Cos Merlín no Porto

Desde Brétemas, o blogue de Manuel Bragado:
“Foi intensa a xornada na Escola Superior de Educação do Porto participando nos décimo oitavos Encontros Luso-Galaico-Franceses do Livro Infantil e Juvenil. Particular interese para nós tivo a xornada de tarde na que se celebrou un encontro con escritores galegos premiados no Merlín (Fina Casalderrey, Ramón Caride, Antonio García Teijeiro e Marcos Calveiro), senllas sesións arredor de propostas de lectura na aula das novelas xuvenís de Ramón Caride e Agustín Fernández Paz, e un recital poético no que participou Antonio García Teijeiro, xunto a Vergílio Alberto Vieira e João Pedro Mésseder. Abríu o encontro cos escritores galegos Fina Casalderrey que comezou a súa intervención situando a colección Merlín como “imprescindible para tomarlle a temperatura a literatura infantil e xuvenil en Galicia”, afirmando despois que “se nalgún sitio me sentín máis libre foi en Xerais, onde as únicas ataduras son a ética e a estética. Calquera tema pode ser tratado a calquera idade. Na colección Merlín cabe o mundo enteiro”. Tras relatar a súa experiencia como gañadora do Merlín en 1991, cando se concedeu no Círculo das Artes de Lugo, rematou expresando a ledicia que lle proporcionaban esas “cartas de amor” que recibe decote dos lectores e defendendo o valor para todos da literatura infantil. Ramón Caride confesou na súa intervención que “foi un soño recibir o Premio Merlín co primeiro libro infantil que escribira”. Atribuíu o éxito da colección Merlín “a un traballo editorial ben feito” e “á renovación e reinvención constante da colección”. Comezou a súa intervención Antonio García Teijeiro reivindicando ao poeta como “roubaversos” para despois relatar que foi a súa muller quen presentou o orixinal, que rematara na casa de Rafael Alberti, ao premio Merlín, “Un premio que ten algo que non teñen os demais, quizais os mellor dos organizados en España”. Rematou as súas palabras apelando ao valor da poesía: “Todos os poetas do mundo fixemos medrar unha gran árbore universal, na que penduramos os nosos poemas, onde cabemos todos. Levo loitando toda a miña vida a prol da poesía. Amade a poesía, non lle teñades medo. Citando ao meu amigo o poeta Fran Alonso ‘a poesía non traba, non morde, sabe a chocolate, sanda as feridas’. Lede poesía”. Por último intervíu Marcos Calveiro que comezou a súa intervención confesando que este ano se presentara ao Merlín “porque xa o perdera noutras ocasións”, “no Merlín está o ADN da LIX galega, coa excepción de Docampo e Martín, que non se presentaron”. A continuación explicou as razóns da súa escrita: “escribo para non perder aquel capitán de quince anos que fun, un lector voraz. Todos os meus libros son un exercicio de nostalxia daquel lector de quince anos, cando un libro podía mudarte a vida. Esa sensación nunca a volvín ter, nunca”. Rematou salientando a súa convicción que que “escribir é unha das cousas máis divertidas do mundo. Escribir e ler son dúas dimensións da mesma realidade. Para escribir hai que ser lector”. Pechou o encontro unha breve intervención de Blanca-Ana Roig Rechou quen definíu “a literatura infantil e xuvenil como aquela que nos acompaña da nenez á vellez”. A pesar de que na viaxe de regreso choveu os sete choveres, volvimos todos moi satisfeitos, unha xornada literaria que pagou a pena. (…)”.

Pontevedra: actos literarios no Culturgal para o venres 30 de novembro

A Feira das Industrias Culturais, Culturgal 2012, comeza este venres 30 de novembro no Pazo da Cultura de Pontevedra, con horarios de 11:00 a 14:30 h. e de 16:30 a 21:30 h., e con entrada libre até completar capacidade. Deixamos aquí o programa: Culturgal 2012, dentro dos que destacamos os seguintes actos literarios para o seu primeiro día:

Venres, 30 de novembro
– 11:30 e 12:30 h. Conversa con Marcos Calveiro. Con centros educativos. NO SALÓN.
– 17:00 h. Aurora Marco: María Teresa Alvajar López. Memorias dunha republicana. NO SALÓN.
– 17:30 h. María López Sández: A forma das nubes, publicada en Galaxia. Premio Repsol de Narrativa Breve. NO SALÓN.
– 18:00 h. Ramón Caride: Sarou/Louzós, publicado en Xerais. A crónica de sucesos na literatura, no xornalismo e na fotografía. NO SALÓN.
– 18:30 h. Lorena López Cobas: Historia da música en Galicia. NO SALÓN.
– 19:30 h. Gustavo Pernas Cora: Tres Logomonos: Colgados, Pisados, Snakizados, publicado en Laiovento. Dándolle a volta aos monólogos. NO SALÓN.
– 20:00 h. Conversa de Alberto Ramos con Ignacio Escolar, Xosé Monteagudo e Rexina Vega. NO SALÓN.

Actos literarios no Culturgal 2012

A Feira das Industrias Culturais, Culturgal 2012, celébrase do 30 de novembro ao 2 de decembro no Pazo da Cultura de Pontevedra, con horarios de 11:00 a 14:30 h. e de 16:30 a 21:30 h., con entrada libre até completar capacidade. Deixamos aquí o programa: Culturgal 2012, dentro dos que destacamos os seguintes actos literarios:

Venres, 30 de novembro
– 12:30 h. Conversa con Marcos Calveiro.
– 17:00 h. Aurora Marco: María Teresa Alvajar López. Memorias dunha republicana.
– 17:30 h. María López Sández: A forma das nubes.
– 18:00 h. Ramón Caride: Sarou/Louzós.
– 18:30 h. Lorena López Cobas: Historia da música en Galicia.
– 19:30 h. Gustavo Pernas Cora: Tres Logomonos: Colgados, Pisados, Snakizados.
– 20:00 h. Conversa de Alberto Ramos con Ignacio Escolar, Xosé Monteagudo e Rexina Vega.

Sábado, 1 de decembro
– 12:30 h. Xaime Estévez: Son do Fol.
– 12:30 h. A Hora da Ilustración. Os profesionais da ilustración amosan os seus proxectos.
– 13:00 h. Pedro Feijoo: Os fillos do mar.
– 13:30 h. Félix Caballero: Humor en cadriños. Coloquio con Pepe Carreiro, Xosé Lois e Siro.
– 14:00 h. N-550. Da estrada á rúa.
– 16:30 h. Mesa redonda: O nacemento do teatro profesional en Galicia.
– 17:00 h. Instituto Camões e X Mostra Portuguesa presentan: João Tordo.
– 17:30 h. Benigno Campos: Volve a cociña de Larpeiros.
– 18:00 h. María Lorenzo e Manuel Lorenzo Baleirón: Tonas de laranxa.
– 18:30 h. Fantasía en galego: encontro con editores, autores e lectores.
– 18:30 h. Tucho Calvo e Xosé Cobas: Paxaro de mar e vento.
– 20:00 h. Conversas de Xosé Manuel Pereiro con Luís Tosar, Farruco Castromán e cos autores de ciencia-ficción e fantasía Xesús Constela, Manuel Lourenzo González e Fernando M. Cimadevila.
– 20:00 h. Uxía: Andando a Terra. Poñendo música e voz aos poemas de Manuel María.

Domingo, 2 de decembro
– 12:00 h. Redelibros: novos camiños para a edición.
– 12:00 h. Cine e literatura: A Esmorga de Blanco Amor na gran pantalla.
– 12:30 h. Eloy Varela e Fina Casalderrey: Dúas letras.
– 13:00 h. Conversa de María Solar con José Domingo, Xavier Alcalá e dos lectores/as de Espazo Lectura con Agustín Fernández Paz.
– 13:00 h. Mesa redonda: O teatro para nenos e nenas en Galicia. Organizada por Escena Galega.
– 16:30 h. Camilo Franco: Dez obras na vida de Vidal Bolaño.
– 17:00 h. Francisco Pillado (coord.): Banqueiros.
– 17:30 h. A máquina do tempo. Un disco-libro ilustrado que fala da memoria.
– 17:30 h. Manuel Rivas: As voces baixas. Lectura dun fragmento.
– 18:00 h. Presentación da Obra completa de Roberto Vidal Bolaño e da Asociación Roberto Vidal Bolaño.
– 19:00 h. Conversa de Belén López con Manuel Lourenzo, Teresa González Costa, Teresa Moure e María Reimóndez.

Furar na trastenda social: a novela negra como metáfora da desintegración

Reportaxe de Montse Dopico en Praza:
““Coa novela negra pasou como coa de ciencia-ficción. Ao principio, había quen che dicía que o que tiñas que facer era escribir a gran novela sobre a guerra civil ou a emigración… Pero o tempo foinos quitando todo iso de enriba. Os lectores teñen menos prexuízos que os críticos”, lembra Ramón Caride. Recordos semellantes garda Manuel Forcadela. “Tiñamos un proxecto consciente de facer novelas para todos os públicos, cun obxectivo normalizador. Pero o que non funcionou foi o sistema cultural deste país. Voceiros da UPG dicíannos que escribiamos cousas frívolas en lugar de falar do proletariado… Eu publiquei primeiro Sangue sobre a neve, que foi ben recibida. Pero despois Barato, barato e Fóra de xogo tiveron moi malas críticas. Logo chegou Domingo Villar, que escribe o mesmo pero moito máis politicamente correcto, -pois os nosos investigadores torturaban e facían cousas así-, e entón fálase de auxe da literatura policial”, asegura.
Tampouco O crime da rúa da Moeda Vella de Román Raña, premiada co Blanco Amor no 1989, foi moi ben acollida pola crítica naquela altura. Xesús González Gómez mostrouse en A Nosa Terra especialmente duro co resultado destes primeiros intentos de adaptar a serie negra á realidade galega, nos que percibía un excesivo manierismo -moito máis benévolo foi, pola contra, coas achegas ao xénero de Ramiro Fonte-. E aínda nun libro que publicou no 2002 sostiña que “a novela policial galega naceu mal, non só pola pouca calidade do texto inaugural, senón porque os seus cultores non entenderon o que fora no seu día a novela negra americana, porque non sabían que a novela negra era a literatura moral do noso tempo, e, tampouco sabían da segunda revolución que se producira na novela policial a comezos dos 70, en Francia, e que se espallara por toda Europa”. (…)”.

Ramón Caride: “O peor desta provincia é que se está indo xente moi preparada”

Entrevista a Ramón Caride en La Región:
“(…) – La Región (LR): En que está traballando agora?
– Ramón Caride (RC): Estou escribindo outro conto infantil e acabo de rematar O capitán Aspanitas e o misterio das Burgas, ambientado na cidade de Ourense, concretamente nas termas, e que presentarei en xaneiro do ano que ven. Ademáis, acaba de sair en Xerais unha recopilación de relatos e de novelas de serie negra: Sarou/Louzós, son libros para adultos que estaban esgotados, e que presentarei en novembro en Vilagarcía, aínda que xa está a venta nas librerías. (…)
– LR: Cómo lle afecta a crise ós escritores?
– RC: Os escritores estamos menos afectados pola crise porque a crise forma parte de nós en Galicia. Hai moi poucos que podan vivir de escribir, cóntanse cos dedos da man e sobran. A quen máis lle repercute é as editoriais, ós músicos, ós actores, ós deseñadores gráficos, en xeral, a todo o mundo, pero ós escritores menos porque xa estabamos mal, e onde non hai non se pode empeorar. A situación xa non permitía vivir da literatura porque o mercado galego é pequeno e non temos capacidade para vendernos fora, non temos medios nin axentes literarios que son os que fan que un autor poda vivir do que escribe.
– LR: E non ten solución?
– RC: Si, hai paises como Finlancia, Islandia ou Dinamarca, en xeral todos os nórdicos, nos que os gobernos consideran prioritaria a cultura e apostan moi forte pola política cultural.
– LR: Con este panorama, ata debe ser difícil inspirarse para escribir.
– RC: Escribir non é o resultado dunha inspiración, no meu caso responde a unha necesidade interior. Por exemplo, a situación de crise non me condiciona, o que quero é evadirme, escribir sobre un mundo imaxinario. Agora non é a mellor época pero tampouco é a peor, porque meus pais tiveron que pasar moitos apuros para pagar os estudios meus e do meu irmán, penso que a deles era unha vida peor que agora. Creo que non estamos no fondo do pozo, na historia houbo épocas moito peores. (…)”.

Gondomar: Ramón Caride participa na sesión do clube de lectura Lendo contigo

O sábado 27 de outubro, ás 12:00 h., na Biblioteca Municipal de Gondomar, terá lugar unha nova sesión do Clube de Lectura compartida Lendo contigo, dirixido a nenas e nenos de 7 a 11 anos, xunto aos seus pais e nais. Nesta ocasión falarase sobre o libro Andanzas de Xan Farrapeiro, de Ramón Caride, publicado en Xerais. Na primeira parte comentarase o folleto preparado para esa lectura e logo manterase un encontro coa presenza do propio autor.

Ramón Caride: “Os meus relatos do xénero negro teñen como referencia a novela realista”

Entrevista a Ramón Caride no Faro da Cultura, suplemento do Faro de Vigo, desde Xerais:
“(…) – Faro de Vigo (FdV): O xénero negro, a novela policíaca ou como queira chamarse, está a vivir momentos de gloria en Galicia, liderada principalmente polos best sellers de Domingo Villar. Tratándose dun xénero que Vde. practicou moitas veces, coida que podemos referirnos a Sarou, e a moitos dos contos seus que se moven neste xénero, como obras que se adiantaron ao seu tempo?
– Ramón Caride (RC): Dalgunha maneira, si. O que pasa é que eu nunca tentei escribir novela policíaca no senso de novela de misterio ou intriga, senón que a miña referencia foi sempre a novela realista. A mín gústame contar dende dentro, no marco no cal “suceden”, e non adoito recorrer ao clásico investigador, ao detective que vai descubríndolle a trama ao lector. De todos os xeitos, conste que eu me confeso seguidor do xénero negro, pero máis ben como lector, e non tanto como escritor. (…)
– FdV: É certo que hai, poñamos, vinte e cinco ou trinta anos escribir novela negra estaba menosprezado e non era ben visto pola elite literaria galega? Tivo Vde. alomenos esa sensación?
– RC: Si, a verdade é que tiven esa sensación, tanto a de menosprezo como a de rexeitamento. Claro que, daquela, a aparición de novelas e relatos como os que eu facía pillou á crítica literaria un pouco fóra de órbita, aínda que haxa que recoñecer tamén que, hai vinte ou trinta anos, a maioría do público que lía literatura galega non demandaba este tipo de obras ou ao mellor acontecía que moitas delas non acadaban o suficiente nivel. A excepción, quizais, fose Carlos Reigosa, que xa andaba nestes territorios literarios, pero que si que conseguía ter tanto o respecto da crítica como un estimábel número de lectores. (…)
– FdV: O feito de ser poeta, en que medida afecta ao seu xeito de escribir cando conta unha historia; é dicir, cando ten que exercer de narrador?
– RC: Penso que o relato e mais o poema teñen moito en común, son universos autónomos e para min non son en absoluto moi distintos. A diferenza entre eles radica en que o relato ten que ter obligatoriamente un argumento, cousa que non acontece co poema. (…)”.

Ramón Caride: “Leo las noticias de sucesos porque hay situaciones que superan la ficción”

Entrevista a Ramón Caride en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FdV): ¿Qué sintió al volver sobre Sarou, 15 años después?
– Ramón Caride (RC): No pretendí rehacerla ni criticarla porque la distancia del tiempo hace que sea una cosa ya terminada. Yo ahora la leo como si fuese el libro de otra persona. Es como algo que ya no me pertenece. Hoy, con la misma historia, quizás haría otra novela. (…)
– FdV: ¿Está la literatura negra gallega viviendo una primavera?
– RC: Los florecimientos de la serie negra siempre coinciden con momentos convulsos, de crisis o de cambios. Sucedió en el paso del franquismo a la democracia, y sucede ahora.
– FdV: ¿Por qué?
– RC: Parece que el empobrecimiento económico hace que nos sintamos robados y necesitemos buscar unos culpables. Pero como en la vida real no siempre es posible condenarlos, la novela es como una venganza simbólica. En esta época la serie negra se confunde a veces con las crónicas de sucesos de televisión o los periódicos. Pero la literatura permite explicar unas claves a nivel sociológico de lo que ha sucedido que a veces no se puede encontrar en los medios de comunicación. (…)”

Ramón Caride: “Eu son biólogo e miña relación co ambiente é primaria, son un rapaz da aldea como Neira Vilas”

Entrevista a Ramón Caride en La Voz de Galicia, desde Xerais:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Hai moita diversidade de xéneros, ¿en cal se sente mellor?
– Ramón Caride (RC): Cada un ten as súas cousas. En infantil percibes moitas cousas mediante a relación cos lectores. O xénero infantil gústame moito porque os pequenos introdúcense moito na historia, teñen moita empatía co que len. O relato curto gústame pola liberdade que dá e a novela é xa un universo no que tes que inventar as súas propias leis, en épocas históricas ou futuras, inventas como funciona o mundo. Fixen cousas moi distintas como poesía, literatura infantil, teatro, ensaio, gústame variar. O curioso é a persistencia das cousas, por iso alégrame moito que unha obra de hai vinte anos se reedite, é moi gratificante e non acabo de entender por que. (…)
– LVG: O medio natural, a ecoloxía está sempre presenta nas súas obras ¿non?
– RC: No ano 92 xa estaba o tema da ecoloxía. O gran problema é como encaixar co medio, como sobrevivir. Eu son biólogo e miña relación co ambiente é primaria, son un rapaza da aldea como Neira Vilas.
– LVG: ¿Iso inflúe na súa escrita?
– RC: Si. A cultura mundial é de aldea, a alta cultura, da ópera, de Nova York, nútrese da cultura popular que para min son a mesma cousa: unha interpretación da presenza do ser humano no mundo e da maneira de entender a vida. (…)”

Parlamento das Letras: Ramón Caride

Entrevista de Armando Requeixo a Ramón Caride no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Ramón Caride (RC): Unha vez, nun encontro de escritores novos da AELG hai anos, un daqueles escritores novos, que agora xa non o son tanto, falou nun manifesto de “matar o pai e enterralo en cal vivo” e Novoneyra, que estaba naquel acto, deuse por aludido, e doeulle. Eu creo que non era esa a intención do manifesto, pero, en previsión de novos malentendidos, creo que non sobramos ninguén. O único que pediría é que os subsidios institucionais se repartan equitativamente; por exemplo, como as liquidacións de Cedro. E se imos tocar a moi pouco, que se fagan sorteos e ao que lle toque, pois tocoulle. Pero se no próximo Xacobeo a algún lle volven caer trinta recitais remunerados e a outros nada, que queres que che diga. Dan ganas, mesmo, de se dar de baixa do sistema literario, se é que temos tal cousa.
Que nos falta: internacionalización, difusión pública, axentes literarios, intermediarios profesionais que nos acheguen aos lectores do mundo e ás traducións, asociacións profesionais sen rixideces e sen figuras petrificadas nas cabeceiras… Falta case todo, agás autores e autoras interesantes, que os temos, e moitos. Temos o máis fundamental, os alicerces, moitos escritoras e escritores moi bos. Agora hai que erguer o edificio. Que se pode, e se non mirade para a banda deseñada ou a ilustración. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– RC: Como di Cioran. “Todo quen diga: nós, está mentindo”. Ou como Wittgenstein: “toda discusión é unha discusión sobre as palabras”. Porque se falamos do noso presente literario, quen somos nós, os do noso presente: ¿os lectores?, ¿os editores?, ¿os críticos?, ¿os escritores? Supoño que os escritores, pola parte que me toca. Eu sei algo do que fago, pero non moito do que fan outros, alén do meu círculo inmediato. Este oficio é tan solitario e tan particular que o presente literario de cada autor é o presente literario de cada autor. A min non me vai tan mal, así que non vou poñerme a chorar. Xa sei que son un galego atípico. Outra cousa, ou a mesma cousa se cadra, é a crise da industria editorial galega, que non vén de agora, aínda que se agrava arestora por circunstancias evidentes.
O meu amigo Miguelanxo Prado dicía, alá polo 1991, “unha cultura totalmente subvencionada é coma un neno-burbulla” que periga cando fallan as subvencións. E para min que algo disto, ou moito, houbo. De todos os xeitos, hai editoriais novas, con novas ideas e xeitos de facer, que me interesan moito. Isto se cadra non é unha crise editorial senón un cambio completo do modelo editorial, xa veremos. Temos que ser optimistas e traballar, escribir no noso caso. Eu das miñas crises levo saído a forza de traballo. Creo que hai que ser optimistas, aínda no caso de que non podamos ser ningunha outra cousa, e sobre todo neste caso. O futuro é todo noso, porque está todo por facer. (…)”