O
sábado 3 de outubro, ás 12:00 horas, no salón de actos da Real Academia Galega (Rúa Tabernas, 11), na Coruña, celébrase o acto de recepción como académico de honra de Basilio Losada Castro, quen dará lectura ao discurso Reflexións sobre as primeiras novelas de Rosalía de Castro. Responderá en nome da Academia o seu presidente, Xesús Alonso Montero.
Arquivos da etiqueta: Real Academia Galega
Unha obra sobre Domingo Fontán de Marcos Calveiro gaña o Premio Repsol
Desde
Sermos Galiza:
“O vilagarcián Marcos Calveiro vén de gañar a IX edición do Premio de Narrativa Breve Repsol en lingua galega grazas a unha novela biográfica de fondo histórico que ten como protagonista ao ilustrado galego Domingo Fontán.
Trátase dunha novela biográfica de fondo histórico que se basea na vida de Domingo Fontán (1788-1866), autor do primeiro mapa topográfico e científico de Galicia, a Carta Xeométrica de Galicia. O xurado destacou da obra que “relata con sinxeleza e bo estilo uns feitos da historia científica galega pouco coñecidos”.
En Fontán xúntase a peripecia vital dun liberal galego que loitou polo espallamento das ideas da Ilustración no noso país co relato dun tempo convulso —a primeira metade do século XIX— no que a ciencia comeza a abrirse camiño fronte á sociedade do Antigo Réxime.
Novela histórica e, ao tempo, novela de formación, Calveiro consegue un equilibrio perfecto entre a recreación histórica e o retrato da personalidade extraordinaria dun científico que participou na loita polo progreso. O autor consegue transmitir a quen le a paixón polo coñecemento e pola liberdade que move o seu protagonista, quen compartía con outros científicos europeos as ideas máis adiantadas do seu tempo.
O xurado estivo formado por Santiago Lopo, gañador da edición anterior, Olivia Rodríguez González, en representación da Real Academia Galega, Mercedes Queixas, como representante da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega, Dolores Vilavedra, nomeada pola Secretaría Xeral de Política Lingüística, Isabel San Juan, en representación de Repsol como secretaria con voz e sen voto, e Carlos Lema, en representación de Editorial Galaxia. (…)”
Andrés Torres Queiruga: “Piñeiro traballou para Galicia cunha dedicación plena e sempre con espírito integrador”
Entrevista
a Andrés Torres Queiruga na Real Academia Galega:
“(…) – Real Academia Galega (RAG): Escolleu Ramón Piñeiro: compromiso integral e integrador como título da súa intervención. Por que?
– Andrés Torres Queiruga (ATQ): Non por estar cerca de nós Piñeiro deixa de ser unha figura con auténtico relevo histórico, sobre todo polo seu carácter exemplar, pola dedicación plena coa que traballou para Galicia tanto desde o punto de vista teórico como na articulación práctica para unha realización sociopolítica. E a grandeza de Piñeiro está en que consagrou a súa vida enteiramente a iso, cunha exemplaridade da que creo que hai moi poucos exemplos. Fíxoo con constancia desde moi novo e ata que morre, sempre con ese espírito integrador, de non excluír nin caer nunha concepción estreita de Galicia. (…)
– RAG: E como recorda a ese Piñeiro capaz de atraer tanto a xente nova?
– ATQ: Recordo sobre todo o seu humanismo, a súa curiosidade intelectual. Todo lle interesaba, de todo lle gustaba falar, preguntar, e lembro tamén o respecto polo que falaba con el. Non era un home impositivo, senón que trataba de sacar o que as persoas levan dentro. Era un gran conversador e o seu poder, a palabra e a convicción.
– RAG: Como director literario de Galaxia, foi un dos grandes artífices da reconstrución cultural galega da posguerra, e apostou por levar o galego a todo tipo de xéneros. El mesmo demostrou, en 1951, que a nosa lingua era válida para o ensaio filosófico ao publicar, na Colección Grial, Significado metafísico da saudade.
– ATQ: Exacto, interesáballe que todo se galeguizara, na cultura, na política… E como ensaísta soubo explotar un tema tan difícil como o da saudade. Os portugueses recoñeceron que foi quen de verdade a elevou a rango metafísico, o primeiro en abordar a saudade na súa dimensión máis profunda. (…)”
Lugo: homenaxe no centenario de Ramón Piñeiro
Vigo: homenaxe no centenario de Xaime Isla Couto
A RAG celebra os cen anos de Xose María Álvarez Blázquez
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“A RAG celebra os cen anos de Xose María Álvarez Blázquez coa relectura do seu libro de poemas Canle segredo. A nova completa pode escoitarse aquí.”
Tui: homenaxe no centenario de Xosé María Álvarez Blázquez
Xosé María Álvarez Cáccamo: “Con Canle segredo Álvarez Blázquez adiántase dalgunha maneira ao seu tempo”
Entrevista
a Xosé María Álvarez Cáccamo, desde a Real Academia Galega:
“El mesmo definíase como un home cíclico, condición que explica en parte que a partir dos anos 50 se centrase máis na investigación, a comunicación xornalística e o labor editorial. Pero Xosé María Álvarez Blázquez afondara antes na creación literaria, un camiño no que “o seu mellor libro de poesía” é Canle segredo, asegura o seu fillo e escritor Xosé María Álvarez Cáccamo. Desta obra falará o vindeiro día 15 na homenaxe que a Real Academia Galega lle renderá a Álvarez Blázquez no seu Tui natal co gallo do centenario do seu nacemento. Na xornada, moderada pola académica Margarita Ledo, tamén intervirán o académico Darío Xohán Cabana e Ana Acuña.
(…) – Real Academia Galega (RAG): Cales son esas claves?
– Xosé María Álvarez Cáccamo (XMAC): Todo o mundo ten comentado que se trata dun libro conversacional, onde hai unha carga emotiva moi importante. É un libro de amor, de solidariedade coas vítimas da historia, de evocación da nenez, tamén de referencias aos fillos. Pero detrás diso que poderiamos chamar tema aparente hai un motivo, para min máis ca un motivo complementario, un elemento temático importante que non se revela de maneira inmediata. É o propio concepto do secreto, que non é fácil de transmitir. Por outra banda, o poeta está permanentemente preocupado por coñecer a esencia das cousas (…), esa preocupación polos significados ocultos da existencia que el tenta descubrir a través dun poema ou dos signos da natureza. (…)
– RAG: Hai coincidencia na crítica en que Canle segredo é unha obra que abría camiños. E probablemente tería unha pegada fonda na renovación da poesía galega de posguerra se saíse á luz no seu tempo natural. Foi Álvarez Blázquez consciente desa dimensión no seu momento ou a posteriori?
– XMAC: A verdade é que non sei se foi consciente diso. No traballo que presentarei en Tui falo precisamente tamén desa faceta, en que medida abriría camiños. “De ter saído á luz no seu momento, Canle segredo contribuiría sen dúbida ao reforzamento da voz da subxectividade”. Sen dúbida, non abriría os da poesía social, que abriu Celso Emilio, pero posiblemente si dialogaría, ou abriría talvez un rumbo, o da poesía conversacional, intimista, de afondamento nas claves emocionais da existencia. E a voz do eu, que estaba primeiro disfrazada, ou latente, na poesía das vangardas, no neotrobadorismo e no neopopularismo. Despois esta voz é substituída na poesía social pola voz do nós colectivo, de modo que a voz subxectiva do eu na poesía de posguerra non digo que non apareza, pero aparece pouco, e Canle segredo contribuiría sen dúbida ao reforzamento da voz da subxectividade. Agora, en canto a si el era consciente disto, eu sospeito que non o era moito, porque se o fose teríase dado máis présa en publicar o libro. Para min segue sendo un pouco un misterio ese tempo tan longo [sen saír á luz]. No prólogo á edición que aparece en 1976 el fala dunha especie de inercia do tempo, de esquecemento e, por outra banda, das súas múltiples ocupacións e a súa entrega, a partir de finais dos 50, máis á investigación que á creación. (…)
– RAG: Álvarez Blázquez tamén publicou, en 1950, outra obra singular no seu tempo, Roseira do teu mencer, un libro de poesía infantil. Chama a atención a tenrura, o xeito de asumir a paternidade que amosa, que parece máis próxima ao momento actual que ao dos homes da súa xeración.
– XMAC: Se me permite un xogo de palabras, unha especie de paternidade moi feminina.
– RAG: Si, podería dicirse así.
– XMAC: Meu pai era un home moi tenro, un pai entregado aos fillos e fillas, e viviu con especial emoción o nacemento da súa primeira filla, que desgraciadamente morreu moi nova. “En Roseira do teu mencer amosa unha paternidade moi feminina (…). É outro dos seus mellores libros” Si, resulta sorprendente esa posición emocional, afectiva, e o feito de que apareza un libro de poesía infantil en Galicia nese momento. É ademais un dos mellores libros de poesía infantil de todos os tempos, estou convencido diso, e outro dos seus mellores libros. Despois de Canle segredo, eu quedo con Roseira do teu mencer. (…)”
José Luis Moure: “Francisco Luís Bernárdez é a figura ponte que está a unir as culturas galega e arxentina”
Desde
a Real Academia Galega:
“Francisco Luis Bernárdez foi homenaxeado na VII Festa da Palabra, celebrada o pasado 18 de xullo en Esgueva (Madarnás, Carballiño). No acto participaron tanto José Luis Moure como o presidente da RAG, Xesús Alonso Montero, quen asinan dous capítulos do volume dedicado ao poeta, xornalista e diplomático. Esta monumental biografía colectiva foi deseñada e coordinada polo presidente do Centro PEN Galicia, Luís González Tosar, quen este mércores acompañou o profesor Moure nunha visita institucional ao Concello do Carballiño. O consistorio inicia así os trámites para declarar o presidente da AAL fillo adoptivo.
(…) – Real Academia Galega (RAG): Como descubriu José Luis Moure a Francisco Luis Bernárdez?
– José Luis Moure (JLM): Foi algo, como as cousas importantes, casual. Un día ocorréuseme retirar da Biblioteca de la Caja Nacional un libro seu. Sabía que era poeta e que se estudaba na secundaria. (…)
– RAG: Que pegada galega coida que quedou nas letras arxetinas? No libro dedicado a Bernárdez, Armando Requeixo sinala que fai falta redescubrir a súa “matria Galicia” para devolvelo “máis grande e plural á súa patria Arxentina”.
– JLM: Se somos obxectivos e non queremos aternos só ao sentimental, a cultura galega está representada maioritariamente por un grupo enorme de inmigrantes con escasa instrución e un grupo moi reducido, coñecido, como sempre pasa cos intelectuais, por outro grupo moi reducido, e do que eu nunca tomei coñecemento. A miña familia non participaba na vida da colectividade nos centros rexionais, eu coñecín o do Carballiño cando xa era profesor da Facultade de Filosofía e Letras da Universidade de Buenos Aires e me convidaron a participar nunha actividade. Mantívenme alleo a iso e os ecos chegaron indirectamente, no caso de Bernárdez de maneira moi directa porque era un home de dúas culturas (…). Pero non quero ser inxusto: no Centro Galego de Buenos Aires existía e existe unha moi rica biblioteca, feita seguramente por intelectuais galegos que eu non coñecín (…). O outro foi un contacto lento, que fun adquirindo despois, lendo algunhas cousas de Castelao e, por suposto, as obras de Rosalía de Castro que había na miña casa e que comprara o meu pai. (…)”
A Academia refírese á elección de Manuel María, homenaxeado do Día das Letras de 2016, como “gloriosa” e “eficaz”
Desde
Sermos Galiza:
“(…) Non foi até as 13:48 h. cando o presidente da RAG comezou a rolda de prensa co esperado anuncio. Fíxoo despois de desculpar a tardanza no inicio da comparecencia. “A personalidade literaria á que se lle dedicará o Día das Letras Galegas de 2016, coincidindo co centenario das Irmandades da Fala, será Manuel María”, comezaba Alonso Montero, flanqueado polos membros numerarios que presentaron a proposta da candidatura, Margarida Ledo e Darío Xohán Cabana á esquerda, e Fina Casalderrey, Víctor Freixanes e Xosé Luís Regueira á dereita. Dos membros numerarios defensores de Manuel María só Manuel Rivas faltaba na posterior rolda de prensa.
O presidente da Academia salientou que “calquera das tres persoas heteroxéneas –o propio Manuel María, Xela Arias e Carvalho Calero– serían dignas da condecoración”. “Dito isto, co máximo respecto, Manuel María é un dos poetas máis cantados da literatura galega, non tan cantado coma Rosalía, pero si coma Curros ou coma Celso Emilio”, sinalou. Neste sentido, puxo de manifesto a “eficacia” de Manuel María na sociedade galega, “e non só na escola”, e prognosticou que a súa elección “vai ser un triunfo para a Academia e para a normalización”. Este éxito prognosticado polo presidente da RAG contrasta coa polémica suscitada pola elección de Filgueira Valverde como homenaxeado no Día das Letras Galegas do ano en curso. Informou, para rematar, de que viña de comunicarlle a Saleta Goi, viúva de Manuel María, o resultado da votación.
Ás preguntas dos medios sobre o resultado das votacións, Monteagudo, entre o público que asistía á comparecencia -xunto con Luz Pozo, Bernardino Graña, Torres Queiruga e Ferro Ruibal- explicou que o nome do homenaxeado se dirimiu en segunda volta entre o propio Manuel María e Carvalho Calero, pois Xela Arias non pasou da primeira volta das votacións. Porén, malia llo preguntar xornalistas, os membros da Academia rexeitaron informar sobre o número de votos e tan só sinalaron que o homenaxeado gañara as votacións “cunha maioría moi ampla”.
A continuación, Margarita Ledo tomou a palabra para subliñar as distintas facetas de Manuel María “en todas as esferas”, nomeadamente como articulista de prensa en A Nosa Terra e en El Correo Gallego. Tamén fixo alusión ao festival Lúas de Outono que cada ano lembra o escritor e enxalzou o labor da Fundación Manuel María na catalogación e difusión da súa obra. “Manuel María, sempre moi querido, falaba da amizade como unha fror rara e marabillosa”, concluía Margarita Ledo. Fina Casalderrey, pola súa banda, expresou que a literatura infantil e xuvenil moito lle debe a Manuel María e destacou o “poder normalizador” da súa obra.
Víctor Freixanes, ao igual que Alonso Montero, fixo fincapé na eficacia “didáctica, pedagóxica e social” da elección de Manuel María como homenaxeado de 2016, “desde a música de María Manuela, pasando pola de Suso Vaamonde ou a de Fuxan os Ventos”. Pola súa banda, Darío Xohán Cabana quen ocupou a cadeira de Manuel María na Academia, cualificou o elixido como “poeta de vangarda”, sen esquecer o seu labor como autor de teatro que coñecía a dinámica da comunicación teatral. “É un xigante”, engadiu Darío Xohán Cabana, quen salientou a inmensa calidade da obra de Manuel María e a súa “superabundancia”. “A súa obra en conxunto é excelsa e abundante”, reiterou, para logo definilo como un “xornalista literario cunha obra inmensa”. Ao igual que Xosé Luís Regueira, sinalou que “vai ser un ano glorioso, pois Manuel María vai entrar en sitios onde a outros élles difícil entrar”. (…)”
