Arquivos da etiqueta: Manuel Rivas
Manuel Rivas: “A verdade hai que imaxinala”
Entrevista de Ana Abelenda a Manuel Rivas en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Defende unha democracia afectiva [en Zona a Defender]. Que poder social e político ten o afectivo?
– Manuel Rivas (MR): O afectivo é o máis efectivo, aínda que o efectivo parece que é o que funciona como unha máquina. Pero, se nos movemos no afectivo, hai un respecto, un compartir. Non é un falso espellismo. Vémolo no libro Por que fracasan os países?, de Daron Acemoglu e James Robinson, que compara sociedades e ve por que unhas quedan no atraso. Falan de sociedades nas que predomina o círculo virtuoso e doutras de círculo vicioso. As primeiras son inclusivas. O exemplo sería a danesa, onde só unha parte menor da poboación é rica por herdanza. Hai fluidez social.
– LVG: Lanza unha pregunta directa: «Cando se fodeu o xornalismo?».
– MR: A maneira en que fala unha sociedade di como está, e o que vén. Hoxe a máxima prioridade é o cultivo ecolóxico das verdades. A mentira detéctase polo fume que bota. Podes detectar se alguén está mentindo polo tipo de fume que bota pola cabeza… O que temos que facer no xornalismo non é preguntar se chove ou non chove, senón saír fóra e ver se te mollas. O xornalismo é como saber facer os propios zapatos para andar, iso dicía Tolstói do escritor. Hai que coller desvíos, porque semella que todos imos pola mesma autoestrada. Hai que saber despistarse…
– LVG: Que palabra estamos a usar hoxe peor?
– MR: -Hai que preocuparse cando unha sociedade usa moito palabras grandilocuentes: patria, bandeira, inimigo… Pero as palabras son moi diferentes segundo o ton. As palabras queren dicir, pero ás veces están tan intimidadas… Os mellores momentos das palabras son cando unhas non mandan máis que outras, cando non discriminan bocas, cando están a gusto. Que envolves ti nunha bandeira? Que é ser patriota? Eu non concibo alguén que se diga patriota e descoñeza que árbores ten no seu país, que lingua fala. (…)”
“A esperanza indócil de Manuel Rivas”
Entrevista de Lois Alcayde Dans a Manuel Rivas no Salto Galiza:
“(…) – O Salto Galiza (SG): Zona a Defender pode chegar ao íntimo e ten a capacidade de facer dano, de revolver da vergoña da estupefacción ante a realidade. Se en Contra Todo Isto (2018) resoaba a palabra vergoña… aquí falas do “decoro”.
– Manuel Rivas (MR): Son dúas palabras pouco habituais nos discursos, hoxe falar de decoro soa así como vintage, algo anacrónico, do XIX, propio da prosodia demodé. De repente é o milagre que teñen as palabras, palabras antes en desuso, agochadas, acadan un novo significado, volven a ter o brillo especial. Os discursos políticos e mediáticos son case sempre previsibles, están fosilizados, as palabras están sometidas á taxidermia, palabras cazadas, non veñen a acompañarte. O extraordinario de escribir é cando percibes, nun momento determinado, que as palabras veñen dicir, que che consideran un espazo, un bo lugar onde estar incluso físicamente. Un deixa de ser un lugar hostil para a linguaxe. Os discursos do adoutrinamento, que vemos que dominan o panorama, os discursos de Guerra Fría, de arenga, impositivos… son os que van encamiñados sempre ao berro final dun “Viva España!” ou similar. Parece que moitos discursos van enfocados a esa especie de estalo dominante. Este libro non é un libro programado a vontade; de cando en vez coméntanche as editoras, “por que non publicas isto?” Non me gusta o xeito de publicar unha escolma que consiste en recoller artigos previos e volcalos nun libro. Fixen unha selección de mesmo non aqueles que poderían ser máis “clicks” ou provocadores, non… O que hai para min é algo novo, xa que están revisados. Isto naceu non da vontade de ter que facer un libro senón da necesidade. Estou a realizar unha novela, estou a escribir poemas… Os poemas teñen para min esa condición de mistos, de fósforos porque fosforecen as palabras, os poemas axúdanme a aprender e poñer en marcha a narrativa. Son como amorodos salvaxes. Cando de verdade me sinto ben escribindo é cando me decato do andar do vagabundo.
– OSG: O de Charlot.
– MR: Xusto. Un cando camiña ás veces anda pola liña do horizonte e fai asi, —move levemente os brazos dunha beira a outra— fas funanbulismo, estás vendo o visible o invisible entre a vida e a morte, a luz e a escuridade. Mentres non consigo esa posición cústame moito escribir. Custoume escribir na pandemia. Este non é un libro da pandemia, a pesar de que a pandemia esté na atmosfera.
– OSG: Planea a pandemia pero é un libro de xeito camusiano, no sentido de que a palabra é verídica e honesta, o que lle outorga atemporalidade, mais nomeas a un Rafael Hernando, a un Xi Jinping… é dicir, citas que serán identificables de xeito histórico en cen, douscentos anos. Tocas un camiño que, como ti dirías, forma parte desa liña do horizonte que permea todos os tempos e lugares.
– MR: O círculo do que nace isto é dunha inquedanza anterior e posterior a todo isto. A pandemia para min é un círculo que estamos vivindo con máis intensidade, xa que implica supervivencia, sanidade: é unha peste. Pero esa peste é un círculo de pestes maiores que abranguen esa enfermidade. Nunha era que defino como Era Mayday. O mayday é unha alerta de socorro por algo que está en xogo. No mar non se pode facer de xeito banal unha chamada mayday, esa chamada no mar significa que hai en xogo vidas. Hai outro tipo de chamadas que indican un tipo de accidente, pero a mayday é a chamada de verdade. Estamos nunha Era Mayday que é a dunha emerxencia climática, unha guerra contra a natureza que está a provocar a nivel planetario unha desfeita do fogar, do noso fogar que é o planeta. As ZAD (Zone Á Deféndre) naceron en Francia e se foron multiplicando dende a súa lugar de orixe, Limoge, atoparon espazos, crean medios de comunicación, bibliotecas… Pero hoxe en día todo o planeta é unha Zona a Defender. Esta é unha peste que está inmersa na aceleración, tamén a peste se acelera, nunca se viu tan claro o efecto bolboreta. (…)”
Manuel Rivas: “Vivimos nun estado de ignorancia manipulado”
“Un veleiro nunha caixa de mistos”, por Beatriz Maceda Abeleira
Reproducimos a continuación o artigo elaborado por Beatriz Maceda Abeleira, publicado en Nós Diario, co que o Consello Directivo da AELG se sente plenamente identificado:
“A tarde de Nadal está a piques de rematar e a luz do día é xa unha invisible visión na negrura do mar, teimando co murmurio da súa existencia. Estou escribindo, e como un pano que se pecha de súpeto, no que o público, desconcertado, non sabe se seguir sentado ou marchar, a voz do meu compañeiro rompe o silencio –faleceu Lino– e escoitei a túa gargallada sincera, cómplice. E lembrei un de tantos encontros, que sempre eran de ledicia e aprendizaxe.
Unha tarde de chuvisca, na rúa da Estrela, pousaches o teu brazo sobre os meus ombreiros e, acompañándome até a miña casa, falaches de Valle–Inclán, asubiaches unha melodía e recitaches eses versos de Lois Pereiro que te emocionaban até as bágoas —sigo os pasos do sangue no meu corpo/ e coa unlla do dedo máis firme/ abro un sulco vermello en media lúa/ na vea que me acolle tan azul.—
A consciencia de estar calada até os osos, chegou moito despois, mentres, só importaban as túas palabras, o teu xeito de contar historias, de mesturar o pasado co que está por vir nese o teu corazón inconformista.
Ao despedirte, agasalláchesme cunha das túas caixas de mistos nas que agochabas veleiros cun punto vermello no horizonte. Ese costume durou até hoxe, que máis que nunca serán os meus tesouros e os de tantas outras persoas. Os nosos veleiros amarrados no porto da memoria.
Quen tivo a sorte de coñecer a Lino Braxe, ten a fortuna de levar tatuada a súa ollada, a súa voz, no espazo no que vive o querer do común. Lino era o artista que ao temón do seu veleiro ía acollendo tripulación, aperta tras aperta, para levarnos cara ese punto vermello no ceo.
Amaba a poesía como un xeito de vivir a vida, de entendela e facérnola entender. Quixera vivir dela, así o dixo en moitas ocasións, pero por máis que nesta terra agroman poetas como chorimas no mes de abril…
DELICATESSEN
Nun país coma o meu
os máis sensibles pasan por parvos
e os máis cultos son insensibles.
Por iso no meu país
se devora aos poetas
con ignorancia canibal.
Lino Braxe. Do seu libro Alaridos (accésit de Poesía Miguel González Garcés, 2006)
Non hai actividade artística que puxese cancelas a súa creatividade. Poesía, narrativa, música, pintura, dobraxe, espazos radiofónicos, dramaturxia… Debutou como cantante de ópera no Teatro Colón coas obras: A Traviata, A somnámbula e A Bohème. Mesturou, xunto con Rómulo Sanjurjo (Avenida Atlántica), o poema Negra Sombra de Rosalía cos ritmos reggae.
No teatro quedará para sempre ese primeiro Hamlet (2006) en galego. Xunto con Manuel Rivas, adaptou a obra baseada na tradución ao galego de Miguel Pérez Romero. No elenco estaban, entre outros, os actores e as actrices Luís Tosar, Miguel Pernas, Manquiña, Flor Maceiras, Iolanda Muíños, Víctor Mosqueira… Foi o seu un Hamlet que chegou ao público, porque esa era a conexión que sempre buscaba Lino. El, que gustaba da soidade como da vida, coa mesma intensidade, establecía a súa comunicación nos escenarios, coas súas actrices e actores do teatro amador. Na actualidade, dirixindo a Compañía de Teatro da Asociación Cultural Alexandre Bóveda.
Tamén fixo adaptacións doutros textos: A soldadeira, de Luís Seoane, do que era grande admirador e estudoso da súa obra, así como O paseo das esfinxes, de Luísa Villalta. Da súa autoría son Inverno Occidental (2012) Edit. Laiovento; A Actriz (1991) Gañadora do Teatro Breve do Facho; A promesa (1991) Edicións do Castro.
Lino, irmán, poeta, é tan difícil non volver falar de ti, da persoa! A túa ausencia golpea, como neste preciso instante, as gotas de chuvia no cristal da xanela.
É vinte e seis de decembro, saio do tanatorio, ese non lugar, e sinto que nos apertas a todas, e escoitamos a túa voz:
— Ollade, irmás, irmáns… alá, no horizonte… os mastros do veleiro do Vizconde de Mendiá!
E aperto na miña man a derradeira caixa de mistos que leva dentro un veleiro, cun círculo vermello no horizonte.
Até sempre, Lino!
Beatriz Maceda Abeleira. Escritora. Vogal da AELG pola Coruña.”
Álex Alonso: “Achegueime ao crime con pudor, non quixen recrearme na violencia”
Entrevista a Álex Alonso no Diario de Pontevedra:
“(…) – Diario de Pontevedra (DP): Para vir do relato curto e ser o seu debut na novela, saíulle un texto extenso.
– Álex Alonso (AA): Iso non é algo que planees. Polo menos, eu. Non comecei a escribir pensando, va, vou facer unha novela longa. Supoño que axudou a que medrara o meu interese por documentar o traballo nas noticias que ía atopando nos xornais, neste caso no Faro de Vigo. Ía seleccionando as informacións a través das que despois facía avanzar a novela. Enseguida me decatei de que a historia medraba rápido e moito. De feito, houbo un momento no que comecei a desbotar novas porque vía que me ía aos mil folios. E é certo que cando chegas a ese punto éntrache o medo de pasarte, de cargar de información a historia, de aburrir o lector. Penso que non hai ese perigo en Granito, que pode parecer longa, pero que quedou axustada. En todo caso, a extensión non foi algo premeditado.
– DP: Mencionaba antes A sangue frío, de Capote, unha referencia clara. Pero de non ficción. Tivo claro dende o principio que o seu ía ser unha recreación ficticia? Non tivo a tentación de facer outra cousa?
– AA: Non, non, que va. Eu non son Manolo Rivas. Non son xornalista nin investigador. Non me vía preguntando por aí, tratando de contactar cos superviventes de todo aquilo, coas testemuñas… Non era o caso e nin sequera sei se me contestarían. Dubídoo moito. Iso que fixo Capote de intimar cos autores do crime é que nin se me pasou pola cabeza. Non se trataba diso para nada. Eu o que atopei foi inspiración para unha novela de ficción. Nada máis.
– DP: Granito emparenta co seu libro anterior, a colección de relatos Tempos de bebidas isotónicas e fast-food, no interese polo retrato da violencia na sociedade actual.
– AA: É curioso porque do meu libro anterior hai quen non se queda coa violencia senón co humor. (…)”
Manuel Rivas: “O gran negocio hoxe en día é a fabricación posindustrial da mentira”
Entrevista a Manuel Rivas en Nós Diario:
“- Nós Diario (ND): O libro [Zona a Defender] érguese desde o comezo, co manifesto, sobre unha vontade de rebautizar conceptos ou resignificar verbas que perderon a carga de outrora. Máis adiante afirma: “É hora de liberar as palabras para limpar o medo”. Vivimos nun tempo de linguaxe baleirada?
– Manuel Rivas (MR): Vivimos un tempo en que a linguaxe é unha Zona a Defender, porque sofre unha corrosión, igual que acontece coa natureza. Facendo un paralelismo, hai cantidade de pesticidas que están afectando ás palabras, igual que aos vagalumes, aos cabaliños do demo ou ás xoaniñas.
Hai unha especie de fumigación que atemoriza as palabras, unha caza para subtraerlles o sentido e cambiárllelo. Unha palabra sagrada como liberdade refulxe con esa condición de vagalume incesante, semellaba ter o efecto dun esconxuro. Mais vemos como dun modo masivo, moi organizado, utilízase para o contrario do que significa, para volvernos máis servos.
Hai tempo léralle a [George] Orwell unha cousa moi inquietante: que se cadra o vindeiro fascismo viría abaneando a bandeira da liberdade. Este pensamento resultábame paradoxal ou imposíbel, pola idea que eu tiña da palabra. Pero agora vexo como se emprega polo “fascismo de segunda man”. Por iso tamén a linguaxe é unha Zona a Defender. O primeiro traballo na literatura, no pensamento ou no xornalismo é facer ecoloxía das palabras, que teñan unha reexistencia.
– ND: Falando de ecoloxía, faise fincapé na “tapadeira” de termos como “crecemento sostíbel” ou “transición ecolóxica”. Que agochan eses eufemismos?
– MR: Nesta época utilízanse moito conceptos aos que se lles subtrae o sentido. Vemos como algúns que na súa orixe significan o que din sofren un proceso de apropiación no que se converten en slogans de márketing. A partir do traballo honesto de moita xente, na loita ecoloxista, por exemplo, xéranse alternativas, a linguaxe vai abrindo pasos.
Porén, tamén hai un proceso de expropiación dese sentido para envolver unha mercadoría falsa. É como ese dito de que o diñeiro falso sempre se pegha ao verdadeiro, para pasar desapercibido. As grandes compañías enerxéticas, que non son precisamente modelo de respecto aos recursos -andan a facer auténticas falcatruadas- basean toda a súa imaxe a través da publicidade en conceptos contrarios á súa práctica. É algo que está a pasar na ecoloxía e en moitos outros eidos, porque o primeiro gran negocio hoxe en día é a fabricación industrial, ou postindustrial, da mentira, cuxa plusvalía vai unida á do odio.
– ND: Ao longo do libro, como na súa narrativa, estabelécense moitos paralelismos coa natureza e as condutas dos animais para reflexionar sobre a sociedade. Parte isto dunha vontade de reinserir o humano, coa oposición dicotómica do cultural, nesa dimensión natural?
– MR: Si, iso é algo que está presente desde que comecei a escribir (“Negra terra” se chamou o primeiro poema). Vivimos nunha especie de excisión absurda entre a natureza e a cultura. É asombroso ver como ao longo de séculos hai unha carreira para esgazar o ser humano, como se fósemos alleos á propia terra, coa condición de superiores, sempre acompañado desa idea supremacista que aparece en todas as definicións. A rachar con isto axuda a tradición cultural galega, sobre todo cando se dá ese entrelazado de cultura e natureza.”
A Coruña: actos arredor de Zona a Defender, de Manuel Rivas
Manuel Rivas: “O Fiouco é un exemplo do poder que teñen os expertos e os gurús”
Entrevista de Santiago Jaureguízar a Manuel Rivas en El Progreso:
“(…) – El Progreso (EP): O libro [Zona a Defender] fala sobre “extralimitación ecolóxica”. Critica o paso da autovía polo Fiouco.
– Manuel Rivas (MR): Este libro é unha obra literaria con máis peso do pensamento que do emocional. A ironía define a modernidade, é ese humor amoratado que deixa un hematoma. O Fiouco é ilustrativo do que pasa no mundo, onde hai un exceso de poder dos expertos e dos gurús. No eido político levan a batuta e non escoitan á parte de cando hai eleccións. O cidadán é un cliente ao que se lle pide que compre un produto cada catro anos. Nos partidos políticos hai moi pouco espazo de participación cidadá. O exemplo é O Fiouco como poden selo o porto exterior da Coruña ou a Cidade da Cultura. (…)
– EP: Fáleme de Aníbal Otero.
– MR: Fai unha colleita de palabras para o seu Atlas lingüístico peninsular como parte do movemento de persoas ilustradas como Giner de los Ríos que concentrou os odios do fascismo español. Nese ambiente fai unha aposta por intelectual por colleitar e estudar o pluralismo lingüístico que hai. O seu traballo nos anos 30 é unha obra heroica polos medios que tiña para andar por ese camiños. Nos prolegómenos do ano 36 é detido en Tui ao ser sospeitoso de ser ‘filólogo’. É detido en Portugal e entregado porque pensan que é espía por unhas anotacións fonéticas. É absurdo. Destrozáronlle a vida.
– EP: Di que o director Oliver Laxe filma seres fráxiles. Compárao co pintor de Os comedores de patacas, Van Gogh.
– MR: Para referirme ao cinema de Oliver Laxe uso a palabra ‘fraxilidade’. No seu traballo está moi presente a fraxilidade dos seres. A vida que reflicte nas películas vai unida á idea de sutileza, á procura do matiz. O mundo é tantas veces tan bruto que esa procura da zona de sombra do ser humano soamente xermola ou se filtra se es quen de sentir esa fraxilidade e esa sutileza. Van Gogh era fráxil. Pintou desde os adentros.
– EP: Oliver Laxe é un home soamente.
– MR: Non é unicamente Oliver. Temos un movemento extraordinario de poetas en Galicia. Rosalía é unha nai fundadora, Galicia ten unha nai fundadora; non como outros países, onde os fundadores son guerreiros, heroes ou machos. Rosalía é unha célula nai, que sería o ecofeminismo do seu tempo. Escoitar á terra e as voces baixas da sociedade é unha tradición fértil. Galicia ten un horizonte enfermo ás veces, dicía Manuel Antonio; pero o noso rescate é a ollada que atravesa a historia da vangarda perenne da muller que se expresa na soidade solidaria, na soidade de comprender mellor aos outros e a propia terra. (…)”
A Coruña: presentación de Fisterras atlánticas/Finisterres atlánticos/Atlantic Finisterres
O 25 de setembro, ás 18:30 horas, no Peirao de Oza, na Coruña, no barco Primero Villar, de Xosé Iglesias, preséntase Fisterras atlánticas / Finisterres atlánticos / Atlantic Finisterres, publicado por Medulia. No acto interveñen Antonio Raúl de Toro Santos e José Miguel Alonso Giráldez, coordinadores do libro, David Clark, Xosé Iglesias, Xurxo Souto, Manuel Rivas, X. H. Rivadulla Corcón e Diana Varela Puñal.
