Entrevista
de Armando Requeixo a Santiago Lopo no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Santiago Lopo (SL): Como tradutor de formación, penso que nos falta presenza no exterior, traducións a outras linguas. Deberiamos darnos a coñecer, porque temos moito e moi bo que dicir.
Cando un libro me aburre sempre penso que lle sobran páxinas. Fuxo das descricións barrocas de léxico escuro. Renego dos parágrafos eternos e mal construídos que te acaban asfixiando. Eses parágrafos que os lectores temos dereito a saltar e dos que Daniel Pennac falou no seu decálogo dos dereitos do lector. Esas liñas, que a maioría de nós evitamos ler, son o que lles sobra ás letras universais e, por conseguinte, ás galegas. E que conste que me gusta Proust, pero aí a cohesión textual é insuperable. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– SL: En xeral, son optimista. Pero como non me considero capaz dunha análise rigorosa, vou responder cunha frase de Jean Cocteau, dicindo que o sistema literario galego é coma a conxugación do verbo amar: o seu pasado non é simple, o seu presente non é máis ca indicativo e o seu futuro sempre é condicional. (…)”.
Arquivo da categoría: Entrevistas
Dores Tembrás: “A miña poesía leva a terra tatuada”
Entrevista
a Dores Tembrás en Sermos Galiza:
“- Sermos Galiza (SG): Por que Cronoloxía da Urxencia?
– Dores Tembrás (DT): Interesábame traballar o concepto do desexo, non como obxectivo senón determe no propio proceso e dentro del no que entendo como dous tempos, por unha banda a contención e pola outra a inminencia. Tentei escribir eses dous tempos do desexo a través dunha cronoloxía con tensións e distensións, co silencio como protagonista. Un desexo no que fala a muller, no que a figura da muller é fundamental.
– SG: Muller como voz poética ou tamén como referente?
– DT: Como voz poética mais no poemario aparecen tamén moitas mulleres diferentes, todas experimentan o desexo nestes termos. Para min era importante enfocar non só do desexo desde o punto de vista filosófico ou profundo senón tamén que se concretase en voces feminina, que coñecín e que me contaron. O desexo da palabra, do poema, de atopar o alento, o que determina o achádego do poema. (…)
– SG: Desde 2009 no que publica O pouso do fume (Espiral Maior), alén de O Peizoque Roque (Galaxia) para público infantil, non volve publicar. O mundo editorial está pechado para a poesía?
– DT: Neste caso din por fechado o poemario hai relativamente pouco. Paso moito tempo cos poemarios, pero si que é certo que a situación é terríbel. As circunstancias son tremendas e ao pulsar a opinión outros poetas de que para publicar parece que pedimos esmola. As editoriais pasan por momentos difíciles e compre buscar novas vías. A autoedición será un camiño que cada vez cobrará máis forza e tamén pequenas editoriais con proxectos arriscados. Mais son optimista porque creo profundamente na calidade da poesía galega.
– SG: Ten blog e páxina web, é a maneira de se achegar ao público lector?
– DT: Unha das maneiras é a edición dixital, a xente que publica directamente. Estamos a vivir un cambio de formato. Nese sentido síntome unha muller do meu tempo e gosto de estar en contacto coa xente que se interesa do que fago e recibir o seu feedback. (…)”.
Anxo Angueira: “A de Cantares é unha Rosalía de alborada”
Entrevista
a Anxo Angueira en Radiofusión:
“Un século e medio despois e séguese a revelar inesgotable. “Cómpre lelo en claves distintas ás que se veu lendo, porque para nada é folclórico nin costumista”, explica Anxo Angueira, autor dunha nova edición crítica de Cantares Gallegos que vén de editar Xerais co gallo do 150 aniversario da publicación dos poemas que alumearon o Rexurdimento das letras galegas. “Rosalía era unha intelectual do seu tempo. Utiliza os cantares como un vestido, como un disfrace para lanzar o seu pensamento social, político, crítico e feminista, que é o importante”, abunda o tamén presidente da Fundación que preserva o legado rosaliano. En conversa con Radiofusión, Angueira resolveu que en Cantares Gallegos Rosalía “fala dun novo tempo, di “fóra a noite”, que acabaron os séculos escuros”, chama a vivir unha nova etapa con esperanza e, ao cabo, “esa é a mensaxe final do libro e que debemos recoller tamén nestes tempos nosos de tribulacións”. (…)”
A entrevista pode escoitarse completa aquí.
Francisco Macías e Xosé Manuel Fernández Castro: “O sistema literario nunca aceptou a Vidal Bolaño como escritor e agora vai ter que admitilo pola forza da súa obra”
Desde
Praza:
“- Praza (P): A intención de publicar as Obras Completas de Vidal Bolaño chegou moito antes de que a Real Academia Galega decidise que as Letras Galegas 2013 se lle dedicasen o dramaturgo. Como xurdiu a idea?
– Xosé Manuel Fernández Castro (XMFC): Eu teño entendido que xa antes, en 2007, houbera algunha tentativa. Eu comecei a me interesar polo asunto en 2007, cando lin a miña tese de doutoramento sobre Vidal Bolaño. Belén Quintáns, naqueles tempos, tiña un proxecto interesante, facer unha biblioteca Vidal Bolaño en volumes soltos e estaba cunha editorial falando do asunto. Ese proxecto quedou apartado, atascouse e, despois no 2001, digamos que se entrou nunha nova fase cando houbo un acordo entre Macías e Belén. E comezamos a traballar.
– Francisco Macías (FM): Os editores, os editores pequenos, temos que buscar os espazos que deixan libres as grandes editoras. En Galicia, a verdade, deixan case todo libre e non é difícil atopar espazos. Roberto era un deses espazos. Eu lembro que en 2007 viñeran desa editorial, que era Sotelo Blanco, a me pedir permiso para poder editar a obra Rastros. Eu preguntei para que e contáronme que querían facer unhas obras completas. A min interesábame tamén o asunto, tiña a intención, pero facer dúas resultaba imposible. Retireime, pero como iso non foi para adiante, puiden facelo eu. Un día Pepes (XMFC) fíxonos unha celada a Belén e a min (…).
– XMFC: Entón, a partir de novembro de 2011, comezamos a reunirnos e a traballar máis en serio. En principio, ía ser iso, unha biblioteca cunha morea de volumes. Practicamente, un libro por texto, agás algúns que ían ser moi breves e que se podían reunir nun único tomo. Estabamos inicialmente, ademais de Paco e mais eu, Belén e Roi Vidal. Os catro, inicialmente, tiñamos un deseño nese sentido de biblioteca, mais veuse abaixo por mor de que en xuño de 2012 a Real Academia decidiu concederlle as Letras Galegas. (…)
– P: Como se clasificou a obra de Vidal Bolaño nestes seis tomos?
– XMFC: Nas obras completas, temos un sexto tomo que recolle os textos que non son dramáticos. Despois, o quinto reúne textos que non teñen unha autoría plena del, son textos doutros nos que fixo algunha intervención. Os outros catro serían de autoría plena. Como clasificamos eses catro tomos? Nun caso polo tipo de público que teñen, por iso hai un tomo destinado aos textos de rúa infantil, que teñen ese nivel de proximidade. Despois temos un tomo que reúne os textos de teatro do aquí e do agora. Outro que recolle as producións que se dan nun ámbito histórico que son grandes producións. Por último, o tomo que falta reúne por un lado os textos da época Abrente e, polo outro, monólogos e soliloquios, que son fórmulas teatrais concretas. Penso que esta clasificación ten sentido, teñen unha coherencia todos os libros. (…)
– P: Daquela o 17 de maio non dá vertixe?
– FM: Non, ho! Para nada. Ademais, este ano é un fasto moi contraditorio. Creo que ten algo positivo, descóbrese un escritor. O sistema literario galego nunca tivo a Vidal Bolaño como escritor e agora vai ter que admitilo pola forza das súas obras. E, ao mesmo tempo, penso que a Real Academia Galega o ignora. E penso que está bastante incómoda. Neste momento si, hai un mes ou dous, non. (…)”.
Henrique Monteagudo: “O Cancioneiro de Afonso Paez testemuña que o cultivo poético do galego permaneceu despois da escola lírica galego-portuguesa”
Entrevista 
a Henrique Monteagudo en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como foi o achádego do Cancioneiro de Afonso Paez?
– Henrique Monteagudo (HM): A descuberta foi realizada en 2011 por Dolores Pereira Oliveira, do Arquivo Histórico Provincial de Lugo, e Gabriel Quiroga, daquela Director do Arquivo de Galicia. Estaban a revisar un rico fondo documental propiedade de dona Pilar Iglesias Osorio, un fondo que proviña dunha rama da familia Osorio, unha das máis relevantes da nobreza galega da idade moderna, aparentada cos Pita da Veiga, os Andrade e os Lemos. Ese fondo contén documentos de distinto tipo desde o século XV en diante.
Sorprendeulles atopar polo medio uns textos en verso galego, xuntos a uns instrumentos notariais labrados en Ferrol entre 1432 e 1435. Gabriel pediume que informase sobre a antigüidade, carácter e valor filolóxico daqueles textos. Ao comprobar a súa data e ver que eran totalmente inéditos, decateime inmediatamente de que estabamos ante un testemuño excepcional do cultivo poético do galego nos finais do século XIV e comezos do XV. A sospeita inicial converteuse en certeza ao analizar a súa lingua e comparalos coas composicións coetáneas contidas no Cancionero de Baena, compilado en 1435.
E, por certo, o achado demostra a importancia de contar cun bo corpo profesional de arquiveiros, que fan un traballo magnífico e pouco lucido, pero que resulta fundamental para a conservación e valorización do noso patrimonio, tamén el ameazado pola política de recortes dos servizos públicos. (…)
– SG: Que relevancia ten para a nosa historia literaria a aparición destes textos?
– HM: O cancioneiro testemuña que, contra o que se pensaba, o cultivo poético do galego permaneceu despois do apagamento da escola lírica galego-portuguesa, isto é, despois de 1350. E non só nas cortes de Castela e en man de poetas basicamente casteláns, senón tamén en Galicia e por poetas galegos. Isto é extraordinario, se pensamos que en Portugal non temos case ningún exemplo de poesía desde 1350 ata case a metade do século XV. Por outra banda, a poesía en castelán dese período, recollida no Cancionero de Baena, ten un carácter ben distinto aos textos que acabamos de traer a lume. En realidade, o descubrimento ten unha grande importancia para toda a historia literaria peninsular. (…)”
Ramón Nicolás: “O Día das Letras non debe limitarse a un ano”
Entrevista 
a Ramón Nicolás en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Os blogs mudaron moitas cousas no panorama editorial. ¿Como o utiliza un crítico?
– Ramón Nicolás (RN): Mudárono, en efecto, aínda que talvez un tanto relativamente porque non se pode falar de xeneralización deste soporte, malia que cada día é maior o número de persoas que se asoman á rede para se informar pois xa foron educados nas súas potencialidades, no seu doado acceso e na súa inmediatez. No que atinxe á crítica, e especificamente a do libro galego, esta é unha batalla na que hai que estar e que non se debe perder, e mesmo coido que goza dunha saúde que está á vangarda do que se fai preto de nós.
– LVG: A súa biografía de Celso Emilio está a ter moi boa acollida…
– RN: A acollida foi e é tan fabulosa que nin nas mellores expectativas o sospeitaría hai menos dun ano. Alégrome, sobre todo, porque co galardón se me posibilita agradecer a confianza dos lectores, e tamén a que me prestaron Xerais, a Fundación Celso Emilio Ferreiro e moitas persoas próximas. Tamén porque entendo que a biografía é un libro colectivo, que creei a partir de xenerosas achegas de persoas que compartiron a súa memoria comigo para trazar, no posible, un perfil actualizado de Celso Emilio Ferreiro.
– LVG: Falta pouco para o 17: ¿como prolongar o espírito do Día das Letras e o interese pola literatura galega?
– RN: O Día das Letras non pode, nin debe, circunscribirse a un mes, nin, ao meu ver, a un ano. A experiencia levada a cabo desde a Fundación Celso Emilio Ferreiro o ano pasado para sumar vontades que conflúen no interese de difundir a memoria e o legado de Celso Emilio conduciu facilmente a estender as actividades ao longo de todo un ano, e mesmo máis alá. Neste sentido cómpre implicar máis á sociedade civil con diferentes estratexias, e hainas.”
Parlamento das Letras: María Reimóndez
Entrevista 
de Armando Requeixo a María Reimóndez no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– María Reimóndez (MR): Creo que é hora de deixar de pensar na literatura galega en termos de carencias, creo que se ben temos problemas estruturais obvios, como o que son os obstáculos que nos poñen para chegar ás lectoras e lectores, temos tamén vantaxes importantes que temos que aprender a utilizar. A nosa principal vantaxe é que formamos realmente parte dunha comunidade na que se poden establecer, se así se desexa, alianzas. Quero dicir con isto que fronte ao márquetin temos os clubs de lectura, os centros de ensino, o apoio da música, do teatro, do cinema, hai un sector da nosa literatura que traballa cun afán de tecermos redes cada vez máis mestas e que temos que traballar por ampliar porque, entre outras cousas, son as únicas experiencias que teñen viso de chegar a cambiar a sociedade na que vivimos tamén a outros niveis. Fronte á cultura do superficial e inmediato, do comercial como único valor doutros sistemas literarios, no noso aínda prima ese valor comunitario de base e esa é para min a nosa gran oportunidade. Por moito que fagan por matala e pese a quen lle pese dende as institucións de poder (tanto aquelas españolistas como algunhas galegas) a nosa cultura está viva e seguirá a estar viva sempre e cando siga en conexión coa cidadanía.
Dito isto, ás nosas letras, e nisto sen dúbida non son excepción senón normalidade con respecto a outros panoramas, sóbralles, para canonizar un termo estupendo de María Yáñez e Helena Miguélez, pirolismo e tamén ás veces a falla de consideración da nosa posición de literatura occidental con respecto a outras culturas. Refírome con isto á contradición de laiarse seguido de que a nosa literatura non é coñecida e respectada fóra e logo falar do canon desexable e da “literatura universal” como aquela escrita por Shakespeare e Goethe (homes brancos heterosexuais e falantes de linguas hexemónicas). O do pirolismo creo que xa foi moi ben definido polas compañeiras antes mencionadas e por Rosalía de Castro, porque seguimos nun sistema literario que pretende seguir facendo de nós estranxeiras na nosa patria. Exclúesenos dos foros de debate, dos premios, das cousas “importantes”, fálase do noso aspecto físico no canto de das nosas obras e cando se fala destas resúmense a tropos como “universo feminino” e “literatura de mulleres”. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– MR: Creo que xa a fun dando ao longo das demais respostas. Vivimos no paradoxo de ter a lingua á intemperie e a literatura a toda máquina. Así que creo que haberá que utilizar esta última e o resto de ferramentas que temos ao noso alcance (a música, o teatro, o cinema) para darlle acubillo e esixir a devolución de dereitos ás persoas galegofalantes. Porque a fin de contas penso que o que máis segue atraendo ao ser humano son as historias e de aí o éxito dos videoxogos e dos talkshows, cómpre que teñamos a intelixencia e o saber facer suficiente para aproveitar esa vantaxe para saltar os obstáculos e esquivar as pedras que se nos arrebolan.”
Rafael Laso Lorenzo homenaxea cun libro a Carlos Casares
