A poeta María Mariño, nomeada Señora das Letras 2024

Desde Nós Diario:
“A plataforma de crítica literaria A Sega vén de anunciar que o Día das Galegas nas Letras homenaxeará este ano a María Mariño Carou, unha das poetas máis relevantes do pasado século. Xa en 2007 a Real Academia Galega dedicáralle o Día das Letras Galegas. (…)”

Eloi Caldeiro: «Quixen que se vise a Xela rockeira e canalla»

Entrevista a Eloi Caldeiro en La Voz de Galicia:
“Ten querenza Eloi Caldeiro por musicar aos escritores aos que se lle dedica o Día das Letras. Xa o fixo con María Mariño, Álvarez Blázquez e Ramón Piñeiro. E agora con Xela Arias. Se ben desta volta hai connotacións que fan deste disco algo especial. Os dous son de Sarria e chegaron a coñecerse persoalmente. Lembra Caldeiro, que por entón formaba parte de Tebras, que nun recital en Salceda de Caselas no ano 93 Xela lle confesou que lle gustaría facer letras para rock. «E agora dixen: ‘Voulle cumprir o desexo’. Aínda que foi complicado por como escribe Xela. Un verso ten 3 sílabas, o seguinte 17… Buscarlle o ritmo e encaixalo nos compases non foi sinxelo».
– La Voz de Galicia (LVG): Optou por levala ao rock de vella escola.
– Eloi Caldeiro (EC): Si, a ela gustáballe moito o rock. E, dalgún xeito, os dous formamos parte daquilo que se chamou os poetas da xeración rock.
– LVG: En que se baseou para escoller os textos?
– EC: Escollín dez poemas de Denuncia do equilibrio e Tigres coma cabalos. Busquei poemas nos que non tivese que alterar demasiado a escrita para non desvirtualos. Hai xente que musica poetas, pero que para iso desmonta o poema. Eu non, eu trato de ser o máis fiel posible.
– LVG: Que quería transmitir de Xela?
– EC: Eu quería que se vise esa Xela rockeira e canalla. Por iso moitas das letras falan de ambientes de bares…, desa parte que viviu ela máis rebelde. Teñen como un transfondo medio punki. A súa non é unha linguaxe poética ao uso. Por iso tamén escollemos para a portada unha foto na que sae cunha chupa de coiro. Como se fose ela a rockeira e quen cantara.
– LVG: Sorprende o actual que semella.
– EC: Efectivamente. Son poemas escritos nos 90, pero a súa é unha linguaxe absolutamente moderna, actual e que conecta perfectamente coa xente que hoxe ten 18 ou 20 anos. Ten esa mesma actitude e un certo toque sarcástico, pero non de retranca galega. É outra historia. Poderían ser perfectamente letras que tivese feito calquera grupo de rock neste momento.
– LVG: Aínda que xa ten musicado a máis escritores, este foi un proxecto especial.
– EC: Si, claro. Primeiro, porque é unha rapaza de Sarria, que non é precisamente unha vila envorcada co galego. Grazas a ela conseguimos trocar o rueiro e a rúa José Antonio agora chámase Xela Arias. E polo feito de que fose o berce de alguén que representa o inicio da modernidade da poesía en galego. Se a iso lle sumas o feito de facelo en clave de rock, pois si, para min é un proxecto moi especial.”

Cadáveres exquisitos, artigo de Armando Requeixo

DesdArmando Requeixo 2015e Criticalia, blogue de Armando Requeixo:
“(…) Para o caso galego o antecedente histórico máis notorio é o telúrico “Poema a tres voces”, escrito por María Mariño, Uxío Novoneyra e mais Ramón Regueira na Casa Grande de Parada do Courel o 26 de novembro de 1966 e hoxe publicado nas páxinas da revista A trabe de ouro, un texto do que se cumpre agora medio século da súa creación. Con posterioridade, practicaron abondosamente este xénero os poetas de Rompente, quen asinaron numerosos textos colectivos nos seus libros grupais.
Alén diso, pode considerarse unha iniciativa parella a levada adiante por Camilo Franco en Por conto alleo, libro no que recolleu medio cento de relatos que a fins de 1999 escribira baixo a proposta en cada caso dun tándem de palabras que os internautas suxeriron ao autor para que as fose incluíndo en cada conto.
A última gran proposta nesta liña veu da man do poeta Igor Lugris, quen tamén a través da Rede convidou á participación nun cadáver exquisito cibernético que dende a primavera do 2007 se multiplicou ata chegar a máis de medio cento de versións, que foron recitadas e amosadas nun Expo-Cadáver celebrado en Ponferrada. Naquel cibercadáver exquisito participaron, entre moitos outros, poetas galegos como Elvira Ribeiro, Xavier Queipo, Emma Pedreira, Antía Otero, Daniel Salgado, Alberto Lema, Séchu Sende, Celso Álvarez Cáccamo, Mario Regueira, Oriana Méndez ou Estíbaliz Espinosa. Ningunha proba mellor para demostrar que o cadáver está moi vivo e segue a ser un exquisito artefacto literario.”

Cuestionario Proust: Yolanda López

DesdeYolanda López o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Yolanda López:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– A forza de vontade, o espíritu crítico, a paixón.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– O bo corazón, a xenerosidade, a solidaridade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Pois amizade: saber dar e saber recibir nos bos e nos malos momentos.
4.– A súa principal eiva?
– A impaciencia, o mal xenio cando me faltan ao respecto.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir poesía, pintar, ler coa “miña” música de fondo, fotografar ao aire libre, bailar.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Bañarme nun mar de estrelas, poder voar, ou ir de tapas/copas en soedade ou en compaña dos meus.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Agora mesmo, a morte da miña nai.
8.– Que lle gustaría ser?
– O que son e mellorar como persoa día a día.
9.– En que país desexaría vivir?
– Cada lugar onde vivín, vivo e vivirei enriquécenme como persoa, mais elixiría Galiza, Nova Zelanda, Irlanda, Escocia, a Patagonia.
10.– A súa cor favorita?
– Cada cor ten o seu matiz, mais quedo co violeta polas súas connotacións sociais e pola súa forza visual.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A camelia, a rosa branca, a mapoula, a flor do toxo, do ameneiro, da cerdeira e a do tileiro.
12.– O paxaro que prefire?
– O gorrión, o corvo, o colibrí.
13.– A súa devoción na prosa?
– Virginia Woolf, Amelie Nothomb, Eudora Welty, Clarice Lispector, Elvira Lindo, María Zambrano, Begoña Caamaño, Ralph Ellison, Roberto Bolaño, Cortázar, Faulkner, Paul Auster, Álvaro Cunqueiro, Eduardo Galeano, Edgar Allan Poe…
14.– E na poesía?
Luísa Villalta, Rosalía de Castro, María Mariño, Chus Pato, Emma Pedreira, Álvarez Torneiro, Francisca Aguirre, Emily Brontë, Olga Orozco, Alejandra Pizarnik, Gioconda Belli, Maya Angelou, Miguel Hernández, Gamoneda …
15.– Un libro?
Los hijos de los días, de Eduardo Galeano, Mujeres que corren con los lobos, de Clarissa Pinkola Estés ou 2666, de Roberto Bolaño, por citar algúns.
16.– Un heroe de ficción?
– O Quixote, ou o protagonista anónimo da novela Invisible Man, de Ralph Ellison.
17.– Unha heroína?
– Mafalda.
18.– A súa música favorita?
– Pock, punk, new age, blues, jazz, cantautor, country, oriental, celta.
19.– Na pintura?
– Frida Kahlo, Leonora Carrington, Georgia O’Keeffe, Marc Chagall, Alfonso Costa, Rafael Úbeda, Alfonse Mucha, Munch, Van Gogh, Turner, Picasso, Odile Redon, Friedrich….
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Todas as persoas “anónimas” que loitan día a día por saír do pozo, da miseria, da inxustiza… ben, e permítome a licenza de citar a María Pita, Xohana de Arco, Rosa Parks, Nelson Mandela, Gandhi…
21.– O seu nome favorito?
– Gabriel, Rosalía, Anxo, Laura.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A falta de respecto, a intolerancia, a prepotencia, a hipocrisía.
23.– O que máis odia?
– A violencia machista, a dobre moral, o medo/covardía que son a orixe auténtica de todo mal social, o egoísmo, a envexa.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Hoxe en día, os ditadores ou “enxeñeiros” financieros: os políticos e os banqueiros corruptos.
25.– Un feito militar que admire?
– Máis que militar, revolucións pacíficas como a das damas brancas de Liberia ou a revolucion dos cravos de Portugal.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Saber tocar o piano.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Dun ataque de risa rodeada dos meus seres queridos, ou amando, ou durmindo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Optimista crítica e escéptica…, e agora mesmo cabreada con esta ditadura oilgarca de mercado que nos asoballa.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Todos os que veñan da inocencia e a inxenuidade.
30.– Un lema na súa vida?
– Vive e deixa vivir.”

Marisol Gándara gaña o Premio Francisco Añón de Poesía

“Marisol Gándara Sánchez, de Ordes, gañou o XV Certame Francisco Añón de Poesía, que convoca o Concello de Outes, pola súa obra Manuscrito segundo da poeta caníbal. O premio está dotado con mil euros e a publicación do poemario. A casa de cultura da Serra de Outes vestiuse de gala para acoller a gala de entrega de galardóns do certame de poesía nas súas distintas categorías. Na de 6 a 7 anos, o xurado declarou os premios desertos. No apartado de nenos de 8 a 9 anos, o galardón foi para Iago Santos Moledo polo seu traballo titulado A natureza. Na categoría de 10 a 11 anos, o premio recaeu en Lucía Valle-Inclán pola súa obra A mosca chosca. Mentres que en 12 a 14 anos gañou Marcela Porto Mato con A ti, e en 15 a 17 anos, o galardón foi para Lara Porto Mato por Doce cafés. Cada un deles recibiu vales de 120, 150, 180 e 230 euros para a compra de libros, respectivamente. O xurado, integrado por María Reimóndez, Román Cerqueiro, María Golán e Manuel García, tamén decidiu conceder varios accésits nas distintas categorías, que teñen como premio a súa publicación.
Por outra banda, o Concello de Noia rendeulles homenaxe aos escritores da localidade María Mariño e Antón Avilés de Taramancos. O acto, presidido polo alcalde, Rafael García Guerrero, consistiu nunha ofrenda floral diante dos bustos que ambos teñen na Alameda da vila.” Vía Galicia Hoxe.

Ano María Mariño: un balance

«Para que serviu o ano de María Mariño? Remocicaron as Letras nas sombras do Courel e da autoría? Que fica tras os pasos á procura do mundo dos furados? É Noia distinta? Crebar a lingua, tensar o idioma, abríronse os portóns? Que vento escoitamos agora na fosa de altura? Cóase Palabra no tempo e Verba que comenza polas fendas do canon? Independizouse María Mariño dos adxectivos? Lémola? Lerémola outra? Doce meses despois, que sabemos?, que queremos saber?» (Consello da Cultura Galega)

Este evento, organizado pola Comisión de Igualdade do Consello da Cultura Galega e que terá lugar no Salón de Actos do Consello o 12 de decembro ás 16: 30 horas, proponnos unha mesa redonda sobre o tema e un recital poético. Ver folleto en PDF.

Remata o ciclo de conferencias do Liceo de Ourense

“O próximo martes 22 de maio a Sección de Literatura do Liceo de Ourense, co gallo da celebración do Día das Letras Galegas adicado a autora María Mariño, organiza una Xornada co seguinte programa:
-Ás 17:30 horas, na Sala de Tertulia: Recital de poesía co gallo das Letras Galegas adicado a ”María Mariño”.
-Ás 20:15 horas, no Salón Noble: Conferencia de Carmen Blanco sobre ”Maria Mariño”.
Como remate do Vº Ciclo de Conferencias Visións de Galicia co título “As mulleres na cultura galega”.”

Homenaxe a María Mariño en Ferrol

“A Galería Sargadelos Ferrol comprácese en convidalos ao recital poético en homenaxe a María Mariño que terá lugar o vindeiro venres 18 de maio, ás 20:00 horas, no que intervirán: Mª Carmen Canto, Matilde Castro, Loreto de Castro, Nuria García Gonzalo, Mariola Hermida, Dulce López Rivera, Angélica Mosconi Domínguez, Xaime Pereira, Álex Pérez, Pilar Pita Sánchez, Esther Val, Aurora Varela e Sara Vigo.” Máis información en: ferrol@sargadelos.com

Festa das Letras en Boiro

Na Festa das Letras María Mariño en Boiro terán lugar as seguintes presentacións:

-As voces de María Mariño, libro-cd editado por La Voz de Galicia;
-Retrato dunha vida, creación audiovisual de Suso Xogaina;
-Versos que comezan, iniciativa de Barbantia na rede, homenaxe á poeta;
-Verba do tempo, espectáculo do grupo Ouriol con voz de Eva Veiga, música de Bernardo Martínez e Fito Ares, iluminación e escenografía de Alfonso Costa.

O acto contará coa participación das actrices Flor Maceiras e Rebeca Montero; Xosé Deira Triñanes, alcalde de Boiro; Tucho Calvo, escritor e xornalista de La Voz de Galicia; Antón R. Gallardo, historiador; Xerardo AgraFoxo, biógrafo da poeta; e Adolfo Muíños, coordinador de Novas Tecnoloxías de Barbantia. Será o vindeiro mércores 16 de maio, ás 20:30 horas, na Casa de Cultura “Ramón Martínez López” de Boiro.