Desde Criticalia, de Armando Requeixo:
“(…) A literatura galega é unha literatura amorosa dende a súa mesma nacenza. Velaí as cantigas de amigo e amor da literatura medieval, mais tamén a refundación amorosa do Rexurdimento con tantos poemas de Rosalía ou a historia da Virxe do Cristal de Curros, os truculentos quereres de Maxina ou a filla espúrea de Marcial Valladares ou as tres novelas amoroso-históricas de Antonio López Ferreiro: A tecedeira de Bonaval, O castelo de Pambre ou O niño de pombas.
Esa nosa tradición estendeuse ao longo de todo o XX con voces maiores como as de Castelao (Os vellos non deben de namorarse) e chega aos nosos días en infinidade de poetas e narradores que, como diría Claudio Rodríguez Fer, cantan para nós os seus Poemas de amor sen morte.”
Arquivo da categoría: Crítica literaria
Punto de inflexión, por Rosa Enríquez
Artigo de Rosa Enríquez na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“Estar “onde está o desexo” e “onde se concede” ten algo de vertixe. É como deixarse ir, lanzarse ao núcleo do acontecer, en principio irrelevante, que nos atrapa. Cazar ou ser cazada. Amar ou ser amada. Noutros casos, ben seguro menos intensos, simplemente presenciar a vibración e pasar ao seu carón. Sen que esta poida afectarnos directamente. Observar entón que lle sucede ao resto de habitantes nocturnos. Ser voyeuse, ou voyeur, ten tamén o seu punto. Se non fose así non habería tantas persoas mirando. Velaquí a experiencia noctámbula dese itinerario polos bares nos que ser, estar e parecer conseguen diluírse e xorde a visión inesperada, ese punto exacto no que as luces de neón, que puntean a escuridade, fan certas concesións e colocan os nosos corpos no lugar que arelamos, ese no que podemos modificar a estrutura das cousas e permitir que un estraño afán nos envolva. Situármonos nese espazo invisíbel no que o desexo se concede faise difícil, mais é o que afirma Lucía Aldao ao final deste libro: “Estás onde está o desexo/ e onde se concede”. Tendo conta disto, se lemos o libro dende o final, veremos, no propio retroceso, o permiso que Aldao se concedeu a si mesma para regresar ao punto de eclosión inicial, isto é, acompañaremos, en certa medida, a voz da poeta nese periplo realizado á inversa que propiciou a construción deste libro, así é que viviremos a elaboración destas memorias dende o mesmo lugar do tempo no que se coloca a construtora do libro: o presente que vira o ollo do retrovisor e pon en marcha o imaxinario desas lembranzas para ordenalo, en principio cronoloxicamente. Emprego “en principio”, porque, talvez, o teña organizado en función das intensidades vividas. Ou daqueles momentos que, na súa memoria, foron o motor inicial, e, dende aí, ata os máis próximos ao presente da poeta. Iso si, para reagrupar estes recordos, subdividiu o libro en seis lugares de paso. Estes son: Velvet, Backstage, Rúa da Independencia -co mítico Bar de Juan-, Artillería e Estacada. Estes espazos nocturnos, moi populares na noite coruñesa, configuran un todo que foi estruturado así para atopar acomodo no papel. Tal foi a decisión da autora, que, moi sabiamente, quixo crear un fío que unise o que estaba separado. Ela mesma explicou isto nunha entrevista: “A verdade é que buscarlles unha casa aos poemas foi un exercicio ben interesante, moi diferente para min, porque eu nunca construíra un libro (…) O xeito que eu atopei para dispór os textos foi un paseo nocturno onde hai seis paradas cuns nomes que veñen xustificados pola temática dos poemas”. Moi atinada esta decisión, coido, porque ese percorrido polos diferentes escenarios da noite coruñesa é o fío que une o que, repito, estaba separado. Alén desta distribución textual, hai algo ben interesante que se pode aprezar coa lectura: a existencia de poemas devorábeis na intimidade lectora e outros en vivo e en directo nun recital. A existencia dos primeiros débese, como explica a poeta, á unha necesidade, experimentada nos últimos anos, de tocar o público lector no espazo privado asociado á tradicional lectura. (…)”
“A resistencia ante o silencio”, por Eli Ríos
Artigo de Eli Ríos na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“(…) Cando o silencio é a única opción para sobrevivir, a literatura crea os espazos necesarios para recoller a resistencia. E iso é o que fai Eva Mejuto na súa obra Memoria do silencio. Ficcionada, iso si, porque pouco sabemos das historias (reais) de Lola e Frieda: “Ambas as dúas tiñan moitos trazos en común: a valentía, a afouteza e, tristemente, o feito de que, como mulleres, pasaron de esguello pola Historia.” (páx. 149). Así, Lola, Xulia, Amparo, Frieda,…, falan en primeira persoa sobre o momento que lles tocou vivir, no verán de 1943, cando Ribadavia aínda está presa no medo do franquismo, cando os nazis extraen o volframio das minas galegas. Di Lola que “Hai pouco máis de catro anos que acabou a nosa guerra (nosa non, deles, que nós nunca a quixemos), como non imos ter medo?” (páx. 21) e que “o peor é o medo, que queda atoado no corpo e non deixa vivir, nin pensar” (páx. 22). E ante o terror, a sororidade e a esperanza. A loita pola liberdade.
As mulleres invisibilizadas son as protagonistas desta historia, as irmás Touza, nunha época na que poderiamos pensar que xa está todo contado: a Galicia da II Guerra Mundial. O curioso é que non se trata tanto do que se conta senón de como se conta. Esa é unha das xenialidades desta novela! A perspectiva das mulleres nun conflito no que só se valoran como arma de guerra1 e nun lugar periférico da contenda como Ribadavia. Xusto ese punto no que acontecen realmente as cousas importantes sen que ninguén lle preste atención. E esa fenda é a que permite ás irmás Touza salvar máis que cincocentas persoas dunha morte segura porque ninguén quere, nin pode, nin sequera imaxinar que as mulleres do rural galego teñan a capacidade de tecer unha rede que permita “pasar” persoas xudías a Portugal e que, de alí, embarquen para América. (…)”
Tabela dos libros. Febreiro de 2019
Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Co primeiro lunes de mes, chega a nova Tabela dos libros do 2019, que ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”
Nota bene: Os máis recomendados obtivéronse a partir da suma dos votos de cada crític@ aplicando o seguinte baremo: 1º posto = 5 puntos, 2º posto = 4 puntos, 3º posto = 3 puntos, e así sucesivamente.
Polimorfismo erótico, por Ánxela Lema París
Artigo de Ánxela Lema París na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“Celebrar o singular, a saída dos marcos estritos e censuradores, represores. Festexar o esforzo por crear outros imaxinarios, outros relatos sobre como entender os praceres e o erotismo. A romaría é sempre unha boa nova e chegou da man de Desequilibras e caer, de Cristina Ferreiro Real, un dos poucos casos da primeira década deste século que presenta unha poética rupturista nun eido aínda fortemente marcado pola heteronormatividade como é o erótico.
Ferreiro, alén de presentarnos unha sexualidade empoderada, rematada en A, consegue que deixemos de lado a importancia do ti ao que o eu se dirixe porque, como deixa claro, non atende a categorías. Ou quizais si, quizais si que atende a elas mais non entende, xustamente, a maneira estipulada de as comprender, motivo polo que se me ocorre pensar que tres das letras que compoñen o título aparezan marcadas en vermello na capa do libro. DIC como presentación do dicionario erótico que significa o poemario no que o eu se declara “omnisexual” e non ten vergonza de expoñer o seu corpo “blando e suave” porque ha “ser a máis guapa/ sen maquillaxe/ polimórfica perfecta e orgásmica”.
Porque disto trata o glosario erótico que Ferreiro nos presenta, de que nos “amen en diagonal” e nos deixemos levar. De rachar coas etiquetaxes que o heteropatriarcado tan ben deseñou para ter os desexos ben ordenados nun catálogo no que a diversidade, o plural, non teña espazo. Por iso o eu desta obra sabe ben os prefixos que debe empregar e fala sempre desde o omni- e o poli-, desde o abundante e a varidade, desde o mixto e as vontades de experimentar. (…)”
“Como escrever ao galope” por Susana S. Arins
Artigo de Susana Sánchez Arins na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“(…) María Xosé Queizán decide contar-nos aquilo que considera importante e necessário na sua vida em mais de 800 páginas. Afirmar que não escreve é inútil. Escreveu, e muito.
Mas, deveria? Parece que não, porque escreve coisas que só a ela mesma interessam. Fala de pessoas que já estão mortas, e não devera. Conta intimidades que não deveriam ser contadas, que tanto tem que acedesse a pílula anti-conceptiva ou que fosse objeto de um poema de escárnio ou que deixasse as crianças com a avó para estudar em Santiago? Afirma Joanna Russ que o que antes era considerado imoral, indecente, foi substituído pola ideia de confessional. Sylvia Plath não é poeta de verdade, porque aquilo que escreve são intimidades que a ninguém interessam.
Mas a nosoutras interessa-nos: interessa-nos porque outra estratégia do sistema para que não escrevamos é a de deixar-nos sem referentes, sem modelos a seguir. Que María Xosé Queizán narre a sua trajetória, com as dificuldades e obstáculos e sucessos e acertos e erros serve-nos de guia e estímulo às que hoje andamos na escrita.
A sua origem é importante. É contextualizadora. Não. Não vas ser a mesma nascendo em Vigo, numa família bem vinda a menos, que nascendo em Santiago filha de solteira. E a autora leva-nos da mão por esse Vigo industrial e trabalhador da posguerra no que aprendeu a mover-se em liberdade e traz a nós o tato do ferro para o fazer nosso. Não vás ser a mesma acedendo a uma biblioteca republicana que educando-te entre as estantes de uma sacristia. E sabemos das suas primeiras leituras e da sua educação literária. Não marca isso o seu futuro de escritora? Não vas ser a mesma entrando na adolescência como num cárcere que passando a adolescência num cárcere. (…)”
Premios Fervenzas Literarias para Os mellores libros do 2018
Desde Fervenzas Literarias:
“Tras pechar o día 15 de xaneiro o prazo de votacións temos, un ano máis, os resultados onde as lectoras e os lectores de Fervenzas Literarias decidiron o que ao seu xuízo foi o mellor do 2018.
Queremos agradecervos a todas e a todos as doce edicións nas que levades escollendo, a través dos vosos votos, os mellores libros do ano.
Desde Fervenzas Literarias queremos recoñecer a vosa participación e o voso interese en colaborar para formar estes listados de libros. Moitísimas grazas, xa que sen ese tempo que dedicades en votar sería totalmente imposible este traballo.
E agora os resultados… Os nosos parabéns aos premiados e premiadas!!!
– Mellor libro de narrativa para Besta do seu sangue, de Emma Pedreira.
– Mellor libro de poesía para Todo isto antes era noite, de Lucía Aldao.
– Mellor libro de ensaio/investigación para Vivir a galope, de María Xosé Queizán.
– Mellor libro de teatro para Eroski Paraíso, de Chévere.
– Mellor álbum de banda deseñada para O puño e a letra, de Yolanda Castaño.
– Mellor libro traducido para público adulto para A cámara do sangue e outros relatos, de Angela Carter, traducido por María Reimóndez.
– Mellor libro de literatura xuvenil para A balada dos unicornios, de Ledicia Costas.
– Mellor libro de literatura infantil para Mamá, quero ser Ziggy Stardust, de Iria Misa.
– Mellor libro traducido de literatura infantil e xuvenil para Pippi Mediaslongas embarca, de Astrid Lindgren, traducido por David A. Álvarez.
– Autor do ano para Emma Pedreira.
– Ilustrador do ano para Víctor Rivas.
– Mellor capa de libro para adultos para Besta do seu sangue, de Emma Pedreira.
– Mellor capa de libro de literatura infantil e xuvenil para A balada dos unicornios, de Ledicia Costas, feita por Andrés Meixide.
– Mellor editorial do ano para Xerais.
– Mellor crítico/a literario/a para Armando Requeixo.
– O mellor acontecido para Culturgal 2018.
– O peor acontecido para o falecemento de Xabier P. DoCampo.
– Mellor Libraría para Cartabón.
– Mellor medio de comunicación para Sermos Galiza.
– Mellor blog/web literaria para A Sega.”
“Cervatos, fuxir, avante”, por Emma Pedreira
Artigo de Emma Pedreira na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“É tanto menos que singular falar deste novo poemario de Lucía Novas (Bueu, 1979), require dunha expresión semellante. Cervatos ten moito de moi variadas cousas, “tan kitsch que é beleza intensa”, tan poliédrico que hai que ilo construíndo, decapando, rebordando a curiosidade que nos fai erguer a lapela de cada palabra. A nosa experiencia como lectoras conta tanto como a nosa sensitividade.
Funciona algo así como un collage de sinestesia, como unha paisaxe descritiva a base de numeracións como naquel laboratorio da vella Celestina, descrito, palabra tras palabra, sintagma após sintagma, moi polo miúdo. Todo aquí está feito para curtocircuitar os cinco sentidos e fixarse na produción global.
Conducindo rápido a través da xustaposición, nunha road movie transfronteiriza, Novas condúcenos mentres fuxe e busca; pasan animais e esceas como nunha reivindicación do pasado nun de transparencias e veladuras sobre o presente. A man no volante, o ollo no que ha de vir e a convivencia coas marxes, as figuras do pasado e o que acontece na beiravía. O brazo pola fiestra. O aire fai pregos na roupa lene. Arricha os poros e crea confusión. (…)”
Hai quen escolle os camiños máis longos, por Emma Pedreira
Artigo de Emma Pedreira na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“Paula Carballeira non é a primeira autora que lles dá unha volta aos denominados contos de fadas tradicionais, toda esa materia feita para alertar crianzas, inocularlles ás rapazas o amor romántico, o medo e preparalas para ser procesadas como produtos cárnicos e estéticos pola Factoría Disney. Antes de Carballeira foron Angela Carter, Anne Sexton, Margaret Atwood, Sara Henderson-Hay, Tanith Lee e, na nosa propia tradición Marilar Aleixandre, Eli Ríos, Carmen Blanco e mesmo unha servidora. O tema dá para moito pero tamén son moitos os anos de reclusión no estereotipo e, a cada terremoto, dez ou doce réplicas haberán de seguilo. Eis que aínda non cubrimos nin unha terza parte dos danos e perdas que produciu (e segue producindo) tal estropicio. Mais este libro, en apariencia sinxelo, non é unha réplica máis senón que ten vontade sísmica de seu.
Paula Carballeira (Maniños, 1972) é autora dunha amplísima obra literaria que recolle poemarios, libros de contos, novelas LIX así como un amplísimo percorrido na oralidade, polo que entendemos que está afeita a rescatar as personaxes da tradición fundacional e reprantexalas no noso imaxinario.
Esta achega que nos fai en Hai quen escolle os camiños máis longos ten un algo dese rescate, de labor de limpeza da pátina de riquiñismo falsario daqueles contos dos Irmáns Grimm ou de Perrault que resultaron tan válidos ao patriarcado para facernos ás nenas de moitas xeracións medoñentas e ben comportadiñas. Carballeira sabe do que escribe xa que durante anos andou á procura dun voz propia para cada obxecto e figura; xa foron as casas, as –nunca– mascotas, os lobishomes, o mortos vivintes, todo ser vivo ou inanimado ten pasado polos seus dedos e boca convertidos nun algo persoal e único unha vez filtrado pola súa maxia. (…)”
Tabela dos libros. Xaneiro de 2019
Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Velaquí a primeira Tabela dos libros do 2019, que ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas. ¡Boas lecturas e feliz ano!”
Nota bene: Os máis recomendados obtivéronse a partir da suma dos votos de cada crític@ aplicando o seguinte baremo: 1º posto = 5 puntos, 2º posto = 4 puntos, 3º posto = 3 puntos, e así sucesivamente.