“Tras 
pechar o día 15 de xaneiro as votacións temos, un ano máis, os resultados cos que as lectoras e os lectores de Fervenzas Literarias decidiron o que ao seu xuízo foi o mellor do 2012. En total, este ano recibimos 453 enquisas. Desde Fervenzas Literarias queremos agradecer unha vez máis a vosa participación e o voso interese, porque estes premios, aínda que polo de agora só sexan de carácter simbólico, queren reflectir a voz dos lectores e das lectoras galegas. A voz dos que somos receptores e consumidores dos libros que @s escritor@s e editoriais poñen nas librarías e nas bibliotecas. E agora os resultados e os nosos parabéns aos premiados…
– Mellor libro de Narrativa de adultos para As voces baixas, de Manuel Rivas (Xerais).
– Mellor libro de Poesía para Calado testamento, de Xavier Rodríguez Barrio (Espiral Maior).
– Mellor libro de Ensaio para O rastro que deixamos, de Agustín Fernández Paz (Xerais).
– Mellor libro de Literatura dramática para o Banqueiros, de varios autores (Laiovento).
– Mellor libro de Banda Deseñada para Ardalén, de Miguelanxo Prado.
– Mellor libro traducido ao galego para adultos para Mr. Gwyn, de Alessandro Baricco (Galaxia).
– Mellor libro xuvenil para Palabras de auga, de Marcos Calveiro (Xerais).
– Mellor libro infantil para María Fumaça, de varios autores (Galaxia).
– Mellor libro traducido ao galego para público infantil e xuvenil para Lilus Kikus, de Elena Poniatowska, traducido por Teresa Moure (Trifolium).
– Autor do ano para Agustín Fernández Paz.
– Ilustrador do ano para Miguelanxo Prado.
– Mellor portada dun libro para adultos para Tonas de laranxa (Xerais).
– Mellor portada dun libro para público infantil e xuvenil para Palabras de auga (Xerais).
– Mellor editorial para Xerais.
– Mellor crítico/a para Armando Requeixo.
– O mellor acontecido para o Culturgal.
– O peor acontecido para a política cultural da Xunta.
– Mellor Libraría para a libraría Couceiro.
– Mellor medio de comunicación para Praza.
– Mellor blog para Brétemas, de Manuel Bragado.”
Arquivos da etiqueta: Praza Pública
Manuel Rivas: “A nosa tradición é máis erótica que fúnebre, aínda que ás veces pareza que o país anda un pouco zombi”
Entrevista 
de Montse Dopico a Manuel Rivas en Praza:
“(…) – Praza: As voces baixas comeza lembrando “o primeiro medo” teu e máis de túa irmá María, do que xa falaras no relato A leiteira de Vermeer. En realidade, a túa infancia está presente en boa parte dos contos de Que me queres, amor?, de Ela, maldita alma ou de As chamadas perdidas. Sitúase neles a orixe de As voces baixas?
– Manuel Rivas: Hai retallos, trazos que aparecen xa neses libros, si. O que ocorre é que o que conto neles non son experiencias biográficas no sentido literal. Hai, si, unha fonte de experiencias que agroman nestes libros e tamén en Os libros arden mal, pero iso non significa que o que aparece nos relatos me pasase necesariamente a min, no sentido máis inmediato. A escrita ten, para min, o xeito dun fío que cose moitas cousas. É como unha ponte entre un nós e un eu, ou entre un eu e un nós. Hai unha sorte de memoria colectiva que herdamos e incorporamos á nosa memoria individual. Así, o de A leiteira non era un relato da miña vida, senón dun personaxe que si tomou cousas prestadas da miña memoria.
A orixe de As voces baixas sitúase, propiamente, na serie Storyboard, que se publicou no suplemento Luces de El País, e que supón como unha cuarta parte do contido do libro. Antes eu non me planteara escribir sobre a materia da infancia e das lembranzas. Cando Xosé Hermida, o coordinador de El País Galicia, recibiu o primeiro artigo, levou unha sorpresa porque, claro, eu escribía sobre temas de actualidade, cuestións conflitivas, polémicas, de crítica cultural e social…
Eu penso que As voces baixas é un proxecto que foi nacendo a medida que o fun escribindo. Acabei decatándome de que era para min como unha estraña obriga en marcha. En realidade non traballo cun esquema estruturado. Só parto de mapas xeográficos que despois moitas veces quedan en mapas ilusorios, porque acabo tirando por outro lado. Se cadra debería escribir en braille, porque escribo como un cego. Con esa conexión entre os dedos e o maxín. É unha escrita moi sinestésica… e non me sae doutra maneira. Un xeito de escribir menos “poético” non sería o que eu quero. Por iso a imaxe do cego, ou a do vagabundo, resúltanme moi acaídas para explicalo. (…)”.
Santiago: homenaxe a Isaac Díaz Pardo
Desde
Praza:
“En 1954 Lorenzo Varela, grande amigo de Isaac Díaz Pardo e homenaxeado nas Letras Galegas de 2005, publicou un poema no seu libro Lonxe titulado Compañeiros da miña xeneración mortos ou asasinados. Nel, Varela escribe que “gardo, coma un morto, no centro do silenzo, da sede, da agonía, o día que vos poda levar á sepultura unha cesta de pombas e mazás”.
Iso é o que un grupo de amigos e admiradores de Isaac queren facer este sábado 5 de xaneiro a partir das 12:30 h. do mediodía no cemiterio compostelán de Boisaca, onde Díaz Pardo foi soterrado hai agora un ano. O acto cívico, organizado pola Academia Real Isaac Díaz Pardo, contará coa participación de poetas, escritores e outras figuras destacadas, unidas pola estreita relación que tiñan co intelectual. Falarán Carmen Blanco, David Otero, Laura Pérez Landeira, Luz Pozo, Julián Rodríguez, Claudio Rodríguez Fer, Helena Villar Janeiro, Xesús Alonso Montero, Xosé Luís Axeitos, Xosé María Dobarro Paz, Inma López Silva, Martiño Noriega, Charo Portela, Xesús Redondo Abuín ou Fernando Salgado. E porán a música A Quenlla, as gaitas de Manuel Castro Basteiro e Elisardo González López e os violins de Laura e Marina Quintillán.
O poema de Lorenzo Varela será recitado por Xosé Ramón Fandiño. E como afirma Xesús Alonso Montero “morrese Díaz Pardo de morte morrida ou de morte matada, Lorenzo Varela non lle furtaría o agasallo das mazás e das pombas”. E Alonso Montero conclúe “nese intre as pombas recuperarán a liberdade e as mazás, co seu recendo, traducirán , ao seu xeito, o agarimo e a admiración dos asistentes ó acto. Valle Inclán, soterrado a poucos metros, aplaudirá sen reservas a nosa admiración e o noso agarimo, que serán perpetuos”.”
Álvaro Cunqueiro en Cataluña
Reportaxe 
en Praza:
“Todo e de todo sobre Álvaro Cunqueiro e Cataluña. Abriu é unha publicación científica de periodicidade anual editada por Estudis Gallecs i Portuguesos da Universitat de Barcelona. Co obxectivo de “ofrecerlle á comunidade académica un espazo de debate sobre a textualidade (literatura, cinema, artes escénicas, música…) no ámbito dos estudos brasileiros, galegos e portugueses”, esta revista que vén de publicarse inclúe anualmente un monográfico, ao que acompañan artigos de miscelánea e recensións de libros. Na súa estrea, o protagonista é o autor de Mondoñedo. (…)
María Xesús Lama López (Lugo, 1964) é a editora deste número titulado Álvaro Cunqueiro en Cataluña. Licenciada en Filoloxía Galego-Portuguesa e Filoloxía Hispánica na Universidade de Santiago de Compostela e doutorada na Universitat de Barcelona, é profesora titular de Literatura Galega e coordinadora deste primeiro número da revista científica. Ademais, Lama López publica en Abriu o artigo Cunqueiro en Cataluña: un modelo de relacións intersistémicas, un estudo panorámico dos contactos e intercambios do escritor de Mondoñedo e os estudos cunqueirianos coa cultura catalá, “a xeito de presentación do contexto de relacións interculturais no que se inscriben as colaboracións do monográfico”. “Estúdanse tres ámbitos atendidos de maneira diversa pola crítica: relacións persoais con axentes da cultura catalá que dan pé a colaboracións e intercambios diversos, relacións profesionais co mundo editorial e xornalístico que proxectan a súa obra no mercado español, e relacións repertoriais que se manifestan en traducións ou en comentarios críticos do propio escritor sobre as súas lecturas”, explícase no resumo. Outros tres artigos completan o monográfico sobre Cunqueiro dunha publicación dirixida por Helena González e onde todos os textos pasan por un sistema de arbitraxe confidencial e anónimo cun mínimo de dúas avaliacións externas de carácter metodolóxico e de estilo. Unha revista científica que engade tamén unha análise sobre a narrativa galega de fin de século ou sobre a obra de Lois Pereiro.”
Marcos Calveiro: “Queren que deixemos de ser cidadáns para volver ser vasalos”
Entrevista 
de Montse Dopico a Marcos Calveiro en Praza:
“(…) – Praza (P): O tema de fondo [Palabras de auga] é a loita pola supervivencia dunha tribo á que lle quitaron as súas terras…
– Marcos Calveiro (MC): É que nós tamén pertencemos a unha cultura ao bordo da extinción. Cada vez temos máis problemas e o tema da lingua é un bo exemplo. A min aínda me seguen preguntando por que escribo en galego. Por iso o libro pode ter algo de reflexo de como me sinto ás veces. Ademais, no fondo todas as culturas minorizadas se parecen, viven dificultades semellantes. O que pasa é que eu teño certa tendencia a escapar de Galicia para falar dela. Digamos que o meu camiño vai do global ao local, e non ao revés. Cando falo de que as mulleres africanas son o alicerce do clan malia estaren relegadas socialmente, tamén estou falando das mulleres da sociedade rural tradicional galega. Todos somos seres humanos, e non somos tan diferentes. (…)
– P: Falabas antes das mulleres, representadas no libro pola nai de Amadou. Non teñen voz nas decisións, malia o importantes que son na súa sociedade.
– MC: As mulleres non tiñan por exemplo capacidade de decisión legal ata hai pouco, malia ser elas as que sustentaban a familia. Meu avó era a típica figura patriarcal de autoridade, pero miña avoa era quen organizaba todo… E, como dicía antes, nisto e en moitos outros aspectos as sociedades rurais son moi semellantes. A miña infancia estivo, ademais, rodeada de mulleres: eu pasaba moito tempo coas miñas tías mestras, que me ensinaron moitas cousas. De todas maneiras, cústame explicar con detalle os meus personaxes. Porque a miña escrita é bastante caótica, non sigo un plan predefinido.
– P: Outro dos piares do libro é a preocupación polo medio natural: os incendios, a destrución da paisaxe coas minas. E a ruptura desa relación tan estreita coa natureza que tiñan as sociedades rurais.
– MC: Iso é unha preocupación persoal tamén. O mundo labrego é de onde nacen as culturas. E ese mundo está esmorecendo, como tan ben contaron John Berger e outros autores. Hai rapaces de Vigo que xa perderon o contacto con ese mundo rural. E se ese mundo esmorece vanse con el moitas partes importantes da nosa cultura. Só hai que pensar por exemplo en todo o vocabulario que se perde. Ademais, é certo que sempre estamos contando a mesma historia, entón reflectimos o que nos preocupa. É o que fai Philip Roth, ou Paul Auster -e non me estou comparando con eles literariamente-. Cando escribimos non podemos ser outros, só podemos ser nós, e escribimos desde as nosas circunstancias. (…)”
“Autoaxuda” para falar e escribir en galego con xeito
“Como 
pasar de ser “galegocalante” a exercer de “galegofalante”? Hai “palabras inventadas” na lingua galega? Por que agora é “grazas” e non “gracias”? Que dis cando dis “matar o rato”? Son algunhas das preguntas que é posible responder coa lectura de Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez, o novo libro de Carlos Callón que vén de saír do prelo de Xerais e que o seu autor presenta como un manual de distendida “autoaxuda” cun obxectivo “cívico”: empregar axeitadamente o idioma propio na vida cotiá. Cun bo feixe de “consellos prácticos” a obra do tamén presidente d’A Mesa pola Normalización Lingüística aborda dúbidas que poden asaltar tanto a quen emprega o galego habitualmente como a quen dá o paso de convertelo na súa lingua habitual. Así, Callón parte da base de que “todos e todas sabemos máis galego do que pensamos” para, por exemplo, tentar desterrar erros como utilizar escoba no canto de “vasoira” ou prexuízos como o lugar común das “palabras inventadas”. Mediante exemplos doados ou mesmo a través de anécdotas, Callón explica, por exemplo, o momento no que descubriu que “avó” e “avoa” son termos que xa empregaban os pais dos seus pais ou que costilleta non existe en castelán, senón que é unha mala tradución da forma galega costeleta. (…)” Desde Praza.
Alberto Ramos: “O pesimismo contáxiase máis que a peste, haberá que superalo con rebeldía e coraxe”
Entrevista 
a Alberto Ramos en Praza:
“(…) – Praza (P): Tres libros e tres premios, dá máis alegrías a literatura que o xornalismo?
– Alberto Ramos (AR): Eu téñolle un pánico atroz aos editores, non porque me caian mal, pero non teño a valentía de ir cun manuscrito a dicirlle a un editor se mo publica. Por iso prefiro presnetarme aos premios dende o anonimato e se gañas, gañas, e senón nada. O xornalismo leva moito tempo de velorios, de despedimentos, de compañeiros e compañeiras que perden o traballo a un ritmo de vertixe. Alegrías, practicamente ningunha e non ten trazas de que iso vaia mellorar. Hai quen di que vivimos demasiado ben, non sei quen viviu tan ben do xornalismo, eu dende logo non e a maioría tampouco. Sempre hai algunha excepción, algún ex director, algún tertuliano… (…)
– P: En Todos os días imos atopar eses velorios, esas escasas alegrías do oficio e o xeito en que se xestionan?
– AR: No libro está reflectida a situación dos medios de comunicación, pero ese é un pano de fondo, a escusa. Para min o destacable é a ruptura dunha rutina. Sempre din que a rutina é alienante, pero a alienación real tamén é a ausencia dunha rutina. Esa destrución é o principal no libro e iso pode entendelo un xornalista, quen saíu escaldado do téxtil, os do metal, os do naval, os funcionarios que están perdendo dereitos… Ese medo é algo moi colectivo, entendémolo todos. (…)”.
A Asociación Roberto Vidal Bolaño sobe o pano
“Nace 
en Compostela a Asociación Roberto Vidal Bolaño, co obxectivo de promover a figura e a obra do autor dez anos despois da súa desaparición. O colectivo, que formaliza a súa inscrición como asociación cultural despois de postular con éxito o dramaturgo compostelán para a conmemoración do Día das Letras Galegas, está integrado por Belén Quintáns, Roi Vidal, Rubén Ruibal, Antón Dobao, Francisco Macías, Xosé Manuel Fernández Castro e Camilo Franco.
Baixo a denominación de RVB 2013, a asociación proponse impulsar un programa de actividades nas que o teatro sexa protagonista fundamental, nas que se evidencie o valor literario da obra do dramaturgo e nas que se dean a coñecer os seus aspectos menos divulgados. Outro dos obxectivos que se propón esta asociación é realizar labores de orientación ou asesoría sobre a obra e a figura do escritor, fornecer de materiais para o ensino e canalizar as necesidades que poidan ter colectivos e particulares arredor de RVB, en especial no sector da educación. Tamén é intención da asociación realizar un labor de coordinación entre entidades organizadoras de actividades para evitar duplicidades nas celebracións.
Para todo isto, a Asociación Roberto Vidal Bolaño traballa xa na confección da web, que se presentará xunto coa propia asociación no Culturgal o domingo 2 de decembro ás 18:00 h. Mentres, a asociación anima ás persoas e colectivos que queiran achegarse á figura do dramaturgo a contactar con eles a través da dirección de correo-e: info@robertovidalbolano.org.” Desde Praza.
Furar na trastenda social: a novela negra como metáfora da desintegración
Reportaxe de Montse Dopico en Praza:
““Coa novela negra pasou como coa de ciencia-ficción. Ao principio, había quen che dicía que o que tiñas que facer era escribir a gran novela sobre a guerra civil ou a emigración… Pero o tempo foinos quitando todo iso de enriba. Os lectores teñen menos prexuízos que os críticos”, lembra Ramón Caride. Recordos semellantes garda Manuel Forcadela. “Tiñamos un proxecto consciente de facer novelas para todos os públicos, cun obxectivo normalizador. Pero o que non funcionou foi o sistema cultural deste país. Voceiros da UPG dicíannos que escribiamos cousas frívolas en lugar de falar do proletariado… Eu publiquei primeiro Sangue sobre a neve, que foi ben recibida. Pero despois Barato, barato e Fóra de xogo tiveron moi malas críticas. Logo chegou Domingo Villar, que escribe o mesmo pero moito máis politicamente correcto, -pois os nosos investigadores torturaban e facían cousas así-, e entón fálase de auxe da literatura policial”, asegura.
Tampouco O crime da rúa da Moeda Vella de Román Raña, premiada co Blanco Amor no 1989, foi moi ben acollida pola crítica naquela altura. Xesús González Gómez mostrouse en A Nosa Terra especialmente duro co resultado destes primeiros intentos de adaptar a serie negra á realidade galega, nos que percibía un excesivo manierismo -moito máis benévolo foi, pola contra, coas achegas ao xénero de Ramiro Fonte-. E aínda nun libro que publicou no 2002 sostiña que “a novela policial galega naceu mal, non só pola pouca calidade do texto inaugural, senón porque os seus cultores non entenderon o que fora no seu día a novela negra americana, porque non sabían que a novela negra era a literatura moral do noso tempo, e, tampouco sabían da segunda revolución que se producira na novela policial a comezos dos 70, en Francia, e que se espallara por toda Europa”. (…)”.
Xabier P. DoCampo: “A democracia, neste momento, está nas rúas”
Entrevista 
a Xabier P. DoCampo en Praza:
“(…) – Praza (P): O país adormentado é unha reedición dun libro de primeiros dos 90. Pero parece que foi escrito agora: un pobo paralizado polo medo…
– Xabier P. DoCampo (XPD): É certo, cando me puxen a revisalo tiven esa sensación. O gran tema do libro é o medo, e en concreto a utilización do medo como instrumento de poder, de dominio e de manipulación da xente, que é o que está sucedendo agora. Como é posible que non reaccionemos ante o que está a pasar? Se cadra por medo a que todo sexa aínda peor. É o sentido desa frase terrible: “os vosos fillos serán a primeira xeración que viva peor que os seus pais”. O poder sempre vai querer que durmamos, que non reaccionemos, e eu quero chamar á reacción, a espertar. (…)
– P: Si, claro que falaremos de libros. A nova novela xuvenil que vas publicar é unha homenaxe aos relatos sobre illas, non si? Xa antes fixeras algo así, como en Un conto de tres noites…
– XPD: É un tributo ás novelas sobre illas. Pola miña idade, pola miña formación literaria, a novela da miña vida foi A illa do tesouro. Robinson, as illas… representan o topos máis esencial da novela de aventuras. Este verán fun a un seminario no que se falou da morte e o amor como os grandes misterios da vida: o eros e o thanatos. E o abandono nunha illa é como a morte, o desamor. Nesta novela, uns nenos pérdense nunha illa, e van atopando unha serie de personaxes que son os heroes deste tipo de novelas. Situei a illa ao norte da costa de Lugo…
– P; Tamén traballas nunha novela para adultos. Ten xa título? Ten que ver, segundo lle explicaches a Alberto Ramos, con arranxar contas con todo o que fai de nós o que queren que sexamos. As estafas ás que nos someten.
– XPD: Aínda non ten título. Levo xa once anos traballando nesa novela. Ten que ver co camiño que escollemos na vida, polos motivos polos que somos como somos. Quixen reflexionar sobre iso. Sobre o medo, sobre o mal que se instala no corazón da xente no lugar que tería que ocupar a bondade… (…)
– P: Pero agora edítase menos. E hai menos teatro -ti tamén fixeches teatro-. É pola crise ou, como dixo alguén, por un intento de retirar da escena pública os artistas galeguistas para que non sexan referente social?
– XPD: Creo que é unha boa definición esa que dis. O teatro e as pancartas eran os únicos espazos que quedaban para a hexemonía do galego. Entón empezaron a tentar convencernos de que o teatro que non se escribía en galego tamén era galego. E pregúntome que beneficio pensan que van tirar con esa desgaleguización. Como dixen, quedarán no recanto máis cego da historia.”
