Orixes da escrita: Penélope

capela-san-alberte-IIDesde Criticalia, de Armando Requeixo:

Un paso adiante i outro atrás, Galiza,
i a tea dos teus sonos non se move.
A espranza nos teus ollos se esperguiza.
Aran os bois e chove.

Un bruar de navíos moi lonxanos
che estrolla o sono mól coma unha uva.
Pro tí envólveste en sabas de mil anos,
i en sonos volves a escoitar a chuva.

Traguerán os camiños algún día
a xente que levaron. Deus é o mesmo.
Suco vai, suco vén, Xesús María!,
e toda a cousa ha de pagar seu desmo.

Desorballando os prados coma sono,
o Tempo vai de Parga a Pastoriza.
Vaise enterrando, suco a suco, o Outono.
Un paso adiante i outro atrás, Galiza!

Se hai un territorio emblemático na poética de Díaz Castro ese é o que vai de Parga ata A Pastoriza, espazos ambos os dous que, xunto ao etnotopónimo Galiza, figuran no máis célebre dos poemas do autor: “Penélope” (Nimbos, 1961).
No derradeiro dos serventesios hendecasílabos da composición é onde figuran Parga —que non é outra que a localidade de San Salvador de Parga— e mais A Pastoriza. E é respecto desta última onde ten xurdido certa confusión interpretativa que convén aclarar.
A Pastoriza é un haxiotopónimo que, como xa explicou algún estudoso diazcastriano (velaí, poño por caso, os traballos de Xaquín Campo Freire) non alude nin ao concello da Pastoriza norlugués nin a outras localizacións coruñesas con ese nome, senón ao santuario do San Alberte (así chamado por ser o seu padroeiro) ou da Pastoriza (tamén denominado deste xeito por celebrarse nel unha célebre romaría o primeiro domingo de agosto en honor á Divina Pastora).
A este santuario da Pastoriza ía de romeiro Díaz Castro cando rapaz, tamén de mozo e logo de adulto, tras a Guerra. Daquela, o Tempo que vai desorballando os prados coma sono percorre esa legua escasa para regresar á mandorla na que todo se envolve en sabas de mil anos, nun outono atemporal, un camiño que andan os ventos dando un paso adiante e outro atrás sempre ao carón de río Parga, guieiro fidel que á súa beira leva de San Salvador de Parga ata A Pastoriza, espazo matricial e orixe da escrita nimbada.”

Presentouse Nimbos / Argi-koroak, a edición bilingüe galego-éuscaro da obra de Díaz Castro

DesdeXosé María Díaz Castro 3 a Consellaría de Cultura e Goberno Vasco:
“O martes 16 de decembro, en Donostia, presentouse Nimbos / Argi-koroak, edición bilingüe galego-éuscaro da obra de Xosé María Díaz Castro coeditada pola Xunta de Galicia e o Eusko Jaurlaritza-Goberno Vasco. No acto estiveron presentes Valentín García, acompañado por Patxi Baztarrika, viceconselleiro de Política Lingüística e José María Díaz Zubizarreta, un dos fillos do autor guitiricense. (…)
O poemario está prologado por Xesús Alonso Montero cun extenso e exhaustivo estudo sobre a vida e a obra de Xosé María Díaz Castro, nunha edición bilingüe na que a versión en éuscaro corre ao cargo do tamén poeta Gerardo Markuleta e o epílogo ao do tamén profesor da Universidade de Deusto Xosé Estévez, quen aborda nel as relacións do autor guitiricense con Euskadi. (…)”

Urretxu, Euskadi: presentación de Nimbos / Argi-koroak, de Xosé María Díaz Castro

DesdeOLYMPUS DIGITAL CAMERA o Diario Vasco (agradecemos a Xosé Estévez o envío desta nova, á que tamén pertence a foto, obra de F. Javier Aguado):
“(…) María Teresa Zubizarreta Bengoetxea, natural de Urretxu, fue su esposa [de Xosé María Díaz Castro], y del matrimonio nacieron tres hijos de los que dos viven en Urretxu y ayer [17 de decembro] estuvieron presentes en el acto literario que tuvo lugar en la Casa de Cultura Aizpuru Enea, en el que se presentó el poemario Nimbos en texto bilingüe galego-euskera.
Qué mejor lugar que junto a la parroquia donde contrajo matrimonio, cerca de la figura de Iparragirre y en el pueblo donde se sintió como en su segunda casa, rodeado de familiares y amigos.
En el acto de presentación que contó con el concejal de cultura como anfitrión, Aitor Otegi, tomaron parte el escritor y poeta Luís González Tosar y Xosé Estévez, escritor y amigo de Díaz Castro. (…)
Destacado defensor de la lengua que aprendió de sus padres, entendió a la perfección la otra cultura, la del euskera, cumpliéndose un deseo ferviente como es el de seguir estrechando lazos al verla traducida al euskera. En ello han sido decisivos quienes le conocieron y han contado con el apoyo de Eusko Jaurlaritza y la Xunta de Galicia. (…)”

Ars dedicandi: Xosé María Díaz Castro

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Hoxe é o cabodano de Xosé María Díaz Castro, quen se nos foi hai hoxe vinte e catro anos. Marchou o home, pero ficou connosco a súa escrita, que sempre nos admirará, como tamén admirou en vida aos que foron grandes amigos seus e tiveron a fortuna de ler o magnífico Nimbos en canto se publicou no verán de 1961. Entre estes tiña lugar senlleiro Ramón González-Alegre, director que foi da célebre Alba, a cabeceira que viu por vez primeira impresos os versos de ‘Penélope’ e tantos outros.
En lembranza de quen tan memorables páxinas nos legou, deixo aquí a dedicatoria inédita que o propio poeta estampou nun exemplar da primeira edición de Nimbos enviado, dende Madrid, ao seu amigo González-Alegre, quen o recibiu en Vigo para gorentalo devagar, como deixou escrito en diversos lugares.”

ars_dedicandi_diaz_castro_gonzalez_alegre

Publícase en inglés Nimbos, de Xosé María Díaz Castro

DesdeXosé María Díaz Castro Halos Galaxia:
“Baixo o título de Halos, o poemario de Xosé María Díaz Castro Nimbos acaba de ver a luz en inglés, na colección Galician Classics da editora Small Stations Press. O volume permitirá dar a coñecer no mercado anglosaxón os versos do escritor homenaxeado coas Letras Galegas 2014.
Esta é a quinta publicación desta editorial que xa incorporou ao seu catálogo obras de Rosalía de Castro, Cunqueiro, Celso Emilio Ferreiro e Lois Pereiro. Desta volta incorpórase Nimbos en tradución de John Rutherford. (…)”

O día que Penélope falou ruso

DesdeCuberta-da-edición-rusa-de-Nimbos o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Quero hoxe dar conta dunha iniciativa que confirma o crecente interese polas nosas letras en terras abondo distantes e por culturas de acollida ben diversas.
Hимбъі é o título co que un equipo de tradutores do Centro de Estudos Galegos da Universidade de San Petersburgo traduciu ao ruso os Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor do que se cumpre o primeiro centenario e ao que consagramos o ano en curso e o pasado Día das Letras Galegas.
Andrey Rodosskiy, Víctor Andreev, Daria Sinitsina, Vladimir Litus, María Tolstaya, Yuriy Shashkov e mais Elena Zernova (esta última coordinadora do volume e verdadeira alma mater da iniciativa) conseguiron que os versos de “Penélope”, “A cerna” ou “No resplendor do día”, entre outros, cobrasen vida na fala cirílica. Que, amais, vexan a luz nunha primorosa edición bilingüe, moi coidada no material, é outro mérito do amentado Centro de Estudos Galegos, que con este título chega xa ao décimo noveno volume dedicado á nosa escrita dende 1995 ata a actualidade.
Convén salientar o mérito desta tradución, que trasladou as composicións do poeta guitiricense conservando a rima, a métrica o ritmo e a estrutura das mesmas, labor arduo onde os haxa cando do que se trata é de transvasar entre idiomas tan arredados. (…)”

Ribeira: presentación de Nimbos e conferencia de Armando Requeixo

O martes 24 de xuño, ás 20:30 horas, no Centro Lustres Rivas (Rúa Lustres Rivas, 20) de Ribeira, preséntase Nimbos, de Xosé María Díaz Castro, publicado por Galaxia, nun acto onde Armando Requeixo falará sobre o autor chairego, acompañado por Arturo Ponte.

Taboleiro do libro galego (XXIII), por Ramón Nicolás

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Chega a quinta entrega deste 2014 do «Taboleiro do libro galego» que recolle, segundo os datos obtidos de quince librarías consultadas, as novidades editoriais máis vendidas en lingua galega ao longo do mes de maio. O meu agradecemento, nesta ocasión, ás seguintes librarías: Librouro, Suévia, Carricanta, Biblos, Casa do Libro (Vigo), Andel, Á lus do candil, Aira das Letras, Paz, Trama, Couceiro, Libros para soñar, Abrente e Lila de Lilith, ás que se suma, desde agora, Miranda de Bueu, á que lle dou a benvida.

NARRATIVA
1º-. A viaxe de Gagarin, de Agustín Fernández Paz, Edicións Xerais.
2º-. A voz do vento, de Pemón Bouzas, Edicións Xerais.
3º-. Intensa e quente é a túa humidade azul, de Xulio Pardo de Neyra, Edicións Positivas.
4º-. Sete Caveiras, de Elena Gallego, Edicións Xerais.
5º-. Maternosofia, de Inma López Silva, Editorial Galaxia.
6º-. A memoria da choiva, de Pedro Feijoo, Edicións Xerais.

POESÍA
-. Nimbos, de Xosé María Díaz Castro, Galaxia.
2º-. Ningún amante saber conducir, de Rosalía Fernández Rial, Positivas.
3º-. Eu violei o lobo feroz, de Teresa Moure, Através.
4º-. Dun lago escuro, de Marta Dacosta, Edicións Xerais.
5º-. A segunda lingua, de Yolanda Castaño, Pen Clube-Xunta de Galicia.

ENSAIO-TEATRO
-. A alternativa está aquí, de María Reimóndez, Edicións Xerais.
2º-. Politicamente incorreta. Ensaios para um tempo de pressas, de Teresa Moure, Através.
3º-. Xavier Vence. Conversas, de Xan Carballa, Engaiolarte Edicións.
4º-. Contra a morte das linguas, de Miguel Moreira, Edicións Xerais.
5º-. Para que nos serve Galiza?, de Xaime Subiela, Editorial Galaxia.

INFANTIL-XUVENIL
-. A illa de todas as illas, de Xabier P. DoCampo e Xosé Cobas, Edicións Xerais.
-. Ámote, Leo A. Estación de tránsito, de Rosa Aneiros, Edicións Xerais.
-. Recinto gris, de Ledicia Costas, Edicións Xerais
-. O Castañeiro de abril, de Antonio Manuel Fraga, Edicións Xerais.

ÁLBUM ILUSTRADO
-. O soño de Esther, de Miguel Ángel Alonso e Luz Beloso, Nova Galicia Edicións.
2º-. O Dragón que cambiaba de conto cada vez que esbirraba, de David Aceituno e debuxos de Miguelanxo Prado, El Patito Editorial.
3º-. A Burra Ramona, de Paula Carballeira (ilustracións de Xosé Tomás), Baía Edicións.

LIBROS CD-DVD
-. Brinca vai!, de Paco Nogueiras, Kalandraka.
2º-. Na lingua que eu falo, de Najla Shami e Rosalía de Castro, Editorial Galaxia.
3º-. Pitusa semifusa, de Olga Brañas, Editorial Galaxia.
4º-. Pan de millo, de Migallas, ilustracións de Dani Padrón, Kalandraka.

BANDA DESEÑADA
1º-. O bichero IV, de Luís Davila, Edición do autor.
2º-. Ardalén, de Miguelanxo Prado, El Patito Editorial.

OUTROS
1º-. Luzes, nº 6, maio 2014.”

Taboleiro do libro galego (XXII), por Ramón Nicolás

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Velaquí a cuarta entrega deste 2014 do Taboleiro do libro galego, que recolle, segundo os datos obtidos de doce librarías consultadas, as novidades editoriais máis vendidas en lingua galega ao longo do mes de abril. O meu agradecemento, nesta ocasión, ás seguintes librarías:  Librouro, Suévia, Carricanta, Casa do Libro (Vigo), Cartabón, O Pontillón, Andel, Aira das Letras, Paz, Trama, Abrente e Lila de Lilith.

NARRATIVA
1º-. A memoria da choiva, de Pedro Feijoo, Edicións Xerais.
2º-. Sete Caveiras, de Elena Gallego, Edicións Xerais.
3º-. O gardián invisible, de Dolores RedondoEdicións Xerais.
4º-. A voz do vento, de Pemón Bouzas, Edicións Xerais.
5º-. Nunha presa de terrade Paco Castro, Laiovento.

POESÍA
-. Moda galega reloaded, de María Reimóndez, Positivas.
2º-. Penúltimas tendencias, de Carlos Negro, Edicións Xerais.
3º-. Nimbos, de Xosé María Díaz Castro, Galaxia.
4º-. Ningún amante saber conducirde Rosalía Fernández Rial, Positivas.
5º-. Onde nunca é mañá, de Manuel Álvarez Torneiro, Faktoría K.

ENSAIO-TEATRO
-. A alternativa está aquí, de María Reimóndez, Edicións Xerais.
2º-. Politicamente incorreta. Ensaios para um tempo de pressas, de Teresa Moure,  Através.
3º-. Vida e obra de Xosé María Díaz Castro, de Armando Requeixo, Galaxia.
4º-. Conciencia política e literatura galega en Madrid (1950-2000), de Ana Acuña, Edicións Xerais.

INFANTIL-XUVENIL
-. Ámote, Leo A. Estación de tránsito, de Rosa Aneiros, Edicións Xerais.
-. Recinto gris, de Ledicia Costas, Edicións Xerais.
-. As meigas de Lupa, de María Solar, Edicións Xerais.
-. Dragal IIIde Elena Gallego, Edicións Xerais.

ÁLBUM ILUSTRADO
-. O soño de Esther, de Miguel Ángel Alonso e Luz Beloso, Nova Galicia Edicións.
2º-. O Dragón que cambiaba de conto cada vez que esbirraba, de David Aceituno e debuxos de Miguelanxo Prado, El Patito Editorial.
3º-. Na cociña de noite, de Maurice Sendak (tradución de X. M. González), Kalandraka.
4º-.  A bolsa da pita, de María Luísa Mosquera, Primera Persona.

LIBROS CD-DVD
-. Pan de millo, de Migallas, ilustracións de Dani Padrón, Kalandraka.
2º-. Toc Toc, de Pablo Díaz, ilustracións de Nuria Díaz, Galaxia.
3º-. Na lingua que eu falo, de Najla Shami e Rosalía de Castro, Editorial Galaxia.

BANDA DESEÑADA
1º-. O bichero IV, de Luís Davila, Edición do autor.
2º-. Astérix e os Pictos, René Goscinny (autor), Albert Uderzo (ilustrador), Jean-Yves Ferri (autor), Didier Conrad (ilustrador), Xavier Senín e Isabel Soto López (tradutores), Edicións Xerais.
3º-. Ardalén, de Miguelanxo Prado, El Patito Editorial.

OUTROS
1º-. Luzes, nº 5, abril 2014.”