“Para 
celebrar o décimo aniversario da web Galicia Encantada, Enciclopedia da Fantasía Popular de Galicia, na rede desde marzo 2005, fixemos (de momento) dúas cousas:
– Renovamos a estética e a organización dos contidos da web.
Nova imaxe con debuxos de Noemí López. Novas seccións con posibilidade de interactuar como “Aulas do Imaxinario” ou o “Mapa de Galicia Encantada”, e melloramos a presentación das categorías de sempre, coa axuda de Desarrollos Lugonet.
– Publicamos un libro: Galicia Encantada. O país das mil e unha fantasías, unha edición con ilustracións de Noemí López e que publica Edicións Xerais de Galicia na colección LibroX.
Son 101 relatos en coautoría con 52 autores e autoras, entre os que destacan nomes como os do portugués Alexandre Parafita, o do brasileiro Romyr Conde, ou Antonio García Teijeiro, Marta Dacosta, Xabier López Rodríguez, Xabier P. DoCampo, Calros Solla, Rafa Quintía, Isidro Novo ou Adela Figueroa.”
Arquivos da etiqueta: Antonio Reigosa
Entrevista a Antonio Reigosa no blogue Cultura e Ocio
Entrevista
de Marcos Candia a Antonio Reigosa no blogue Cultura e Ocio:
“Amplamente coñecido pola súa faceta como escritor e investigador da mitoloxía popular galega e da literatura de tradición oral, Antonio Reigosa, é agora tamén cronista da cidade que o viu nacer.
Dende este blog, queremos coñecer de primeira man as súas impresións para este novo cargo que se achega a súa vida.
– Cultura e Ocio (CO): ¿Que supón para vostede este nomeamento?
– Antonio Reigosa (AR): Son consciente de que é unha honra coa que me agasalla a actual corporación municipal e que supón ao tempo unha gran responsabilidade. Honra polo significado e peso acumulado ao longo da historia de Mondoñedo e por tantos persoeiros excepcionais que van asociados a este topónimo. E unha responsabilidade tamén enorme porque na relación dos anteriores cronistas mindonienses hai nomes de tanto respecto e admiración para min como Eduardo Lence-Santar, Álvaro Cunqueiro, Xosé Díaz Jácome e Francisco Mayán.
– CO: ¿Como espera axudar a Mondoñedo, dende o seu novo posto?
– AR: Estou disposto a axudar no que se me pida e no que, modestamente, poida aportar con algunha idea de utilidade. A miña función vai ser, ten que ser á forza, de colaboración. E, sobre todo, sempre co obxectivo de levar o nome, a excelencia e a historia de Mondoñedo ata onde nos sexa posible pregoala. (…)
– CO: Por último cedemos a palabra, a quen dende agora é a voz da nosa Cidade, para fechar así esta entrevista.
– AR: Só podo reiterar o meu agradecemento a esta corporación municipal por crer que podo ser de axuda para Mondoñedo e que no meu ánimo está facer o posible por corresponder a esa confianza. A verdade é que tiñan moito onde escoller, afortunadamente. Hai polo menos media ducia de homes e mulleres mindonienses, ou algún máis, que merecerían por moi diferentes razóns ocupar este lugar. Tocoume a min e síntome moi afortunado, así que só podo devolver ese agarimo con traballo e ilusión. Mondoñedo merece que nos esforcemos polo que leva contribuído ao esplendor da lingua e cultura deste país. A memoria de M. Leiras Pulpeiro, Pascual Veiga ou Álvaro Cunqueiro, por citar só tres das estrelas do noso paraíso patrio, ben merecen un puñado de entusiasmo de todas e todos os mindonienses.”
Entrevista a Antonio Reigosa, novo cronista oficial do Concello de Mondoñedo: “Co prestixio que ten Mondoñedo e os seus cronistas, é un punto de orgullo”
Entrevista a Antonio Reigosa en La Voz de Galicia:
“O xoves, 29 de xaneiro, no pleno que se celebrará ás oito da tarde, os tres grupos da corporación de Mondoñedo, tras pedilo por consenso, nomearán cronista oficial do Concello a Antonio Reigosa Carreiras. Este mindoniense nado en Zoñán-Os Remedios, o 15 de agosto de 1958, desenrola o seu traballo no Museo Provincial de Lugo e conta cunha ampla obra literaria publicada e con numerosos traballos de divulgación relacionados coa historia, a arte, a etnografía, a mitoloxía popular e a literatura oral, entre outras actividades.
– La Voz de Galicia (LVG): ¿Como acolle este nomeamento?
– Antonio Reigosa (AR): O nomeamento faime feliz, evidentemente. Aínda que viva e traballe e a miña vida está noutro lugar, un onde nace sempre ten querenza e neste caso que se acorden dun para un cargo con ese prestixio que ten Mondoñedo e que teñen en Mondoñedo os cronistas oficiais, en fin, é un punto de orgullo. (…)
– LVG: ¿Como concibe a súa labor?
– AR: Francamente, teño que pensalo. Eu sei que isto de cronista oficial noutros momentos da historia, igual no século pasado, tiña un significado distinto, posto que a crónica do cronista nos medios impresos era o predominante. Pero agora o mundo cambiou radicalmente, están aí as novas tecnoloxías, está aí Internet. Eu creo que fundamentalmente o que debe trasladar un é aquela parte da historia, do presente, aquelas singularidades que ten Mondoñedo. Non só Mondoñedo cidade, senón o concello, hai arredor quince parroquias que é un rural que igual hoxe está asociado á situación económica de Mondoñedo, pero que foi parte importantísima do prestixio de Mondoñedo. Eu enténdoo así. Non é unha cidade coa súa historia e o seu prestixio senón unha contorna que queren o seu sitio no mundo, que o merecen, que teñen un patrimonio material e inmaterial impresionante e eu na medida do posible terei que intentar facelo visible alí onde poida. (…)”
Eli Ríos gaña con Remexido de patacas o premio Modesto Rodríguez Figueiredo
Desde
Faro de Vigo:
“A escritora galega nada en Londres, Eli Ríos, coa súa obra Remexido de patacas, foi a escollida como gañadora do certame galego de narracións breves Premio Modesto Rodríguez Figueiredo tras o fallo do xurado reunido o sábado 27 de decembro en Catoira. O premio, organizado pola Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro coa colaboración, nesta corenta edición, do Concello de Catoira.
O xurado estivo presidido por Xosé Ramón Fandiño Veiga, presidente do Pedrón de Ouro. Actuou como secretario o escritor David Otero. Tamén participaron no veredito os escritores Antonio Reigosa, Isidro Novo, Anxos Sumai e o crítico literario Armando Requeixo, en representación das diversas institucións que colaboran como a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, o PEN Clube de Escritores e Escritoras de Galicia, Concello de Catoira e o Pedrón de Ouro.
A obra gañadora levará 1000 euros, que nesta ocasión recaerán en Eli Ríos. O xurado, e dada a alta calidade estimada nos textos presentados, decidiu conceder tamén dous accésit, dotados de 400 euros cada un, ás narracións Boxcar blues, do ribeirense Antonio Piñeiro, e a Gran Sol, do compostelán César Carracedo.
O acto de entrega terá lugar o sábado 17 de xaneiro no concello catoirense.”
Identidade e memoria: A sección de Literatura de Tradición Oral da AELG
Artigo
de Antonio Reigosa publicado na Asociación de Profesionais da Narración Oral en España:
“Os gregos cando consultaban o oráculo de Trofonio tiñan que beber en primeiro lugar da Fonte do Esquecemento (Lete) para borrar da memoria todo canto lles pasara anteriormente na vida. A continuación entraban nunha cova onde experimentaban o pánico que produce o transo da vida á morte, para a continuación recuperar o visto e o vivido bebendo auga da Fonte da Memoria (Mnemósine). Ese horror transitorio que se apoderaba do consultante do oráculo cando se desprendía da memoria (lémbrese o mito do Río do Esquecemento acontecido no noso Limia) representa a necesidade humana de ter lembranzas dun pasado para conformar unha identidade no presente.
Mais esquecemento e memoria, sendo contrapostos pois un inhibe ao outro, son valores aliados e complementarios. Non todo debe fiarse á memoria nin todo debe entregarse ao esquecemento. Como na Cova de Trofonio, a experiencia debe ser o árbitro que concilie un desexable equilibrio entre unha e outra facultade.
A memoria é, xa que logo, imprescindible pero, como dicía Nietzsche, fiar todo á memoria pode matar. A memoria é fráxil, voluble, alterable e vulnerable, e, a pesar de todo isto, constitúe a argamasa imprescindible da nosa identidade.
A memoria e a identidade son representación subxectivas da realidade, mais, coidado coas fontes da memoria. Non é o mesmo alimentar a memoria lendo textos de historia, escritos para que os sucesos do pasado, como afirmaba Heródoto, non queden no esquecemento, ca beber directamente da memoria viva, froito das experiencias e da tradición.
Esta é unha das grandes razóns, non a única, pola que o Consello Directivo da AELG decide aló polo ano 2006 crear nun primeiro momento unha vogalía e logo unha sección de Literatura de Tradición Oral.
Hai outras razóns, evidentemente. Sabemos que a memoria popular e a memoria das elites, que sempre se preocuparon por conveniencia pola conservación da súa memoria de clase, non son as mesmas.
Os historiadores e os arquivos apenas reparan nas memorias da xente do común así que a conformación da nosa identidade como galegos e galegas non pode depender só das interpretacións, máis ou menos certeiras, dos historiadores que desde este ou outro presente indagan e interpretan un pasado máis ou menos recuado. Os saberes que se acumulan na memoria viva da xente e nas súas tradicións, no que se lembra e representa do pasado máis próximo, ten significado no presente e, por tanto, utilidade para o inmediato futuro.
Aos poucos, paseniño, nestes anos fomos poñendo en marcha proxectos de investigación e divulgación como as Xornadas de Literatura de Tradición Oral, que se veñen celebrando en Lugo desde o ano 2008. Creamos as Polafías, un proxecto que, inspirado nos antigos costumes de reunión para contar ou cantar (polavilas, fías, seráns …), nos leva agora por aldeas, parroquias e vilas para, coa axuda indispensable de moitos colaboradores, motivar a recuperación da transmisión de historias, contos, lendas, romances, músicas ou historias de vida. Das vinte e tantas gravacións destas sesións naceu o arquivo da Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG, que conta agora mesmo con máis de 500 vídeos accesibles libremente para quen o desexe.
E outra consecuencia máis deste proxecto, o arquivo e os premios “Mestres da Memoria”, cos que tratamos de detectar e recoñecer como se merecen aqueles homes ou mulleres que nos amosan un grao de excelencia na transmisión dos saberes propios da nosa cultura popular. Así mesmo, botamos andar os Obradoiros de Narración Oral, unha variante especializada da Escola de Escritor@s da AELG que conta con moita aceptación. A estes habería que engadir outros proxectos menores como a revista oral Letra das Festas, que se desenvolve en Lugo como un acto máis do programa de festas de San Froilán desde o ano 2011.
Con estas e outras actividades son moitos os colectivos e persoas relacionados co estudo, investigación e recreación da tradición que participan dos nosos proxectos. Unha comuñón de intereses e obxectivos que nos fortalece a todos, que nos dá esperanza e ánimo para non perder o paso, nestes tempos nos que calquera descoido pode derramar de vez e para sempre as formas culturais que nos identifican e ata a mesma lingua na que se expresan e transmiten.
A sección de literatura de Tradición oral da AELG procurou desde os inicios da súa andaina crear espazos, desenvolver proxectos onde a memoria viva e a identidade que nos é común a galegas e galegos se manifeste, a ser posible, de viva voz. Cremos na oralidade como soporte de comunicación básico, primordial, onde a nosa lingua resiste, moito máis liberada de prexuízos que noutros ámbitos os embates do desprezo da cultura oficial. Cremos na literatura popular de tradición oral e nos que a aprecian, recrean e transmiten, pois sen eles, a nosa lingua tería morto hai xa moito tempo.
Cremos, en resume, que a auga da Fonte da Memoria adormece os efectos sempre perigosos da outra auga, da que gurgulla da Fonte do Esquecemento.”
Leiras Pulpeiro, sempre na memoria, por Armando Requeixo
Reportaxe
de Armando Requeixo no seu blogue, Criticalia:
“Escribo estas liñas en rematando o día do aniversario do pasamento de Manuel Leiras Pulpeiro, ao que honramos en Mondoñedo nunha xornada memorable con diversos actos que lembraron a súa figura e confirmaron, máis unha vez, a vixencia non só literaria, senón humana e cívica de quen foi republicano, federalista, laicista, filántropo e decido defensor da lingua nosa, das tradicións etnográficas propias, da idiosincrasia antropolóxica que máis xenuinamente nos caracteriza.
Pola mañá, ás 12:00 h., o Salón Nobre do Concello de Mondoñedo acolleu a presentación dun volume colectivo de interese para o coñecemento e análise da obra do persoeiro mindoniense: Manuel Leiras Pulpeiro (1854-1912). O poeta e o cidadán ao cabo dun século. O libro, que coordinaron Xe Freyre e Abel Vigo García e editou o Servizo de Publicacións da Deputación Provincial de Lugo coa supervisión de Xoán Ramiro Cuba, reúne unha parte substantiva das conferencias e relatorios do congreso leirasiano que, por mor do cumprimento do centenario do autor, tivo lugar en Mondoñedo nos primeiros de novembro de hai dous anos.
Así pois, neste volume poden lerse traballos de Xe Freyre, Andrés García Doural, Xosé Manuel González Reboredo, Antón Meilán, Isabel Morán, Camiño Noia, Antonio Reigosa, Ramón Reimunde, Armando Requeixo, Alicia Tella-Villamarín e Xosé Ramón Veiga, textos e achegas que convidaron a coñecer no acto de presentación o propio Freyre, amais de Reimunde e Meilán, todos tres con alocucións complementarias, pois á acuidade na síntese de contidos do coordinador seguiu a reivindicación leirasiana do seu editor e aínda o discurso emotivo, vibrante e entregue de quen se criou na casa do poeta. (…)”
Mondoñedo: presentación de Manuel Leiras Pulpeiro. O poeta e o cidadán ao cabo dun século
O 
sábado 8 de novembro, ás 12:00 horas, no Salón de Plenos da Casa do Concello de Mondoñedo, preséntase Manuel Leiras Pulpeiro (1854–1912) O poeta e o cidadán ao cabo dun século, nado a raíz das xornadas celebradas en Mondoñedo sobre Leiras no 2012 conmemorando os 100 anos do seu pasamento, e que conta coa colaboración de Xe Freyre e Abel Vigo -como coordinadores-; pero tamén con Andrés García Doural, Xosé Manuel González Reboredo, Antón Meilán García, Isabel Morán Cabanas, Camiño Noia Campos, Antonio Reigosa Carreiras, Ramón Reimunde Noreña, Armando Requeixo, Alicia Tella Villamarín e Xosé Ramón Veiga.
Mondoñedo: presentación e análise do Roteiro Turístico-Literario Leiras Pulpeiro
VII Xornada de Literatura de Tradición Oral: Amuletos e reliquias. Usos e crenzas, a celebrar en Lugo o 25 de outubro
A
VII Xornada de Literatura de Tradición Oral: Amuletos e Reliquias. Usos e crenzas, que terá lugar o sábado 25 de outubro, é unha actividade organizada pola Asociación Socio-Pedagóxica Galega, en colaboración coa Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, co apoio da Área de Cultura da Vicepresidencia primeira da Deputación Provincial de Lugo.
Aberto o prazo de inscrición (até o 23 de outubro):
– O profesorado do ensino non universitario e futuros ensinantes do ensino non universitario que teñan interese no título da Consellaría de Educación, deben inscribirse na web da AS-PG.
Modalidade formativa: Curso.
Datas de realización: 25 de outubro de 2014.
Horario: Mañá de 10:15 a 14:00 h. e tarde de 16:00 a 20:30 h.
Lugar onde se levará a cabo a actividade: Salón de actos da Deputación Provincial de Lugo (rúa San Marcos, 8).
Valoración en horas de formación: 8 horas presenciais.
Número de prazas: 100.
Persoas destinatarias: Profesorado do ensino non universitario e futuros ensinantes do ensino non universitario.
Custo de matrícula: Gratuíta.
Criterios de selección, se procede: Por rigorosa orde de inscrición na web da AS-PG, tendo preferencia os socios-as e afiliados-as á AS-PG e á AELG.
Falaremos de usos e crenzas arredor de amuletos e reliquias, esas cousas boas que fan de intercesores entre os humanos e as potencias (sexan estas deuses ou demos) do sobrenatural.
Os amuletos son obxectos, xeralmente pequenos e portátiles, que atendendo á forma ou ao material do que están feitos usáronse e aínda se usan, segundo crenzas ben arraigadas, para atraer a sorte ou para afastar o mal.
As reliquias teñen a orixe no martirio dos primeiros cristiáns, cuxos restos eran conservados e venerados. No século XVI o Concilio de Trento acrecentou este tipo de culto e propagou a fe masiva nos seus efectos beneficiosos, pondo en marcha, de paso, un fascinante negocio.
Estoxos, medallóns, escapularios ou relicarios con presuntos fragmentos do corpo ou de lugares santificados son o gran reclamo comercial de catedrais, igrexas e santuarios, como o é a posesión e a manipulación de amuletos para toda caste de taumaturgos.
Contaremos co saber de especialistas como Mª Rosa dos Santos Capelão, investigadora das funcións, usos e prácticas das reliquias ou “santas medicinas” en Portugal, Eusebio Rey Seara, historiador especialista en amuletos da época romana en Galicia, o escritor Calros Solla, propietario dunha colección de máis de 300 amuletos e talismáns (alicornos, pedras da pezoña …) e con Alfonso Blanco Torrado, crego rural con longa experiencia como observador dos usos, tanto de amuletos como de reliquias.
Maxia, fe, razón, superstición? Velaí a cuestión.
PROGRAMA
– 10.15 Recepción, entrega de material e inauguración
– 10:30 h. – 11:30 h. Conferencia. O racional e o irracional do culto de reliquias, por Rosa Maria dos Santos Capelão.
Desde o Concilio de Trento para acó a igrexa católica regulou e controlou todo o relacionado co uso das reliquias, as “santas medicinas” que o pobo crente sempre demandou. A relatora expoñerá as conclusións das súas investigacións sobre o tema.
– 11:30 h. – 12:30 h. Conferencia. Facianas da capacidade sandadora do pobo dende a nosa cultura, por Alfonso Blanco Torrado.
A protección da saúde é o eixe central das peticións dos crentes para obter o favor divino, razón pola que acode a santuarios e igrexas, someténdose aos ritos e prácticas tradicionais.
– 12:30 h. – 14:00 h. Mesa redonda. Usos, abusos e outras prácticas relacionadas coas “santas medicinas”. Rosa Maria dos Santos Capelão e Alfonso Blanco Torrado. Coordina: Antonio Reigosa.
Oportunidade para que o público asistente poida facer preguntas, así como para o moderador pór en relación as dúas conferencias previas e así ampliar puntos que se consideren de especial interese.
– 16:00 h. – 17.00 h. Conferencia. Amuletos e reliquias: usos e crenzas. Unha mirada na antigüidade, por Eusebio Rey Seara.
O coñecemento do uso dos “obxectos de poder” no mundo clásico antigo é fundamental para entender a súa función na sociedade actual. O relator, especialista en amuletos do mundo romano na antiga Gallaecia, achegáranos ese saber a través dos textos e dos achados arqueolóxicos que se conservan.
– 17:00 h. – 18:00 h. Conferencia. Amuletos, talismáns e pedras da fartura. Obxectos de poder da Galiza tradicional, por Calros Solla.
O estudo da nosa cultura popular tradicional ofrece a posibilidade de ver e ocar numerosos tipos de amuletos, en moitos casos aínda en uso. Esta é oportunidade que nos ofrece o relator que, ademais de investigador, é coleccionista destes obxectos.
– 18:00 h. – 19:30 h. Mesa redonda. Entre a maxia e a razón. O enigmático poder dos amuletos, con Eusebio Rey Seara e Calros Solla. Coordina Isidro Novo.
Oportunidade para que o público asistente poida facer preguntas, así como para o moderador pór en relación as dúas conferencias previas e así ampliar puntos que se consideren de especial interese.
– 19:30 h. – 20:30 h. Mostra de amuletos e reliquias ao vivo: usos e crenzas explicados por propietarios/as e usuarios/as.
Lugo: presentación de Transfusión oceánica, de Xosé Iglesias
O
venres 17 de outubro, ás 20:00 horas, na Libraría Biblos de Lugo (Rúa Salvador de Madariaga, 1, Local 4), preséntase Transfusión oceánica, de Xosé Iglesias, publicado pola A. C. Caldeirón. No acto, xunto ao autor, participan Antonio Reigosa e Paco Souto.
