Betanzos: presentación de A Galiza feminista. Tebras e alboradas, de Miriam Couceiro Castro
Vigo: presentación de De mariño a poeta, de Manel Monteagudo
Madrid: Día das Letras Galegas 2021 no Ateneo
Xesús Constela: “Ferrol, como elemento de ficción, é unha cidade que dá moitísimo xogo literario”
A Federación de Librarías renóvase e reflexiona sobre o modelo das feiras do libro
Entrevista a Ramón Domínguez en Nós Diario (fotografía dese mesmo medio de comunicación):
“O libreiro Ramón Domínguez, da Libraría Formatos da Coruña, é o novo presidente da Federación de librarías da Galiza. Domínguez liderou unha candidatura conformada por 15 librarías de todo o país e conta no seu equipo con Cielo Fernández, da libraría Baía de Foz, Sandra Senda, de Libros para soñar, de Vigo, e Carlos Blanco e Paula Veira, das librarías coruñesas Nobel e Lume, respectivamente. O pasado 28 de abril e con 60% dos votos a favor tomou o relevo de Pilar Rodríguez logo de case unha década no cargo.
Nos próximos catro anos o equipo que lidera Ramón Domínguez procurará traballar arredor de catro piares básicos: a transparencia comunicativa entre a federación e as libreiras e libreiros, a modernización tecnolóxica, unha vinculación máis directa coas administracións, e traballar a dimensión social da profesión desde a reformulación das feiras do libro.
Nós Diario conversa con Ramón Domínguez nun momento no que a Covid-19 marca o inicio das feiras do libro e que desde o colectivo se afronta con optimismo “porque logo do que vivimos o último ano só nos queda pensar en positivo”, conta Domínguez, que coa campaña de vacinación coida que “estamos a ver a luz no fin do túnel”, aínda que tamén conta con que “haberá que ver que acontece coa crise no plano económico”.
“O primeiro é proporlles ás librarías unha medida que nos parecía prioritaria e imprescindíbel, unha maior transparencia e comunicación de todo o que ten que ver coa actividade federativa: acceso aos estatutos, asembleas, información das contas anuais…”, explica o responsábel de Formatos.
“Entendemos que esa comunicación non sempre foi fluída nos últimos tempos e que os libreiros non poden desconectarse da federación, que vexan que é un órgano que está ao seu servizo”, explica o novo presidente, mais á vez tamén puntualiza que non se trata de que non houbese información por parte da anterior directiva, senón máis ben, “unha cuestión de estilo, de formas de entender a xestión”, que se cadra o equipo saínte non vía tan necesaria.
Estabelecer unha vinculación máis directa coa Administración é outro dos grandes eixos de actuación da nova directiva da Federación de Librarías. Deste modo, Ramón Domínguez refírese a “deseñar programas de axuda e subvencións moito mellor adaptados ás necesidades reais das librarías, porque moitas veces son demasiado xenéricos”, advertía.
Mais na convocatoria de axudas de 2021 a nova directiva non puido intervir e a Xunta publicou hoxe mesmo unha partida orzamentaria destinada ás librarías cinco veces menor á de 2020, pasando de 150.000 euros a 30.000; se ben da contía do ano pasado só se concederon 17.000 euros.
“Non se nos escapa que vivimos nun mundo no que as tecnoloxías teñen cada vez máis relevancia”, afirma Domínguez, que engade que as librarías teñen que contar con “todas as ferramentas que nos permitan estar preto da clientela, do lectorado”.
Ademais, o libreiro explica que no nivel tecnolóxico é necesario que os estabelecementos se vinculen coas distintas plataformas de servizo “desde o punto de vista do que son os programas de xestión que manexamos”. E nesta liña tamén é precisa a aprendizaxe e o asesoramento.
“Non nos interesa tanto unha formación de carácter xeral como unha pensada, deseñada e adaptada e, tamén, o asesoramento no plano xurídico, todo o que ten que ver coa dimensión da profesión a nivel formal…”, analiza, para lembrar que alén de estabelecementos comerciais as librarías réxense pola Lei do libro como especificidade.
Alén do volume impreso, o reto das librarías tamén é o libro dixital, “unha cuestión que hai que abordar”, di Ramón Domínguez, aínda que polo momento son poucas as librarías na federación que traballan esa área da venta. Sobre a venda de libros a través da rede, “irá gañando protagonismo co tempo, a medida que estas ferramentas das que falabamos se vaian integrando nas librarías”, explica o presidente da federación, que non esquece que “competimos con plataformas de venda na rede cunha gran capacidade económica, polo que se debe concienciar a clientela dos valores que achega cada un”.
Valores sobre os que tamén queren traballar porque “entendemos que é vital para nós e para a sociedade que as librarías dinamicemos e participemos nas políticas culturais de cada concello. Somos parte dunha cadea de valor, que é o libro, formamos parte dese ecosistema”, reivindica o libreiro.
A nova directiva da Federación de Librarías ten entre os seus obxectivos potenciar a dimensión social da profesión, e nesa liña, “revisar todo o que ten que ver coas feiras do libro, como dinamizadores, como acción cultural…”, di Ramón Domínguez. Na busca de que o lectorado poida compartir directamente coas editoras, coas autoras, potenciar as feiras do libro e atender ao seu deseño no terreo formal, “reflexionar sobre o modelo e ver os cambios necesarios”.
Mais é este un labor que durante 2021 só se poderá desenvolver en parte, pois o recente cambio de directiva chegou coas primeiras feiras do libro xa realizadas ou en decurso, como é o caso de Ferrol ou Compostela, respectivamente. “Con esta excepcionalidade, coas restricións, a directiva anterior aprobou un protocolo de actuación para manter as feiras do libro activas e continuarémolo”.”
Montserrat González: “A poesía galega actual está comprometida sempre co momento social no que vive”
Entrevista a Montserrat González en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cando inicia a súa andaina a asociación Caldaloba?
– Montserrat González (MG): Como asociación sen ánimo de lucro nacemos en novembro de 2019. A nosa misión principal é a preservación da historia e a memoria da torre de Caldaloba, aínda que o ámbito de actuación esténdese a toda a comarca. A nosa idea é realizar actividades multidisciplinares en espazos variados co afán de conservar e promover o noso patrimonio artístico cultural sexa a nivel musical, literario, arqueolóxico ou de pintura.
– ND: Que é o Manifesto 25N?
– MG: É o noso primeiro proxecto. Pensámolo en novembro de 2020 mais non chegamos a tempo de telo para o 8 de marzo. Procura remover consciencias ao redor da situación de desigualdade a nivel laboral e a nivel económico xunto coa lacra do maltrato.
Queremos que as institucións tomen consciencia de realidades que moitas veces rematan en traxedia, que se decaten de que o que estiveron facendo até agora ou non serve. Hai unha educación machista con moito pouso de antes, mesmo vemos como hai denuncias que se retiran, hai medo. Que cada suceso non quede nunha nota de prensa. Penetraría na sociedade mais como son tan repetitivos non queremos que o vexa como algo normal cando non o é.
Ademais da violencia contra a muller hai violencia infantil nas familias por sufrir directamente o maltrato. Esta situación en realidade é unha pandemia. Casos como o de Rocío Carrasco chega a moitos fogares e serve para que outras mulleres anónimas se decaten e teñan forza para erguer a voz para denunciar. O libro nace xusto cando hai ese debate intenso a nivel social. (…)
– ND: O libro coincide coa idea de que a literatura e a arte seguen comprometidas coa realidade?
– MG: Desde logo. Comprobeino en moitas ocasións. Traballando nun programa de radio sobre poesía en Lugo vin como as e os escritores, a poesía galega actual, está comprometida sempre co momento social no que vive. Temos que rexeitar a idea de que son intimistas por natureza e só tratan os temas universais da poesía como o amor, o desamor, a soidade, a morte ou a familia. Lembro que cando foi a vaga de incendios forestais moitas e moitos poetas trataron o tema nas súas obras. Tamén entran en política con todos os recursos para non mencionar a quen non se quere mencionar. Falan das desigualdades, a pobreza, a pandemia…
Outro caso semellante foi un certame de narrativa que tivo lugar en Lugo e a maior parte dos traballos presentados trataban sobre a pandemia da Covid-19. Para min o poeta é un xornalista que narra en verso. Emprega os seus recursos estilísticos mais non está allea nin alleo aos problemas sociais. Tamén é certo que se nutre deles para chegar á xente. Os poemas de amor e desamor nunca caducarán, son temas universais mais os temas sociais están sempre presentes.”
Pilar García Negro: “A virtude do xenio rosaliano é quen de converter estes primeiros ensaios e tentativas en obra feita e dereita”
Entrevista de Xoán Costa a Pilar García Negro en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cantares gallegos é a obra fundacional da literatura galega contemporánea. Obviamente non nace do nada…
– Pilar García Negro (PGN): Os denominados séculos escuros (que cada vez o son menos, por novos achados que dan fe da permanencia dun fío de galego como lingua escrita) coñecen a súa ruptura co uso propositado do galego desde os primeiros anos do século XIX: literatura histórica, utilitaria, poética…, en verso e en prosa. Son as primeiras tentativas de emerxencia da lingua na letra escrita e publicada, ao calor dun despertar da conciencia patriótica que, no ecuador do século (1846; 1856) contará con fitos significativos que adquiren grande valor simbólico (Mártires de Carral; Banquete de Conxo). Con todo, a norma e o paradigma son os do español. Rosalía de Castro practica unha fusión extraordinaria: reivindicación patriótica-uso da lingua galega ao servizo dun libro unitario-elaboración dunha literatura culta, que beneficia toda a riqueza e especificidade da literatura popular, celebrándoa mais reintepretándoa para liberala do corsé etnográfico, e elevala, co máis depurado estilo, á altura dunha cultura viva e merecente de ser coñecida e respeitada, sen deixar de marcar sempre a súa pegada autorial, como muller e galega consciente das necesidades e problemas da súa nación.
– ND: Cais son os precedentes?
– PGN: Os antecedentes máis importantes son: Proezas de Galicia (1810), de Xosé Fernández Neira; a publicación do Álbum de la Caridad (1862) derivada dos Xogos Florais da cidade da Coruña do ano anterior (colección onde ela figura con seis poemas, cinco dos cais pasarán a Cantares…); a fundamental obra de Xoán Manuel Pintos A gaita gallega (1853) e, desde logo, poemas de Francisco Añón, Alberto Camino ou a estrea de Eduardo Pondal: “A campana de Anllóns” (1858). Como xa indiquei, a virtude do xenio rosaliano é quen de converter estes primeiros ensaios e tentativas en obra feita e dereita: independente, non complementar da literatura española.
– ND: A quen se dirixe a obra e con que pretensións?
– PGN: Loxicamente, a quen podía lela, en primeiro lugar, visto o elevadísimo analfabetismo reinante, isto é, ao público letrado galego para o animar ao coñecemento e defensa do seu país; ao público español, como antídoto firme contra a galegofobia. A partir da 2ª edición (1872), circulou como un maná sobre todo entre galegos emigrados en Madrid e en Ultramar. Chegan a circular copias ou recitados, segundo lembra Murguía, dando poemas por anónimos populares, tal era a mestría en captar a práctica social, psicolóxica e cultural do seu povo. (…)”