha óptica feminista, senón que parten de visións paternalistas que as ollan como un subxénero ou se campo. Deste xeito, incardínase como literatura de muller unha serie de campos e de tópicos”. Ante esta situación, a necesidade dunha plataforma para potenciar a crítica feminista nas nosas letras “era unha perspectiva totalmente necesaria, non só na literatura, senón tamén na crítica cinematográfica, teatral e cultural en xeral. Do que se trata é de rachar a autoridade patriarcal neste campo, o feito de que en xeral os que opinan e teñen autoridade para o facer son homes. Na academia, entendida no sentido máis amplo, os opinadores seguen a ser homes. Reclamamos o dereito a falar desde nós mesmas e sobre nós mesmas, cunha perspectiva claramente feminista”. (…)”
Cee: I Gala Solidaria do Día da Muller, Implícate!
Lisboa: (Des)encontros galego/portugueses
“O Centro de Estudos Galegos da Faculdade de Ciências Sociais e Humanas da Universidade Nova Lisboa (FCSH/NOVA) organiza o ciclo de eventos (Des)Encontros Galego-Portugueses, que terá lugar en Lisboa durante os meses de marzo, abril e maio no local da Xuventude de Galicia – Centro Galego de Lisboa. Estruturado en seis sesións monográficas, abordará temas como a lingua, a historia e a cultura da fronteira, a emigración, as loitas pola democracia ou a relación de Manuel María con Portugal e a súa cultura.
A primeira sesión terá lugar o próximo 4 de marzo, ás 19h, e estará centrada na lingua. Contará coa presenza de Marco Neves, tradutor e profesor da FCSH/NOVA, e de José Ramom Pichel, enxeñeiro informático e investigador na área dos sistemas de tradución. A intervención de Neves leva por título “Galego: a língua invisível”, e nela interrogarase polas razóns que dificultan aos portugueses recoñecer o galego, ademais de avaliar as vantaxes que o reencontro co galego poderían fornecer para Portugal. A intervención de Pichel, titulada “Galiza, essa peça de Tetris linguística a configurar e encaixar entre os relatos de Espanha e Portugal”, abordará a eliminación do galego do relato político e lingüístico portugués, así como as novas perspectivas que a expansión da Web, a flexibilización das fronteiras ou a Lei Valentín Paz Andrade conceden aos falantes de galego no futuro inmediato.
A segunda sesión terá lugar o 18 de marzo. Nela, a antropóloga e profesora da FCSH/NOVA, Paula Godinho afondará na historia do Couto Mixto, especialmente no tratado asinado en 1864 polos estados español e portugués e nos procesos de resistencia desenvolvidos polas poboacións afectadas. O día 8 de abril, Carlos Pazos, profesor da Universidade do Minho, ofrecerá as súas reflexións sobre as imaxes e os estereotipos que sobre a Galiza e as persoas galegas se foron xerando en Portugal ao longo da historia, nunha conferencia titulada “Dos gallegos de exportação à Eurorregião. Visões lusas da Galiza e os galegos”.
A cuarta sesión do ciclo será realizada o 22 de abril e estará centrada nos procesos de resistencia ás ditaduras salazarista e franquista. Con este motivo, será exhibido o filme Santa Liberdade da realizadora galega Margarita Ledo Andión. O día 7 de maio regresa o tema da emigración ao ciclo, a través dunha visita guiada polos espazos máis importantes da historia da comunidade galega en Lisboa, como o barrio da Bica onde durante moitos anos os galegos desenvolveron o oficio de aguadeiros e coñecido naquela época como a “Illa dos galegos”.
Pechará o ciclo, o 20 de maio, unha conferencia de Mercedes Queixas Zas sobre a relación de Manuel María con Portugal e a súa cultura, nunha ponencia que leva por título “Voltar a Portugal, dourada luz que ilumina”.
O Ciclo (Des)Encontros Galego-Portugueses é organizado en parcería co Centro Galego de Lisboa e a Asociación de Escritores/as en Lingua Galega. Fai parte do programa de actividades culturais do Centro de Estudos Galegos da FCSH/NOVA, que integra a rede de Centros de Estudos Galegos no exterior da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia. Este programa completarase nos próximos meses con outros eventos, como as visitas a Lisboa da escritora Teresa Moure (16 a 18 de marzo) e da antropóloga Luzia Oca González (19 e 20 de abril).”
Todas as mulleres que fun, por Eli Ríos
Desde
A Sega:
“Andrea Nunes e Raquel Rei crean no 2008 o grupo poético-musical As Candongas do Quirombo a través do cal xeran as imaxes que acompañan este poemario.
Podería destacar a importancia desta creatividade experimental na que a poesía escrita se reinventa impresa en sucesivos fotogramas. Podería, tamén, falar da intertextualidade (María do Cebreiro, Chus Pato, Ana Romaní…) coa que, a autora, xoga deconstruíndo o suxeito para erixir outro colectivo feminino como quen tece un fío tras outro até chegar á peza final: un poemario-matria. Podería, sen dúbida, ademais, chamar a atención sobre a temática na que o mundo simbólico se alza ben lonxe do capitalismo, da falta de consciencia ecolóxica e a contrafío do sometemento. Podería, filoloxicamente falando, analizar os recursos e técnicas que a poeta domina á perfección para artellar, páxina a páxina, un poemario como Todas as mulleres que fun.
Podería facer todo o anterior pero… non quero! Porque hai escritas que nos abren portas a moitas persoas que experimentamos esta forma de expresión artística. E, este, é o caso.
Xa sabemos que aquilo que non se representa non existe. Entón, se desexamos visibilizar a figura da muller podemos colocala como protagonista e suxeito do texto. A idea estaría ben se non fose porque a linguaxe é falocéntrica nas propias estruturas, é dicir, esa hipotética relación binaria nos xéneros, ao final, non é máis do que unha clara estrataxema que exclúe o feminino. O poemario de Andrea Nunes é devastador nese sentido: o imaxinario masculinista non existe! (…)”
Entrevista a Xosé Carlos López Bernárdez
Entrevista
a Xosé Carlos López Bernárdez na Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum: Qual é a tua perspectiva sobre a obra de Luís Seoane (em todos os sentidos)?
– Xosé Carlos López Bernárdez: Seoane é um artista com muito de renacentista: é muralista, é pintor, é ilustrador, faz desing… Alguns de seus desing têm uma importância mesmo revolucionária no contexto da América Latina. Por exemplo, os que fez nos anos 50 de publicidade para Cinzano são hoje obras de referência nesse campo, realmente espetaculares. Os seus cartazes, a sua atividade como teórico, como escritor que também praticou todos os gêneros, é bem relevante. É nesse sentido umha figura chave na cultura galega.
Nas primeiras obras, as dos anos 40, pode-se ver que participa dos pressupostos formais do movimento renovador da arte galega que têm como ponto de partida um tipo de realismo de carácter social, com raízes muito evidentes, o que tem sido denominado “estética do granito”: Maside, Souto, Colmeiro, o Laxeiro da primeira época… Depois, sem renunciar aos valores temáticos de fundo, a elementos formais como a figura feminina, que tem um marcado simbolismo, a Mater Gallaeciae, que é oferecida quase como ícone, com uma presença plástica muito rotunda, Seoane vai construir um estilo próprio, moldando estilisticamente essa pintura e reformulando-a através de fórmulas modernizadoras. Chega assim a uma pintura planimétrica, como pode ser observado na sua obra a partir dos anos 50, e que se patentiza em um tipo de figura mais esquemática, elaborada em planos de cor e linha, onde as mesmas linhas funcionam como traços construtivos mas, ao mesmo tempo, autônomos.
Seoane reconhece que a sua inspiração estaria nas vanguardas históricas: o Picasso de um determinado momento, Léger, Le Corbusier, também em certo sentido Matisse… referentes modernos que ele conhece em primeira mão nas visitas a Europa -desde a Argentina- que faz no final dos 40.
Seoane é um exemplo de como pode ser conciliada a fidelidade à tradição e o cosmopolitismo. É um pintor que em momento algum renuncia à sua identidade nacional; reivindica-a e é uma pessoa muito comprometida com a língua, com a cultura galega e com todo o trabalho que foi feito a partir do exílio para perpetuar a nossa tradição cultural. Mas, ao mesmo tempo, é um artista muito cosmopolita. Ele acredita que para ser cosmopolita é preciso ser de um lugar. E se alguém vê os murais que fez na Argentina, reconhece-se esteticamente no que está a ver. É galego, mas ao mesmo tempo também vem a ser internacional. A sua obra é um exemplo de como, quando um tem algo a dizer e quer inovar, trabalhando a partir das raízes atinge sem problemas o espaço do cosmopolitismo. Além disso, Seoane consegue uma síntese da Galiza mais valiosa do século XX; uma Galiza criativa, orgulhosa de sua identidade nacional, respeitosa com os valores de sua singularidade histórica e artística. A ele interessa muito o processo histórico do povo galego, daí os temas como a emigração, que aparecem na sua obra com um acentuado carácter social. (…)”
