Cando era tempo de inverno: Polafía en Santaballa (Vilalba), o sábado 8 de decembro

O sábado 8 de decembro, ás 19:00 horas, na Escola Habaneira de Santaballa, Vilalba, e con entrada libre, terá lugar unha nova edición das Polafías, baixo o título Cando era tempo de inverno, cos seguintes participantes:

– Sina Prieto (avoa).
– Beatriz Rivas (tía).
– Beatriz Currás (nai).
– Noemí Trastoy (neta 1).
– Isabel Bermúdez (neta 2).
– Clara Naseiro (Xoana).
– Alfonso Bermúdez (fillo de Xoana).
– Modesto Riero (avó).
– Manuel Ferreiro (monxe).
– José Bermúdez (recitador).
– Andres Díaz (gaiteiro).
– Concha Ramos e Sara Ledo (narradoras).
– Antón Castro (cego).

– Idea e guión: José Manuel Bermúdez, José Manuel Felpeto e Isidro Cillero.

– Coa colaboración da Asociación de Amigos da Liga Santaballesa e o patrocinio da Área de Cultura e Turismo da Deputación Provincial de Lugo.

As polafías son un proxecto da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), coordinado polo vogal de Literatura de Tradición Oral, Antonio Reigosa, e que conta coa colaboración de diversas asociacións e co patrocinio de institucións públicas.
A palabra polafía é un neoloxismo referido ás reunións ou veladas de carácter festivo con contidos literarios e musicais, e ten como obxectivo primordial o de poñer en valor e rescatar do esquecemento o valioso patrimonio oral, literario e musical, galego. O termo polafía quere reunir no seu significado o mellor dos diferentes matices e acepcións de vellas palabras (polavilas, fías, fiadas, fiandóns, seráns,…) con semellantes contidos. A principal diferenza, en canto ao desenvolvemento, daquelas xuntanzas de antigo co desta nova proposta é que agora podemos, e debemos, axudarnos das novas tecnoloxías, desde os aparellos de gravación, que favorecen o arquivo e estudo do recompilado, ata o uso de novas tecnoloxías, caso de internet, que poden contribuír a unha ampla difusión deste patrimonio.
O formato das polafías require a presenza dun mantedor, divulgador ou especialista que introducirá e comentará as principais características das pezas e xéneros literarios amosados, dun recitador de poesía anónima ou de autor de feitío popular; dun músico, que interpretará romances, coplas ou cantares de raiceiras tradicionais. Sen embargo, o elemento humano transcendental e imprescindible no desenvolvemento de cada polafía constituírano os homes e mulleres, narradores, cantadores, romanceadores…etc, veciñas e veciños de cada lugar onde se desenvolva a polafía, pois eles son os auténticos protagonistas, os que xenerosamente transmiten o seu saber.
O que suceda nas polafías será gravado e logo difundido a través da web da AELG. As polafías teñen unha duración aproximada de 90 minutos.

XXIX Encontro Galeusca: Donostia, do 26 ao 28 de outubro de 2012

A XXIX edición de Galeusca celébrase en Donostia, organizada pola (Euskal Idazleen Elkartea) baixo o lema Oralidade. O que se escribe para dicir (Ahozkotasuna. Esateko idazten dena).
Nesta edición quérese debater a oralidade desde o punto de vista do escritor/a, analizando as características dos textos que se crean para seren lidos e interpretados (guións de cinema e teatro, medios de comunicación, poemas, contacontos…). Tamén os modos nos que o escritor/a recrea a oralidade e, en especial, a intencionalidade do escritor/a na recreación da linguaxe falada tendo en conta as características e situación de normalización da lingua na que se escribe.
A delegación galega estará composta por Cesáreo Sánchez, presidente, Mercedes Queixas, secretaria xeral e os relatores/as:
Antonio Reigosa, que presentará o relatorio A oralidade nos textos literarios.
– Vanesa Sotelo, quen co título Operativos e literarios, participará na mesa Guións de teatro e cine.
Xurxo Souto, que participará na mesa Oralidade e medios de comunicación co traballo titulado Xeografía xeral do mar de Galiza.

O programa é o seguinte:

Venres 26 de outubro
18:00 h. Benvida.
19:30 h. Recital-concerto: Zazpi poeta / Alén da fronteira, en Koldo Mitxelena kulturunea. Trátase dunha sesión en galego e éuscaro na que participarán Xosé Estévez, José Ángel Irigaray e Luís Rei Núñez. O cantautor Ruper Ordorika e o músico Arkaitz Miner interpretarán varias composicións baseadas nos textos de Luigi Anselmi, Bernardo Atxaga, Jon Gerediaga, Tere Irastortza, Xabier Lete, Xabier Montoia e Joseba Sarrionandia, que protagonizan o poemario Alén da fronteira.

Sábado 27 de outubro
09:30 h. Acto oficial no museo San Telmo.
Conferencias: Oralidade
* 10:15-10:45 h. Juan Kruz Igerabide (EIE).
*10:45-11:15 h. Laia Martinez Lopez (AELC).
*11:15-11:45 h. Antonio Reigosa (AELG).
Conferencias: Medios de comunicación
* 12:15-12:45 h. Rafa Xambó i Olmos (AELC).
* 12:45-13:15 h. Xurxo Souto (AELG).
* 13:15-13:45 h. Arantxa Iturbe (EIE).
Conferencias: Guións de teatro e cine
* 16:30-17:00 h. Vanesa Sotelo (AELG).
* 17:00-17:30 h. Aitzpea Goenaga (EIE-Etxepare Institutua).
* 17:30-18:00 h. Lluís Arcarazo Martínez (AELC).
18:30-20:00 h. Contacontos: Joxemari Carrere (éuscaro), Cristina Mirinda (galego), Carles Garcia Domingo (catalán).

Domingo 28 de outubro
10:30 h. Asemblea e Conclusións finais da Federación Galeusca.

As asociacións de escritores en catalán, éuscaro e galego formaron a Federación Galeusca o 15 de xuño de 2008, en Poblet, coincidindo co 25 aniversario da reunión anual Galeusca creada para establecer relacións entre os creadores/as de obras literarias na tres linguas minorizadas de España. O obxectivo da súa creación é que as tres asociacións teñan un instrumento legal para a coordinación e a acción conxunta, e tres anos despois, a Federación Galeusca converteuse nunha ferramenta que é esencial para a afirmación da profesión e combater a invisibilidade social dos escritores/as nas tres linguas.

Mondoñedo: Xornadas arredor de Manuel Leiras Pulpeiro, do 9 ao 11 de novembro

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“O médico, escritor e filántropo mindoniense don Manuel Leiras Pulpeiro (1854-1912) está de aniversario. Este nove de novembro próximo cumprirase o centenario do seu pasamento. Con tal motivo, ao longo destes últimos meses estanse a desenvolver unha serie de iniciativas que culminarán na celebración dunhas ‘Xornadas arredor de Leiras Pulpeiro’ organizadas polo Concello de Mondoñedo e a Deputación Provincial de Lugo os días 9, 10 e 11 de novembro. No marco desas xornadas lembrarán a vida e obra do insigne escritor mindoniense estudos@s e analistas tan prestixios@s como Xesús Alonso Montero, Xusto Beramendi, Francisco Fernández Rei, Xe Freyre, Xosé Manuel González Reboredo, Antón Meilán García, María Camiño Noia Campos, Antonio Reigosa, Ramón Reimunde, Dolores Sánchez Palomino ou Anxo Tarrío, entre outr@s.
Tod@s aquel@s interesad@s neste evento (se clicades na imaxe do programa que figura máis abaixo poderédelo ver en grande), sabede que o prazo de matrícula para o congreso está aberto e que podedes dirixir as vosas solicitudes ao seguinte enderezo: concellodemondonedo@yahoo.es.
Nesas mesmas xornadas, tamén se presentarán novas edicións da obra do autor, pois esta levaba preto de vinte anos fóra do mercado, o que dá idea da oportunidade da súa reedición. Neste sentido, cómpre aplaudir as Poesias completas. Manuel Leiras Pulpeiro que para a serie Clássicos da Galiza da AGLP realizou o profesor Bernardo Penabade, así como dar noticia da Vida e obra de Manuel Leiras Pulpeiro. Antoloxía poética disposta para a renovada colección Letras Galegas da Editorial Galaxia por Xurxo Martínez González e Armando Requeixo. Igualmente, nesa xuntanza en homenaxe ao estimado poeta e estudoso da tradición oral farase entrega do I Premio de Poesía Manuel Leiras Pulpeiro, certame que ten rexistrado unha moi alta participación que alcanzou o medio cento de orixinais. (…)”.

Crónica posterior de Armando Requeixo no seu blogue, Criticalia.

Letra das Festas. Anécdotas e sucedidos de Lugo, o mércores 10 de outubro

O mércores 10 de outubro, ás 19:00 horas, no Círculo de las Artes da cidade de Lugo, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, coa colaboración da Concellaría de Cultura, Turismo e Promoción da Lingua do Concello de Lugo, organiza a segunda edición da Letra das Festas. Anécdotas e sucedidos de Lugo, “revista de literatura oral ao vivo” que sae sempre polo San Froilán. O acto está coordinado e presentado por Antonio Reigosa e Isidro Novo.

Participan contando: Antón Grande, Ana Carreira, Xosé Reigosa, Tareixa Campo, Xoán R. Cuba, Xulio Xiz, Xosé Miranda, Tonina Gay, Manuel Curiel, Marica Campo, Benjamín Santín, Darío Xohán Cabana, Marina Cillero, Fernando Arribas, Marga Portomeñe, Paco Nieto, Pilar García Negro e Paco Martín.

Encárganse dos interludios musicais: Abraham Cupeiro e María Ruíz.

Lugo: V Xornadas de Literatura de Tradición Oral: Os mouros e as mouras: máxicos enigmáticos da mitoloxía popular, o 19 e 20 de outubro

As V Xornadas de Literatura de Tradición Oral, baixo o lema Os mouros e as mouras: máxicos enigmáticos da mitoloxía popular, organizadas pola Sección de Literatura de Tradición Oral da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega co patrocinio da Área de Cultura da Deputación de Lugo e a colaboración da Asociación Socio-Pedagóxica Galega, terán lugar o venres 19 e sábado 20 de outubro no Salón de actos da Deputación de Lugo (Rúa San Marcos, 8).
Coordinadas por Antonio Reigosa e Isidro Novo, teñen como obxectivo revisar os avances que as novas investigacións foron achegando sobre este amplo tema.

Obxectivos previstos:
•Identificar os seres míticos mouras e mouros como expresión simbólica singular da cultura popular galega e doutras culturas populares.
•Identificar o pouso destes seres míticos na toponimia, orografía, nos xacementos de interese arqueolóxico e, en xeral, na memoria cultural colectiva.
•Analizar o vencello da nosa mitoloxía popular coa nosa historia, nomeadamente os relatos de mouras e mouros coas manifestacións culturais das épocas prerromana e romana.
•Compresión do poder da narración oral como sistema básico e imprescindible de comunicación cultural.
•Capacitar o profesorado para comprender e transmitir os valores da nosa cultura e da nosa mitoloxía popular, así como a súa potencialidade para a educación en valores e a integración do alumnado procedente doutras culturas.

Metodoloxía que se vai empregar:
•Análise temática e simbólica das lendas de mouras e mouros: claves para a súa interpretación.
•Estudo dos tipos e subtipos destes relatos.
•Análise da función destes relatos de mouros e mouras na sociedade actual rural e urbana.
•Incentivar o traballo de campo: metodoloxías a empregar para a recompilación, arquivo e divulgación destas narracións transmitidas oralmente.

Hai dous modos de inscribirse, ambos gratuítos:
1. No caso de facer parte do profesorado do ensino non universitario e futuros/as ensinantes do ensino non universitario. Está solicitada a homologación ante a Consellaría de Educación por 10 horas, e a matrícula, que seguirá o criterio de orde de inscrición, é preferente para Socios/as da AELG e da AS-PG. A matrícula farase desde hoxe até o 16 de outubro de 2012 a través desta web.
Para as persoas que nunca traballaran como docentes en centros públicos ou concertados da Consellería de Educación resérvanse 25 prazas.
2. Para o resto das persoas a entrada é libre, e poderán solicitar antes do día 16 de outubro en oficina@aelg.org a emisión por parte da AELG dun certificado de asistencia.

PROGRAMA

19 de outubro, venres
17:00 h.- Acto de inauguración.
17:15 h.- Conferencia: Mouros e mouras. Na procura de nós mesmos, por Rafael Quintía.
18:30 h.- Conferencia: Mouros históricos e mouros míticos: dualidades e complementariedades, por Alexandre Parafita.
De 20:00 a 21:00 h.- Mesa redonda: Imaxinarios compartidos, historias separadas. Con Rafael Quintía e Alexandre Parafita. Modera: Antonio Reigosa.

20 de outubro, sábado
10:00 h.- Conferencia: Mouras e mulleres: as imaxes femininas na mitoloxía popular galega, por Mar Llinares.
11:30 h.- Conferencia: Os mouros e os seus tesouros no imaxinario popular asturiano, por Jesús Suárez López.
De 13:00 a 14:00 h.- Mesa redonda: Mito e realidade: sexo e poder na cultura popular, con Mar Llinares e Jesús Suárez López. Modera: Isidro Novo.
De 16:30 a 18:30 h.- Seminario de conclusións.
Unha sesión práctica na que mediante o diálogo, a intervención e participación de relatores/as, asistentes e organizadores se poñen en común os coñecementos adquiridos sobre o tema. Atenderanse aspectos como a didáctica e a investigación, así como a narración de lendas relacionadas con mouros e mouras.

Moitas e moitos, sobre todo quen ten algún vencello coa Galicia rural, se preguntan desde ben pequenos quen eran esas mouras e eses mouros dos que tanto nos falaban os vellos.
Definición. A moura, dicíannos, fía, asolla o ouro que posúe, lava, tende, pode ser vella e xigante, aínda que case sempre é nova e boa moza. Está encantada e encanta, pois ofrece amor e riqueza a aquel que ouse desencantala. O mouro é o construtor, ou iso se di, de case todo o que nos deixou o pasado: castros, mámoas, petróglifos, castelos, túneles…, vive so a terra que nós pisamos, ten moito ouro e pode agasallar con el ao afortunado que se cruce no seu camiño.
A toponimia. En Galicia existen infinidade de topónimos relacionados con penedos, fontes, pozos, pontes, outeiros e, en xeral, case todos aqueles lugares con pegadas dos nosos devanceiros… que ‘deberon’ pertencer a algún mouro ou a algunha moura.
Hipóteses. Quen veñen sendo esas mouras e eses mouros? Serán as pegadas que se agochan na memoria colectiva de antiquísimas deidades? Serán os espíritos dos nosos devanceiros mortos? Serán un paradigma de nós mesmos, un retrato do ideal que anceiamos e non damos acadado? E por que lle chamamos mouras e mouros se quen os viu os describe coa figura dun humano, aínda que máis feita, de pel branca e beleza delicada? Os mouros e as mouras non son coma nós, son seres míticos, máxicos e enigmáticos, pertencentes a unha realidade, ou dimensión, diferente á nosa, dos que sempre falamos cunha mestura de medo e respecto, a medio camiño entre a incredulidade e a esperanza na súa verdadeira existencia. Os múltiples traballos de recompilación realizados ata o de agora por diferentes investigadores en épocas distantes achégannos retratos bastante precisos sobre onde moran, que fan ou que comen, como visten, como van e veñen, gustos, afeccións, habilidades, que artes e maxias dominan -e tamén os males que os afectan, as penas que os deprimen-. Reflíctese neles todo o humano, pero non son humanos, así que nos seguimos preguntando, quen veñen sendo esas mouras e eses mouros? Sempre que un mouro ou unha moura tratan algo con un humano, aparecen dúas condicións que para eles son innegociables: hai que gardar o segredo e hai que cumprir o acordado. Mais o humano, ou sexa nós, cada un de nós, endexamais somos quen de cumprir ese mandado. Será por iso, polo que non acabamos de entender en realidade quen son eses mouros e esas mouras? Só os poñentes que interveñen nestas V Xornadas de Literatura Oral, todos eles/as especialistas recoñecidos tanto en Galicia, como en Portugal e Asturias, son quen de darnos as respostas precisas. Só eles son quen de desvelarnos o misterio que envolve a figura destes máxicos enigmáticos que chamamos mouros e mouras.

Lugo: obradoiro de narración oral impartido por Antonio Reigosa e Isidro Novo

O martes 25 de setembro inícianse as actividades da Escola de Narración Oral da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, co Obradoiro 1º ciclo: Iniciación á narración oral. Os datos son os seguintes:
OrganizaSección de Literatura de Tradición Oral da AELG.
Patrocina: Concellaría de Cultura, Turismo e Promoción da Lingua do Concello de Lugo.
Lugar: Centro Social Uxío Novoneyra (Rúa Quiroga Ballesteros).
Duración: 26 horas.
Sesións: 13 sesións semanais de 2 horas cada unha.
Imparten: Isidro Novo (6 sesións), Antonio Reigosa (6 sesións) e Celso Fernández Sanmartín (1 sesión).
Participantes: 18 (maiores de 15 anos).
Calendario: os martes 25 de setembro, 2, 9, 16, 23 e 30 de outubro, 6, 13, 20, 27 de novembro, 4, 11 e 18 de decembro de 2012.
Horario: de 18:00 a 20:00 horas.

Contidos
– A comunicación oral.
– Linguaxes non verbais.
– A lingua oral.
– Xéneros orais.
– A cultura tradicional e a oralidade.
– As novas formas de cultura e a comunicación oral:

  • Oralidade e TIC.
  • Repenteismo, rap e outros xéneros de improvisación.

– Discurso oral.
– Memoria, historia e fonte oral.
– As historias de vida.
– Destreza oral.
– A literatura oral: Xéneros.
– A lectura en voz alta.
– As lecturas colectivas.
– Palabras con memoria.

Lugo: Xornadas de Erotismo na Arte, do 20 ao 28 de setembro

Do xoves 20 ao venres 28 de setembro, na Sala Multiusos do Museo Provincial de Lugo, baixo a organización da Rede Museística Provincial, desenvolveranse as Xornadas de Erotismo na Arte, que forman parte das actividades complementarias da exposición Arte para gozar. Sensualidade e erotismo nos museo da Rede Museística da Deputación de Lugo, aberta ao público na Sala de Exposicións do Museo Provincial desde o 12 de xullo ata o 30 de setembro de 2012. Os coordinadores son Fernando Arribas e Antonio Reigosa.
Dentro do programa, que pode ser consultado integramente aquí, destacamos as seguintes actividades:

Xoves, 20 de setembro
18:10 h. O cine erótico e pornográfico en Lugo, por Fernando Arribas Arias.
19:30 h. A filla que aleita ao seu pai: Piedade filial ou erotismo incestuoso?, por Antonio Reigosa.
20:15 h. Tertulia e debate coa participación dos ponentes e do público asistente.
Venres, 21 de setembro
18:00 h. Contos colorados. O erotismo na literatura popular, por Xosé Miranda.
19:00 h. Sensualidade e erotismo na arte europea, por Covadonga López de Prado Nistal.
20:00 h. Tertulia e debate entre os ponentes e o público asistente.
Mércores, 26 de setembro
18:00 h. Ti contabas as estrelas / eu as areas do chao: Erotismo e poder na poesía galega de tradición oral, por Olga Novo.
19:00 h. O febril revoar das amavías. Lecturas de sexo e desexo, por Isidro Novo.
20:00 h. Tertulia e debate coa participación dos ponentes e do público asistente.

Diploma de asistencia. As persoas isncritas cuxa asistencia non sexa inferior ao 80% das horas impartidas recibirán un diploma acreditativo de 20 horas lectivas.
Inscricións. As inscricións, que son gratuítas, realizaranse exclusivamente a través deste formulario: >>Formulario de inscrición
Máis información aquí.

Lugo: presentación da Escola de Narración Oral da AELG

O luns 25 de xuño, ás 20:00 horas, na Praza de Ánxel Fernández López (detrás da Casa do Concello de Lugo), preséntase a Escola de Narración Oral da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, que botará a andar coa colaboración da Concellaría de Cultura, Turismo e Promoción da lingua do Concello de Lugo. Contará coa presenza de Antón Bao, concelleiro, Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da AELG, e Antonio Reigosa, vogal e coordinador da Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG. Ao remate do acto, o Grupo Palimoco Teatro representará un fragmento de Queres que cho conte?, proxecto de dramatización do conto popular tradicional.
O primeiro dos obradoiros de narración oral terá lugar na cidade de Lugo, no Centro Social Municipal Uxío Novoneyra, entre setembro e decembro deste ano, impartido por Antonio Reigosa e Isidro Novo. O prazo de inscrición ábrese o mércores 27 de xuño e a solicitude realizarase no Edificio Administrativo do Concello de Lugo (Ronda da Muralla, s/n). Pode descargar aquí o modelo de solicitude. O obradoiro, gratuíto, está dirixido a persoas de máis de 15 anos.

Deixamos aquí este vídeo co acto da presentación:

Lugo: coloquio sobre A arte das influencias. A literatura na pintura e viceversa

O martes 5 de xuño, ás 20:00 horas, na Sala de Exposicións do Museo Provincial de Lugo (Praza da Soidade, s/n), terá lugar un coloquio arredor do tema A arte das influencias. A literatura na pintura e viceversa, coa intervención de Blas Lourés, Paco Martín, Camilo Gómez Torres e Antonio Reigosa, baixo a moderación de Aurelia Balseiro. Este coloquio forma parte do programa de actividades culturais complementarias da exposición Blas Lourés que pode ser visitada até o 17 de xuño de 2012, con entrada libre e gratuíta.