Belén Pichel: “A unión das compañías de teatro é histórica”

EntrevistaBelén Pichel de Carme Vidal a Belén Pichel en Sermos Galiza:
Escena Galega duplicou o número de compañías asociadas en só uns días. Responde, segundo a súa nova presidenta, Belén Pichel, a un tempo novo no teatro galego, por vez primeira unido para sumar forzas e defender o seu futuro. Mercé Castro, Xoque Carbajal, Tatán Cuña, Xesús Ron, Areta Bolado e Artur Trillo acompañan a Belén Pichel na nova directiva da entidade.
– Sermos Galiza (SG): Que supón ese reforzamento de Escena Galega coa “acción colectiva” de ingreso de compañías?
– Belén Pichel (BP): Pois eramos 17 compañías asociadas e pasamos a 40. Trátase dun feito histórico porque, até o momento no se conseguira que toda a profesión estivera xunta. Mesmo compañías que levaban moitos anos de traxectoria eran reticentes a se incorporar. Cos acontecementos sociais que estamos a vivir nestes últimos tempos quixemos darlle un pulo a Escena Galega e convidar ás compañías a participar, o que coincidiu co movemento por parte delas que estaban falando ao tempo de unirse. (…)
– SG: Á marxe dese incremento, a crise levou moitas compañías?
– BP: Quen aguantou estes catro anos foron heroes porque foron durísimos. Os recortes foron tremendos, non comparábeis con ningunha área. No primeiro xa nos meteron un do 30% e moitas compañías tiveron que deixar os locais e mesmo vender material que tiña, e outras, claro está, desapareceron.
– SG: Agora destacan que van optar pola organización e desbotar un discurso queixoso da situación.
– BP: É a nosa postura. Deixar ao lado esa queixa continuada para pasar a transmitir un discurso ilusionante. A nova directiva leva pouco tempo no cargo mais traballamos arreo e abrimos grupos de traballo para facer propostas concretas, para a vindeira feira, sobre o modelo de subvencións, para a proxección exterior do teatro galego…En certa medida, volvemos a como cando se iniciou o teatro profesional, cando as compañías ían coas súas furgonetas e facían de todo. Vivimos unha volta de vinte ou trinta anos. Queremos, de todas maneiras, transmitir a enerxía que temos neste momento por estar xuntos e traballar polo noso futuro, non só protestar. (…)”

Aurora Marco: “As mulleres ocuparon a posición subordinada que tiñan na familia cando se incorporaron á escena profesionalmente”

DesdeAurora Marco Magazine Cultural Galego, por Montse Dopico:
“Cando as mulleres se incorporaron á escena profesionalmente, ocuparon a mesma posición subordinada que tiñan no ámbito familiar e social, aínda que a propia natureza do oficio, posibelmente creou espazos de liberdade na súa vida privada e posibilidades de certo recoñecemento profesional, vedado ás mulleres doutras profesións. Este é un dos datos que a profesora e escritora Aurora Marco achegou na súa intervención nas xornadas Mulleres en Acción da Mostra Internacional de Teatro Cómico e Festivo de Cangas.
Marco, que recibiu o IV Premio Mulleres en Acción pola súa traxectoria investigadora, repasou a historia da progresiva incorporación das mulleres ás artes escénicas en Galicia antes do golpe do 36. A partir de 1587, explicou, a lei comezou a permitir o que ata entón prohibira: a presenza de mulleres nas táboas, malia que limitada ás actrices casadas con actores da mesma compañía. A regulamentación posterior moveuse na mesma liña: podían actuar as mulleres casadas ou menores se formaban parte das compañías dos seus homes, pais ou titores. As solteiras maiores de idade ou viúvas podían traballar soas.
Entre os séculos XVII e XVII, -continou Marco-, tres actrices nadas en Galicia actuaron polos teatros máis importantes do Estado. Eran Manuela Vázquez, actriz, cantante e directora/empresaria dunha compañía fundada por seu pai, Antonio Escamilla. Outras mulleres chegaron ao teatro tras teren exercido como criadas de actrices ou actores, como fixera Catalina Sánchez, que traballara para Ángeles Barba. Tamén Sebastiana Pereira se dedicou ao teatro, salientando na traxedia e no drama. De moitas outras actrices de entre os séculos XVI e XVIII, -sinalou Marco-, non nos quedou memoria. (…)
A intervención de Marco foi confluente ademais coa investigación da tamén profesora Laura Tato, que estudou casos como o de Noelia Rosfat ou Obdulia Rodríguez. A primeiros dos 20 produciuse un enguedellado conflito interno na Irmandade da Fala da Coruña pola actuación de Pilar Suárez en Donosiña de Xaime Quintanilla, que tocaba un tema tabú, o adulterio feminino. Na ditadura de Primo de Rivera, Herminia Fariña foi utilizada, segundo Tato, polo poder, é probable que para neutralizar a posible recuperación dun teatro menos folclórico. A carreira artística destas mulleres era fugaz. O cal indica presións familiares para que abandonasen.”

Marea teatral: catorce compañías ingresan en “Escena galega” nunha “acción colectiva”

ReportaxeEscena Galega en Sermos Galiza:
“Chévere, Voadora, Pisando Ovos, Il Maquinario, Redrum, Inversa Teatro, A Panadaría, Borja Fernández, Artesacía, Aporía escénica, Funboa Escénica, Bocaberta, Lamacana e Traspediante decidiron formar parte de Escena Galega ao tempo, nunha “acción colectiva” que definen como un “fito na traxectoria do teatro galego” de cara á confluencia teatral. Afirman querer sumarse así “ao pulo das mareas cidadás que están revolucionando o panorama teatral galego”.
A acción responde á que cualifican como “crítica” situación do sistema escénico galego, cun modelo de subvencións “obsoleto e inoperante”, continuos recortes e o desmantelamento da Rede Galega de Teatros e Auditorios. “Por tanto, para reconstruír o sistema escénico galego, dar respostas fronte á crise e dotarnos dunha cultura viva, participativa e con futuro, comezamos por fortalecer o espazo asociativo profesional”, afirman, nun comunicado pendurado na páxina de algunhas das compañías no que anuncian a vontade de “cociñar proxectos ilusionantes en común”.
Confían en aproveitar a oportunidade dos novos gobernos municipais e deputación para “levar adiante as políticas necesarias para superar a crise que o goberno da Xunta foi incapaz de deseñar e xestionar”.
Escena Galega, que agrupa a grupos de teatro, danza, circo e títeres, suma agora 33 compañías. A recén nomeada directiva composta pola presidenta de Escena Galega, Belén Pichel (Abrapalabra); a vicepresidenta, Merce Castro (Eme2); o secretario, Xoque Carbajal (Malasombra); o tesoureiro: Tatán Cuña (Tanxarina); e os vogais Xesús Ron (Chévere), Areta Bolado (A Panadaría) e Artur Trillo (Talía) convocaron a unha roda de prensa en Compostela a terza feira -Teatro principal ás 11:30 horas- para presentar os seus obxectivos e a estratexia que deseñan para acadalos. Entre os fins que se marca Escena Galega está “reconstruír o sistema escénico galego e sacalo da súa crítica situación actual, plantexar un novo modelo de subvencións e abrir novas dinámicas de traballo entre as compañías”.”

III Feira do Libro de Ribadeo (do 3 ao 5 de xullo)

Feira do Libro Ribadeo 2015 1Feira do Libro Ribadeo 2015 2

Gustavo Pernas: “O dramaturgo ás veces convértese en demiurgo na voz do intérprete”

EntrevistaGustavo Pernas de Carlos Loureiro a Gustavo Pernas en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Falarmos de Gustavo Pernas é falarmos de teatro… non houbo outros xéneros que en determinado momento estivesen no teu maxín ou na túa pluma?
– Gustavo Pernas (GP): Escribo relatos ou poemas pero sobre todo textos inclasificables desde o punto de vista xenérico. Gústame xogar nas marxes dos xéneros ou directamente rompelos. Tamén me gusta a investigación e o ensaio. En 2007 publiquei en Laiovento Os Ollos de Victorine e a Construcción da Cuarta Parede. sobre a configuración da mirada moderna na arte e no teatro. (…)
– NG: No 1989 Ánxela G. Abalo e mais ti formades a compañía teatral “Áncora Produccións”, compañía referente da nosa posta en escena contemporánea. Que obxectivos vos propuxestes con tal creación? Visto desde hoxe, eses obxectivos acadáronse ou ben aquelas ideas primixenias quedaron superadas?
– GP: Todo é camiño. Daquela xuntámonos para crear un proxecto artístico que tivo unha poética moi particular. Investigación, xogo, compromiso, diversión, experimentación…son conceptos que guiaron a nosa procura singular. Facer teatro en galego e desde Galicia tamén era un obxectivo abondo arriscado e segue a selo, non hai máis que mirar a regresión e os ataques gubernamentais á nosa lingua. O teatro está a sufrir os recortes económicos e lingüísticos. Os proxectos máis comerciais estandarízanse e as voces propias perden eco. Atravesamos un momento especialmente crítico onde conseguir axudas para reemprender o camiño é cada vez máis complicado. Neste contexto non interesamos, formamos parte dunha cultura no punto de mira dos francotiradores políticos. Pero o teatro sempre estivo en crise. A esperanza non está nas políticas de falso emprendemento que pretenden promocionar desde o cinismo, está na nosa capacidade de resistencia, de vontade e de transformación. O mito da Ave Fénix alenta desde as cinzas. Son moitos os proxectos e moitas as curvas do camiño pero esas ideas primixenias seguen vivas, demandando novas formas. (…)
– NG: Con todo o individualismo que achamos nesta obra [Isóbaras], cos diferentes monólogos… ao final o espectador é quen de sacar unhas ideas e conclusións xerais… Como se pode conseguir esta sensación no espectador perante unha obra tan controvertida?
– GP: Gústanme as diferentes lecturas, romper coa dinámica do branco e o negro. Os personaxes teñen distintas capas e cada un deles pode xustificar as súas accións, argumentar isto ou aquilo. Cada un é fillo das súas circunstancias e experiencias. A obra ofrece ao lector, e esperemos que a un futuro espectador, un método ou un camiño para descubrir as interseccións, os puntos en común, é como ese xogo dos encrucillados onde podes reseguer os puntos e sae un debuxo ou outro. Esta é unha obra de encrucilladas, de solitarios que ignoran que a súa voz ten eco de coro.
– NG: Por que a túa obsesión verbo da personalidade humana en moitas das túas obras, do labirinto da personalidade humana?
– GP: Vivimos moi pouco. Na medida que imos cumprindo anos vai adelgazando a percepción do tempo. Sabérmonos, intentar coñecer algo do que somos é un obxectivo abondo ambicioso para o escritor ou o artista que pescuda no fondo da personalidade humana e nas súas contradicións. O mito do minotauro e o labirinto e o mito de Sísifo, reinterpretado tan brillantemente por Camus, están presentes no meu teatro e na miña vida. (…)”

Feira do Libro de Santiago: actividades do sábado 9 e domingo 10

OFeira do Libro de Santiago 2015 domingo 10 de maio finaliza a Feira do Libro de Santiago de Compostela (no Paseo Central da Alameda), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 11:00 a 14:30 h. e de 17:30 a 21:30 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa:

Sábado 9
18:00 h. Contacontos Polo mundo adiante, por Lisístrata. Organizado pola Biblioteca Pública Ánxel Casal.
19:00 h. Carlos Labraña presenta A fraga das árbores das palabras, publicado por Embora.
20:00 h. Andrea Barreira presenta Non hai luz sen escuridade, publicado por Urco.

Domingo 10
19:00 h. Joel Gômez presenta Ernesto Guerra Da Cal, do exílio a galego universal, publicado por Através.