Desde
Sermos Galiza:
“O secretario da Real Academia Galega, Henrique Monteagudo máis a profesora e investigadora María Xesús Lama foron os encargados de facer públicos os manuscritos da autora de Cantares Gallegos, uns documentos que o presidente Xesús Alonso Montero, cualificou de “valiosísimos”.
Da man de Henrique Monteagudo coñeceuse un poema manuscrito inédito en galego, que pertencería á súa primeira etapa poética. O poema foi achado no proceso de preparación dun álbum rosaliano con pezas escritas da súa man co que a institución buscaba participar na conmemoración do 150 anos de Cantares Gallegos. Segundo o secretario da RAG, o manuscrito fora depositado no Arquivo Municipal da Coruña polas fillas de Rosalía. “Este texto é probablemente un esbozo en dezaseis versos dun poema máis extenso, que polo seu feitío recorda aos publicados en Cantares Gallegos“, indicou Monteagudo que situou a escrita na década de 1870.
En canto aos textos manuscritos en castelán, proceden do propio Arquivo da Real Academia Galega e foron maiormente publicados no libro En las orillas del Sar. Arredor deles, a investigadora María Xesús Lama destacou que o último dos manuscritos é o que deita nova información sobre a historia literaria de Rosalía xa que, segundo sinalou, deixa á vista a intención da autora de publicar un novo libro de poesía en castelán que respondería ao título de Postrimerías. “Sen embargo, nese título de Postrimerías, delatábase a conciencia da autora de que sería o derradeiro”, explicou.
“Son unha contribución moi valiosa, un ramo excepcional ao ano do sesquicentenario da publicación de Cantares, que supuxo unha verdadeira treboada rosaliana, cunha multitude de actos ao longo de todo o país que amosa que o proxecto de Rosalía para Galicia segue vixente”, afirmou Anxo Angueira, presidente da Fundación Rosalía de Castro, que tamén participou na presentación.
A RAG disponibiliza na súa páxina un documento no que se recollen os ínéditos manuscritos e os textos explicativos de Henrique Monteagudo e María Xesús Lama.”
Arquivos da etiqueta: Henrique Monteagudo
Xosé Antonio López Teixeira gaña o Premio de Investigación de Historia Medieval de Galiza e Portugal 2013
Desde
Fervenzas Literarias:
“A Casa da Cultura do concello de Porto do Son acolleu o acto do fallo do Premio de Investigación de Historia Medieval de Galiza e Portugal 2013, que organizan conxuntamente a editorial Toxosoutos e os Concellos de Carnota, Lousame, Muros, Noia, Outes e Porto do Son dende o ano 2001.
O xurado do premio, formado por Henrique Monteagudo, Clodio González Pérez, Xerardo Agrafoxo, Ana Isabel Boullón, Pedro García Vidal e Olga Novo, decidiu por maioría entregar o premio á obra presentada baixo o lema Códice Calixtino, de Xosé Antonio López Teixeira. A obra gañadora deita unha ollada na historia de Galicia baseada nos documentos e afastada da visión habitual da historiografía española asentada por Menéndez Pidal. Salientan o coñecemento e a crítica da bibliografía existente e mais a exposición argumentada e documentada dunha tese que refuta o lugar común de considerar a Xelmírez como o principal axente político do sei tempo, para outorgarlle este papel a Pedro Froilaz, o conde de Traba, como cabezaleiro dunha clase aristocrática que tivo un maior protagonismo no desenvolvemento do reino de Galicia do que é adoito outorgarlle. (…)”
Santiago: presentación de Xosé Neira Vilas. Memoria gráfica
O 
mércores 11 de decembro, ás 19:00 horas, no Salón Cimabue do Hotel Monumento San Francisco de Santiago de Compostela (San Francisco, 3), preséntase o libro Xosé Neira Vilas. Memoria gráfica, publicado por Edicións Bolanda. No acto, xunto ao autor, participan Henrique Monteagudo, Valentín García e Antonio Couto. Rógase confirmen asistencia no número 981 569 155 ou no correo electrónico comunicacion@bolanda.es.
Perillo, Oleiros: terceira xornada de Máscara fóra!. Homenaxe a Manuel Pardo de Andrade
O
xoves 21 de novembro, ás 19:00 horas, no Centro Cultural A Fábrica (Perillo-Oleiros), finalizan as Xornadas Máscara fóra! Homenaxe a Manuel Pardo de Andrade, no bicentenario da publicación de Rogos dun gallego, coas intervencións de:
– Henrique Monteagudo: A obra en galego de Manuel Pardo de Andrade.
– Rosario Álvarez Blanco: O idioma galego na obra de Manuel Pardo de Andrade.
– Xesús Alonso Montero: Da excelencia literaria dun romance de cego.
Presenta e modera a sesión Rosario Álvarez Blanco.
Santiago: ingreso de Pegerto Saavedra na Real Academia Galega
Desde
a Real Academia Galega:
“(…) Despois da preceptiva lectura da certificación da celebración do acto de ingreso por parte do secretario da Real Academia Galega, Henrique Monteagudo, o novo membro numerario, Pegerto Saavedra, deu comezo ao seu discurso titulado Demarcacións, topónimos, papeis, memoria: sobre a división e o control do territorio na Galicia moderna cunha evocación do seu antecesor na cadeira, o catedrático lucense de Xeografía na universidade compostelá, Francisco Xavier Río Barja, discípulo de Otero Pedrayo e continuador da súa obra de pescuda e análise científica da nosa xeografía. O novo catedrático salientou a contribución decisiva de Río Barja á modernización dos estudos xeográficos no noso país, quer mediante o seu labor docente na universidade, quer mediante as súas publicacións na Revista de Economía de Galicia. (…)
Na súa resposta en nome da Academia, Ramón Villares salientou a importancia das investigacións do novo membro numerario sobre as condicións de vida no rural galego durante o Antigo Réxime, exemplificada en obras como A vida cotiá en Galicia de 1550 a 1850, publicada en 1992, e que había merecer o Premio da Crítica ao ano seguinte. Villares Paz subliñou tamén a influencia que estudosos marxistas como Pierre Vilar e E. P. Thompson tiveron na súa formación como historiador, un maxisterio que se fai patente na súa dedicación ao estudo da vida das clases populares galegas, e das súas estratexias de resistencia á autoridade dos estamentos superiores durante o Antigo Réxime. Ramón Villares rematou o seu discurso trazando unha análise comparativa entre os obxectos de estudo de Otero Pedrayo e Pegerto Saavedra: o primeiro, centrado no esplendor e decadencia da fidalguía; o segundo, na comprensión do papel histórico do campesiñado galego. (…)
O discurso completo pódese descargar aquí.”
Quiosco: Grial 198
Desde
Cultura Galega:
“A Editorial Galaxia centra na crise económica a última entrega de Grial, que xa está á venda. Josep Ramoneda, Antonio Torrero Mañas, Antón Costas, Xosé Carlos Arias, José Francisco Teixeira e Ramón Villares achegan cadansúa visión sobre este fenómeno nun monográfico coordenado por Xosé Carlos Arias. Henrique Monteagudo, pola súa banda, presenta nesta publicación unha escolma de textos do cancioneiro do século XV En cadea sen prijon, recentemente descuberto. A problemática dos incendios, a relación dos xenes co ambiente son algúns dos contidos que completan o número.”
Compostela: inauguración da exposición Unha obra para un país: Fermín Penzol/Francisco Fernández del Riego
Desde
Galaxia:
“O luns 8 de xullo, ás 12:30 horas, no Pazo de Fonseca de Santiago de Compostela, inaugúrase a exposición Unha obra para un país. Fermín Penzol (1901-1981) / Francisco Fernández del Riego (1913-2010) pretende conmemorar dúas importantes efemérides que se celebran neste ano 2013: O Cincuentenario do nacemento da Fundación Penzol e mais o Centenario do nacemento de Francisco Fernández del Riego. (…)
Esta dupla exposición que hoxe se trae a Fonseca distribúese en dous espazos que se complementan:
– No Salón do Artesonado pode percorrerse ao longo de 15 paneis informativos a vida de Fermín Penzol, a historia da súa fundación, a posta en valor dos seus fondos e unha breve presentación da institución na actualidade. Como complemento, nas diversas mesas e peanas pode apreciarse unha selecta mostra deste valioso patrimonio bibliográfico-documental. O denominado “recanto do bibliófilo” recrea este espazo tan frecuentado e querido por Penzol, cos seus propios mobles, libros e obxectos diversos.
– Na Capela gótica, seguindo un esquema similar aínda que con deseño diferente, o centro de interese é a figura e obra de Francisco Fernández del Riego. Presentadas, de novo, a través dunha ducia de paneis e complementadas tamén coas súas respectivas mesas e peanas, que amosan documentación e obxectos varios do devandito persoeiro. Nesta ocasión recréase o seu despacho ou lugar cotián de traballo.
En ámbolos dous espazos poden ser visionados dous vídeos. E na sancristía pode verse, a xeito de colofón ou elo común, unha longa entrevista feita no seu día na TVG a Del Riego dende e sobre a Fundación Penzol.
DATOS TÉCNICOS:
Lugar: Pazo de Fonseca. Praza de Fonseca s/n. Santiago de Compostela.
Datas: 8 de xullo 2013 – 2 de setembro de 2013.
Promove: Fundación Penzol.
Patrocinan: Xunta de Galicia (Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria) e Universidade de Santiago de Compostela (Consello Social).
Comisariado: Mª Dolores Cabrera Iglesias, Henrique Monteagudo Romero, Mª Dolores Villanueva Gesteira.”
Xosé Ramón Freixeiro Mato: “A via do galego tem de ser a reintegracionista”
Entrevista
a Xosé Ramón Freixeiro Mato no Portal Galego da Língua:
“(…) – Portal Galego da Língua (PGL): Existem duas estratégias para o galego, a galego-castelhana ou a galego-portuguesa. Qual a mais eficaz?
– Xosé Ramón Freixeiro Mato (XRFM): A via do galego tem de ser a reintegracionista. Concordo com a tese de Carvalho Calero de o galego ser galego-português ou galego-castelám. Este último apenas conduz à paulatina absorviçom da nossa língua dentro do castelám. Umha via intermédia é impossível, um galego ilhado que pretenda a equidistância entre espanhol ou português. O galego é umha língua internacional que se espalhou polo mundo através de Portugal e seria suicida renunciar a essa vantagem, do mesmo jeito que nom seria acreditável que o inglês renunciasse à variante dos EUA. (…)
– PGL: Dentro das pessoas que estám por volta da normalizaçom do galego oficial, que tipo de atitudes existem?
– XRFM: Havia um grupo amplo de pessoas, maioritário, proclive ao reintegracionismo. Em finais de 80, houvo umha recolhida de assinaturas para propiciar um acordo normativo na linha reintegracionista de mínimos. O manifesto, que tinhas aspetos concretos que afectavam a forma de língua, foi assinado pola imensa maioria do professorado do ensino médio.
Havia outro posicionamento hostil a esta linha mas observo agora que esta linha isolacionista nom apresenta hoje posições anti-reintegracionistas como havia antes. Mesmo artigos de Henrique Monteagudo ou Xosé Luís Regueira ou publicações do CCG coordenadas por pessoas do ILG, já utilizam o argumento de que deve ser explorado o valor do português. Pola contra, posições recalcitrantes som hoje escassas. Há um ponto de inflexom que abre umha possibilidade de avançar. É fundamental que o discurso da utilidade do galego como língua universal chegue à sociedade. Há muitos argumentos para que o discurso chegue. (…)”.
Henrique Monteagudo: “O Cancioneiro de Afonso Paez testemuña que o cultivo poético do galego permaneceu despois da escola lírica galego-portuguesa”
Entrevista 
a Henrique Monteagudo en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como foi o achádego do Cancioneiro de Afonso Paez?
– Henrique Monteagudo (HM): A descuberta foi realizada en 2011 por Dolores Pereira Oliveira, do Arquivo Histórico Provincial de Lugo, e Gabriel Quiroga, daquela Director do Arquivo de Galicia. Estaban a revisar un rico fondo documental propiedade de dona Pilar Iglesias Osorio, un fondo que proviña dunha rama da familia Osorio, unha das máis relevantes da nobreza galega da idade moderna, aparentada cos Pita da Veiga, os Andrade e os Lemos. Ese fondo contén documentos de distinto tipo desde o século XV en diante.
Sorprendeulles atopar polo medio uns textos en verso galego, xuntos a uns instrumentos notariais labrados en Ferrol entre 1432 e 1435. Gabriel pediume que informase sobre a antigüidade, carácter e valor filolóxico daqueles textos. Ao comprobar a súa data e ver que eran totalmente inéditos, decateime inmediatamente de que estabamos ante un testemuño excepcional do cultivo poético do galego nos finais do século XIV e comezos do XV. A sospeita inicial converteuse en certeza ao analizar a súa lingua e comparalos coas composicións coetáneas contidas no Cancionero de Baena, compilado en 1435.
E, por certo, o achado demostra a importancia de contar cun bo corpo profesional de arquiveiros, que fan un traballo magnífico e pouco lucido, pero que resulta fundamental para a conservación e valorización do noso patrimonio, tamén el ameazado pola política de recortes dos servizos públicos. (…)
– SG: Que relevancia ten para a nosa historia literaria a aparición destes textos?
– HM: O cancioneiro testemuña que, contra o que se pensaba, o cultivo poético do galego permaneceu despois do apagamento da escola lírica galego-portuguesa, isto é, despois de 1350. E non só nas cortes de Castela e en man de poetas basicamente casteláns, senón tamén en Galicia e por poetas galegos. Isto é extraordinario, se pensamos que en Portugal non temos case ningún exemplo de poesía desde 1350 ata case a metade do século XV. Por outra banda, a poesía en castelán dese período, recollida no Cancionero de Baena, ten un carácter ben distinto aos textos que acabamos de traer a lume. En realidade, o descubrimento ten unha grande importancia para toda a historia literaria peninsular. (…)”
Santiago: presentación de “En cadea sen prijon”. Cancioneiro de Afonso Paez
O 
martes 30 de abril, ás 12:00 horas, no salón de graos da Facultade de Filoloxía da Universidade de Santiago de Compostela, preséntase “En cadea sen prijon”. Cancioneiro de Afonso Paez, publicado pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, con edición de Henrique Monteagudo, e que ten por obxecto o estudo e edición dun conxunto de composicións poéticas medievais que foron descubertas recentemente nun arquivo familiar en Lugo. No acto, xunto ao seu editor, participa tamén Ramón Lorenzo.
