1[14]1 e Non venal, de Alberte Momán
Rapazas de Polar (Morgante), de Eva Moreda
Vídeo da apresentação da A Tribo que Conserva o Lume de Teresa Moure
Freixanes, ante os datos de competencia lingüística: “Algo está a fallar, non miremos para outro lado”
Desde Nós Diario:
“O presidente da Real Academia Galega (RAG), Víctor Freixanes, renovou o seu mandato á fronte da institución cunha chamada á responsabilidade dos poderes públicos e á sociedade ante a situación do idioma entre a mocidade, especialmente polos desequilibrios de competencia e coñecemento detectados nas contornas urbanas: “Algo está a fallar, non miremos para outro lado”, afirmou.
A Academia deu a coñecer o resultado dun rigoroso e profundo estudo sociolingüístico no que analiza o grao de competencia en galego e en castelán co que o alumnado remata os seus estudos no ensino secundario obrigatoria.
O informe reflicte un acusado desequilibrio, especialmente nas contornas urbanas. A pesar de que o alumnado galegofalante mostra un dominio similar en ambos idiomas, máis do 35% do estudantado castelanfalante presenta unha escasa competencia no idioma propio da Galiza.
Do mesmo modo, o documento constata a maioría de uso do castelán entre a mocidade. Así, o 70% das e dos participantes responderon que falan única ou preferentemente en castelán fronte a un 30% que se comunica en galego de forma prioritaria.
Nunha entrevista concedida a Europa Press, o escritor e docente reivindicou o papel exercido pola Academia para, a través deste tipo de investigacións e estudos, “chamar a atención” sobre “aqueles aspectos que deben ser reforzados”. Pola contra, lembrou que a institución “realiza propostas” na medida das súas posibilidades, mais a execución das medidas “depende da iniciativa civil e da iniciativa política”.
“Hai un universo de persoas e institucións que teñen que comprometerse, a lingua é algo de todos”, advertiu, para matizar que a potestade para regular a política lingüística do territorio está nas mans do Goberno galego. “Creo que hai que facer unha reflexión, que algo non estamos a facer ben”, considerou respecto diso.
O presidente da Academia insiste en que as cifras evidencian unha realidade moi clara: que boa parte dos “futuros cidadáns galegos” sae do sistema educativo sen competencia en ambos os idiomas e “sobre todo nos ámbitos urbanos”.
Neste sentido, instou a non mirar “para outro lado” ante a evidencia de que as formulacións unánimes plasmadas na Lei de Normalización Lingüística “non se cumpren” na actualidade coa normativa e o modelo implantado pola Xunta nos centros de ensino.
Outro dos membros do seu equipo e un dos impulsores do estudo, o académico Henrique Monteagudo, tamén advertiu esta semana de que o cambio na lexislación realizado polo Goberno de Alberto Núñez Feixoo, coa implantación do sistema plurilingüístico desde 2010 e a supresión da discriminación positiva do galego nos centros, acentuou aínda máis ese desequilibrio a favor do castelán.
Freixanes sinalou que “moitos pais denuncian” en zonas como Ames, Brión ou Bertamiráns que os seus fillos volven da escola “falando en castelán” e que “deixan de falar galego”, a pesar de ser a lingua coa que foron educados na casa e coa que os seus proxenitores se comunican con eles. (…)”
Ramón Nicolás – Xela Arias. Onde canta a poeta – Día das Letras Galegas 2021
Santa Cruz (Oleiros): presentación de A pintora libertaria, de Pepe Carballude
Ledicia Costas – Xela Arias. Onde canta a poeta – Letras Galegas 2021
Tres mulleres de Ourense, Lugo e Tui gañan o IV Concurso de microrrelatos da Real Academia e PuntoGal na categoría de adultos
Desde a Real Academia Galega:
“O xurado de adultos, composto polo presidente da Real Academia Galega, Víctor F. Freixanes; o presidente e o director xeral de PuntoGal, Manuel González González e Darío Janeiro; a académica Chus Pato e a xornalista Alba Tomé, decidiu conceder o primeiro galardón á historia titulada Non te gastes. A autora é a ourensá Paloma de Toro, profesora de inglés de profesión. Luca Chao Pérez, investigadora en ciencias sociais e profesora en prácticas de Historia, fíxose co segundo premio con Aves de paso, un relato de 113 palabras; e María Cabaleiro Alfaya, bióloga residente en Salceda de Caselas e investigadora predoutoral no campo da micoloxía, gañou o terceiro premio cunha historia de 198 palabras titulada Sara.
O xurado declarou ademais finalistas Insomnio, un relato de só 30 palabras asinado por Marta Isabel Villar Rodríguez (Malpica, 1973), xornalista de profesión; e Euloxio, de 200 palabras, co que concorreu Iria Ramos Mesía (Valdoviño, 2000), estudante de Xornalismo.
As persoas premiadas recibirán diferentes premios tecnolóxicos, libros e, no caso dos primeiros e segundos premios das categorías de adultos e xuvenil, un dominio .gal gratuíto durante un ano. A Real Academia e PuntoGal publicarán os textos seleccionados nas súas páxinas web e en relatos.gal, a páxina do concurso, onde se ofrece toda a información sobre a convocatoria. Luzes tamén os reproducirá e agasallará as gañadoras na modalidade de adultos cun lote de publicacións da revista, onde tamén se publicarán os relatos finalistas non premiados.”
Xesús Constela: “Que cousas hai na cabeza dunha persoa cando chega a vella?”
Entrevista a Xesús Constela en Diario de Pontevedra:
“(…) – Diario de Pontevedra (DP): Que é O peso do cerebro?
– Xesús Constela (XC): Unha novela que acabei este ano, pero na que levaba moito tempo traballando. Porque este tema, o da mente das persoas maiores, sempre me resultou moi atractivo. Que cousas hai na cabeza dunha persoa cando chega a vella? Parto dun personaxe que vive nunha cidade imaxinaria para falar de todo isto.
– DP: Don Honorio.
– XC: Iso é. Que vive en Cidade Barco. Quen queira atopar similitudes entre este lugar e a cidade de Ferrol, que é a miña, atoparaos, e quen non os atope pode ler o libro igual porque non é algo determinante na historia. Pero aí está a homenaxe a Ferrol, si, como pon na contraportada, “unha cidade que languidece tras perder o lustre do seu glorioso pasado de grandes estaleiros e navegantes”. A Cidade Barco é iso, un lugar grandioso vido a menos. Nesa cidade vive Don Honorio, un home maior, de arredor de 80 anos, que un día que está na súa casa, ao coidado da súa neta, escapa. El é unha persoa que hai tempo que deixou de falar e que pasa o día sentado sen moverse. Aínda que non se menciona ningunha enfermidade concreta, o lector vai percibir enseguida que este home ten a cabeza desorganizada. E iso é así porque o narrador está dentro da súa cabeza. Vemos esa serie de asociacións de ideas que o van facer, despois de moitísimo tempo sen moverse, ter a forza suficiente para erguerse e saír da casa. E nós imos ir con el pola Cidade Barco adiante.
– DP: “A limpeza de cerebro debería ser obrigatoria para todo o mundo”, pon en boca de Don Honorio ao comezo da historia.
– XC: Ordenar o cerebro debería ser algo indispensable para todo o mundo, si. Case unha obriga constitucional. Evitariamos malentendidos, problemas… A min unha das cousas que máis me chama a atención da vellez é esa desorganización mental que aparece coa demencia senil. Compárase moito ese trance final cunha candea que se vai apagando, pero eu penso máis ben que é como un ordenador que vai perdendo a súa estrutura interna e a súa funcionalidade. (…)
– DP: Como levou o escritor que é vostede o confinamento e a pandemia?
– XC: A min o confinamento serviume para escribir. Porque o primeiro que necesitas para poñerte a escribir é tempo. E aí tiven tempo. Aproveitei para rematar unha novela breve na que precisamente aparecen retratadas un montón de cousas que vivín durante o confinamento. Foi un momento que me levou a toda a ciencia ficción, a todas as distopías, que teño lido. Como autor foi fantástico nese sentido, unha época moi fecunda. (…)”
