Francisco Fernández del Riego: Un correspondente para América

Desde Cultura Galega:
“Non romper o vínculo e conectar as dúas beiras do Atlántico. Ese foi o propósito de Francisco Fernández del Riego, que durante varias décadas se esforzou en difundir os valores ancestrais e a actualidade cultural de Galicia en revistas de Arxentina, Uruguai ou Venezuela. Este inxente traballo xenerou numerosos artigos repartidos polas revistas da emigración, que agora o Consello da Cultura Galega compilou nun especial interactivo que publica co gallo do final do Centenario de Francisco Fernández del Riego e que permiten mesmo ver a evolución do pensamento do autor desde antes da Guerra Civil ata os anos sesenta.
O especial, que conta con fondos do Arquivo da Emigración Galega, do Arquivo Sonoro de Galicia e a colaboración da especialista en Francisco Fernández del Riego Charo Portela, pode consultarse desde hoxe mesmo. A colección de artigos dixitalizados adéntrase nas múltiples facianas dun polígrafo que se esforzou en manter abertas as canles de comunicación entre a Galicia do interior e a Galicia da emigración e do exilio. Case trescentos textos que poden ser consultados desde hoxe.”

Un pozo sen fondo

Reportaxe en Cultura Galega:
“Menos títulos, con tiraxes máis reducidas e cun prezo máis alto. Así é o panorama da edición en Galicia e en galego durante os últimos anos, se ben as editoras conseguen manter a facturación no medio da crise. Son datos do último informe do Observatorio da Cultura Galega sobre o sector do libro e xa dispoñibles en Internet.
O número de títulos editados en galego “tocou fondo” no ano 2012, con 1.621 títulos editados. O galego está moi por baixo do catalán (9.326) e por primeira vez é superado polo éuscaro (1.810) en número de títulos. Aínda que o contexto xeral de caída é global para todas as linguas do Estado, “a lingua máis afectada é a galega”.
Sen embargo, as empresas mantiveron a facturación previa. “En Galicia aumenta lixeiramente en 2012 con respecto a 2011, tanto na facturación total como na facturación en galego, ao contrario do que acontece no conxunto de España onde diminúe en 2012 un 10,9% con respecto ao ano anterior. Outro dato salientable é que o prezo medio dos libros aumentou todos os anos e que as vendas de libros se incrementaron en 2012 nun 28,7% de exemplares, “polo que chama a atención que diminuíra un 10,9% a facturación”. O informe sinala que a destrución de emprego no mundo editorial é parella á do resto de sectores económicos de Galicia.
O sector do libro xera en Galicia uns 190 postos de traballo, pero en 2012 perdéronse un 18,6% de empregos (39 postos).
En Galicia editáronse en 2011 30.258 exemplares de libros, Isto dá unha tiraxe media de 1.137 exemplares por publicación, unha cifra en descenso pero non tan acusada coma no resto do Estado. En total, as editoras teñen na actualidade un catálogo vivo de libros de 13.292 publicacións, das cales 10.800 están en lingua galega.”

Simposio ILG 2013: Lingua e identidade na fronteira galego-portuguesa

“Desde o ano 2001, o Instituto da Lingua Galega vén organizando cada outono un simposio dedicado a un tema específico, escollido polo seu interese para a comunidade científica ou para a formación continua dos titulados universitarios. Ao poñer o foco sobre ese asunto, o ILG pretende propiciar a reflexión sobre o estado da cuestión, impulsar avances na súa investigación, difundir o novo coñecemento xerado e, asemade, contribuír á renovación en métodos e resultados. Este ano a atención céntrase na fronteira galegoportuguesa. Pouco sabemos dos criterios con que foi trazada en orixe nin, polo tanto, en que medida respondía a trazos antropolóxicos, lingüísticos, xeográficos ou doutro teor. A raia atravesou as terras do antigo reino de Galicia e partiu en dous o territorio constitutivo do protorromance galego, do que logo habían xurdir a lingua galega e a lingua portuguesa; as vicisitudes históricas dunha e outra foron consolidando a raia como unha fronteira tamén lingüística que cómpre estudar con perspectivas renovadas. Mais desde o punto de vista lingüístico a raia ten outra característica non exenta de misterio: distintos estudos mostran que en localidades raianas existen variantes non compartidas nin cos veciños galegos nin cos veciños portugueses, pois só se dan —en Galicia ou en Portugal— lonxe de alí.
Ora ben, os organizadores cremos que non hai que contemplar as fronteiras como liñas divisorias senón como espazos de convivencia e intercambio, así como de creación dun tipo de cultura propio das áreas fronteirizas. Esa perspectiva centra o noso interese presente e lévanos a propoñer esta nova ollada desde múltiples enfoques interdisciplinares: desde a historia, a xeografía, a antropoloxía, o cinema e, naturalmente, a lingüística.
Como cada ano, o Simposio ILG 2013 está organizado polo Instituto da Lingua Galega en colaboración co Consello da Cultura Galega; nesta anualidade conta, ademais, coa participación do Instituto de Estudos de Literatura Tradicional da Universidade Nova de Lisboa. Diríxese preferentemente a profesores e alumnos universitarios de distintas áreas do saber, a profesores de ensino primario e secundario, de escolas oficiais de idiomas e de formación profesional, docentes das áreas da lingüística, historia, xeografía, antropoloxía e etnografía; e tamén, na mesma liña de formación continua, a profesionais de distintos sectores. Está aberto ao público xeral, a todas asa persoas que desexen ampliar ou actualizar os seus coñecementos na materia.
Podedes encontrar máis información sobre as Xornadas, homologadas por parte da Consellería de Educación con 18 horas lectivas, e o Simposio na seguinte páxina.”

Lisboa: participación de Ramón Villares e Rosario Álvarez Blanco no Congreso A Língua Portuguesa no Sistema Mundial

Desde Cultura Galega:
“O Presidente do Consello da Cultura Galega, Ramón Villares, e a vicepresidenta Rosario Álvarez Blanco, foron convidados polo Instituto Camões a participar no II Congresso A Lingua Portuguesa no Sistema Mundial, que se celebrou en Lisboa esta semana. Villares e Álvarez Blanco participan esta tarde na mesa Políticas de Língua na Galiza, coordinada por Ivo Castro, explicando a situación do galego, o seu artellamento institucional e na educación e as relacións coa comunidade lusófona.”

10º Simposio do Libro e da Lectura: O futuro da biblioteca no entorno dixital

Desde a Asociación Galega de Editores:
“O Simposio anual sobre o Libro e a Lectura chega a súa décima edición co mesmo ánimo e gañas cos que iniciou o seu percorrido, alá polo ano 2003. Todo un privilexio e unha fortuna nos tempos que corren. No transcurso destes dez anos ininterrompidos pasaron por este evento máis de 1.500 profesionais entre conferenciantes, relatores e asistentes de todas as edicións.
Nesta renovada xeira, centrada nas bibliotecas, a organización prantexouse abordar os retos que estes espazos de promoción e dinamización do libro e a lectura, deberán enfrontar nun próximo futuro, retos que non  son alleos ao mundo editorial, fundamentalmente no eido do novo paradigma dixital e tamén no que atinxe ás dificultades derivadas da coxuntura económica de todo o ámbito do libro.
O futuro da biblioteca no entorno dixital é o título baixo o cal se elaborou un programa que contempla unha xornada de traballo intenso e reflexivo, na cal os asistentes e os participantes, relatores e conferenciantes, van ter ocasión de expoñer e debater sobre a actualiadade e o futuro do paradigma dixital no entorno bibliotecario.
Aberto o prazo de inscrición, que se pode realizar aquí: Formulario.

O programa, que pode descargarse aquí: Simposio do Libro 2013, é o seguinte:
10:00 h. Inauguración. Presidente da AGE, Secretario Xeral de Cultura e representante Consello da Cultura Galega.
10:30 h. Conferencia inaugural: Jordi Permanyer i Bastardas, Gerent de Biblioteques da Diputaciò de Barcelona.
De 12:00 a 14:00 h. Panel de experiencias sobre bibliotecas de éxito. Interveñen:
* Cristina Novoa, Coordinadora de Bibliotecas Escolares da Consellería de Educación. As bibliotecas escolares galegas no contexto da cultura dixital. Proxecto E-LBE.
* Mari Luz Corral, directora do Sistema de Bibliotecas Públicas Municipais de Oleiros.
* Catuxa Seoane, responsable de comunicación dixital e coordinadora das redes sociais da Rede de Bibliotecas Municipais da Coruña.
* Francisco Domínguez, director da Biblioteca Penzol. Dixitalización para a investigación.
* Mª del Mar Larouba Sánchez, directora da Biblioteca Nodal Miguel González Garcés da Coruña.
De 16:30 a 18:00 h. Debate sobre a biblioteca e o entorno dixital. Interveñen:
* Celso Figueroa, director de Nube dixital. Libranda/Bibliotecas.
* Mabela Casal, directora da Biblioteca Universitaria da USC.
* Elena Becerra, directora de Bibliotecas de Redondela.
* Miguel Ángel Calvo Lázaro, director Xeral de Xercode-Servizos Bibliotecarios.
De 18:15 a 19:30 h. Conferencia de peche: En defensa da biblioteca pública. Suso de Toro, escritor e profesor.”

Ramón Villares: “A cultura serviu de argamasa na construción da autonomía”

Entrevista de Xesús Fraga a Ramón Villares en La Voz de Galicia:
“O Consello da Cultura Galega conmemora o venres 27 de setembro os seus primeiros trinta anos. Un período no que, segundo o seu actual presidente, o historiador Ramón Villares (Cazás, Xermade, 1951), a cultura desenvolveu un camiño parello ao da autonomía, a cuxa consolidación contribuíu. O Consello naceu en 1983 «coa vontade de facer institucións que acompañasen o proceso da autonomía», lembra. (…)
– La Voz de Galicia (LVG): Dende 1983 Galicia mudou moito. ¿Cales serían os logros principais no eido da cultura?
– Ramón Villares (RV): Como éxito global, creo que o de facer normal na vida institucional, algo menos na cotiá, a cultura galega. A lingua, o gusto polo patrimonio, a literatura, a arte, por todo aquilo que ten que ver con Galicia. Non é que antes non existise, pero creo que a autonomía favoreceu moito esa tendencia. Galeguizáronse moitas institucións, as propias universidades, ou os concellos. Nese sentido, a cultura foi un elemento substancial na construción da autonomía, porque a política, dende o punto de vista de partidos de maior ou menor orientación galeguista, foi, en certo modo, ausente nesa construción. A cultura serviu de argamasa da propia autonomía. Non foi todo feliz nin hoxe podemos dicir que estea todo correcto. Segue habendo moitos problemas e limitacións, pero iso é a vida mesma.
– LVG: ¿Cales son os esas materias pendentes que cómpre afrontar?
– RV: A fundamental é a percepción que a propia sociedade galega ten de si mesma e como quere facer o seu futuro. Creo que aquí hai unha disonancia entre os desexos da sociedade galega e a interpretación que dela fan as elites políticas, empresariais e sociais. O máis sorprendente da situación que vivimos agora é unha certa desafección da sociedade galega polos seus propios valores. Isto a min preocúpame un pouco, aínda que tamén hai que entender que vox populi, vox Dei. Aínda que ás veces se equivoque o pobo, pero se a sociedade vai nunha dirección, non se pode atallar. Podemos facernos algunhas autocríticas, que non sempre son fáciles, pero aínda así creo que o que hai que facer é que algunhas propostas de futuro sexan atractivas, sendo asumidas pola sociedade e que poidan modificar a situación. Pero é algo que está fóra do meu alcance e de institucións como o Consello da Cultura. Creo que en trinta e tantos anos que levamos de autonomía avanzamos moito no ámbito do consumo cultural, da democratización da cultura, pero non todo é perfecto e hai que ter en conta que hoxe a cultura atópase con problemas aquí e fóra, aínda existe unha visión elitista da cultura. (…)”

Santiago: acto conmemorativo do 30º aniversario do Consello da Cultura Galega

Desde Cultura Galega:
“O Consello da Cultura Galega celebra o venres 27 de setembro os seus trinta anos de existencia, conmemorando a aprobación da Lei pola cal o Parlamento de Galicia creou esta institución en 1983. Ao acto de celebración acudirán Alberto Núñez Feijóo, Pilar Rojo e o Presidente do Consello da Cultura Galega, Ramón Villares. O evento celebrarase no Salón de Actos do Consello da Cultura Galega mañá venres 27 de setembro ás 18:00 h.
O acto contará coa participación das devanditas autoridades, acompañados de intervencións de Víctor F. Freixanes, Helena Villar e Domingo Docampo, persoeiros da cultura galega vinculados ao Pleno da institución ao longo destes trinta anos. Tamén se proxectará un documental que recolle a historia e os proxectos do Consello da Cultura Galega.”

Destacada presenza galega nos Encuentros de Verines

Desde Cultura Galega:
“O Consello da Cultura Galega participará na organización dos Encuentros en Verines, unha tradicional cita literaria que desde o ano 1985 reúne na Casona de Verines, en Pendueles (Asturias) a destacados creadores das distintas literaturas e linguas do Estado español. Os Encuentros están organizados polo Ministerio de Cultura e contan coa colaboración do Instituto Etxepare, o Institut Ramon Llull, e o Consello da Cultura Galega.
Os Encuentros en Verines teñen por obxectivo “propiciar o intercambio intelectual entre escritores de todas as linguas de España, para debater sobre o estado das letras nos seus distintos xéneros e con diferentes enfoques”, segundo o Ministerio de Cultura. Por parte galega participarán Luisa Castro, Suso de Toro, Víctor Freixanes e Miguel Anxo Murado, canda recoñecidos escritores doutras linguas do Estado como Xuan Bello, José María Merino, Carme Riera, Miren Agur, Luís García Montero, Soledad Puértolas, Jon Juaristi ou Luis Mateo Díez, entre outros. Están organizados por Víctor García de la Concha.
O programa deste ano propón unha reflexión sobre os últimos trinta anos das letras no Estado a partir do propio aniversario dos Encuentros. A presenza galega será visible en mesas como O diálogo entre as linguas, na que participará Víctor F. Freixanes, 30 anos de poesía, que contará coa presenza de Luisa Castro ou de Linguas e Pensamento, na que falará Suso de Toro. A presenza galega complétase coas reflexións de Miguel A. Murado na mesa El Filandón, relatos e outras ficcións.”

Santiago: quinta xornada do Congreso Internacional Rosalía de Castro no século XXI. Unha nova ollada

Chega a quinta e derradeira xornada de Rosalía de Castro no século XXI. Unha nova ollada, congreso internacional dividido en 5 xornadas e un congreso virtual, organizado polo Consello da Cultura Galega. Contará coa participación de especialistas na obra rosaliana de diferentes xeracións e de dentro e fóra de Galicia que achegarán olladas renovadoras desta autora única. O programa é o seguinte:

XOVES 27 DE XUÑO
ROSALÍA Á LUZ DOS NOVOS PARADIGMAS CRÍTICOS. Coordinadoras: Helena González e Dolores Vilavedra.
10:00 h. A obra de Rosalía: como convencer os galegos de que o somos, por Francisco Rodríguez. Retrucante: Helena González.
12:00 h. Mesa redonda: Rosalía á luz do pensamento feminista. Moderadora: Margarita Ledo. Con Carmen Blanco, María Reimóndez e María Xesús Nogueira.
16:00 h. Rosalía e os emigrantes galegos, 1880-1970: da polisemia do mito na diáspora, por Xosé M. Núñez Seixas. Retrucante: Afonso Vázquez-Monxardín.
18:00 h. Mesa redonda: Cantares gallegos, novas perspectivas de análise. Moderador: Anxo Angueira. Con María López Sández, Helena González e Álex Alonso.

O Incio e Val do Mao: Homenaxe A Escritora na súa Terra a Marica Campo, o sábado 15 de xuño

A Homenaxe A/O Escritor/a na súa Terra que cada ano impulsa a AELG chega neste 2013 á súa XIX edición, recaendo en decisión por unanimidade da Asemblea de Socias e Socios na figura de Marica Campo.
Esta iniciativa anual conforma xa unha tradición na traxectoria da Asociación, e tense constituído ao longo de case dúas décadas como unha celebración na que a terra de orixe do homenaxeada cobra un protagonismo fundamental. É vontade da AELG honrar escritores/as procurando o contacto directo co autor/a e a súa implicación persoal na xornada de homenaxe.
Unha celebración múltiple e popular na que se vén recoñecendo a entidade literaria de insignes figuras das nosas letras, a través dunha serie de eventos como a entrega do galardón Letra E de escritor/a (unha peza escultórica asinada por un/ha recoñecido/a artista galego/a, neste caso Silverio Rivas), a plantación dunha árbore simbólica (unha camelia elixida pola propia autora), a colocación dun monólito conmemorativo e a atribución do nome da homenaxeada a un espazo público, neste caso ao Campo da Festa – Souto Marica Campo.

PROGRAMA

11:30 h. Praza da Casa do Concello do Incio (A Cruz do Incio).
Acto de entrega da letra E.
Interveñen:
• Laura Celeiro García, Alcaldesa do Incio.
Mercedes Queixas Zas, Secretaria Xeral da AELG.
Cesáreo Sánchez Iglesias, Presidente da AELG.
Xosé Ramón Freixeiro Mato. Laudatio.
Entrega da peza escultórica de Silverio Rivas.
• Intervención da homenaxeada: resposta á laudatio por parte de Marica Campo.

13:00 h. Campo da Festa-Souto Marica Campo (Val do Mao).
Plantación da camelia (árbore simbólica da escritora) e descubrimento do Monólito conmemorativo e da placa que atribúe o nome da homenaxeada ao Souto.
Interveñen:
Cesáreo Sánchez Iglesias, Presidente da AELG.
Marica Campo.

A organización conta co apoio do Concello do Incio, a Deputación Provincial de Lugo e a Consellaría de Cultura.

LAUDATIO