Arquivo da categoría: Entrevistas

Calros Solla: “Cerdedo é un concello maldito”

Publicado o por

Entrevistacalros-solla-aelg-2009 a Calros Solla no Diario de Pontevedra:
“(…) Polo de pronto, Cerdedo in the Voyager é unha colección única en Galicia. “E, en boa medida, iso débeselle ao editor”. Morgante, un selo de Rinoceronte, publicou 13 dos 16 libros. Os tres restantes saíron dans mans de Edicións Cardeñoso, Serpe Bichoca e o Museo Liste. “Eu non contei cun editor, contei cun mecenas. Moisés Barcia é máis que un amigo, un irmán. Fomos compañeiros de facultade e de batallas. Metido a editor de éxito, entendeu que o seu selo podía acoller esta colección. A amizade entre nós ten moito que ver, pero tamén é verdade que é un produto curioso: 16 títulos sobre un concello pequeno, sumido nunha decadencia brutal, que foi historicamente moi relevante, aínda que agora desapareza”.
Solla conta que, cando se puxo a escribir sobre Cerdedo, sospeitou dalgunha maneira o que podía pasar no concello. “No verán do ano 1977 un comité de científicos da Nasa, capitaneados por Carl Sagan, decidíu gravar, nun disco de ouro, imaxes e sons da Terra. Colocouno nunha sonda espacial, a Voyager 1, e lanzouno ao espazo. Hoxe é o obxecto deseñado por humanos que está máis afastado da Terra. A idea era lanzar unha mensaxe nunha botella, non só para dicir estamos aquí, existimos, senón para protexer unha especie de legado ante unha catástrofe nuclear. Se iso acontecese, a única testemuña da existencia da humanidade sería ese disco do Voyager”, lembra o autor sobre a orixe do título escollido para a colección. “Cando Cerdedo desapareza, o único que quedará del serán estes libros. Só que no noso caso non desapareceremos por mor dunha catástrofe nuclear senón dunha inmolación caciquil. O único que quedará do noso ADN etnográfico, cultural e antropolóxico será isto e pouco máis”. (…)”

Ledicia Costas: “Escribir en galego implica moitas renuncias, tamén unha conciencia”

Publicado o por

EntrevistaLedicia Costas a Ledicia Costas en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): As mulleres teñen moito peso nesta historia [Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta].
– Ledicia Costas (LC): Nos últimos anos as mulleres, e falo en concreto da literatura infantil e xuvenil, son protagonistas e creo que iso é algo positivo porque en décadas anteriores non era así. A min interesábame relatar a historia dunhas mulleres cunhas características moi singulares. A pesar de que elas viven dentro de esa ficción literaria nun momento histórico onde todas as grandes fortunas estaban manexadas por homes, como Sanjurjo Badía ou o propio Verne, elas teñen a forza, a fouteza e a coraxe necesaria para conseguir aquilo que elas se propoñen. Esa era a miña idea central, que a súa valentía fose suficiente. (…)
– FV: É unha grande defensora do galego, pero este libro se publica tamén en castelán…
– LC: Si, e en breves tamén en catalán. Malia que temos moi poucos apoios e é complexo o tema das traducións, escribir en lingua galega implica moitas renuncias, tamén implica unha conciencia e un posicionamento claro con respecto á lingua e creo que aquí hai que escribir dende o galego.
– FV: Ambientar a obra en Vigo foi gratificante?
– LC: Ese é outro dos fíos dos que tirei. Vigo para min é unha cidade moi literaria e como escritora ter a posibilidade de ambientar unha novela na cidade na que vivo é fantástico. Declárome fan e unha namorada da cidade na que vivo e dalgún xeito quixen facerlle unha grande homenaxe a miña cidade e que mellor maneira que escribir unha novela. (…)”

Luz Pichel: “Onde está mal visto o galego é en Galicia. O inimigo está dentro, non en Madrid”

Publicado o por

EntrevistaLuz Pichel de Montse Dopico a Luz Pichel en Praza:
“(…) – Praza (P): Dedica tra(n)shumancias á familia, que é de migrantes. En realidade, todos os seus poemarios están marcados por iso. Pola emigración.
– Luz Pichel (LP): Porque pertencer a unha familia migrante condiciona toda a vida. Eu medrei sen nai, porque estaba emigrada. Iso condiciónate moito. Non podes deixalo atrás. Ademais, eu tamén fun migrante. Marchei da aldea aos 12 anos, para estudar nas monxas, e para min foi peor que despois, cando marchei para Madrid, ou cando marchei de Madrid para Londres. Deixar unha aldea de 20 habitantes do corazón de Galicia para ir a un colexio de “señoritas” foi moi duro. Agora, unha filla miña acaba de volver de París, onde estivo catro anos traballando. A emigración, o exilio, son temas que hai que tratar se tes unha mínima conciencia. Non hai moita diferenza entre o que vivín eu, o que viviu a miña filla ou o que viviron miña nai ou meus irmáns. Iso faiche pensar que as cousas non cambian. E por iso no libro hai unha fusión de tempos, de lugares, de linguas. (…)
– P: Di María Salgado no epílogo de Cativa en su lughar que arma nos seus poemas unha “internacional queer”, unha “alianza política de raritxs excluídxs do poder”. A subalternidade é, no fondo, a posición que guía a súa escrita.
– LP: Si. Todo o que tende a quedar fóra, a non ser considerado. Por ese mesmo motivo reivindico a gheada. Tamén me axuda o feito de vivir fóra, porque o vexo todo cunha distancia. Penso que a parte fonética, a prosodia… foron e están sendo esquecidas como se só o léxico fose importante. E tamén niso hai subalternidade. O acento galego, o acento marcado das aldeas, considérase inferior. O mesmo pasa con algún aspecto da fonética. (…)
– P: En Cativa en su lughar fala de axuste de contas coa lingua e coa historia. Había que escribir en galego, por perto/lonxe que estivese. Por que?
– LP: O de axuste de contas era porque era unha especie de vinganza… contra min mesma. Durante moito tempo non quixen saber nada do galego estándar, porque creo que non o fixeron ben. Meu pai era un labrego intelixente, esperto, poeta. Unha vez viu na televisión unha señorita falando sen acento e meu pai dixo que ela si que falaba ben. Doeume moito. Esa dobre diglosia, que non é só entre castelán e galego. É entre galego estándar e galego común. Un galego contaminado no léxico, é verdade, pero moi defendible desde moitos outros puntos de vista. Por iso eu escribía en castelán. Escribindo Casa pechada, descubrín que a miña lingua poética en realidade era o galego. Por iso en El pájaro mudo e en La marca de los potros o que hai en realidade é máis ben tradución, sempre buscando a fórmula máis próxima ao galego. A contradición, claro, estaba aí, e para superala escribín Casa pechada en galego estándar. Iso permitiume tamén entender un pouco como se fixera a norma e reconciliarme, aínda que fose un pouco, con ela. (…)”

Entrevista de María Alonso a Yolanda Castaño desde Escocia

Publicado o por

EntrevistaYolanda Castaño de María Alonso a Yolanda Castaño desde En Escocia en galego:
“- María Alonso (MA): Durante este mes de setembro serás unha das Hawthornden Fellows, como tamén o foron no seu día Olive Senior ou Alasdair Gray. Cales son as primeiras impresións da túa estadía?
– Yolanda Castaño (YC): Esta é a miña cuarta bolsa internacional de creación en residencia. A primeira foi no centro internacional de escritor@s e tradutor@s de Rodas, a segunda na Villa Waldberta de Múnic, a terceira foi no Home of International Poets de Pequín, e agora fun convidada durante este mes de setembro a realizar esta estadía no Hawthornden Castle. Todas estas experiencias como escritora en residencia foron grandes impulsos para a miña escrita. Este tipo de proxectos para apoiar a produción literaria parécenme apaixonantes. Noutros eidos culturais como poden ser o da música ou o do teatro si que hai un recoñecemento a este proceso de produción, pero no ámbito da literatura hai un baleiro moi grande neste aspecto. O produto final literario, en moitas ocasións, é o resultado da privación de tempo de lecer ou tempo coa familia. É preciso contribuír e axudar ao desenvolvemento do proceso creativo para que este traballo non se converta nun labor invisible. Un apoio á produción literaria na nosa realidade significaría un cambio de paradigma. Farían falla medios para que se poida levar a cabo a escrita creativa nas condicións óptimas. Isto é exactamente o que acontece nestas estadías en residencias nas que participei. Este tipo de residencias afástante durante un tempo da túa vida diaria, dos teus quefaceres, das túas distraccións e todo isto faise para poder ser escritora a tempo completo. É por esta razón que para min estas oportunidades resultan moi produtivas porque podo aproveitar o tempo ao máximo para sacar adiante moito traballo de creación. (…)
– MA: Existen algúns exemplos de residencias en Galiza, como podería ser a de Axóuxere e pola que pasaron, entre outr@s artistas, Irene La Sen ou Elías Portela. Sen embargo, aquí os proxectos como o Scottish Book Trust, o Literature Trust ou no que ti mesma participas contan con apoio institucional. Que aspectos deste modelo consideras positivos dende a túa experiencia?
– YC: Cando te achegas a outro tipo de modelos decátaste de que en Galiza estamos en cueiros neste sentido. O sistema parece, en ocasións, funcionar a través de premios literarios; é dicir, prémiase o resultado, pero non o proceso. A pesares de destacar a importancia dos premios literarios, eu tamén aspiraría a que se puidesen abrir outro tipo de vías. As iniciativas que hai son moi boas, pero non deberían quedar en iniciativas únicas con enormes esforzos persoais e voluntaristas detrás, e con escasísimos apoios institucionais. Tería que haber diferentes modelos ou proxectos, pero tamén é preciso que estes sexan plurais para permitir que se leve a cabo esta interacción necesaria para facilitar o proceso de creación.
– MA: Outra institución para a promoción da literatura en Escocia que vén de abrir as súas portas é a Scottish Poetry Library, onde participarás os días 27 e 29 desde mes con cadanseu acto.
– YC: Antes de chegar ao castelo de Hawthornden xa estaba en contacto coa Scottish Poetry Library para poder participar nalgún evento, polo que aproveitarei esta estadía para levar a cabo esta colaboración. O primeiro será o día 27, onde impartirei un obradoiro de tradución poética con outras autoras de diferentes países. O evento do día 29 será un recital poético en lingua galega, e probablemente bote tamén man dalgunha tradución ao inglés. Tanto a estadía como a colaboración coa Scottish Poetry Library coincide coa inminente publicación de Six Galician Poets, unha antoloxía de poesía galega contemporánea editada por Manuela Palacios e traducida por Keith Payne. (…)”