Kathleen March: “Rosalía ten outra imaxe hoxe”

Entrevista de Daniel Salgado a Kathleen March en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): A súa estancia en Galiza coincidiu co Día de Rosalía de Castro. Nota mudanzas no impacto social da figura da poeta?
– Kathleen March (KM): Non sei exactamente, porque non vexo a televisión. Mais a xente amiga paréceme que se vai agrupando, festexan, celebran, participan en actos. E non sei se había tantos antes. Desde a Fundación Rosalía de Castro, a AELG, e un pouco a Mesa pola Normalización. E o Caldo de Gloria, que non sei se é novo ou non. Penso que si. Logo a libraría Lila de Lilith [en Santiago de Compostela], A Sega [asociación de crítica literaria feminista] fixo tamén un evento íntimo e curioso. Penso que si, que o impacto medrou. Non só no senso de Rosalía, senón no vínculo coa literatura galega, a lingua galega e a literatura de mulleres. É cousa do xénero, da nación, da lingua. Digo que si porque son optimista e son estranxeira. Os galegos, as galegas poderían se cadra dicir outra cousa.
– SG: E a maneira en que se percibe transformouse?
– KM: A Rosalía choromiqueira quedou moi atrás. Penso que desde o congreso do ano 1986 [refírese ao Congreso Internacional de Estudos sobre Rosalía de Castro e o seu tempo] quedou atrás para case todo o mundo. Felizmente. Para os estranxeiros, para os de fóra, para os non coñecedores, non o sei. Mais os de aquí xa non falan diso. Rosalía xa é outra figura. Sei que existen moitas imaxes dela. Antes unicamente había as fotografías da casa museo de Padrón. Agora hai imaxes modernas, e nos congresos imos vendo máis traballos, xente que traballa arreo na súa figura. Como María Pilar García Negro ou Francisco Rodríguez e outra xente.
– SG: Nos últimos anos houbo algunha lectura ou investigación sobre a escritora que chamase a súa atención?
– KM: A maneira de Rodríguez e García Negro de falar de Rosalía como feminista e nacionalista sempre tivo impacto en min. Admito as teses deles. As ideas de Rosalía eran moi pro Galiza, pro lingua galega. Antes dicíase que escribía un galego con castrapo, pero Rosalía estaba a facer unha lingua, a construíla. Era lóxico que metese na lingua escrita as palabras que meteu. Non se lle pode esixir que sexa como unha persoa de hoxe. Eu non o sei porque non estou nun instituto, non falo con nenos nin con mestras, pero Rosalía ten outra imaxe hoxe.”

A Coruña: xornada de homenaxe a Pilar García Negro

O xoves 27 de abril vaise celebrar unha xornada de homenaxe á profesora Pilar García Negro con motivo da súa xubilación, organizada desde o Grupo de Investigación Lingüística e Literaria Galega (ILLA) da Universidade da Coruña.
Este acto, aberto ao público, vai consistir nunha xornada-coloquio de corte académico centrado na reflexión sobre as liñas de investigación que a profesora desenvolveu ao longo da súa vida académica.
Esta xornada-coloquio, desenvolverase no salón de Graos da Facultade de Filoloxía da UDC e vai estar composta por dúas mesas redondas; a primeira centrada na reflexión sobre os contributos da profesora García Negro á investigación sociolingüística e a segunda sobre as súas achegas á análise da literatura contemporánea. O título e as persoas participantes no acto serán os seguintes

PILAR GARCÍA NEGRO, PENSAMENTO, PESQUISA E INTERVENCIÓN

10:30-12:00 horas
A investigación sociolingüística. A lingua galega no contexto das linguas minorizadas.
– Robert Neal Baxter: Universidade de Vigo.
– Jaume Corbera: Universitat des Illes Balears.
– Goretti Sanmartín Rei: Universidade da Coruña.
[Modera: Xosé Ramón Freixeiro Mato]

12:30-14:00 horas
A investigación literaria. Os estudos rosalianos e outras aproximacións á análise da literatura contemporánea.
Anxo Angueira: Universidade de Vigo / Fundación Rosalía de Castro.
Xosé Luís Axeitos: Real Academia Galega
Kathleen March: Universidade de Maine.
[Modera: Carme Fernández Pérez-Sanjulián]

– 14:00 horas
Cerramento: actuación musical de Uxía.

A Coruña: xornada de homenaxe a Pilar García Negro, o 27 de abril

O xoves 27 de abril vaise celebrar unha xornada de homenaxe á profesora Pilar García Negro con motivo da súa xubilación, organizada desde o Grupo de Investigación Lingüística e Literaria Galega (ILLA) da Universidade da Coruña.
Este acto, aberto ao público, vai consistir nunha xornada-coloquio de corte académico centrado na reflexión sobre as liñas de investigación que a profesora desenvolveu ao longo da súa vida académica.
Esta xornada-coloquio, desenvolverase no salón de Graos da Facultade de Filoloxía da UDC e vai estar composta por dúas mesas redondas; a primeira centrada na reflexión sobre os contributos da profesora García Negro á investigación sociolingüística e a segunda sobre as súas achegas á análise da literatura contemporánea. O título e as persoas participantes no acto serán os seguintes

PILAR GARCÍA NEGRO, PENSAMENTO, PESQUISA E INTERVENCIÓN

10:30-12:00 horas
A investigación sociolingüística. A lingua galega no contexto das linguas minorizadas.
– Robert Neal Baxter: Universidade de Vigo.
– Jaume Corbera: Universitat des Illes Balears.
– Goretti Sanmartín Rei: Universidade da Coruña.
[Modera: Xosé Ramón Freixeiro Mato]

12:30-14:00 horas
A investigación literaria. Os estudos rosalianos e outras aproximacións á análise da literatura contemporánea.
Anxo Angueira: Universidade de Vigo / Fundación Rosalía de Castro.
Xosé Luís Axeitos: Real Academia Galega
Kathleen March: Universidade de Maine.
[Modera: Carme Fernández Pérez-Sanjulián]

– 14:00 horas
Cerramento: actuación musical de Uxía.

Despois do acto haberá un xantar de convivio no comedor da Facultade de Arquitectura no que poderán participar todas as persoas que o desexaren (previa reserva até dous días antes no correo electrónico carme@udc.gal).

Quiosco: Follas Novas, número 1

Desde Cultura Galega:
Xosé Luís Axeitos é o director de Follas novas, a nova revista de estudos da Fundación Rosalía de Castro. O novo número achega unha visión crítica da obra en prosa de Rosalía a cargo de especialistas como Carmen Fernández-Pérez Sanjulián, Kathleen N. March, María López Sández, Francisco Rodríguez Sánchez e María Pilar García Negro. Na sección «Documentos» María Victoria Álvarez Ruiz de Ojeda exhuma unha carta de Alfredo Vicenti a Manuel Murguía e outra deste último á propia Rosalía é analizada por Diego Rodríguez González. Outras seccións como «Recensións», «Bibliografía», «Varia» e «Casa de Rosalía» completan os seus contidos.”

Rosalía, toda unha patria

Artigo de Xoán Costa en Sermos Galiza:
“Durante o ano 2013, e no contexto do 150 aniversario da publicación de Cantares Gallegos, Sermos Galiza deu a luz, como parte do proxecto Análise e divulgación de Cantares Gallegos, promovido pola Sociedade Cultural Medulio e patrocinado pola Deputación da Coruña, un total de 23 páxinas, unha cada semana, recollendo diferentes aspectos da presenza pública de Rosalía e algunhas das iniciativas levadas a cabo durante aquel ano. Tamén, e como complemento daquelas páxinas, publicamos un caderno A Fondo titulado Rosalía de Castro, a liberación das tebras.
Agora, en febreiro de 2017, no 180 aniversario do nacemento de Rosalía, ofrecemos novamente aquela publicación, indexada e en formato pdf para descargar libremente desde as páxinas de Sermos ou para ler directamente desde a tenda da AS-PG. É a pequena contribución de Sermos Galiza para seguirmos avanzando no coñecemento de Rosalía.
A meniña morena
O primeiro dos textos, da autoría de Francisco Rodríguez, transcribe, e contextualiza, un poema de Rosalía publicado en La Soberanía Nacional. A partir de aquí veñen outros mais relacionados coa efeméride dos 150 anos de Cantares. Tal é o caso da crítica que Carlos Serantes fai ao disco producido pola AS-PG  en que Tempo Catro musica 11 poemas de Cantares Gallegos, sen esquecer, como fai Carlos Arias, que Amancio Prada representou un “paso incrible para un recoñecemento masivo da nosa capacidade expresiva”
Pilar García Negro analiza a presenza da “meniña morena” e como Cantares representa a vitalidade do pobo e as súas capacidades organizativas.
Un libro, unha patria.
É esta a tese de X. L. Axeitos que, nun artigo titulado Un libro unha patria, afirma, en referencia a Cantares, que “un libro é a nosa esencia fundacional como nación”. Chegan logo outros artigos, como de Kathleen March, para quen “Rosalía soubo escreber como ninguén a Terra”, en referencia ao poema Campanas de Bastavales; ou o recuperado texto de Carvalho Calero, publicado en 1973,  que fala da necesidade de desmitificar Rosalía sen por iso deixar de ser símbolo colectivo.
Segue un texto que retoma as palabras de Carvalho para mostrar a necesidade de pormos gravacións das obras de Rosalía, como teñen outras literaturas, a disposición do público. Quer dicir, ademais de podermos ler Rosalía, temos que poder escoitala, como, por exemplo, sucede con El Quijote. Neste sentido, valóranse, noutro artigo, os traballos que a AS-PG ten feito para achegar Rosalía a todos os públicos, quer a través da música, do cinema ou do ensaio, nunha liña moi próxima á expresada por Mercedes Queixas e a necesidade de aproveitar, escolarmente falando, Rosalía.
Novamente Francisco Rodríguez nos aproxima á Rosalía que realiza a defensa máis afervoada do pobo galego fronte a quen pretendía “reducilo a un fato de bárbaros selvaxes”
A descuberta individual
A nosa curiosidade humana pode romper moitas barreiras. Iso é o que exprime Marta Dacosta ao lembrar como foi a súa curiosidade infantil a que a aproximou a un pacote no fondo dun armario. Alí algúns títulos, entre eles Cantares. E a partir de aquí todo normal, unha nena castelán falante le Cantares sen se decatar que está escrito en galego.
Chegan agora unha serie de artigos de caracter máis formal. Celia Armas céntrase no contexto literario e político en que aparece Cantares Gallegos; a problemática da restauración do galego escrito no século XIX é o tema do traballo de Xosé Ramón Freixeiro Mato.
A escrita oportunista
Neste amplo traballo non podía ficar fóra o oportunismo, a utilización de Rosalía como mercadoría. Isto é o que analisa Xurxo Borrazás ao comentar os prólogos que Alberto Núñez Feijóo, Pilar Rojo e Ramón Villares fan á edición facsimilar de Cantares.
Veñen a seguir outras colaboracións de carácter máis lingüístico. Para Goretti Sanmartín a maneira que Rosalía ten de defender a patria é, desde a primeira obra, a través da lingua mentres César Morán reclama a necesidade de ler Rosalía nas aulas, cuestión que, sen a negar, valora de maneira algo diferente Marga do Val: “Cantares agarda para ser lida por puro gozo,sen pensar en aspectos pedagóxicos e didácticos. Suso de Toro e Francisco X. Barreiro afondan no papel de Rosalía e de Cantares no nacemento do sistema literario galego.
Finalmente son Laura Tato, ao falar da produción crítica sobre Rosalia no 150 aniversario de Cantares, e Aurora López e Andrés Pociña, que fechan a serie  de textos, ao referir como o 150 aniversario non pasou en silencio mais aínda así hai moitas luces e sombras, salientando especialmente o contributo de Carvalho Calero para dar luz sobre tanta sombra.
O PDF complétase cun estudo de 8 páxinas, un A Fondo na terminoloxía de Sermos, titulado Rosalía de Castro, a liberación das tebras.
Coincidindo coa efeméride do nacemento de Rosalía, Sermos Galiza tamén ofrece 10 por cento de desconto para as compras dos seus libros en papel durante os días 22, 23, 24 e 25 de febreiro
Podes descarregar o pdf desde este artigo, tamén o tes disponíbel na nosa loxa.

Kathleen March: “Rosalía foi a culpábel de darme a coñecer máis sobre a escrita feminina”

EntrevistaKathleen March a Kathleen March en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): A xornada levou por título Kathleen March, ler como feminista. Que significa para vostede ler como feminista?
– Kathleen March (KM): O que teño feito non é só sobre mulleres, mais penso que era e é preciso ler como mulleres. Sobre todo no caso de Rosalía era preciso ler desde outra perspectiva. No caso das escritoras actuais sería darlles máis atención, falar máis delas -e máis, cando eu comecei-. Digo iso porque para min, como estranxeira, os nomes que saían nos libros e nos artigos de crítica eran basicamente de homes. As cousas xa non son iguais, teñen cambiado, mais aínda así é preciso ir dándolles o mesmo espazo ás mulleres. Agora xa é unha cousa máis equilibrada e estou contenta de ver iso. Cando fixen a antoloxía Festa da Palabra foi pensando na revista Festa da palabra silenciada porque parecía que as mulleres tiñan aí un espazo importante -de novo estamos a falar dos comezos dos anos oitenta-.
– SG: Mais continúa a ser necesario facer unha (re)lectura da crítica literaria -e cultural- a través dun enfoque feminista na actualidade?
– KM: Si, continúa a ser necesario. Comprendín iso grazas a Rosalía, e dígoo de verdade. O século XIX foi un momento no que moitas mulleres estaban facendo moitas cousas e había moitas escritoras. Mais eu non sabía nin tiña coñecemento da cantidade de mulleres que había escribindo en inglés, porque a crítica, de novo, falaba das mulleres como de escritoras que facían catro cousas sen moito interese intelectual. Lendo a Rosalía, as novelas dela, non só a súa poesía -as novelas están en castelán, mais é obra de Rosalía-, quixen ver e descubrir as súas contemporáneas noutras partes do mundo e comecei lendo en inglés, na miña lingua. E dixen, que cousa! Eu non sabía! Cantas escritoras que nin coñecía. Unha cousa é falar das escritoras esquecidas e outra é facer unha nova interpretación de escritoras xa coñecidas. Téñoo pasado moi ben e descuberto no meu país, e en Inglaterra, escritoras que no século XIX estaban facendo cousas importantes e interesantes. Rosalía fíxome ver cousas que pensaba que xa coñecía ou sabía. Todos os tópicos que había arredor de Rosalía -a Santa Rosalía-, tamén os sufriron outras moitas escritoras que estaban nas mesmas condicións e que, grazas a ela agora vexo con outros ollos. Vexo o traballo que facían, as estratexias literarias que empregaban, a súa condición social, a comunicación que tiñan entre si, como publicaban, a cantidade de textos que publicaban ou como viaxaban. Non sei se iso era feminismo, quizais, mais a escrita feminina seguiu con impulso e enerxía. Eu antes traballaba sobre escritoras, sobre escritoras latinoamericanas, mais Rosalía foi a culpábel de darme a coñecer máis sobre a escrita feminina. Todo o que se di de Rosalía como escritora universal non é mentira. (…)”

Kathleen March, investigadora neiorquina, no Diario Cultural

Desde kathleen-march-aelg o Diario Cultural da Radio Galega:
Kathleen March, ler como feminista: ‘Digamos que é o único xeito de ler sendo muller’. A investigadora neiorquina protagoniza a nova edición da Xornada da Comisión de Igualdade do Consello da Cultura Galega. Pode accederse á entrevista aquí.”

Compostela: Xornada Kathleen March, ler como feminista, o xoves 27 de outubro

O xoves xornada-kathleen-march-ler-como-feminista-2016-1-127 de outubro, no Consello da Cultura Galega (Pazo de Raxoi, 2º andar), en Santiago de Compostela, terá lugar a Xornada Kathleen March, ler como feminista.
A inscrición pode facerse aquí.

Kathleen Nora March (Rochester, NY, 1949) é catedrática emérita de Español na University of Maine. En 1975 veu a Galiza para investigar sobre a poesía de Manuel Antonio e aquí quedou prendida, galega por elección. Logo virían estudos sobre Carvalho Calero, Castelao, Luz Pozo, Xohana Torres e tamén Rosalía, que nos ensinou a ler como a literata consciente que foi, en diálogo permanente co pensamento e coa literatura universal do seu tempo.
As súas traducións de Cunqueiro, Rosalía e Otero Pedrayo son outra faceta dun traballo académico imprescindíbel, que axudou á proxección da literatura galega no ámbito anglosaxón.
Nos anos 80 fundou e presidiu a Galician Studies Association (a actual Asociación Internacional de Estudos Galegos), unha ferramenta para impulsar os estudos galegos na academia norteamericana, sentando as bases para a súa posterior expansión no ámbito internacional.
Coñecermos mellor o seu traballo e pór en valor os seus contributos son os obxectivos dunha xornada que pretende tamén proxectar cara ao futuro un legado intenso e vivo: o de Kathleen March, galega, feminista, universal.

PROGRAMA

xornada-kathleen-march-ler-como-feminista-2016-programa

Novo simposio de galicianistas na Universidade de Michigan

Desde Sermos Galiza:
“Paralelamente á Feira do Libro de Bos Aires, a cultura galega tamén está a ser protagonista en Ann Arbor, onde se celebra do 20 ao 23 de abril o II Simposio Norteamericano de Estudos Galegos, con importante presenza tanto de investigadores como de persoas da cultura chegadas desde Galiza.
Os estudos galegos están a vivir un momento de crecemento nos Estados Unidos, e este simposio, que coordina a profesora da Universidade de Michigan en Ann Arbor, Cristina Moreiras, non fai máis que confirmalo. Nel participan, ademais de estudosos da cultura galega de todo o país, os escritores Miguel Anxo Murado, María Reimóndez e Suso de Toro; os xornalistas Pemón Bouzas e Xosé Manuel Pereiro; o produtor audiovisual Felipe Lage; os cineastas Eloy Enciso e Lois Patiño; o fotógrafo Manuel Sendón, ou o líder de Luar na Lubre, Bieito Romero.
No Simposio participan máis de 40 galicianistas de universidades de todo Estados Unidos, como Princeton, Wisconsin, Houston, Ohio, Massachusets ou Texas, entre moitas outras. Os temas a tratar van desde a identidade galega, a lusofonía, o novo cinema galego ou obras dos clásicos como Rosalía de Castro até artistas contemporáneos como Manuel Rivas, Miguelanxo Prado, Sés, Dios Ke Te Crew, entre outros.
Malia que só hai un centro galego, a cátedra na CUNY (City University of New York, fundada por Kathleen March nos anos 80), nos últimos anos os estudos galegos en Estados Unidos deron un salto significativo neste país. A entrada dunha lingua minorizada como o galego na MLA, a organización académica de linguas e culturas que agrupa máis socios en todo o mundo, supuxo un fito no galicianismo e un “recoñecemento sen precedentes para a nosa cultura”, segundo Gabriel Rei-Doval, profesor da Universidade de Wisconsin e un dos impulsores desta candidatura.
En novembro de 2014 acadouse a aprobación do Foro de Lingua, Literatura e Cultura Galegas na MLA e este xaneiro houbo no seu congreso anual (ao que asistiron unhas 7.000 persoas) catro sesións dedicadas a Galiza cun total de 13 relatorios impartidos por outros tantos estudosos da cultura galega.”