“Darío Xohán Cabana, a sabia aprendizaxe dun sosego”, por Baldomero Iglesias, Mero

Artigo de Baldomero Iglesias, Mero sobre Darío Xohán Cabana en Sermos Galiza (o orixinal en papel é de 2015):
“Somos, desde hai xa moito tempo, amigos. Bos amigos, diría eu. Ademais, cómplices de historias que hoxe non veñen a conto. Desde cando viñemos estudar á capital ou desde cando el vendía libros de Castrelos. Ou despois, cando vendía a domicilio e viña á miña escola do Picato, falabamos, soñabamos tanto!
Temos e tivemos moitos amigos comúns. Aínda hoxe, cando nos atopamos, sempre se nos debuxa na cara un sorriso de contento e botámonos en temas agradecidos e sorrisos. Se boto atrás a cabeza, aínda o vexo naquel coche, un “Lada”, caldeirando as nosas rebeldías, ou lembro cando pousaba a cachimba entre os beizos para dar caladas de néboa polas rúas de Lugo adiante. Alumno espelido do “Manuel María e Ferrín: a grande xeración”. Fabulador de historias para nenos e grandes, cómplice tamén do Paco Martín –ascendido á categoría de chairego, por méritos no tempo contraídos- e outros, o Xabier P. DoCampo, o Agustín Fernández Paz, e toda unha memoria delas e deles. Garda municipal en Corcubión onde escribiu por exemplo Patria do Mar, gardián do Auditorio de Lugo, …moito lle queda por facer, non lle fai noxos a nada.
Pero sobre todo é un gran relator, un tradutor enorme e un poeta dos de auga limpa, que son os mellores. Por riba de todo iso, é un amigo, como dixen, deses imprescindibles na xeografía das nosas propias vidas, deses que serve para encontrarte a ti mesmo, cando te atopas perdido. Darío é home enteiro e cabal e eu sempre o vexo acompañado dos seus, da súa muller –aquela mociña de Bueu, a Amelia– e dos fillos, tan estimados. Para min –téñoos así nun lembro– sempre xuntos e aínda que non os vexa todo canto quero, aparecen os catro alá por terras de Romeán gozando da paz da terra e da amizade dos amigos da casa de Rego, onde eu xa ía, sendo pequeno, festexar. Pero Darío, volvendo ao conto, é capaz de arrecadar soños e debullar anceios. Capaz de roer o pó dos camiños e deixar que o seu corazón corra milleiros de soños que un día serán follas de luz, para todos; aclaratorias deste camiñar que, só semella, non chega a ningures. (…)”

Cuestionario Proust: Ramón Vilar Landeira

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Ramón Vilar Landeira:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Certa tendencia a transitar os camiños longos e mal asfaltados e evitar as autoestradas.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A honestidade, a empatía e o humor (empezando por ser quen de rir de si mesmas).
3.– Que agarda das súas amizades?
– Un pouquiño de todo o anterior (despois cada un que faga como poida).
4.– A súa principal eiva?
– Cústame dicir NON todas as veces que debera (aínda así, progreso adecuadamente).
5.– A súa ocupación favorita?
– Amar (en horizontal, vertical e oblicuo), conversar, viaxar, ler e escribir. Nesta orde, estrita e innegociable.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Unha casa dende a que se poidan ver as estrelas e na que se sinta cómoda a xente que me aprecia.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A desgraza dos que quero.
8.– Que lle gustaría ser?
– Dianteiro centro do Deportivo, escritor de viaxes, cantante de baladas italianas, mestre reloxeiro ou inspector de homicidios.
9.– En que país desexaría vivir?
– Un algo en moitos, aínda que retornando sempre a Ítaca.
10.– A súa cor favorita?
– De neno era a vermella (agora gústanme todas).
11.– A flor que máis lle gusta?
– Os bilitroques (polas tardes dos 23 de xuño) e as magnolias (pola exuberancia do propio nome).
12.– O paxaro que prefire?
– A lavandeira, o merlo e as andoriñas que aniñan no noso pallote.
13.– A súa devoción na prosa?
Ferrín, Dieste, García Márquez, Rulfo, Urbano Tavares Rodrigues, Coetzee, Clarice Lispector, Donald Ray Pollock, Bolaño, Carver… E algúns moito máis novos que non cito para que non saiban canto os envexo.
14.– E na poesía?
– Aquí non vou mirar ao pasado, o agora está moi ben regado: Miro Villar, Olga Novo, Cordal, Chus Pato… Ah, e tamén daría parte das miñas accións en bolsa e fondos de investimento por asinar unha morea de cancións. Parte da mellor poesía galega da última década está en cds e bandcamps.
15.– Un libro?
– O que inaugurou a miña biblioteca hai trinta e algo anos. Comproumo meu pai no máis parecido que había na parroquia a unha libraría. Entre sacos de abono, colonias e tebeos de Mortadelo e Filemón, emerxeu o Robinson Crusoe de Daniel Defoe. Aínda o conservo.
16.– Un heroe de ficción?
– Non son moito de heroicidades.
17.– Unha heroína?
– Fíxolle as beiras a xente que coñecía e souben de antemán que entre ela e máis eu era imposible o amor.
18.– A súa música favorita?
– As músicas todas (menos a fúnebre e a das comecartos, son tristes e molestas).
19.– Na pintura?
– Van Gogh, Gauguin, Luís Seoane e os debuxos que me regalan os meus fillos.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Atópoos con frecuencia e sei que non lle gustaría que dese os seus nomes.
21.– O seu nome favorito?
– Os nomes son todos bonitos (a xente que os leva depende).
22.– Que hábito alleo non soporta?
– O durmir en roupa interior e o dogmatismo (teño comprobado que hai unha relación causa-efecto).
23.– O que máis odia?
– A soberbia, a mesquindade e a peituga de pavo nos estantes do supermercado.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– A historia está repleta de cabróns esféricos (deses que foron cabróns a tempo completo, mires por onde os mires). Aínda así, cústame botarlle a un soa persoa todas as culpas de como é ou foi o mundo. As responsabilidades históricas, por acción ou omisión, son colectivas.
25.– Un feito militar que admire?
– Aqueles que evitaron unha inxustiza aínda maior (tampouco se me ocorren moitos, pero seguro que algún hai).
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Conformaríame con quince centímetros máis e un algo de talento para a música.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– De vello, (repito) nunha casa dende a que se poidan ver as estrelas.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Voluble, aínda que predomina o optimismo sobre o ‘repunancia’.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os que veñen de fábrica.
30.– Un lema na súa vida?
– Dálle que libras (son un tipo moi apreciado polos chapistas).”

Víctor F. Freixanes: “A Galicia fáltalle un proxecto político propio que canalice o seu potencial”

Entrevista de Xesús Fraga a Víctor F. Freixanes en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): ¿Como naceu este libro [Unha ducia de galegos]?
– Víctor F. Freixanes (VF): Naceu dunha curiosidade persoal e de grupo, no entorno aquel do Burgo das Nacións, en Santiago, onde estabamos un grupo de amigos e xentes moi variadas, preocupados por Galicia e o futuro do país. Apareceran uns libros de conversas de Pániker e Baltasar Porcel e empezamos a preguntarnos, que pasa, ¿Galicia non existe? Isto que chamamos nós o galeguismo, Galicia, a nación, a lingua e a cultura, Castelao e os exiliados, ¿isto non existe? Pensei que podía facer un libro de xornalismo, no que a través dun diálogo case socrático preguntase quen somos, de onde vimos e a onde queremos ir, ordenando cronoloxicamente o relato a través de diversas figuras, do máis vello, Otero Pedrayo -a memoria do século XIX e os vellos fidalgos-, ata a xeración anterior á nosa, a do 68. Quería viaxar a través da lingua e a cultura, porque entendía que podían ser un denominador común que aglutinase rexistros diferentes: eu procuraba unha polifonía, que todo o mundo non emitise no mesmo rexistro ideolóxico ou vivencial, pero que puidesen ser representativos do que estaba pasando niso que chamamos o galeguismo, que era o que nos interesaba naquel momento.
– LVG: E agora, ¿que se acadou e que quedou polo camiño?
– VF: Teño a sensación de que non conseguimos o soño que queríamos. Non o conseguimos. Uns, porque confundimos os desexos coas realidades, e outros, porque non soubemos facer política. Porque hai xente que confunde a política coa relixión, que cren que a política é crer o que non vemos, cando a política é unha ferramenta para ir transformando pouco a pouco a sociedade, coa sociedade ao lado, contigo, non ti a corenta quilómetros alá arriba e que ninguén sabe quen es. Hai moitas persoas, nas que nós, a nosa xeración, tiñamos moita ilusión nelas e que non foron arriba. Pero non se trata de reprochar nada, porque todos somos responsables do mesmo barco. (…)
As conversas con Otero Pedrayo, Paz-Andrade, Seoane, Blanco Amor, Piñeiro, Celso Emilio, Xaime Isla, Xesús Alonso Montero, Beiras, Ferrín, monseñor Araúxo Iglesias e Carlos Casares, nas que se falaba abertamente da traxectoria do galeguismo e o seu futuro, resoaron naquel tempo, igual que hoxe o seu eco. «O libro tivo un éxito grande de entrada entre os círculos do que podíamos chamar o galeguismo, e despois unha curiosidade enorme na sociedade galega que reclamaba a vida democrática. Había unha especie de demanda social de que isto había que cambialo e ao mesmo tempo había unha fame de información: como o cambiamos, cara a onde o cambiamos, quen van ser os axentes do cambio. Aí había un descoñecemento enorme», rememora Freixanes. (…)”

Vigo: actos destacados na Feira do Libro para o luns 3

O luns 3 de xullo continúa a Feira do Libro de Vigo (na Porta do Sol, con horario de 11:00 a 14:00 horas e de 17:30 a 22:00 h.), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, cos seguintes actos literarios destacados para este día:

19:30 h. Sinatura de exemplares de Un banco na Gran Vía, polo seu autor, Manuel Vilanova, publicado por Ir Indo, na caseta da Libraría Nobel Gran Vía.
19:45 h. Presentación de Os fillos do lume, de Pedro Feijoo, publicado por Xerais. Con Ledicia Costas. Ao remate, sinatura.
20:00 h. Paco Barreiro asinará Beixos de lingua, publicado por Xerais.
20:30 h. Presentación de Terradentro, de Xosé Benito Reza, publicado por Xerais. Con Xosé Luís Méndez Ferrín. Ao remate, sinatura.

Antonio Fernández Morales, escritor berciano. Bicentenario do seu nacemento (1817-2017)

O sábado 17 de xuño, en Cacabelos, terá lugar un acto en homenaxe o autor berciano Antonio Fernández Morales, organizado polo Grupo As Médulas para a Lingua e Cultura galegas do Bierzo, coa colaboración da Xunta de Galicia, Concello de Cacabelos, Consello Comarcal do Bierzo, Instituto de Estudios Bercianos e La Moncloa.

– PRESENTACIÓN E LECTURAS NA RÚA SANTA MARÍA, A CARÓN DA CASA DO ESCRITOR. Ás 11:30 horas, na rúa Santa María, 16.
– Presentación a cargo de Manuel González Prieto, membro do Grupo As Médulas para a Lingua e Cultura galegas do Bierzo.
Participarán no acto Valentín García, secretario xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia, Luis Alberto Arias e Gerardo Álvarez, en representación do Consello Comarcal do Bierzo, e representantes do Concello de Cacabelos.
Lectura de poemas a cargo de Eduardo Campelo Nieto, estudante de primaria en Vilafranca do Bierzo, estudantes de bacharelato do IES Bérgidum Flávium, Cacabelos, Ana Carballo, vicepresidenta do Instituto de Estudios Bercianos e Felipe Lubián, académico correspondente da Real Academia Galega polas Portelas.
Discurso a cargo do escritor Xosé Luís Méndez Ferrín.
Musicando os poemas do escritor berciano o grupo 2naFronteira.

– INAUGURACIÓN DA EXPOSICIÓN “FERNÁNDEZ MORALES HOXE: CREACIÓNS E RECREACIÓNS” E PRESENTACIÓN DA OBRA ANTONIO FERNÁNDEZ MORALES, AUTOR BERCIANO. BICENTENARIO DO SEU NACEMENTO (1817-2017). Ás 12.30 horas, en La Moncloa
Presentación do libro e exposición.
Coa presenza de:
Héctor Silveiro, académico correspondente da Real Academia Galega polo Bierzo.
Xosé Henrique Costas, académico correspondente da Real Academia Galega.
Anxo Angueira, escritor e presidente da Fundación Rosalía de Castro.

– EXPOSICIÓN “FERNÁNDEZ MORALES HOXE: CREACIÓNS E RECREACIÓNS”
A través da creación libre e co obxectivo de divulgar a obra literaria do escritor SirAntonio Fernández Morales, no bicentenario do seu nacemento (1817-2017), o Grupo As Médulas para a Lingua e Cultura galegas do Bierzo convidou a crear unha caricatura, haiku, poema, fotografía, deseño gráfico, canción,.. a partir dun verso, dous versos, máximo unha, dunha serie de poemas do autor e recollidos na obra Ensaios poéticos en dialecto berciano, 1861. Os poemas seleccionados foron os seguintes: O fiandón da aldea, A Ponferrada, Villafranca i a vendima, Os magostos, O Entroido e Na volta da sega e As rogativas a San Crispín.
A exposición recolle un total de 16 traballos:
Caricatura de Siro López.
Fotografías de Xurxo Lobato e Víctor Miguel Villar López.
Debuxo de Carlos López.
Acuarela de Jose Luis Almajano Esteras.
Alalá cantado por Carmen Penim, grupo 2naFronteira.
Deseño gráfico de Diego Jiménez Merayo.
Haiku de Mercedes Queixas Zas.
Poemas de Noelia Estévez Rionegro, Marco Paone, Rosa Enríquez, Raúl Gómez Pato, Suso Díaz, Romina Bal, Igor Lugris e Manuel González Prieto.

– PRESENTACIÓN DA OBRA ANTONIO FERNÁNDEZ MORALES, AUTOR BERCIANO. BICENTENARIO DO SEU NACEMENTO (1817-2017)
Publica Edicións Fervenza, maio de 2017. Coordinada polo Grupo As Médulas para a Lingua e Cultura Galegas do Bierzo, e ao coidado de Manuel González Prieto, membro do Grupo As Médulas para a Lingua e Cultura galegas do Bierzo. Colabora a Xunta de Galicia.
A obra Antonio Fernández Morales, autor berciano. Bicentenario do seu nacemento (1817-2017) conta coas seguintes achegas:
“Un xardín que chaman Bierzo”, limiar de Valentín García Gómez, secretario xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia.
“Antonio Fernández Morales, autor berciano”. Unha serie de apuntes sobre a vida de Antonio Fernández Morales.
“Selección de poemas”. Unha selección de poemas do autor, debidamente revisados: O fiandón da aldea, A Ponferrada, Villafranca y a vendima, Os magostos, O San Roque en Paradela, O Entroido, Na volta da sega e As rogativas a San Crispín.
“Fernández Morales hoxe: creacións e recreacións”. Traballos de Siro López, Xurxo Lobato e Victor Miguel Villar López, Carlos López, Jose Luis Almajano Esteras, Carmen Penim, Diego Jiménez Merayo, Mercedes Queixas Zas, Noelia Estévez Rionegro, Marco Paone, Rosa Enríquez, Raúl Gómez Pato, Suso Díaz, Romina Bal, Igor Lugris e Manuel González Prieto.

Catro candidatos e unha candidata para as Letras 2018

Desde Sermos Galiza:
“Cinco son as opcións que terán os académicos e académicas para elixir a quen homenaxearemos nas Letras 2018. E hai algunhas sorpresas que entran por primeira vez na listaxe de candidatables.
Os cinco aspirantes son: María Victoria Moreno, a candidata con máis posibilidades; o filólogo e escritor Ricardo Carvalho Calero; o poeta Eusebio Lorenzo Baleirón; o historiador Antón Fraguas; e o xornalista, escritor e tradutor Plácido Castro.
Tal e como xa contamos a pasada semana, a aspirante con máis posibilidades é a escritora María Victoria Moreno (Cáceres,1941 – Pontevedra, 2005), que vén respaldada ademais por tres sinaturas clave do grupo que sostén a presidencia de Víctor Freixanes. Segundo fontes consultadas por Sermos, esta candidatura tería sido pactada entre a executiva saínte presidida por Alonso Montero, e a actual.
Mentres, Ricardo Carvalho Calero (Ferrol 1910 – Santiago 1990) segue a ser o eterno aspirante que nunca chegou a ser recoñecido. Aínda que o seu valor literario ten partidarios e detractores, a súa importancia intelectual fica fóra de dúbida. Nesta ocasión volve ser apoiado polo sector ‘ferrinista’.
Volve irromper na listaxe de elixibles Plácido Castro (Corcubión, 1902 – Cambados, 1967), figura clave da cultura galega na diáspora, cuxa candidatura foi impulsada polo IGADI e pola propia fundación que leva o seu nome. Escritor, xornalista e tradutor, foi un persoeiro destacado do galeguismo de entreguerras e redactor da BBC onde levou adiante o ‘Galician Programme’ na nosa lingua.
Quen entra por vez primeira na listaxe é o escritor Eusebio Lorenzo Baleirón (Dodro, 1962-1986), unha promesa da poesía galega que viviu demasiado pouco. Apoiado a nivel local polo seu Concello, na Academia tamén foi avalado pola ‘oposición’.
Outra presenza nova é a de Antón Fraguas (Cerdedo-Cotobade, 1903 – Santiago, 1999), un destacado historiador e antropólogo galeguista, militante das Irmandades, membro do Seminario de Estudos Galegos e director do Museo do Pobo Galego.”

Vanesa Santiago gaña o Illa Nova de Narrativa con A vida sinxela de Marcelo Firmamento

Desde Sermos Galiza (imaxe da propia autora):
“Vanesa Santiago é a gañadora da I edición do premio Illa Nova de narrativa para menores de 35 anos, convocado por Galaxia. A vida sinxela de Marcelo Firmamento, a obra gañadora, é unha “reinterpretación das novelas de viaxes” cunha “comunión moi marcada co universo do mar e das lendas”.
O xurado valorou a construción tanto da mecánica interna como global da novela, a elaboración de imaxes de “gran potencial evocador” e a creación dun universo con elementos máxicos que está “perfectamente integrado e consegue fuxir dos estereotipos”. A novela resalta “polo coidado da procura da palabra exacta, con imaxes moi potentes”, indican. O xurado estivo composto por Mario Regueira, Inma López Silva, Berta Dávila, Nuria Piñeiro e Ismael Ramos. O premio, ademais da contía económica de 3.000 euros, leva aparellado a publicación da obra.
A editorial Galaxia presentaba en xaneiro as bases do Premio Illa Nova de Narrativa 2017 e explicaba que se creaba “coa finalidade de abrir un camiño a quen está comezando no mundo da creación literaria”.
A entrega do premio tivo lugar na Fundación Barrié, en Vigo, nun acto que contou coas intervencións de Francisco Castro, director xeral de Galaxia, Antón Vidal, presidente da editorial, e Xosé L. Méndez Ferrín, escritor.
Nada en Fontán en 1983, Vanesa Santiago é bibliotecaria e documentalista. Ten publicado un libro Ninguén Lembra (2013) en Urco editora e publicou relatos e poesía. Colabora coa Asociación Cultural Irmáns Suárez Picallo. (…)”