A Coruña: IX Xornadas sobre Lingua e Usos. Lingua e Tradución, do 28 ao 30 de novembro

Do mércores 28 ao venres 30 de novembro, no Salón de Graos da Facultade de Filoloxía da Universidade da Coruña, o Servizo de Normalización Lingüística, en colaboración coa Real Academia Galega, organiza as Xornadas sobre Lingua e Usos que este ano alcanzan a súa novena edición. O tema escollido para esta edición é o de Lingua e Tradución.

O prazo de inscrición será até o 21 de novembro, e pódese realizar xa desde aquí. Está solicitado un crédito de libre configuración para o alumnado da UDC que asista a esta actividade. Para obter o diploma de asistencia será preciso acudir ás conferencias programadas.

O programa é o seguinte:

Mércores, 28 de novembro
09:00 h. Recepción e entrega da documentación.
09:30 h. Acto de inauguración.
10:00 h.-11:30 h. Conferencia inaugural: Traducir literaturas transculturais, por Dora Sales Salvador.
12:00 h.-12:30 h. A internacionalización da cultura galega, por Xosé Luís Méndez Ferrín.
12:30 h.-14:30 h. Políticas de tradución no caso galego, por Silvia Montero Küpper e M.ª Jesús Lorenzo Modia.
16:30 h.-18:30 h. Evolución das traducións publicadas en galego, por Gonzalo Constenla Bergueiro e Ana Luna.
19:00 h.-20:30 h. Tradución e interpretación profesional en diferentes linguas, por Lara Santos (AGPTI), un representante da APTIC (Catalunya) e Bego Montorio (EIZIE) (Euskal Herria).

Xoves, 29 de novembro
10:00 h.-11:30 h. Tradución e ideoloxía: os enfoques feministas e poscoloniais, por María Reimóndez.
12:00 h.-14:00 h. A tradución do galego ao portugués e do portugués ao galego a debate, con Carlos Paulo Martínez Pereiro, Carlos Quiroga e Áurea Fernández.
16:30 h.-18:30 h. Mesa redonda: Tradución e literatura galega, con Manuel Bragado (Xerais), Eva Mexuto (OQO) e Moisés Barcia (Rinoceronte Editora).

Venres, 30 de novembro
10:00 h.-11:30 h. Interpretación e normalización lingüística no caso das linguas
subordinadas
, por Robert Neal Baxter.
12:00 h.-13:30 h. Conferencia de clausura: Para alén de Nós: a tradución dunha cultura emerxente, por Iolanda Galanes.

Antoloxía poética de Celso Emilio Ferreiro en ruso

“A bóla de neve que é este Ano Celso Emilio Ferreiro non se detén. Agora, no que se refire ás traducións da obra do poeta celanovés, o Centro de Estudos Galegos da Universidade de San Petersburgo publicou, hai escasas datas, unha  antoloxía bilingüe ruso-galega ao coidado da profesora Elena Zernova, contando coa colaboración da Secretaría Xeral de Política Lingüística e mais da Fundación Celso Emilio Ferreiro. Esta escolma, precedida por un limiar da investigadora rusa, contén máis de cincuenta poemas de Celso Emilio Ferreiro. (…)” Desde o blogue Caderno da crítica, de Ramón Nicolás.

As axudas á tradución chegan a 74 proxectos

“O Diario Oficial publicou o venres 26 de outubro a listaxe de proxectos que se benefician das axudas para tradución da Consellaría de Cultura, que contaron nesta xeira cun total de 167.999 euros. A liña afecta tanto a versións en galego de obras foráneas (92.429 euros) como a traslación a outras linguas desde a nosa (75.565 euros). Á hora de publicar novas obras para o galego, destaca a contía acadada por Editorial Danu, que con 41.180 euros de axuda verterá para a nosa lingua obras clásicas como Utopía de Tomás Moro, A través do espello de Lewis Carroll, de Pessoa ou traballos de Dostoievski, Pushkin ou Joyce entre outros. Tamén aposta por Joyce a editorial Galaxia, que lanzará a versión na nosa lingua do celebérrimo Ulises, ademais de publicar Mr. Gwyn, novo título de Alessandro Baricco ou A cea, de Herman Koch. Desde Positivas veremos as Iluminacións de Rimbaud mentres Urco Editora achegará un bo feixe de traducións de Lovecraft entre os seus lanzamentos.
No campo da tradución desde o galego destaca a aposta de Rinoceronte editora, que con 24.676 euros levará ao castelán dez obras de autores como Eva Moreda, Diego Ameixeiras ou Fran Alonso entre outros, ademais de abordar traducións para alemán, italano, xaponés e catalán. Galaxia aposta tamén por autores actuais para a exportación, e incorpora obras de Riveiro Coello, Begoña Caamaño e Xulia Alonso no seu catálogo en castelán. Destaca como curiosidade na listaxe as versións en búlgaro que Small Stations Press propón da Poesía completa de Lois Pereiro e de Aire negro de Agustín Fernández Paz.” Desde Cultura Galega.

Convite a participar na mesa redonda Cercando as ondas, no Obradoiro Internacional Con barqueira e remador, o martes 30 de outubro

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega convida a participar nunha actividade na que colabora e que se enmarca no amplo programa do Obradoiro Internacional de Tradución Poética Con barqueira e remador.
Presentamos unha mesa redonda con título Cercando as ondas. Que significa ser poeta en … (Finlandia, Cataluña, Croacia, Islandia, Eslovenia, Letonia e Galiza), a celebrar o martes 30 de outubro no Pazo de Mugartegui (Praza da Pedreira, Pontevedra) ás 19:30 horas, como foro aberto dirixido a todos os escritores/as, docentes de literatura, editores/as, tradutores/as e persoas interesadas na escrita poética do noso e doutros territorios.
Para iso contaremos coa presenza de sete poetas de recoñecido prestixio en lingua finesa, croata, rusa, catalá, islandesa, eslovena e galega -cuxas biografías podedes consultar no documento anexo-, e así achegarnos á realidade poética e autorial desoutros sistemas literarios, e tamén para que os e as convidadas teñan a ocasión de coñeceren máis de perto o tecido cultural do noso país e tomar contacto cos nosos públicos.
Para facilitarmos a organización do evento, de carácter aberto, agradecemos que nos confirmes a túa asistencia antes do 29 de outubro nos contactos habituais da nosa oficina técnica:
– Teléfonos: 981 133 233 e/ou 696 581 971.
– Correo electrónico: oficina@aelg.org.

Illa de San Simón: Con barqueira e remador, obradoiro internacional de tradución poética, do 29 de outubro ao 3 de novembro

Do luns 29 de outubro ao sábado 3 de novembro, na Illa de San Simón, terá lugar o obradoiro internacional de tradución poética Con barqueira e remador, promovido pola Consellería de Cultura e Educación, en colaboración coa institución británica Literature across frontiers, e coordinado por Yolanda Castaño.
Trátase dunha iniciativa pioneira en Galicia concibida a semellanza doutros proxectos de tradución de grandes literaturas que se levan a cabo en países europeos. Ao longo desa semana, os e as participantes convivirán e traballarán para trasladar os seus textos, de ata sete páxinas por autor, a cada unha das linguas representadas neles mesmos. Os participantes, Brane Mozetič (esloveno), Margrét Lóa Jónsdóttir (islandés), Txema Martínez (catalán), Marko Pogačar (croata), Sergej Timofejev (ruso), Merja Virolainen (finés) e Yolanda Castaño (galego), cumpren o dobre perfil de seren poetas de recoñecida traxectoria no marco do seu respectivo sistema literario e, asemade, posuíren experiencias no eido da tradución. Mediante lecturas en voz alta, postas en común, debates grupais ou diálogos por parellas, os autores e autoras puirán, perfilarán e rematarán os bosquexos de traducións que os e as poetas traian a Galicia. Tras este traballo inicial, o compromiso finalizará unha vez de volta nos seus países de orixe, onde rematarán os seus traballos antes de darllos a coñecer ao público lector.
Os seráns de seis días de convivencia e traballo encheranse cunha serie de actividades que lles permitirán aos participantes coñecer máis de preto o tecido cultural do país. A mesa redonda Cercando as ondas. Que significa ser poeta en… (Finlandia, Croacia, Cataluña, Letonia, Eslovenia e Islandia) será a primeira delas e terá lugar o martes 30 de outubro, ás 19:30 horas no Pazo de Mugartegui, en Pontevedra. A acción, amais de co apoio da Xunta de Galicia, conta coa colaboración da AELG e do Concello de Pontevedra.
Dous recitais poéticos multilingües que levan por título Atendendo ao meu amigo serán a mellor mostra do traballo poético dos autores e das autoras. Un deles terá lugar o mércores 31 de outubro, ás 19:30 horas, no Museo do Mar de Vigo. O outro, o venres 2 ás 20:00 horas no Auditorio Multiúsos da Xunqueira, en Redondela, en colaboración co Concello.
O programa complétase con Non morrerán fremosos. Un paseo polo Vigo de onte, unha ruta literaria polo Vigo histórico que arrancará no número 1 da rúa Urzáiz o xoves 1 de novembro, ás 17:30 horas, cunha duración de hora e media. Achegaralles aos participantes anécdotas e fitos relacionados con autores e autoras locais e universais, en colaboración coa Fundación Carlos Casares.
Todas as actividades do programa son gratuítas e abertas ao público en xeral.

Pegada de tradución

“As versións en galego de obras doutras literaturas e, ao revés, as traducións internacionais feitas desde a nosa lingua non deixan de medrar. A tradución revélase como un fenómeno cunha importancia crecente na configuración do noso sistema literario. A coincidir coa celebración do Día Internacional da Tradución, repasamos as cifras deste fenómeno da man da Biblioteca da Tradución Galega da Universidade de Vigo. Unha porcentaxe cada vez maior de obras literarias están dispoñibles en galego. Desde o comezo do período autonómico rexístrase nada menos que o 95% das traducións que existen cara á nosa a lingua e desde a mesma. O ámbito ten cada vez máis importancia na configuración do noso sistema literario, tanto á hora de definir un canon (mediante o recoñecemento exterior dunha obra) como ao permitir o contacto dos nosos autores con outras letras. Por non falar do feito de que obriga aos nosos autores a competir, na súa propia lingua, con traballos recoñecidos de xeito internacional. A analizar este fenómeno, a Biblioteca da Tradución Galega da Universidade de Vigo (BITRAGA) leva un exhaustivo reconto que permite cuantificar o volume de obras e ollar as tendencias do fenómeno. A coincidir co Día Mundial da Tradución, presentan a monografía Traducción de una cultura emergente, un traballo que repasa os grandes números das bases de datos desta investigación nunha serie de artigos de Áurea Fernández Rodríguez, Iolanda Galanes Santos, Ana Luna Alonso e Silvia Montero Küpper.
Unha das tendencias que máis caracterizan a evolución do fenómeno das traducións nos últimos trinta anos é o crecente peso, desde os anos 90, das obras de tradución inversa, é dicir, as que desde o galego pasan a outras linguas. En total este fluxo supón un 33,61% de todas as obras traducidas desde e para a nosa lingua. “A importancia da tradución non é unha anécdota, trátase dunha realidade asentada, e estas cifras supoñen unha afirmación do noso sistema literario”, asevera Ana Luna, unha das responsables da BITRAGA. (…)” Desde Cultura Galega.

A tradución, ás claras

Reportaxe de Iago Martínez en El País:
“(…) Ana Luna, Áurea Fernández, Iolanda Galanes e Silvia Montero traballan dende 2004 na construción da Biblioteca da Tradución en Galicia (Bitraga), unha exhaustiva base de datos centrada polo de agora nas tres décadas transcorridas dende a aprobación do Estatuto de Autonomía (1981) e a posterior Lei de Normalización Lingüística (1983). É ese traballo de campo o que permite agora abordar unha análise cuantitativa e cualitativa. Das máis de 4.000 traducións contabilizadas, tanto cara ao galego como en sentido inverso, o 95% aparecen no marco do proceso autonómico.
A exportación literaria supón, de media, o 33,6% dos fluxos de tradución que atravesan a lingua galega. A narrativa segue a ser o xénero con maior peso, moi por enriba da poesía —o único no que se traduce cara a fóra máis do que se trae para o galego, iso si—, o teatro e o cómic. A que vai dirixida ao público infantil e xuvenil (LIX) confírmase neste contexto como a verdadeira punta de lanza, estimulada pola demanda do sistema educativo, os premios e as estratexias de coedición, nunha primeira etapa, con outros selos españois e europeos. A diferenza do que acontece no conxunto do sector, onde a internacionalización dos contidos nunca foi parella á das estruturas comerciais e editoriais, selos como Kalandraka ou OQO actúan xa como plataformas multilingües.
A literatura galega está hoxe presente en 37 idiomas e 47 espazos lingüísticos con sorte diversa, aínda que o marco preferente segue a ser o ibérico. As que máis traducen do galego son as comunidades do castelán, o catalán, o éuscaro e o portugués, seguidas das do italiano, o inglés, o asturiano, o francés, o alemán e o ruso. En sentido contrario, no galego as máis abondosas son as obras escritas orixinalmente en castelán, inglés, francés, catalán e alemán, por enriba do italiano, o portugués, o éuscaro o ruso e o asturiano. Grazas á profesionalización dos tradutores e á apertura de novos mercados, constátase que a mediación do castelán é cada vez menos necesaria. (…)”.

Cangas: homenaxe da Asociación de Tradutores Galegos a Henrique Harguindey

O sábado 29 de setembro, ás 20:00 horas, na Libraría-Café Rinoceronte (Avenida de Bueu, 15) de Cangas do Morrazo, a Asociación de Tradutores Galegos homenaxea a Henrique Harguindey, con motivo do Día Internacional da Tradución. Intervirán Francisco Pillado, Salvador Castro, Juan Carballo e Ramón Núñez.