Artigo de María Reimóndez en A Sega:
“A pesar de que o ton habitual sobre a tradución en Galicia poida facernos pensar que o máis vital é a escolla de tal ou tal outra palabra e a súa relación ou non cun certo estándar, tradición literaria ou anovación, hai xa décadas que a teoría da tradución retrotrae as súas análises a un marco previo e moito máis amplo ca este. O estudo da tradución comeza coa propia decisión de traducir unha obra e non outra. Este tema que pode parecer abstracto de máis cobra unha corporeidade inusitada cando nos enfrontamos a textos como o que hoxe me ocupa, Emboscadas no gran Norte, da autora catalá Margarida Aritzeta. Resulta sen dúbida intrigante saber por que para narrar supostamente as vidas dos “indios” (e uso o masculino e o termo colonial moi á mantenta) montañeses do Canadá para un público galego xuvenil se escolla traducir unha obra escrita por unha catalá no canto de escoller, dado que vai ser unha tradución de todas todas, algún dos fantásticos textos que dende como moi tarde o século XIX levan producindo as autoras de distintos pobos orixinarios americanos.
Agora ben, con isto non quero dicir que por ser catalá ou galega ou chinesa unha teña que limitar o seu espazo literario a un espazo xeográfico ou cultural concreto e predefinido. Por suposto que se podería argumentar que a visión dunha personaxe “mediadora” pode ter un valor engadido de interpretación para un público que mira tamén dende fóra (pero son o público catalán e galego falante o mesmo? Teño as miñas dúbidas). O importante, ao meu ver, é entender esa mediación como un acto político de tremendo peso, sobre todo entre dous polos opostos da colonización, porque as interaccións desiguais entre culturas resultan sempre un lugar complexo; intentar narrar a outra dende a mentalidade occidental esixe, ao meu ver, un esforzo de autoanálise e autocrítica sen parangón. (…)”
Arquivo da categoría: Crítica literaria
Dez, cen, mil veces Díaz Castro, por Mario Regueira
Artigo de Mario Regueira en Sermos Galiza:
“A festividade das Letras coincide sempre cunha abondosa aparición de libros e outros materiais sobre a persoa homenaxeada. Dalgunha forma iso é o mellor e o peor que a celebración trae cada ano. Por unha banda, a capacidade de seguir a marcar os ritmos da industria cultural do país, fomentando en ocasións a recuperación de obras descoñecidas, perspectivas pouco exploradas e materiais inéditos. Do outro lado, a débil liña que separa ás veces a homenaxe do oportunismo, algo que se ten manifestado en máis dunha edición da efeméride a través de tensións editoriais e mesmo persoais.
Nesta ocasión, probabelmente esteamos ante un caso especial. Díaz Castro, autor dun único libro, acadou unha ampla popularidade dunha forma tamén pouco habitual, sendo algúns dos seus poemas amplamente coñecidos, mentres o resto da súa circunstancia e da súa obra permanecía nun discreto segundo plano. A concesión do Día das Letras neste 2014 centra a difusión destes aspectos en persoas e entidades que lle foron particularmente próximas ou que mantiveron vivo o interese no guitiricense durante estes últimos anos, alén de pular para que o grande recoñecemento póstumo da cultura galega se fixese efectivo. (…)”
Radiocrítica do 28-04-2014, por Armando Requeixo
Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Velaquí unha nova Radiocrítica emitida o luns día 28 de abril en Ames Radio (107.2 FM). Desta volta falei con Nazaret López sobre Maternosofía, de Inma López Silva (I, 00:30), sobre O Gabinete das Marabillas de arxentino da Rocha Alemparte, de Irene e Rodrigo Pérez Pintos (I, 8:17 e II); sobre Recuerdos de agosto, de Aurelio Aguirre (II, 2:35) e mais A cociña de noite, de Maurice Sendak (II, 7:00)”
Insula europea publica un balance da narrativa galega do 2013
A web italiana Insula europea, que publica información, entrevistas, investigación e recensións relacionadas coas diferentes literaturas de Europa, entre elas a galega, acaba de dar a coñecer un balance da produción narrativa galega do ano pasado escrito pola crítica literaria Inma Otero Varela. Con este texto, que se pode ler en italiano e galego a través da seguinte ligazón, preténdese inaugurar un novo espazo que recolla un resumo anual de diferentes sistemas literarios, nunha iniciativa coordinada polo profesor da Universidade de Perugia, Carlo Pulsoni. A versión galega pode consultarse aquí.
Onde o mundo se chama Bernardo Atxaga, por Ramón Nicolás
Con motivo
da súa visita a Galiza tras ser premiado como Escritor Galego Universal de 2014, Bernardo Atxaga ofreceu unha conferencia o día 2 de maio, venres, ás 20:00 no Pazo de Mugartegui do Concello de Pontevedra. O día seguinte recolleu o galardón na Gala das Letras que se celebrou tamén ás 20.00 no Teatro Principal da mesma cidade.
Este é o texto da presentación da conferencia do día 2 a cargo de Ramón Nicolás:
“Boa tarde. Preparando esta brevísima intervención decateime que a descuberta da existencia dun escritor eúscaro, que se chamaba Atxaga, produciuse hai por volta de vinte e cinco anos con ocasión de preparar algún tema dunhas oposicións ao ensino. Entre temas que circulaban libremente dei cunha proposta de traballo que amosaba dous poemas confrontados, para analizar, subscritos por un tal Celso Emilio Ferreiro, por un lado, e por Atxaga, probablemente do poemario Etiopía, polo outro, con dúas fotos, ademais, nas que os autores se miraban un ao outro sorrindo. Non conservo aquel texto, nin lembro sequera os poemas concretos, mais si reteño a lembranza exacta daquela fotocopia que, non sei a razón, ficou gravada nos arquivos da memoria. Pasados os anos pregúntome se a aquilo se debería chamar epifanía, se foi un momento cando os astros se alinearon ou se se trata doutra mostra máis do que un amigo meu chama “providencia laica” pois nunca sospeitaría que aqueles dous autores, que se ollaban fronte a fronte, cos seus poemas por baixo, ían ocuparme tanto e tan gozosamente no que estaba por vir; ían posibilitar que gustase máis da literatura, que esta me permitise manter unha actitude na que aínda hai lugar para as descubertas, para o que non se agarda, para a aprendizaxe como lector, como crítico literario, como docente, como persoa: no caso do poeta de Celanova en moitas frontes, no caso de Atxaga en primeira instancia como lector e, con fortuna e mercé á confianza que depositaron no meu traballo dous selos editoriais como son Edicións Xerais de Galicia e Kalandraka, como tradutor. (…)”
O texto completo pode ser consultado aquí.
Tabela dos Libros de maio, por Armando Requeixo
Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Co primeiro luns do mes, chega outra volta a Tabela dos Libros. Nela figuran seleccionados os volumes que Manuel Rodríguez Alonso, Inmaculada Otero Varela, Francisco Martínez Bouzas, Montse Pena Presas e Armando Requeixo estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas. Boa lectura!»
Gañadoras/es dos Premios AELG 2014
Estes son os gañadores/as dos Premios AELG 2014, que premian as mellores obras editadas en 2013, e que se veñen de fallar na Gala das Letras da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, o 3 de maio en Pontevedra:
– Blog Literario
Caderno da crítica, de Ramón Nicolás.
– Ensaio
A revolución non vai ser televisada, de Rebeca Baceiredo (Euseino? Editores).
– Literatura Infanto-xuvenil
A illa de todas as illas, de Xabier P. DoCampo (Xerais).
– Xornalismo Cultural
Carme Vidal.
– Narrativa
A lúa da colleita, de Anxos Sumai (Galaxia).
– Poesía
Raíz da fenda, de Berta Dávila (Xerais).
– Teatro
Obras Completas (Vols. I, II e III), de Roberto Vidal Bolaño (Edicións Positivas).
– Tradución
Ulises, de James Joyce, na tradución de Antón Vialle, Eva Almazán, María Alonso Seisdedos e Xavier Queipo (Galaxia).
Alén destas categorías, os Premios AELG constan doutros tres galardóns outorgados pola Asemblea de Socios e Socias da AELG:
- O premio Mestres e Mestras da Memoria, que se concedeu nesta segunda edición a Elba Requeijo e Xavier Blanco, por toda unha vida de dedicación exemplar á transmisión oral de saberes e valores da nosa cultura popular tradicional;
- O Premio Institucións que se concede a quen contribuíse á divulgación da lingua e cultura galega, e co que a AELG valora tamén o impulso dalgunhas institucións na promoción do teatro:
- O proxecto Buxiganga, da Área de Cultura da Vicepresidencia da Deputación de Lugo, polo seu labor de difusión e socialización do teatro galego.
- Tamén a Área de Cultura de Deputación da Coruña, polo Premio de teatro Rafael Dieste.
- Narón e Tui, como concellos que dedican un especial esforzo ás artes escénicas.
- E mais o Premio AELG 2014 Escritor Galego Universal, outorgado pola Asemblea a Bernardo Atxaga, galardón que a distingue como autora que combina a excelencia literaria co compromiso ético que o converte en referente na defensa da dignidade humana.
No transcurso da gala a AELG tamén se entregou a distinción “Bos e Xenerosos”, coa que a Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega quere recoñecer o esforzo e o compromiso da xente do espectáculo para manter vivos os nosos escenarios nun momento en que os recortes afectan de maneira especial ás programacións culturais. Desta maneira, a AELG premiou representantes de todas os ámbitos da escena galega:
- A compañía Sarabela Teatro, dirixida por Ánxeles Cuña Bóveda recibiu o premio como agrupación profesional.
- Achádego Teatro de Lugo, que fai 25 anos neste 2014, foi recoñecida polo seu traballo no teatro amador.
- A Asociación de Actores e Actrices de Galicia, en nome de todos e todas os que contribuíron ao desenvolvemento da escena galega.
- A Editorial Laiovento e o proxecto Casahamlet son outros dous proxectos que mereceron destaque da AELG.
- Premio de teatro infantil: A. C. O Facho.
Tamén os Premios da Crítica Galega, entregados por Ramón Nicolás como membro da Sección da Crítica da AELG a Berta Dávila na categoría de poesía por Raíz de fenda e a Anxos Sumai en narrativa por A lúa da colleita.
O Consello Directivo da AELG fixo constar os parabéns máis sinceros aos compañeiros e compañeiras de oficio hoxe premiados nesta Gala das Letras, felicitación e aplauso que fai extensivo a todos os autores e autoras finalistas, e mais os propostos na primeira quenda de votacións, cuxo labor creativo conxunto merece tamén o público recoñecemento, pois todo el se converte nunha globalidade creadora, copartícipe testemuño necesario, ano a ano, dunha sementeira literaria que agroma para orgullo da sociedade galega desde a vindicación irrenunciábel da súa ferramenta máis prezada: a lingua galega en perpetua construción de futuro lexítimo.
Taboleiro do libro galego (XXII), por Ramón Nicolás
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Velaquí a cuarta entrega deste 2014 do Taboleiro do libro galego, que recolle, segundo os datos obtidos de doce librarías consultadas, as novidades editoriais máis vendidas en lingua galega ao longo do mes de abril. O meu agradecemento, nesta ocasión, ás seguintes librarías: Librouro, Suévia, Carricanta, Casa do Libro (Vigo), Cartabón, O Pontillón, Andel, Aira das Letras, Paz, Trama, Abrente e Lila de Lilith.
NARRATIVA
1º-. A memoria da choiva, de Pedro Feijoo, Edicións Xerais.
2º-. Sete Caveiras, de Elena Gallego, Edicións Xerais.
3º-. O gardián invisible, de Dolores Redondo, Edicións Xerais.
4º-. A voz do vento, de Pemón Bouzas, Edicións Xerais.
5º-. Nunha presa de terra, de Paco Castro, Laiovento.
POESÍA
1º-. Moda galega reloaded, de María Reimóndez, Positivas.
2º-. Penúltimas tendencias, de Carlos Negro, Edicións Xerais.
3º-. Nimbos, de Xosé María Díaz Castro, Galaxia.
4º-. Ningún amante saber conducir, de Rosalía Fernández Rial, Positivas.
5º-. Onde nunca é mañá, de Manuel Álvarez Torneiro, Faktoría K.
ENSAIO-TEATRO
1º-. A alternativa está aquí, de María Reimóndez, Edicións Xerais.
2º-. Politicamente incorreta. Ensaios para um tempo de pressas, de Teresa Moure, Através.
3º-. Vida e obra de Xosé María Díaz Castro, de Armando Requeixo, Galaxia.
4º-. Conciencia política e literatura galega en Madrid (1950-2000), de Ana Acuña, Edicións Xerais.
INFANTIL-XUVENIL
1º-. Ámote, Leo A. Estación de tránsito, de Rosa Aneiros, Edicións Xerais.
2º-. Recinto gris, de Ledicia Costas, Edicións Xerais.
3º-. As meigas de Lupa, de María Solar, Edicións Xerais.
4º-. Dragal III, de Elena Gallego, Edicións Xerais.
ÁLBUM ILUSTRADO
1º-. O soño de Esther, de Miguel Ángel Alonso e Luz Beloso, Nova Galicia Edicións.
2º-. O Dragón que cambiaba de conto cada vez que esbirraba, de David Aceituno e debuxos de Miguelanxo Prado, El Patito Editorial.
3º-. Na cociña de noite, de Maurice Sendak (tradución de X. M. González), Kalandraka.
4º-. A bolsa da pita, de María Luísa Mosquera, Primera Persona.
LIBROS CD-DVD
1º-. Pan de millo, de Migallas, ilustracións de Dani Padrón, Kalandraka.
2º-. Toc Toc, de Pablo Díaz, ilustracións de Nuria Díaz, Galaxia.
3º-. Na lingua que eu falo, de Najla Shami e Rosalía de Castro, Editorial Galaxia.
BANDA DESEÑADA
1º-. O bichero IV, de Luís Davila, Edición do autor.
2º-. Astérix e os Pictos, René Goscinny (autor), Albert Uderzo (ilustrador), Jean-Yves Ferri (autor), Didier Conrad (ilustrador), Xavier Senín e Isabel Soto López (tradutores), Edicións Xerais.
3º-. Ardalén, de Miguelanxo Prado, El Patito Editorial.
OUTROS
1º-. Luzes, nº 5, abril 2014.”
“Maternosofía: suficiência racional vs. instinto maternal”, por Susana Sánchez Arins
Desde A Sega:
“A maternidade, vista do ponto das mães, é uma dessas grandes ausentes no repertório literário galego, cousa lógica, se atendemos á (minguada) presença feminina nesse repertório. Por isso agradecem-se textos que abordem essa temática, e de entrada merecem ser celebrados. Até que os lemos.
Haverá quem diga que é por não sermos mães nem termos intenção de o ser. Mas não. É por aguardarmos deles sensações que não nos são transmitidas, questionamentos que não encontramos, análises não realizadas, tabus que não são tocados e mesmo literaturizações que não achamos. E a decepção acompanha a leitura enquanto esta avança.
Beatriz Gimeno perguntava-se há pouco se a maternidade mudou para seguir a ser o mesmo discurso prescritivo obrigando-nos a ser mães, embora mães modernérrimas.
E esta lampedusiana sensação é que me estremeceu durante a leitura de Maternosofía.
A base da decepção está na leviandade: a autora para em conflitos superficiais que mantenhem ocultos os substanciais, os que afectam à configuração da identidade das mulheres e ao mantemento da ordem social no seu conjunto. E isto contado desde o feminismo práctico (pág. 34).
Inma López Silva constrói o seu discurso em base á dicotomia que preside este artigo: a sua racionalidade perante ao cacarejado instinto maternal com o que somos educadas e coagidas as mulheres desde tempos imemoriais. E é marcada a obsessão em não deixar que a gravidez anule ou embote esse seu espírito lógico. Não animal. Não mulheril. Esta oposição recorre todo o texto: E malia non sentir esa emoción inexplicábel da que falan as sentimentais, e ser capaz dun xeito perfectamente racional de describir o que sinto… (pág. 75).
Mas, insistimos, esse conflito não deixa de ser banal, evidenciando no avanço do discurso a asunção como naturais de toda uma série de atitudes e comportamentos, nunca questionadas, e que em realidade, apontalam e fortalecem a discriminação estrutural das mulheres. (…)”