Arquivo da categoría: Entrevistas
70 minutos con Ricardo Gurriarán e Miro Villar, sobre Florencio Delgado Gurriarán
Paula Merlán: “Cando levo os meus libros ao meu alumnado, danse de conta de que tamén poderían escribir”
Entrevista de Laura Veiga a Paula Merlán en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cal foi a idea que a levou a escribir Uxía e o mar?
– Paula Merlán (PM): Adoro o mar. Sempre vou coa miña familia, tanto no inverno como no verán. A raíz dalgunhas noticias que vin na prensa que falaban de persoas que viran o mar por primeira vez sendo xa maiores, ocorréuseme escribir algo similar. Tiña ganas de escribir unha historia que estivese ambientada no mar e iso deume a pista para crear unha arredor da motivación que levaría unha persoa ver o mar e cales serían as súas sensacións ao velo por primeira vez. Claro, para min é algo natural, mais quería pórme na pel das persoas que o viran por primeira vez xa de adultas, aínda que a protagonista é unha nena. Aínda así, creo que reflicte esas sensacións e a motivación de perseguir ese soño.
– ND: Como foi o traballo coa ilustradora, Mónica Fernández (Terteres)?
– PM: Eu fun escribindo o texto inicial e máis adiante foi cando a coñecín na Semana do Libro de Compostela en 2018, cando eu estaba presentando outro libro. Este foi un proxecto que se foi elaborando con tempo e con mimo. Estivemos en contacto en todo momento.
Ela comentábame as ideas que tiña para facer o que sería a primeira mostra da ilustración. Démoslle moitas voltas porque eu tiña escrita unha primeira versión, mais logo decidín cambiar un pouco a historia e isto provocou tamén un cambio no ton da ilustración. Foi un proceso longo, mais tamén moi bonito. Máis adiante foi cando xurdiu a oportunidade de publicar con Xerais e iso para min xa foi un soño feito realidade.
Neste tipo de obras a ilustración é importantísima e o ideal é que as imaxes sexan quen de falar por si mesmas. As ilustracións de Terteres teñen algo de poesía, e aínda que traballamos xuntas nesa primeira mostra, logo foi ela quen lle foi dando forma a todo. (…)”
Concha Blanco: “A miña intención era que os nenos visen que as linguas eran todas iguais”
Entrevista de Sonia Iglesias a Concha Blanco en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario: Tamén trata o galego na escola, como navegan este conflito as crianzas e como axudalos como docente?
– Concha Blanco: A experiencia do galego na escola foi o que me serviu de proxectil de lanzamento para que me vise reflectida de pequena e mo tomase en serio.
Eu estiven estudando en Ferrol, unha cidade cosmopolita, onde había moitísimo militar de fóra. Todo o mundo era castelanfalante. Era inviábel falar galego. Cando volvía a Lires, o primeiro que facía era ser eu e era eu falando na miña lingua. Os meus amiguiños esperaban que chegase falando castelán.
Ao comezar a traballar volvín revivir o problema porque na escola de Dumbría, veu unha nai cun neno que non quería vir á escola e veu ver que facía, porque quería que aprendese a falar. Crin que se refería a algún problema que se podía solucionar con logopedia pero o neno sabe falar o que pa-sa é que fala coma nós e dixen pois hai que facer algo e me puxen a observar os rapaces e redactar contos dos que poñía exercicios partindo dunha lectura en galego.
A miña intención era que os nenos visen que os textos en galego tamén podían estar na escola e que as linguas eran todas iguais porque servían para entendernos. Un compañeiro meu díxome que podiamos aproveitar para potenciar a nosa lingua desde dentro da aula. Enviámolo a Edicións do Castro, e contestáronme que mo publicaban. Así naceu que eu comezase escribir. (…)”
Radio Redondela: “Outro mundo é posible: Andreia Costas”
Entrevista a Andreia Costas en Radio Redondela:
“Con motivo da celebración o 28 de xuño do Día Internacional do Orgullo LGTBI, Compostela Diversa recolle unha serie de accións e actividades para facer en Santiago de Compostela. Alí a poeta redondelá Andreia Costas Otero foi galardoada co primeiro premio do IV Certame de Poesía LGBT+ de Avante LGBT+ Compostela. Falamos con ela da peza gañadora Eurídice Dixit, da súa poderosa mensaxe sobre a bisexualidade e de como é “saír do armario literario”. Un exemplo de diversidade no mundo da arte, con moito percorrido e historias que contar.
A argumentación do xurado para concederlle o galardón foi a seguinte: “Polo diálogo entre xéneros, misturando teatro e poesía. E pola revisión dun mito clásico, dende o humor e a forma. Introduce un léxico diverso e orixinal, propoñendo novas palabras híbridas. Demostra un traballo extenso de investigación e de edición do propio documento”.
A entrevista pode escoitarse aquí.”
Toño Núñez: “Aínda que non exista unha gran tradición literaria, en Navia sempre hai un espazo para crear”
Rosalía Fernández Rial: “Todas escribimos desde o inconsciente”
Entrevista de Ana G. Liste a Rosalía Fernández Rial en Praza:
“(…) – Praza (P): Por que é unha illa este poemario?
– Rosalía Fernández Rial (RFR): Pois como di Yolanda Castaño no prólogo “todo libro é unha illa”, que é algo que me fascina. Iso no plano metaliterario, no plano da creación é unha illa porque di Bonet que a illa é moi sedutora porque a podemos ver completa, podemos concibila na súa totalidade. E iso teno en común co corpo, un corpo é unha illa e ambos coinciden na orografía e nesas lindes. A min seducíame moito esa idea da plenitude e desa fuxida cara a un lugar que non está vinculado por ningún istmo á terra. Cercadas polo mar, para min viaxar ás illas sempre ten algo de poético.
– P: Sentícheste como unha illa mentres escribías estes poemas?
– RFR: Si, estaba explorando eses límites corporais e mentais. É moi contraditorio, pero síntome moi vinculada ás outras persoas, tanto que ás veces me resulta moi difícil entenderme como individuo fóra da sociedade. Aínda que é necesario autocoñecerse e saber que existen eses límites. Resulta paradoxal, pero na miña etapa de madurez volvín exploralos e pareceume enriquecedor xogar con esta idea. O libro vai dirixido a un ti e logo remata coa tribo, co colectivo, porque esta illa está habitada por todas. Di Chantal Maillard que toda viaxe exterior é unha viaxe interior, gustábame moito pensar na metáfora do eu e do nós; atraíame esa autoexploración do eu para chegar mellor ás demais.
– P: Xogas con esa idea de que saber poñer límites, en ocasións, incluso é bo.
– RFR: Efectivamente. A iso me refiro coa exploración desde a madurez desa linde, que ao final é fantástico abrir e fusionar e convidar; pero tamén o outro. Habitar ese paradoxo paréceme moi humano, ao final vivimos na contradición constante e non hai nada máis coherente que admitir a contradición da existencia. Ademais, esta contradición é moi rica filosoficamente falando.
– P: E non che parece unha contradición á que chegamos habitualmente as mulleres? Que, ao final, somos as que temos que poñer eses límites; ou as que aínda estamos aprendendo a poñelos…
– RFR: Non teño a menor dúbida. De feito, esa construción da que eu falo só se entende desde aí, desde a construción da muller. A illa tamén é unha muller, é unha exploración feminina desde o feminismo, por tratar de explicalo dalgunha forma. Penso que todas as persoas, especialmente da nosa xeración pero das anteriores doutro xeito, tivemos unha evolución máis rápida ou máis esixente de construción desas lindes e dese transvase –outra vez na contradición– do que é ser muller. O que non é, o que non era e o que pode ser. Esa linde trans que é tan importante na nosa era para a construción de todas. Penso que mover os marcos na construción do que é ser muller enriquécenos a todas. (…)”
Tareixa Roca: “É unha homenaxe aos meus anos de bacharelato, e unha reivindicación do tempo libre”
Entrevista a Tareixa Roca en El Progreso:
“(…) – El Progreso (EP): Veráns de misterio é a súa primeira novela. Resultoulle complexo?
– Tareixa Roca (TR): Eu dedícome un pouco a todo. Son moi dispersa e todo me chama. Aínda que ata agora nunca escribira narrativa, realmente todo ten unha continuidade. É certo que non é o mesmo escribir un ensaio que unha novela, pero tampouco me custou moito máis traballo que outras obras.
– EP: De onde xurdiu a idea?
– TR: Non é unha resposta fácil. Como dicía, doulle a todo, e todo me vale tamén. Esta era unha idea que me levaba moito tempo rondando pola mente, foi madurando pouco a pouco e quería compartila.
– EP: Entón esta obra contén algo especial para vostede. De que trata?
– TR: É unha homenaxe aos meus anos de bacharelato, e unha reivindicación do tempo libre. Ademais, aproveito tamén para conmemorar á miña terra, Guitiriz. Relato os meus últimos anos de instituto a través de mil aventuras e fago fincapé na importancia do tempo libre para a autonomía dos rapaces, por iso se centra no verán, que era a época na que máis vacacións tiñamos os rapaces. (…)”
Ferrín analiza nun novo libro os momentos clave nos que se manipulou a figura de Castelao
Desde La Opinión:
“Sempre en Galiza de Alfonso Daniel Rodríguez Castelao está considerada a Biblia do galeguismo. Hoxe, podemos conseguilo sen problemas. Non iremos ao cárcere; non nolo confiscarán; non sufriremos torturas. Mais dende que se publicou en Bos Aires no 1944 ata expirar a ditadura de Franco, portalo podía supoñer acabar entre reixas. A pesar dos riscos, un rapaz de 15 anos chamado Xosé Luís Méndez Ferrín facíase cun exemplar prestado no 1953. Nunca máis prescindiría dos postulados desta catedral de principios. Estes días, chega ás librarías o novo libro de Ferrín, Castelao é noso (Alvarellos Editora) onde expón os momentos cumio nos que se manipulou o legado do histórico galeguista.
Castelao é noso tamén lembra como Ferrín logrou o Sempre en Galiza. Por teléfono, explicaba onte o escritor e exdirector da Real Academia Galega (RAG) o que sentiu ante aquelas páxinas: “Resultoume moi emocionante e incluso perigoso. Era un libro prohibido, ilegal, transmitido de forma clandestina a través de mariñeiros de barcos de liñas regulares que colaboraban na difusión”.
A súa nova obra recompila 13 artigos publicados neste diario entre 2007 e 2020 en No fondo dos espellos. Os textos falan —como sinala no limiar Fernando Ramallo— do “apropiacionismo” da figura de Castelao, “un suxeito político radicalmente republicano, nacionalista federalista, contrario á monarquía” pero que nos últimos anos foi defendido por determinados políticos —Núñez Feijóo, por exemplo— como monárquico. “Castelao era republicano e morreu como tal”, recalcaba onte Ferrín polo teléfono. A continuación, algúns exemplos da usurpación. (…)”
Margarita Ledo Andión impulsa un novo espazo para a cultura en Castro de Rei
Entrevista de Manuel Xestoso a Margarita Ledo Andión en Nós Diario:
“Un novo espazo para a cultura e o pensamento: así se define a Casa da Galería, que baixo o lema “Cinema, cultura, comunicación” abriu o 31 de xullo as súas portas en Castro de Rei (A Terra Chá), coa presentación da antoloxía poética da escritora e cineasta chairega Margarita Ledo Andión, Prefiro condenarme (Chan da Pólvora) e unha mostra de debuxos de Luís Moscardó, Paisaxe interior [debuxos que escriben versos].
A Casa da Galería está impulsada pola Fundación Margarita Ledo Andión, que ten como obxecto, segundo marcan os seus estatutos, “a conservación, investigación e difusión da obra da investigadora, escritora e cineasta Margarita Ledo Andión, a promoción da cultura galega en xeral e do cinema e o audiovisual en lingua galega en particular, así como doutros bens de cultura e comunicación”.
Porén, a definición legal non reflicte de maneira exacta a ambición do proxecto. “A idea orixinal sempre foi pór a disposición do público a documentación relacionada co meu traballo, vencellada, sobre todo, ao cinema e á comunicación”, explica Ledo, en conversa con Nós Diario. “Mais tamén hai traballos da Produtora Nós, un pequeno fondo de pintura galega e audiovisual, xunto con fondos hemerográficos e bibliográficos que contextualizan o anterior”.
Á hora de escoller un lugar onde depositar todo ese acervo, a Fundación comprobou que nas cidades xa existían centros de estudo abondos para levar a cabo este tipo de tarefas e -en liña coa tendencia de pensar e pór en valor a cultura que se fai en todo o territorio, máis alá do que se xera nas cidades- decidiron que a casa familiar en Castro de Rei era un lugar idóneo para crear un espazo destas características e, ademais, traballar en proximidade para estabelecer un centro de creación e visibilización da cultura da Chaira. “Estamos falando dun lugar no que se está creando unha pequena rede de centros que pode contribuír a pór en valor a cultura tendo en conta o enraizamento coa terra: nun pequeno radio están o Museo do Castro de Viladonga, a Casa-Museo Manuel María, a Casa de Álvaro Cunqueiro… Créase un pequeno circuíto que contribúe revitalizar a vida cultural e social da rexión”, sinala.
Nese compromiso coa cultura de proximidade, a Casa da Galería ten previsto, ademais, xerar actividades que afonden no coñecemento da Chaira, ir creando unha arqueoloxía da paisaxe que permita a identificación co territorio a medida que se vaia afondando no seu coñecemento.
“Se non coñeces ben todo o valor que pode chegar a ter a terra onde pos os pés, non es consciente das agresións que se exercen contra ela, das feridas constantes que está sufrindo agora mesmo; non te decatas das consecuencias que pode ter abrir unha estrada por determinadas paraxes ou os efectos que pode ter unha plantación de eucaliptos na percepción do teu espazo vital”, engade Ledo. “Por iso queremos acompañar cada acto con actividades de contextualización que contribúan a relacionar cultura e paisaxe”.
As próximas actividades discorren exactamente por ese camiño. Así, o 4 de setembro inaugurarase a exposición Os Notábeis. Á volta de personaxes dun Castro de Rei do século pasado, que, comisariada polo artista Bernardo Tejeda, recupera un proxecto no que confluíron os artistas Jorge Carla, Antonio Asensi e Israel Dawood en 2015: serigrafías sobre soporte téxtil. Un xogo que cuestionaba o concepto de autoría da peza de arte desembocou na aparición duns retratos estilizados tirados dun libro sobre unha historia de Castro de Rei, dando lugar a un grupo de pezas que constitúen o corpo da mostra. Unha sesión-debate coa artista plástica Luz Darriba analizará as obras desde a perspectiva de xénero.
E o día 11 de setembro decorrerá a proxección, por primeira vez en Castro de Rei, do documental Manuel María: eu son fala e terra desta miña terra, da propia Margarita Ledo Andión, seguida dun faladoiro -no que intervirán Marica Campo, María Pilar García Negro e Alberto Ansede, presidente da Fundación Manuel María- que lembrará os vinte anos do pasamento do poeta nacional.
En todo caso, o protagonismo, onte, recaía na Margarita Ledo poeta, a que hai case 55 anos publicaba o seu primeiro libro, o sorprendente Parolar cun eu, cun intre, cun inseuto (Xistral), que inauguraba unha das poéticas máis singulares e atractivas das últimas décadas que agora se condensan no volume Prefiro condenarme, cuxo título coincide co do seu último filme.
“Tematicamente non teñen nada que ver, pero si que xorden da mesma pulsión interna”, relata a escritora e cineasta. “É unha frase que lle escoitei á miña nai no contexto dunha discusión dura. Axiña me decatei que era unha frase de insumisión que se podía interpretar en sentido relixioso mais tamén persoal”. (…)”
