Artigo
de Mercedes Queixas en Sermos Galiza:
“Estes días pasados, a Illa de San Simón volveu converterse en espazo alegórico e cómplice para as palabras con memoria, arroupadas en película versificada ao redor do V Obradoiro Internacional de Tradución Poética.
Esta experiencia de intercambio creativo entre seis poetas / tradutores de diferentes países e orixes lingüísticas ben diversas ten a súa razón última no logro dun produto poético multilingüe e integrador, pois cada poeta verterá, ao longo da semana de estadía da nosa illa lírica principal, para o seu idioma, a obra poética das outras cinco compañeiras de viaxe que rematará por percorrer todos os seus mundos literarios.
Para alén dos traballos directos cos vimbios da palabra en cadanseu traxe persoal, as seis poetas ofreceron tres recitais abertos ao público para gozar ao vivo do seu labor creativo.
Tiven a inmensa fortuna de asistir ao primeiro deles, celebrado en Pontevedra o mércores 19 de outubro, e participar en nome e representación da AELG.
Na Casa da Luz da Boa Vila coñecín a impecábel sintonía que vibraba entre o croata Damir Sodan, a venezolana Miriam Reyes, o estoniano Igor Kotjuh, a búlgara Tsvetanka Elenkova, o ucraíno Ostap Slyvynsky e a galega Dores Tembrás.
Con orgullo deilles a benvida a Galiza, a esta terra nada para ser testemuñada alén mar tamén a través da literatura, entre cobras ben trobadas que nos cantaron para o mundo, xa aló nos finais do século XII. Sigue lendo
Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza
Kathleen March: “Rosalía foi a culpábel de darme a coñecer máis sobre a escrita feminina”
Entrevista
a Kathleen March en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): A xornada levou por título Kathleen March, ler como feminista. Que significa para vostede ler como feminista?
– Kathleen March (KM): O que teño feito non é só sobre mulleres, mais penso que era e é preciso ler como mulleres. Sobre todo no caso de Rosalía era preciso ler desde outra perspectiva. No caso das escritoras actuais sería darlles máis atención, falar máis delas -e máis, cando eu comecei-. Digo iso porque para min, como estranxeira, os nomes que saían nos libros e nos artigos de crítica eran basicamente de homes. As cousas xa non son iguais, teñen cambiado, mais aínda así é preciso ir dándolles o mesmo espazo ás mulleres. Agora xa é unha cousa máis equilibrada e estou contenta de ver iso. Cando fixen a antoloxía Festa da Palabra foi pensando na revista Festa da palabra silenciada porque parecía que as mulleres tiñan aí un espazo importante -de novo estamos a falar dos comezos dos anos oitenta-.
– SG: Mais continúa a ser necesario facer unha (re)lectura da crítica literaria -e cultural- a través dun enfoque feminista na actualidade?
– KM: Si, continúa a ser necesario. Comprendín iso grazas a Rosalía, e dígoo de verdade. O século XIX foi un momento no que moitas mulleres estaban facendo moitas cousas e había moitas escritoras. Mais eu non sabía nin tiña coñecemento da cantidade de mulleres que había escribindo en inglés, porque a crítica, de novo, falaba das mulleres como de escritoras que facían catro cousas sen moito interese intelectual. Lendo a Rosalía, as novelas dela, non só a súa poesía -as novelas están en castelán, mais é obra de Rosalía-, quixen ver e descubrir as súas contemporáneas noutras partes do mundo e comecei lendo en inglés, na miña lingua. E dixen, que cousa! Eu non sabía! Cantas escritoras que nin coñecía. Unha cousa é falar das escritoras esquecidas e outra é facer unha nova interpretación de escritoras xa coñecidas. Téñoo pasado moi ben e descuberto no meu país, e en Inglaterra, escritoras que no século XIX estaban facendo cousas importantes e interesantes. Rosalía fíxome ver cousas que pensaba que xa coñecía ou sabía. Todos os tópicos que había arredor de Rosalía -a Santa Rosalía-, tamén os sufriron outras moitas escritoras que estaban nas mesmas condicións e que, grazas a ela agora vexo con outros ollos. Vexo o traballo que facían, as estratexias literarias que empregaban, a súa condición social, a comunicación que tiñan entre si, como publicaban, a cantidade de textos que publicaban ou como viaxaban. Non sei se iso era feminismo, quizais, mais a escrita feminina seguiu con impulso e enerxía. Eu antes traballaba sobre escritoras, sobre escritoras latinoamericanas, mais Rosalía foi a culpábel de darme a coñecer máis sobre a escrita feminina. Todo o que se di de Rosalía como escritora universal non é mentira. (…)”
Falece o sociólogo Fermín Bouza aos 70 anos
Desde
Sermos Galiza:
“Fermín Bouza Álvarez (Compostela, 1946) faleceu o 29 de outubro aos 70 anos de idade. Sociólogo e escritor, era fillo do gran poeta e intelectual Fermín Bouza-Brey. Desde 1969 residía en Madrid, onde impartía aulas na Universidade Complutense.
Autor de obras como Labirinto de inverno (Premio da Crítica), Longo voo de paxaro, Memoria do diaño, O tempo na auga ou Las bodas secretas de Lilia, alén das obras colectivas, escribía de maneira periódica en castelán no seu blog El voto con botas. A derradeira entrada no seu blog daba conta, precisamente, do seu delicado estado de saúde e informaba da súa saída da UCI.
Na biografía que escribiu para a AELG, salientaba que comezou a escribir na revista do colexio e revelaba que posuía un libro de poemas inédito que aínda conservaba, A Barlovento. “Son un lector irregular e gozo moito mirando para a xente e para as cidades na vida de cotío. Quizais porque son sociólogo. A literatura vai coa miña vida e a vida do que me envolve, que é o que conto en xeral. É unha escrita que son eu”, afirmaba.
Aliás, o escritor sinalaba que a súa escrita é parecida a el, “fuxidía e algo estraña”. Nese sentido, puña de manifesto que Labirinto de inverno era a súa vida, “coas súas claves e misterios” e chanceaba cunha errata que contiña esa obra [por Viaraz pon voraz] e que o “torturaba un pouco”.”
Isaac Xubín e Ruper Ordorika: “Ser dunha lingua minorizada implica que sempre tes que dar unha explicación”
Entrevista
a Isaac Xubín e Ruper Ordorika en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como naceu este proxecto? De onde partiu a idea que deu lugar a esta mini-xira tans ingular por Galiza?
– Isaac Xubín (IX): Tempo de Exilio, a tradución ao galego de poemas de Joseba Sarrionaindia, recibiu o premio Etxepare, que na súa dotación económica destina unha parte a promocionar e axudar a difundir a obra premiada. É de aí de onde saen estes recitais con Ruper por Galiza.
– SG: Mais xa tiñades colaborado…
– IX: Isaac: A única experiencia que tiñamos antes foi no festival Literaturia, en Zarautz, onde coincidimos os dous, e como xa sabiamos que habería algo disto partillamos escenario nunha canción de Ruper con letra de Sasrrionaindia, ‘Martin Larralde’, que eu receitei en galego. Saiu ben e xa se activou isto. (…)
– SG: Como vedes a relación entre dúas culturas como a galega e vasca? De habela, claro. Haina? Considerades que houbo un achegamento? Viven de costas unha a outra?
– IX: Eu, persoalmente, creo que hai moito coñecemento superficial mais pouco coñecemento profundo. A proba é que eu non tería que ter sido, por idade, o tradutor de Joseba Sarrionaindia, tería que ser alguén da súa xeración. Que tardase tanto en se traducir ao galego a obra dun gran escritor tan próximo xeograficamente é proba non necesariamente de desinterese mais si de descoñecemento.
– Ruper Ordorika (RO): Eu teño unha visión un pouco diferente. De rapaces, no grupo Pott [del facían parte Bernardo Atxaga, Joxe Mari Iturralde, Sarrionaindia e Ruper Ordorika, entre outros] seguiamos bastante de cerca o que se facía en Galiza. Eu coñezo máis daquela época que do que se fai agora: Celso Emilio Ferreiro, Méndez Ferrín, Uxío Novoneyra… Mais tamén entramos nun tunel de afastamento, desde a miña experiencia, repito. Hai que ter conta que Gabriel Aresti xa traduciu hai décadas cousas do galego. Temos traducido a Castelao ao euskera hai moitos anos, o que era importante para nós. Curiosamente agora, que hai moita máis información a man parece que está todo como máis lonxe. Pero, insisto, é na miña opinión. E isto que digo para a literatura tamén o podo dicir para a música. Eu coñecía naquela época aos cantantes galegos e agora coñezo moito menos.
– IX: Ligando co que falabamos do pouco coñecemento profundo, todo o mundo coñece ‘Sarri, Sarri‘ mais moi poucos saben de que vai (rí). É como unha metáfora: coñecemos a canción, si, vale, chegounos aquí, mais non temos nin idea de que vai. Mais si, si que é certo que culturalmente houbo ese diálogo ao que se refería Ruper. (…)”
Margarita Ledo, premio Ramón Piñeiro, Facer País
Desde
Sermos Galiza:
“O compromiso de Margarita Ledo “na súa actividade profesional como xornalista, escritora, docente e cineasta” valeulle á catedrática da USC o XV premio Ramón Piñeiro, Facer País, que tamén recoñece ter sido “partícipe fundamental no proceso de dignificación e renovación dos valores propios da cultura galega, con especial atención á presenza da lingua nos novos medios de comunicación”.
O xurado tamén salientou o compromiso de Margarita Ledo coa emigración e coa defensa dos valores da liberdade, así como a favor da dignificación das mulleres.
Margarita Ledo, que se atopa en Cabo Verde, onde ten lugar o congreso Lusocom, recollerá o premio na primeira quincena de novembro. En declaracións á Cadena Ser, admitiu que se sente identificada “con este facer país, que é máis urxente que nunca en Galiza”.”
Xurxo Souto e a “experiencia marabillosa” das 100 arribadas
Desde
Sermos Galiza:
“As 100 arribadas –actos relacionados con Contos do mar de Irlanda (Xerais)-, todo un fito na promoción dun libro galego, representan para Xurxo Souto “unha experiencia única e marabillosa que non creo que se volva repetir”. O autor explica, en declaracións a Sermos Galiza, como partindo da literatura foi quen de coñecer o país e de levar esas historias a cidades alén das nosas fronteiras.
Sinala que, após tantos encontros, aprendeu unha morea de historias. “Unha das máis fermosas tivo lugar en Froxán, no Courel. Alí contáronme que a casa máis bonita era a do Calexón, que emigrara ao País Vasco e que fora mariñeiro en Terranova. Cando volvía, enchía o patín da casa de follas de bacallau e os rapaces estaban abraiados, dicían que aquilo era un mundo impresionante”.
Nas cen arribadas, o libro de Xurxo Souto xerou un fecundo hipertexto, o documentario Dos gaiteiros do mar, de Martín Rodas e Dani Lavesedo e a exposición O pintor Ksal e outras historias do mar (AVV Casco Vello de Vigo). “No meu caso este hipertexto non ten a ver co virtual, pois foi algo físico e real”, sinala. “Os gaiteiros forman agora un grupo estábel e O Berbés, a colleu a mostra dun pintor que creaba a bordo de bacallaeiros. Pintaba na sala de máquinas e chegou a expoñer en Terranova, mais non en Vigo. E grazas ao Berbés foi coñecido o seu legado. Fíxate, como terrícola, non sabía que a bordo dos barcos se pintaba e que en Terranova se facían cancións en galego”, salienta.
O escritor advirte de que a falta de coñecemento da sociedade arredor do mar “é un problema”. “O mar non existe na nosa educación malia ser un elemento económico fundamental. O mar non é pasado, senón futuro, pero tendemos a velo como algo folclórico e pintoresco”, afirma. (…)”
Falece o poeta Fran Cortegoso
Desde
Sermos Galiza:
“Francisco Cortegoso finou esta cuarta feira, 5 de outubro, aos 31 anos de idade tras unha enfermidade. O escritor puido ver rematada a súa derradeira obra, Suicidas, editada por Chan da Pólvora. Precisamente, o mesmo día que falecía na súa casa de Bora (Pontevedra) o autor, o seu poemario chegaba ás librarías do país.
Segundo informa Chan da Pólvora, Antón Lopo, Manolo Martínez e Gonzalo Hermo traballaron arreo para que o poeta puidese ver publicada a súa obra. “Hoxe é un día de inmensa tristura para as persoas que formamos o equipo da Chan da Pólvora. Vaian as nosas condolencias e o noso amor para a súa familia, os seus amigos e toda a xente que o quere”, sinalou a editora nun comunicado.
Licenciado en Filoloxía galega, o autor deuse a coñecer como poeta en 2008, na Revista das Letras de Galicia Hoxe con Ningún Home. En 2013 obtivo o premio de poesía Pérez Parallé co poemario Memorial & Danza.”
Isabel Mociño: “Faltan ferramentas que contribúan a levar as aulas a LIX de calidade”
Entrevista
a Isabel Mociño en Sermos Galiza:
“A Asociación de Escritoras e Escritores e Lingua Galega (AELG) organiza o ciclo de literatura infantil e xuvenil que leva por lema “Música e poesía desde a primeira infancia” e que comezará esta cuarta feira en Ourense. Conversamos con Isabel Mociño, profesora da Universidade de Vigo e coordinadora das xornadas.
(…) – Sermos Galiza (SG): Por que nacen estas xornadas?
. Isabel Mociño (IM): Desde que estou aquí [é profesora da Facultade de CC da Educación do Campus de Ourense] vin necesidade de que alumnado puidese coñecer de primeira man os autores e autoras que crean literatura infantil e xuvenil, que é quen vai ter que traballar no futuro como mestres e mestras. Percibo que existe pouco coñecemento en xeral que poida fornecer criterios para seleccionar obras coa que traballar nas escolas. Faltan ferramentas que contribúan a levar as aulas esa LIX que se publica e que ten tanta calidade literaria, e que, pola outra banda, moitas veces se ignora. Eu vexo sistematicamente que, ano tras ano, o alumnado chega a terceiro de carreira e non coñece nada: autores, obras… e ao cabo dun ano esas persoas van estar opositando para ser mestres.
– SG: Entón, cal é o obxectivo?
– IM: O obxectivo é que a partir dunha serie de autores e autoras o alumnado teña ideas para poder traballar a literatura infantil e xuvenil nas aulas. Nesta ocasión, con “Música e poesía desde a primeira infancia”, queremos que o alumnado coñeza obras de poesía, coleccións en que se combine poesía e música, como traballar eses materiais nas aulas, cal é a importancia de achegar a música e a poesía á infancia… O alumnado é quen actúa como mediador entre os produtores (os autores e autoras) e o destinatario principal (a infancia). (…)
– SG: Como é o estado de saúde da nosa literatura infantil e xuvenil?
– IM: En termos xerais, goza dun estado de saúde moi bo, mais hai algunhas feblezas. Seguimos tendo unha produción anual onde hai unha serie de autores e autoras moi destacados a nivel galego e internacional; segue habendo editoras que apostan e seguen innovando; segue habendo un papel da tradución moi importante ao achegársenos clásicos que é necesario ter en lingua galega… mais é importante ver que houbo un baixón moi importante a respeito da calidade da produción. Falo en xeral. Os autores consolidados seguen mantendo a calidade, pero hai moita produción para nenos que non ten unha calidade mínima, nin a nivel literario nin a nivel visual (todo o que ten a ver coa ilustración). E tamén me preocupa a visibilización da produción. Antes da crise había suplementos de xornais en papel que lle daban unha visibilidade moi importante á LIX, pero nos últimos anos foron desaparecendo todos. É realmente preocupante ver que algúns medios emigraron á rede e non sempre é fácil chegar á rede. É necesaria unha crítica máis ampla e pormenorizada que cribe máis a produción que chega ás librarías, que, pola outra banda, non sempre ten a literatura galega en lugares visíbeis. (…)”
Compostela: presentación de Mortos por amor á Terra
Daniel Asorey: “Que tería pasado se os Irmandiños tivesen gañado?”
Entrevista
a Daniel Asorey en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza: Vés de gañar o Premio de Narrativa Breve Repsol 2016 por unha novela ucrónica que acontece nunha república galega e no Brasil. Cóntanos máis dese libro que poderemos ler a partir de novembro en Galaxia.
– Daniel Asorey: A historia vai sobre tres mulleres en varios momentos históricos, con amor de mulleres tamén. Unha sería a mediados do século XVII, e outra acontecería nos anos 30 do século XX. Hai tres mulleres en tres momentos determinados. A historia comeza cunha foto dunhas decapitacións, que foi a que inspirou a novela. Decapitaron a uns ‘cangaceiros’, unha especie de bandoleiros que existiron no ‘sertao’ do nordeste brasileiro e que coa época do Estado Novo [ditadura portuguesa do s. XX] acabaron sendo perseguidos e aniquilados. Dentro da mitoloxía popular brasileira, eran xente que roubaba aos ricos para lle dar aos pobres, aínda que cometeran crimes terribles. A historia comeza con esa foto, que son sete cabezas dunha banda famosa no Brasil, e unha xornalista tirando unha foto. Unha das protagonistas é unha desas mulleres que logo foron decapitadas, María, que é unha gran bandoleira; outra sería a fotógrafa, que se chama Matilda en honor a Ruth Matilda Anderson. E a outra sería unha vedora, un cargo que eu inventei, unha inspectora ou algo así do século XVII nunha suposta República das Santas Irmandades da Galiza. Esta ucronía sae dunha pregunta: que tería pasado se os Irmandiños tivesen gañado? Entón podería ser que tivesemos unha república galega, que se cadra puido ter loitado polos territorios que tiña Portugal no nordeste de Brasil, como fixo Holanda. E que fariamos alí? Seguramente practicariamos o colonialismo. Hai algo importante na novela, que é a Compañía Galega de Indias, que tería traficado, como fixeron os holandeses e os ingleses. (…)”
